Theaetetus 174-175
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-04 19:15:21
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεόδωρος
πῶς τοῦτο λέγεις , ὦ Σώκρατες ;
Σωκράτης
ὥσπερ καὶ Θαλῆν ἀστρονομοῦντα , ὦ Θεόδωρε , καὶ ἄνω βλέποντα , πεσόντα εἰς φρέαρ , Θρᾷττά τις ἐμμελὴς καὶ χαρίεσσα θεραπαινὶς ἀποσκῶψαι λέγεται ὡς τὰ μὲν ἐν οὐρανῷ προθυμοῖτο εἰδέναι , τὰ δ᾽ ἔμπροσθεν αὐτοῦ καὶ παρὰ πόδας λανθάνοι αὐτόν . ταὐτὸν δὲ ἀρκεῖ σκῶμμα ἐπὶ πάντας [ 174β ] ὅσοι ἐν φιλοσοφίᾳ διάγουσι . τῷ γὰρ ὄντι τὸν τοιοῦτον ὁ μὲν πλησίον καὶ ὁ γείτων λέληθεν , οὐ μόνον ὅτι πράττει , ἀλλ᾽ ὀλίγου καὶ εἰ ἄνθρωπός ἐστιν ἤ τι ἄλλο θρέμμα : τί δέ ποτ᾽ ἐστὶν ἄνθρωπος καὶ τί τῇ τοιαύτῃ φύσει προσήκει διάφορον τῶν ἄλλων ποιεῖν ἢ πάσχειν , ζητεῖ τε καὶ πράγματ᾽ ἔχει διερευνώμενος . μανθάνεις γάρ που , ὦ Θεόδωρε : ἢ οὔ ;
Θεόδωρος
ἔγωγε : καὶ ἀληθῆ λέγεις .
Σωκράτης
τοιγάρτοι , ὦ φίλε , ἰδίᾳ τε συγγιγνόμενος ὁ τοιοῦτος [ 174ξ ] ἑκάστῳ καὶ δημοσίᾳ , ὅπερ ἀρχόμενος ἔλεγον , ὅταν ἐν δικαστηρίῳ ἤ που ἄλλοθι ἀναγκασθῇ περὶ τῶν παρὰ πόδας καὶ τῶν ἐν ὀφθαλμοῖς διαλέγεσθαι , γέλωτα παρέχει οὐ μόνον Θρᾴτταις ἀλλὰ καὶ τῷ ἄλλῳ ὄχλῳ , εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν ἐμπίπτων ὑπὸ ἀπειρίας , καὶ ἡ ἀσχημοσύνη δεινή , δόξαν ἀβελτερίας παρεχομένη : ἔν τε γὰρ ταῖς λοιδορίαις ἴδιον ἔχει οὐδὲν οὐδένα λοιδορεῖν , ἅτ᾽ οὐκ εἰδὼς κακὸν οὐδὲν οὐδενὸς ἐκ τοῦ μὴ μεμελετηκέναι : ἀπορῶν [ 174δ ] οὖν γελοῖος φαίνεται . ἔν τε τοῖς ἐπαίνοις καὶ ταῖς τῶν ἄλλων μεγαλαυχίαις οὐ προσποιήτως ἀλλὰ τῷ ὄντι γελῶν ἔνδηλος γιγνόμενος ληρώδης δοκεῖ εἶναι . τύραννόν τε γὰρ ἢ βασιλέα ἐγκωμιαζόμενον , ἕνα τῶν νομέων , οἷον συβώτην ἢ ποιμένα ἤ τινα βουκόλον , ἡγεῖται ἀκούειν εὐδαιμονιζόμενον πολὺ βδάλλοντα : δυσκολώτερον δὲ ἐκείνων