Theaetetus 155
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-03-30 12:55:08
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Σωκράτης
καὶ μὴν ἐγώ . ὅτε δ᾽ οὕτως ἔχει , ἄλλο τι ἢ ἠρέμα , ὡς πάνυ πολλὴν σχολὴν ἄγοντες , πάλιν ἐπανασκεψόμεθα , [ 155α ] οὐ δυσκολαίνοντες ἀλλὰ τῷ ὄντι ἡμᾶς αὐτοὺς ἐξετάζοντες , ἅττα ποτ᾽ ἐστὶ ταῦτα τὰ φάσματα ἐν ἡμῖν ; ὧν πρῶτον ἐπισκοποῦντες φήσομεν , ὡς ἐγὼ οἶμαι , μηδέποτε μηδὲν ἂν μεῖζον μηδὲ ἔλαττον γενέσθαι μήτε ὄγκῳ μήτε ἀριθμῷ , ἕως ἴσον εἴη αὐτὸ ἑαυτῷ . οὐχ οὕτως ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
δεύτερον δέ γε , ᾧ μήτε προστιθοῖτο μήτε ἀφαιροῖτο , τοῦτο μήτε αὐξάνεσθαί ποτε μήτε φθίνειν , ἀεὶ δὲ ἴσον εἶναι .
Θεαίτητος
κομιδῇ μὲν οὖν . [ 155β ]
Σωκράτης
ἆρ᾽ οὖν οὐ καὶ τρίτον , ὃ μὴ πρότερον ἦν , ὕστερον ἀλλὰ τοῦτο εἶναι ἄνευ τοῦ γενέσθαι καὶ γίγνεσθαι ἀδύνατον ;
Θεαίτητος
δοκεῖ γε δή .
Σωκράτης
ταῦτα δή , οἴομαι , ὁμολογήματα τρία μάχεται αὐτὰ αὑτοῖς ἐν τῇ ἡμετέρᾳ ψυχῇ , ὅταν τὰ περὶ τῶν ἀστραγάλων λέγωμεν , ἢ ὅταν φῶμεν ἐμὲ τηλικόνδε ὄντα , μήτε αὐξηθέντα μήτε τοὐναντίον παθόντα , ἐν ἐνιαυτῷ σοῦ τοῦ νέου νῦν μὲν μείζω εἶναι , ὕστερον δὲ ἐλάττω , μηδὲν τοῦ ἐμοῦ ὄγκου [ 155ξ ] ἀφαιρεθέντος ἀλλὰ σοῦ αὐξηθέντος . εἰμὶ γὰρ δὴ ὕστερον ὃ πρότερον οὐκ ἦ , οὐ γενόμενος : ἄνευ γὰρ τοῦ γίγνεσθαι γενέσθαι ἀδύνατον , μηδὲν δὲ ἀπολλὺς τοῦ ὄγκου οὐκ ἄν ποτε ἐγιγνόμην ἐλάττων . καὶ ἄλλα δὴ μυρία ἐπὶ μυρίοις οὕτως ἔχει , εἴπερ καὶ ταῦτα παραδεξόμεθα . ἕπῃ γάρ που , ὦ Θεαίτητε : δοκεῖς γοῦν μοι οὐκ ἄπειρος τῶν τοιούτων εἶναι .
Θεαίτητος
καὶ νὴ τοὺς θεούς γε , ὦ Σώκρατες , ὑπερφυῶς ὡς θαυμάζω τί ποτ᾽ ἐστὶ ταῦτα , καὶ ἐνίοτε ὡς ἀληθῶς βλέπων εἰς αὐτὰ σκοτοδινιῶ . [ 155δ ]
Σωκράτης
Θεόδωρος γάρ , ὦ φίλε , φαίνεται οὐ κακῶς τοπάζειν περὶ τῆς φύσεώς σου . μάλα γὰρ φιλοσόφου τοῦτο τὸ πάθος , τὸ θαυμάζειν : οὐ γὰρ ἄλλη ἀρχὴ φιλοσοφίας ἢ αὕτη , καὶ ἔοικεν ὁ τὴν Ἶριν Θαύμαντος ἔκγονον φήσας οὐ κακῶς γενεαλογεῖν . ἀλλὰ πότερον μανθάνεις ἤδη δι᾽ ὃ ταῦτα τοιαῦτ᾽ ἐστὶν ἐξ ὧν τὸν Πρωταγόραν φαμὲν λέγειν , ἢ οὔπω ;
Θεαίτητος
οὔπω μοι δοκῶ .
Σωκράτης
χάριν οὖν μοι εἴσῃ ἐάν σοι ἀνδρός , μᾶλλον δὲ ἀνδρῶν ὀνομαστῶν τῆς διανοίας τὴν ἀλήθειαν ἀποκεκρυμμένην [ 155ε ] συνεξερευνήσωμαι αὐτῶν ;
Θεαίτητος
πῶς γὰρ οὐκ εἴσομαι , καὶ πάνυ γε πολλήν ;
Σωκράτης
ἄθρει δὴ περισκοπῶν μή τις τῶν ἀμυήτων ἐπακούῃ . εἰσὶν δὲ οὗτοι οἱ οὐδὲν ἄλλο οἰόμενοι εἶναι ἢ οὗ ἂν δύνωνται ἀπρὶξ τοῖν χεροῖν λαβέσθαι , πράξεις δὲ καὶ γενέσεις καὶ πᾶν τὸ ἀόρατον οὐκ ἀποδεχόμενοι ὡς ἐν οὐσίας μέρει .
Θεαίτητος
καὶ μὲν δή , ὦ Σώκρατες , σκληρούς γε λέγεις καὶ [ 156α ] ἀντιτύπους ἀνθρώπους .
καὶ μὴν ἐγώ . ὅτε δ᾽ οὕτως ἔχει , ἄλλο τι ἢ ἠρέμα , ὡς πάνυ πολλὴν σχολὴν ἄγοντες , πάλιν ἐπανασκεψόμεθα , [ 155α ] οὐ δυσκολαίνοντες ἀλλὰ τῷ ὄντι ἡμᾶς αὐτοὺς ἐξετάζοντες , ἅττα ποτ᾽ ἐστὶ ταῦτα τὰ φάσματα ἐν ἡμῖν ; ὧν πρῶτον ἐπισκοποῦντες φήσομεν , ὡς ἐγὼ οἶμαι , μηδέποτε μηδὲν ἂν μεῖζον μηδὲ ἔλαττον γενέσθαι μήτε ὄγκῳ μήτε ἀριθμῷ , ἕως ἴσον εἴη αὐτὸ ἑαυτῷ . οὐχ οὕτως ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
δεύτερον δέ γε , ᾧ μήτε προστιθοῖτο μήτε ἀφαιροῖτο , τοῦτο μήτε αὐξάνεσθαί ποτε μήτε φθίνειν , ἀεὶ δὲ ἴσον εἶναι .
Θεαίτητος
κομιδῇ μὲν οὖν . [ 155β ]
Σωκράτης
ἆρ᾽ οὖν οὐ καὶ τρίτον , ὃ μὴ πρότερον ἦν , ὕστερον ἀλλὰ τοῦτο εἶναι ἄνευ τοῦ γενέσθαι καὶ γίγνεσθαι ἀδύνατον ;
Θεαίτητος
δοκεῖ γε δή .
Σωκράτης
ταῦτα δή , οἴομαι , ὁμολογήματα τρία μάχεται αὐτὰ αὑτοῖς ἐν τῇ ἡμετέρᾳ ψυχῇ , ὅταν τὰ περὶ τῶν ἀστραγάλων λέγωμεν , ἢ ὅταν φῶμεν ἐμὲ τηλικόνδε ὄντα , μήτε αὐξηθέντα μήτε τοὐναντίον παθόντα , ἐν ἐνιαυτῷ σοῦ τοῦ νέου νῦν μὲν μείζω εἶναι , ὕστερον δὲ ἐλάττω , μηδὲν τοῦ ἐμοῦ ὄγκου [ 155ξ ] ἀφαιρεθέντος ἀλλὰ σοῦ αὐξηθέντος . εἰμὶ γὰρ δὴ ὕστερον ὃ πρότερον οὐκ ἦ , οὐ γενόμενος : ἄνευ γὰρ τοῦ γίγνεσθαι γενέσθαι ἀδύνατον , μηδὲν δὲ ἀπολλὺς τοῦ ὄγκου οὐκ ἄν ποτε ἐγιγνόμην ἐλάττων . καὶ ἄλλα δὴ μυρία ἐπὶ μυρίοις οὕτως ἔχει , εἴπερ καὶ ταῦτα παραδεξόμεθα . ἕπῃ γάρ που , ὦ Θεαίτητε : δοκεῖς γοῦν μοι οὐκ ἄπειρος τῶν τοιούτων εἶναι .
Θεαίτητος
καὶ νὴ τοὺς θεούς γε , ὦ Σώκρατες , ὑπερφυῶς ὡς θαυμάζω τί ποτ᾽ ἐστὶ ταῦτα , καὶ ἐνίοτε ὡς ἀληθῶς βλέπων εἰς αὐτὰ σκοτοδινιῶ . [ 155δ ]
Σωκράτης
Θεόδωρος γάρ , ὦ φίλε , φαίνεται οὐ κακῶς τοπάζειν περὶ τῆς φύσεώς σου . μάλα γὰρ φιλοσόφου τοῦτο τὸ πάθος , τὸ θαυμάζειν : οὐ γὰρ ἄλλη ἀρχὴ φιλοσοφίας ἢ αὕτη , καὶ ἔοικεν ὁ τὴν Ἶριν Θαύμαντος ἔκγονον φήσας οὐ κακῶς γενεαλογεῖν . ἀλλὰ πότερον μανθάνεις ἤδη δι᾽ ὃ ταῦτα τοιαῦτ᾽ ἐστὶν ἐξ ὧν τὸν Πρωταγόραν φαμὲν λέγειν , ἢ οὔπω ;
Θεαίτητος
οὔπω μοι δοκῶ .
Σωκράτης
χάριν οὖν μοι εἴσῃ ἐάν σοι ἀνδρός , μᾶλλον δὲ ἀνδρῶν ὀνομαστῶν τῆς διανοίας τὴν ἀλήθειαν ἀποκεκρυμμένην [ 155ε ] συνεξερευνήσωμαι αὐτῶν ;
Θεαίτητος
πῶς γὰρ οὐκ εἴσομαι , καὶ πάνυ γε πολλήν ;
Σωκράτης
ἄθρει δὴ περισκοπῶν μή τις τῶν ἀμυήτων ἐπακούῃ . εἰσὶν δὲ οὗτοι οἱ οὐδὲν ἄλλο οἰόμενοι εἶναι ἢ οὗ ἂν δύνωνται ἀπρὶξ τοῖν χεροῖν λαβέσθαι , πράξεις δὲ καὶ γενέσεις καὶ πᾶν τὸ ἀόρατον οὐκ ἀποδεχόμενοι ὡς ἐν οὐσίας μέρει .
Θεαίτητος
καὶ μὲν δή , ὦ Σώκρατες , σκληρούς γε λέγεις καὶ [ 156α ] ἀντιτύπους ἀνθρώπους .
სოკრატე
მეც . მაშ , რაკი ასეა და თან ძალიან ბევრი თავისუფალი დრო გვაქვს , მშვიდად და ყოველგვარი ჭირვეულობის გარეშე , [ 155a ] კვლავ ხომ არ გამოვცადოთ ჩვენი თავი და განვიხილოთ როგორია ჩვენში არსებული ეს მოჩვენებები ? როცა დავაკვირდებით , პირველი , რასაც მგონია , რომ ვიტყოდი ისაა , რომ არასოდეს არაფერი არ შეიძლება გახდეს უფრო დიდი ან უფრო პატარა არც მოცულობით და არც რაოდენობით , სანამ ის თავის თავის ტოლია . ასე არაა ?
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
მეორე : რასაც არაფერს დაუმატებ და არაფერს გამოაკლებ , ის ვერც გაიზრდება და ვერც შემცირდება , არამედ მუდამ [ თავის თავის ] ტოლი იქნება .
თეეტეტოსი
ცხადია . [ 155b ]
სოკრატე
მაშ , განა მესამე ის არაა , რომ რაც უწინ არ არსებობდა , შეუძლებელია შემდგომ იყოს ისე , თუ არ წარმოიშვა და გახდა ?