ζῷον καὶ ἐπιβουλότερον ποιμαίνειν τε καὶ βδάλλειν νομίζει αὐτούς , ἄγροικον δὲ καὶ ἀπαίδευτον ὑπὸ ἀσχολίας οὐδὲν ἧττον τῶν [ 174ε ] νομέων τὸν τοιοῦτον ἀναγκαῖον γίγνεσθαι , σηκὸν ἐν ὄρει τὸ τεῖχος περιβεβλημένον . γῆς δὲ ὅταν μυρία πλέθρα ἢ ἔτι πλείω ἀκούσῃ ὥς τις ἄρα κεκτημένος θαυμαστὰ πλήθει κέκτηται , πάνσμικρα δοκεῖ ἀκούειν εἰς ἅπασαν εἰωθὼς τὴν γῆν βλέπειν . τὰ δὲ δὴ γένη ὑμνούντων , ὡς γενναῖός τις ἑπτὰ πάππους πλουσίους ἔχων ἀποφῆναι , παντάπασιν ἀμβλὺ καὶ ἐπὶ σμικρὸν ὁρώντων ἡγεῖται τὸν ἔπαινον , ὑπὸ [ 175α ] ἀπαιδευσίας οὐ δυναμένων εἰς τὸ πᾶν ἀεὶ βλέπειν οὐδὲ λογίζεσθαι ὅτι πάππων καὶ προγόνων μυριάδες ἑκάστῳ γεγόνασιν ἀναρίθμητοι , ἐν αἷς πλούσιοι καὶ πτωχοὶ καὶ βασιλῆς καὶ δοῦλοι βάρβαροί τε καὶ Ἕλληνες πολλάκις μυρίοι γεγόνασιν ὁτῳοῦν : ἀλλ᾽ ἐπὶ πέντε καὶ εἴκοσι καταλόγῳ προγόνων σεμνυνομένων καὶ ἀναφερόντων εἰς Ἡρακλέα τὸν Ἀμφιτρύωνος ἄτοπα αὐτῷ καταφαίνεται τῆς σμικρολογίας , ὅτι [ 175β ] δὲ ὁ ἀπ᾽ Ἀμφιτρύωνος εἰς τὸ ἄνω πεντεκαιεικοστὸς τοιοῦτος ἦν οἵα συνέβαινεν αὐτῷ τύχη , καὶ ὁ πεντηκοστὸς ἀπ᾽ αὐτοῦ , γελᾷ οὐ δυναμένων λογίζεσθαί τε καὶ χαυνότητα ἀνοήτου ψυχῆς ἀπαλλάττειν . ἐν ἅπασι δὴ τούτοις ὁ τοιοῦτος ὑπὸ τῶν πολλῶν καταγελᾶται , τὰ μὲν ὑπερηφάνως ἔχων , ὡς δοκεῖ , τὰ δ᾽ ἐν ποσὶν ἀγνοῶν τε καὶ ἐν ἑκάστοις ἀπορῶν .
Θεόδωρος
παντάπασι τὰ γιγνόμενα λέγεις , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
ὅταν δέ γέ τινα αὐτός , ὦ φίλε , ἑλκύσῃ ἄνω , καὶ [ 175ξ ] ἐθελήσῃ τις αὐτῷ ἐκβῆναι ἐκ τοῦ ‘τί ἐγὼ σὲ ἀδικῶ ἢ σὺ ἐμέ’ ; εἰς σκέψιν αὐτῆς δικαιοσύνης τε καὶ ἀδικίας , τί τε ἑκάτερον αὐτοῖν καὶ τί τῶν πάντων ἢ ἀλλήλων διαφέρετον , ἢ ἐκ τοῦ ‘εἰ βασιλεὺς εὐδαίμων , ’ ‘κεκτημένος τ᾽ αὖ χρυσίον , ’ βασιλείας πέρι καὶ ἀνθρωπίνης ὅλως εὐδαιμονίας καὶ ἀθλιότητος ἐπὶ σκέψιν , ποίω τέ τινε ἐστὸν καὶ τίνα τρόπον ἀνθρώπου φύσει προσήκει τὸ μὲν κτήσασθαι αὐτοῖν , τὸ δὲ ἀποφυγεῖν—περὶ τούτων ἁπάντων ὅταν αὖ δέῃ λόγον [ 175δ ] διδόναι τὸν σμικρὸν ἐκεῖνον τὴν ψυχὴν καὶ δριμὺν καὶ δικανικόν , πάλιν αὖ τὰ ἀντίστροφα ἀποδίδωσιν : εἰλιγγιῶν τε ἀπὸ ὑψηλοῦ κρεμασθεὶς καὶ βλέπων μετέωρος ἄνωθεν ὑπὸ ἀηθείας ἀδημονῶν τε καὶ ἀπορῶν καὶ βατταρίζων γέλωτα Θρᾴτταις μὲν οὐ παρέχει οὐδ᾽ ἄλλῳ ἀπαιδεύτῳ οὐδενί , οὐ γὰρ αἰσθάνονται , τοῖς δ᾽ ἐναντίως ἢ ὡς ἀνδραπόδοις τραφεῖσι πᾶσιν . οὗτος δὴ ἑκατέρου τρόπος , ὦ Θεόδωρε , ὁ [ 175ε ] μὲν τῷ ὄντι ἐν ἐλευθερίᾳ τε καὶ σχολῇ τεθραμμένου , ὃν δὴ φιλόσοφον καλεῖς , ᾧ ἀνεμέσητον εὐήθει δοκεῖν καὶ οὐδενὶ εἶναι ὅταν εἰς δουλικὰ ἐμπέσῃ διακονήματα , οἷον στρωματόδεσμον μὴ ἐπισταμένου συσκευάσασθαι μηδὲ ὄψον ἡδῦναι ἢ θῶπας λόγους : ὁ δ᾽ αὖ τὰ μὲν τοιαῦτα πάντα δυναμένου τορῶς τε καὶ ὀξέως διακονεῖν , ἀναβάλλεσθαι δὲ οὐκ ἐπισταμένου ἐπιδέξια ἐλευθερίως οὐδέ γ᾽ ἁρμονίαν λόγων [ 176α ] λαβόντος ὀρθῶς ὑμνῆσαι θεῶν τε καὶ ἀνδρῶν εὐδαιμόνων βίον ἀληθῆ .
πῶς τοῦτο λέγεις , ὦ Σώκρατες ;
Σωκράτης
ὥσπερ καὶ Θαλῆν ἀστρονομοῦντα , ὦ Θεόδωρε , καὶ ἄνω βλέποντα , πεσόντα εἰς φρέαρ , Θρᾷττά τις ἐμμελὴς καὶ χαρίεσσα θεραπαινὶς ἀποσκῶψαι λέγεται ὡς τὰ μὲν ἐν οὐρανῷ προθυμοῖτο εἰδέναι , τὰ δ᾽ ἔμπροσθεν αὐτοῦ καὶ παρὰ πόδας λανθάνοι αὐτόν . ταὐτὸν δὲ ἀρκεῖ σκῶμμα ἐπὶ πάντας [ 174β ] ὅσοι ἐν φιλοσοφίᾳ διάγουσι . τῷ γὰρ ὄντι τὸν τοιοῦτον ὁ μὲν πλησίον καὶ ὁ γείτων λέληθεν , οὐ μόνον ὅτι πράττει , ἀλλ᾽ ὀλίγου καὶ εἰ ἄνθρωπός ἐστιν ἤ τι ἄλλο θρέμμα : τί δέ ποτ᾽ ἐστὶν ἄνθρωπος καὶ τί τῇ τοιαύτῃ φύσει προσήκει διάφορον τῶν ἄλλων ποιεῖν ἢ πάσχειν , ζητεῖ τε καὶ πράγματ᾽ ἔχει διερευνώμενος . μανθάνεις γάρ που , ὦ Θεόδωρε : ἢ οὔ ;
Θεόδωρος
ἔγωγε : καὶ ἀληθῆ λέγεις .