თეეტეტოსი
ასე ჩანს .
სოკრატე
მე ვფიქრობ , რომ ეს სამი შეთანხმება ერთმანეთს ებრძვის ჩვენ სულში , როდესაც სათამაშო ძვლებზე ვლაპარაკობთ , ან როდესაც ვამბობთ , რომ მე ჩემ ასაკში , როცა აღარც ვიზრდები და არც საპირისპირო რამ მემართება , რომელიღაც წელს შენზე , ანუ ახალგაზრდაზე უფრო დიდი ვიყავი , შემდგომ კი პატარა გავხდი , ჩემს სხეულს ხომ არაფერი მოკლებია , [ 155c ] არამედ შენ გაიზარდე . მოგვიანებით უკვე ის ვარ , რაც ადრე არ ვიყავი და არც გავმხდარვარ , რადგან შეუძლებელია [ რაიმე ] გახდე გახდომის გარეშე და ვერასოდეს გავხდებოდი უფრო პატარა , თუ ჩემი ზომიდან არაფერს დავკარგავდი . ასეთი [ შემთხვევა ] სხვაც ათასობით არსებობს , თუკი ამგვარებს დავუშვებთ . ხომ მომყვები , თეეტეტოს ? რადგან მგონია , რომ ასეთ საკითხებში გამოუცდელი არ უნდა იყო .
თეეტეტოსი
ვფიცავ ღმერთებს , სოკრატე , ძალიან მაკვირვებს ის , თუ რას წარმოადგენს ეს ყველაფერი და ხანდახან , როცა მათ ვუყურებ , ჭეშმარიტი თავბრუსხვევა [ მეწყება ] . [ 155d ]
სოკრატე
მეგობარო , როგორც ჩანს , თეოდოროსმა ცუდად არ გამოიცნო შენი ბუნების შესახებ ; რადგან სწორედ ფილოსოფოსისთვისაა [ დამახასიათებელი ] ეს განცდა – გაკვირვება . ამის მეტი სხვა საწყისი ფილოსოფიას არ აქვს და როგორც ჩანს , მან , ვინც თქვა , რომ ირისი თაუმასის შთამომავალია , სულაც არ [ შემოგვთავაზა ] ცუდი გენეალოგია . მაშ , უკვე ხვდები , ესენი რა კავშირშია იმასთან , რასაც პროტაგორასის ნათქვამად მივიჩნევთ , თუ ჯერ ვერა ?
თეეტეტოსი
მგონი , ჯერ ვერა .
სოკრატე
მადლობელი იქნები , თუკი შენთან ერთად გამოვიკვლევ იმ ჭეშმარიტებას , რომელიც ამ ადამიანის , [ 155e ] უფრო სწორად ამ ცნობილი ადამიანების , აზროვნებაშია დაფარული ?
თეეტეტოსი
როგორ არ ვიქნები , დიდად [ მადლობელი ვიქნები ] .
სოკრატე
დაათვალიერე გარშემო და კარგად დააკვირდი , გაუცნობიერებელთაგან ვინმე არ გვისმენდეს . ისეთები არიან , რომ სხვა არაფერს თვლიან არსებულად , გარდა იმისა , რასაც ხელით მყარად შეუძლიათ მოეჭიდონ , ხოლო მოქმედებასა და ქმნადობას , ისევე როგორც ყველაფერ უხილავს , არსებობაში ადგილს არ მიაკუთვნებენ .
თეეტეტოსი
სოკრატე , როგორც ჩანს , ჯიუტ და უდრეკ [ 156a ] ადამიანებზე ლაპარაკობ .
მეც . მაშ , რაკი ასეა და თან ძალიან ბევრი თავისუფალი დრო გვაქვს , მშვიდად და ყოველგვარი ჭირვეულობის გარეშე , [ 155a ] კვლავ ხომ არ გამოვცადოთ ჩვენი თავი და განვიხილოთ როგორია ჩვენში არსებული ეს მოჩვენებები ? როცა დავაკვირდებით , პირველი , რასაც მგონია , რომ ვიტყოდი ისაა , რომ არასოდეს არაფერი არ შეიძლება გახდეს უფრო დიდი ან უფრო პატარა არც მოცულობით და არც რაოდენობით , სანამ ის თავის თავის ტოლია . ასე არაა ?