Σωκράτης
τοιγάρτοι , ὦ φίλε , ἰδίᾳ τε συγγιγνόμενος ὁ τοιοῦτος [ 174ξ ] ἑκάστῳ καὶ δημοσίᾳ , ὅπερ ἀρχόμενος ἔλεγον , ὅταν ἐν δικαστηρίῳ ἤ που ἄλλοθι ἀναγκασθῇ περὶ τῶν παρὰ πόδας καὶ τῶν ἐν ὀφθαλμοῖς διαλέγεσθαι , γέλωτα παρέχει οὐ μόνον Θρᾴτταις ἀλλὰ καὶ τῷ ἄλλῳ ὄχλῳ , εἰς φρέατά τε καὶ πᾶσαν ἀπορίαν ἐμπίπτων ὑπὸ ἀπειρίας , καὶ ἡ ἀσχημοσύνη δεινή , δόξαν ἀβελτερίας παρεχομένη : ἔν τε γὰρ ταῖς λοιδορίαις ἴδιον ἔχει οὐδὲν οὐδένα λοιδορεῖν , ἅτ᾽ οὐκ εἰδὼς κακὸν οὐδὲν οὐδενὸς ἐκ τοῦ μὴ μεμελετηκέναι : ἀπορῶν [ 174δ ] οὖν γελοῖος φαίνεται . ἔν τε τοῖς ἐπαίνοις καὶ ταῖς τῶν ἄλλων μεγαλαυχίαις οὐ προσποιήτως ἀλλὰ τῷ ὄντι γελῶν ἔνδηλος γιγνόμενος ληρώδης δοκεῖ εἶναι . τύραννόν τε γὰρ ἢ βασιλέα ἐγκωμιαζόμενον , ἕνα τῶν νομέων , οἷον συβώτην ἢ ποιμένα ἤ τινα βουκόλον , ἡγεῖται ἀκούειν εὐδαιμονιζόμενον πολὺ βδάλλοντα : δυσκολώτερον δὲ ἐκείνων ζῷον καὶ ἐπιβουλότερον ποιμαίνειν τε καὶ βδάλλειν νομίζει αὐτούς , ἄγροικον δὲ καὶ ἀπαίδευτον ὑπὸ ἀσχολίας οὐδὲν ἧττον τῶν [ 174ε ] νομέων τὸν τοιοῦτον ἀναγκαῖον γίγνεσθαι , σηκὸν ἐν ὄρει τὸ τεῖχος περιβεβλημένον . γῆς δὲ ὅταν μυρία πλέθρα ἢ ἔτι πλείω ἀκούσῃ ὥς τις ἄρα κεκτημένος θαυμαστὰ πλήθει κέκτηται , πάνσμικρα δοκεῖ ἀκούειν εἰς ἅπασαν εἰωθὼς τὴν γῆν βλέπειν . τὰ δὲ δὴ γένη ὑμνούντων , ὡς γενναῖός τις ἑπτὰ πάππους πλουσίους ἔχων ἀποφῆναι , παντάπασιν ἀμβλὺ καὶ ἐπὶ σμικρὸν ὁρώντων ἡγεῖται τὸν ἔπαινον , ὑπὸ [ 175α ] ἀπαιδευσίας οὐ δυναμένων εἰς τὸ πᾶν ἀεὶ βλέπειν οὐδὲ λογίζεσθαι ὅτι πάππων καὶ προγόνων μυριάδες ἑκάστῳ γεγόνασιν ἀναρίθμητοι , ἐν αἷς πλούσιοι καὶ πτωχοὶ καὶ βασιλῆς καὶ δοῦλοι βάρβαροί τε καὶ Ἕλληνες πολλάκις μυρίοι γεγόνασιν ὁτῳοῦν : ἀλλ᾽ ἐπὶ πέντε καὶ εἴκοσι καταλόγῳ προγόνων σεμνυνομένων καὶ ἀναφερόντων εἰς Ἡρακλέα τὸν Ἀμφιτρύωνος ἄτοπα αὐτῷ καταφαίνεται τῆς σμικρολογίας , ὅτι [ 175β ] δὲ ὁ ἀπ᾽ Ἀμφιτρύωνος εἰς τὸ ἄνω πεντεκαιεικοστὸς τοιοῦτος ἦν οἵα συνέβαινεν αὐτῷ τύχη , καὶ ὁ πεντηκοστὸς ἀπ᾽ αὐτοῦ , γελᾷ οὐ δυναμένων λογίζεσθαί τε καὶ χαυνότητα ἀνοήτου ψυχῆς ἀπαλλάττειν . ἐν ἅπασι δὴ τούτοις ὁ τοιοῦτος ὑπὸ τῶν πολλῶν καταγελᾶται , τὰ μὲν ὑπερηφάνως ἔχων , ὡς δοκεῖ , τὰ δ᾽ ἐν ποσὶν ἀγνοῶν τε καὶ ἐν ἑκάστοις ἀπορῶν .
Θεόδωρος
παντάπασι τὰ γιγνόμενα λέγεις , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
ὅταν δέ γέ τινα αὐτός , ὦ φίλε , ἑλκύσῃ ἄνω , καὶ [ 175ξ ] ἐθελήσῃ τις αὐτῷ ἐκβῆναι ἐκ τοῦ ‘τί ἐγὼ σὲ ἀδικῶ ἢ σὺ ἐμέ’ ; εἰς σκέψιν αὐτῆς δικαιοσύνης τε καὶ ἀδικίας , τί τε ἑκάτερον αὐτοῖν καὶ τί τῶν πάντων ἢ ἀλλήλων διαφέρετον , ἢ ἐκ τοῦ ‘εἰ βασιλεὺς εὐδαίμων , ’ ‘κεκτημένος τ᾽ αὖ χρυσίον , ’ βασιλείας πέρι καὶ ἀνθρωπίνης ὅλως εὐδαιμονίας καὶ ἀθλιότητος ἐπὶ σκέψιν , ποίω τέ τινε ἐστὸν καὶ τίνα τρόπον ἀνθρώπου φύσει προσήκει τὸ μὲν κτήσασθαι αὐτοῖν , τὸ δὲ ἀποφυγεῖν—περὶ τούτων ἁπάντων ὅταν αὖ δέῃ λόγον [ 175δ ] διδόναι τὸν σμικρὸν ἐκεῖνον τὴν ψυχὴν καὶ δριμὺν καὶ δικανικόν , πάλιν αὖ τὰ ἀντίστροφα ἀποδίδωσιν : εἰλιγγιῶν τε ἀπὸ ὑψηλοῦ κρεμασθεὶς καὶ βλέπων μετέωρος ἄνωθεν ὑπὸ ἀηθείας ἀδημονῶν τε καὶ ἀπορῶν καὶ βατταρίζων γέλωτα Θρᾴτταις μὲν οὐ παρέχει οὐδ᾽ ἄλλῳ ἀπαιδεύτῳ οὐδενί , οὐ γὰρ αἰσθάνονται , τοῖς δ᾽ ἐναντίως ἢ ὡς ἀνδραπόδοις τραφεῖσι πᾶσιν . οὗτος δὴ ἑκατέρου τρόπος , ὦ Θεόδωρε , ὁ [ 175ε ] μὲν τῷ ὄντι ἐν ἐλευθερίᾳ τε καὶ σχολῇ τεθραμμένου , ὃν δὴ φιλόσοφον καλεῖς , ᾧ ἀνεμέσητον εὐήθει δοκεῖν καὶ οὐδενὶ εἶναι ὅταν εἰς δουλικὰ ἐμπέσῃ διακονήματα , οἷον στρωματόδεσμον μὴ ἐπισταμένου συσκευάσασθαι μηδὲ ὄψον ἡδῦναι ἢ θῶπας λόγους : ὁ δ᾽ αὖ τὰ μὲν τοιαῦτα πάντα δυναμένου τορῶς τε καὶ ὀξέως διακονεῖν , ἀναβάλλεσθαι δὲ οὐκ ἐπισταμένου ἐπιδέξια ἐλευθερίως οὐδέ γ᾽ ἁρμονίαν λόγων [ 176α ] λαβόντος ὀρθῶς ὑμνῆσαι θεῶν τε καὶ ἀνδρῶν εὐδαιμόνων βίον ἀληθῆ .