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
მეორე : რასაც არაფერს დაუმატებ და არაფერს გამოაკლებ , ის ვერც გაიზრდება და ვერც შემცირდება , არამედ მუდამ [ თავის თავის ] ტოლი იქნება .
თეეტეტოსი
ცხადია . [ 155b ]
სოკრატე
მაშ , განა მესამე ის არაა , რომ რაც უწინ არ არსებობდა , შეუძლებელია შემდგომ იყოს ისე , თუ არ წარმოიშვა და გახდა ?
თეეტეტოსი
ასე ჩანს .
სოკრატე
მე ვფიქრობ , რომ ეს სამი შეთანხმება ერთმანეთს ებრძვის ჩვენ სულში , როდესაც სათამაშო ძვლებზე ვლაპარაკობთ , ან როდესაც ვამბობთ , რომ მე ჩემ ასაკში , როცა აღარც ვიზრდები და არც საპირისპირო რამ მემართება , რომელიღაც წელს შენზე , ანუ ახალგაზრდაზე უფრო დიდი ვიყავი , შემდგომ კი პატარა გავხდი , ჩემს სხეულს ხომ არაფერი მოკლებია , [ 155c ] არამედ შენ გაიზარდე . მოგვიანებით უკვე ის ვარ , რაც ადრე არ ვიყავი და არც გავმხდარვარ , რადგან შეუძლებელია [ რაიმე ] გახდე გახდომის გარეშე და ვერასოდეს გავხდებოდი უფრო პატარა , თუ ჩემი ზომიდან არაფერს დავკარგავდი . ასეთი [ შემთხვევა ] სხვაც ათასობით არსებობს , თუკი ამგვარებს დავუშვებთ . ხომ მომყვები , თეეტეტოს ? რადგან მგონია , რომ ასეთ საკითხებში გამოუცდელი არ უნდა იყო .
თეეტეტოსი
ვფიცავ ღმერთებს , სოკრატე , ძალიან მაკვირვებს ის , თუ რას წარმოადგენს ეს ყველაფერი და ხანდახან , როცა მათ ვუყურებ , ჭეშმარიტი თავბრუსხვევა [ მეწყება ] . [ 155d ]
სოკრატე
მეგობარო , როგორც ჩანს , თეოდოროსმა ცუდად არ გამოიცნო შენი ბუნების შესახებ ; რადგან სწორედ ფილოსოფოსისთვისაა [ დამახასიათებელი ] ეს განცდა – გაკვირვება . ამის მეტი სხვა საწყისი ფილოსოფიას არ აქვს და როგორც ჩანს , მან , ვინც თქვა , რომ ირისი თაუმასის შთამომავალია , სულაც არ [ შემოგვთავაზა ] ცუდი გენეალოგია . მაშ , უკვე ხვდები , ესენი რა კავშირშია იმასთან , რასაც პროტაგორასის ნათქვამად მივიჩნევთ , თუ ჯერ ვერა ?
თეეტეტოსი
მგონი , ჯერ ვერა .
სოკრატე
მადლობელი იქნები , თუკი შენთან ერთად გამოვიკვლევ იმ ჭეშმარიტებას , რომელიც ამ ადამიანის , [ 155e ] უფრო სწორად ამ ცნობილი ადამიანების , აზროვნებაშია დაფარული ?
თეეტეტოსი
როგორ არ ვიქნები , დიდად [ მადლობელი ვიქნები ] .
სოკრატე
დაათვალიერე გარშემო და კარგად დააკვირდი , გაუცნობიერებელთაგან ვინმე არ გვისმენდეს . ისეთები არიან , რომ სხვა არაფერს თვლიან არსებულად , გარდა იმისა , რასაც ხელით მყარად შეუძლიათ მოეჭიდონ , ხოლო მოქმედებასა და ქმნადობას , ისევე როგორც ყველაფერ უხილავს , არსებობაში ადგილს არ მიაკუთვნებენ .
თეეტეტოსი
სოკრატე , როგორც ჩანს , ჯიუტ და უდრეკ [ 156a ] ადამიანებზე ლაპარაკობ .