თეოდოროსი
რას ამბობ , სოკრატე ?
სოკრატე
როგორც თალესი , რომელიც ვარსკვლავებს სწავლობდა , თეოდოროს , და ზევით იყურებოდა , ორმოში ჩავარდა . ერთმა ენამოსწრებულმა და მომხიბვლელმა თრაკიელმა ქალმა დაცინვით უთხრა , რომ სურდა გაეგო , რა ხდება ცაში მაშინ , როცა მის წინ ფეხებთან ვერ ამჩნევდა [ რა იყო ] . ეს დაცინვა ყველას შეჰფერს , [ 174b ] ვინც თავს ფილოსოფიას უძღვნის . ის ვინც ასეა , ვერ ამჩნევს საკუთარ მეზობელს , არა მარტო იმას , თუ რას აკეთებს ის , არამედ იმასაც , ადამიანია ის , თუ სხვა ქმნილება . ხოლო , რა არის ადამიანი და ბუნებით რისი კეთება და განცდა შეეფერება მას სხვებისგან განსხვავებით , ამას იკვლევს და ნამდვილად ეძებს . თეოდოროს , ხვდები თუ ვერა ?
თეოდოროსი
კი და სწორად ამბობ .
სოკრატე
ამიტომ , მეგობარო , როდესაც ასეთი [ ადამიანი ] ვინმეს ხვდება [ 174c ] ცალკე ან სახალხოდ და საუბარს იწყებს , როგორც სასამართლოში ან სხვაგან , სადაც იძულებულია იმაზე ისაუბროს , რაც მის ფეხებთანაა და მის თვალწინ , სასაცილო ხდება არა მარტო თრაკიელი ქალისთვის , არამედ მთელი ბრბოსთვის , ორმოებსა და ყველანაირ სირთულეებში ვარდება გამოუცდელობის გამო , მისი მოუქნელობა საშინელია და სულელად წარმოაჩენს მას . როდესაც ლანძღვაში აღმოჩნდება , ვერავის ვერაფრით გალანძღავს , რადგან არავისზე არაფერი ცუდი არ იცის , ამაზე არ უზრუნია და სირთულეში მყოფი [ 174d ] სასაცილო ჩანს . ხოლო როდესაც სხვები ტრაბახობენ , ის კი არ თამაშობს , არამედ ნამდვილად იცინის და ამგვარად სულელი ჩანს . როდესაც ტირანის ან მეფის სადიდებელი ესმის , ჰგონია , რომ იმ მწყემსის განდიდებაა , რომელიც ღორებს , ცხვრებს ან ხარებს მწყემსავს და რომელმაც ბევრი რძე მიიღო , თუმცა ფიქრობს , რომ ადამიანების მწყემსვა და მოწველა უფრო რთული და ვერაგია , ვიდრე ამ ცხოველების და არანაკლებ ველური და უცოდინარია ის [ მწყემსი ] სხვა მწყემსებზე , [ 174e ] რომელიც მოუცლელობის გამო იძულებული ხდება კედლებში ჩაიკეტოს , როგორც ის [ მწყემსი ] , ვინც მთის ბაკებშია . როდესაც ის იგებს , რომ ვინმემ მიწის ათასობით ფართი ან უფრო საკვირველი სიმდიდრე მოიპოვა , უმცირესად მიიჩნევს ამას , რადგან მიჩვეულია დედამიწის მთლიანობაში ხედვას . როდესაც რომელიმე გვარს განადიდებენ , რომ ის კეთილშობილია , რადგან შვიდი მდიდარი წინაპარი ჰყავდა , ყოვლად უსუსურ და მცირე ქებად მიაჩნია ეს , [ 175a ] რადგან უცოდინრობის გამო არ შეუძლიათ მთელის დანახვა და ვერც იმას ხვდებიან , რომ თითოეულს ათასობით უთვალავი ბაბუა და წინაპარი ჰყავს , რომელთა შორისაც ზოგი მდიდარი იყო , ზოგი ღარიბი , ზოგი მეფე და ზოგი მონა , ზოგი ბარბაროსი და ზოგიც ბერძენი . ხოლო , როდესაც ვინმე ოცდახუთი წინაპრის სიით ამაყობს და ჰერაკლეს , ამფიტრიონის ძეს , მიაკუთვნებს თავს , მდაბიო მსჯელობიდან გამომდინარე უაზრობად ეჩვენება , [ 175b ] რადგან ამფიტრიონის ოცდამეხუთე წინაპარიც ისეთივე იყო , როგორც წილად ხვდა მას და ორმოცდამეათეც , ამგვარად დასცინის მათ , ვისაც არ შეუძლია დაფიქრება და უაზრო სულის გამო პატივმოყვარეობისგან თავის დაცვა . უმრავლესობა ყველაფერში დასცინებს ასეთს , რადგან ჰგონია , რომ [ სხვებზე ] აღმატებულია , მაშინ როდესაც მარტივი რაღაცეები არ იცის და თითოეულ მათგანთან დაკავშრებით სირთულეში ვარდება .
თეოდოროსი
ყოველთვის ასე ხდება , როგორც ამბობ , სოკრატე .
სოკრატე
ხოლო როცა ის ვინმეს ზევით აათრევს და [ 175c ] მოისურვებს გადავიდეს [ შეკითხვიდან ] - , , რა დაგიშავე ან შენ რა დამიშავე ? " - იმის განხილვაზე , თუ თავად სამართლიანობა და უსამართლობა რა არის , რითი განსხვავდება ისინი სხვა რაღაცეებისგან და ერთმანეთისგან ; ხოლო [ შეკითხვიდან ] - , , ბედნიერია თუ არა მეფე , რომელმაც სიმდიდრე მოიპოვა ? " – მთლიანობაში სამეფო და ადამიანური ბედნიერებისა და უბედურების განხილვაზე [ გადავა ] , თუ როგორია თითოეული მათგანი და რა გზით შეუძლია ადამიანის ბუნებას მოიპოვოს ერთი და გაექცეს მეორეს ; - როდესაც ამ ყველაფერზე მსჯელობა მოუწევს მას , [ 175d ] ვისაც მცირე , მახვილი და თაღლითი სული აქვს , კვლავ საპირისპიროდ დგებიან . როდესაც თავბრუდამხვევ სიმაღლეზე გამოკიდებული და ზემოდან ქვევით მაყურებელი იმის გამო , რომ ამას მიჩვეული არაა , უბედურებას განიცდის , სირთულეში ვარდება და ბორძიკით ლაპარაკობს , ეს არც თრაკიელისთვისაა სასაცილო და არც ვინმე სხვა უზრდელისთვის , რადგან ისინი ვერ შეიგრძნობენ , არამედ მათთვის , ვინც მონურად გაზრდილების საპირისპიროდაა გაზრდილი . ასეთია თითოეულის ხასიათი , თეოდოროს , [ 175e ] იმისი , რომელიც ჭეშმარიტ თავისუფლებასა და მოცალეობაში გაიზარდა , რომელსაც ფილოსოფოსს უწოდებ , და რომელიც გაკიცხვის გარეშე სულელად და არაფრის მცოდნედ ჩანს , როდესაც მონურ საქმიანობებში ჩავარდება , არ იცის , როგორ დაკეცოს გადასაფარებლები , როგორ დაატკბოს მომზადებისას საჭმელი ან როგორ წარმოთქვას ყალბი სიტყვა . ხოლო მან , ვისაც ამ ყველაფრის გაკეთება სწრაფად და ზუსტად შეუძლია , არ იცის ლაბადის თავისუფლად მოსხმა , არ შეუძლია მსჯელობის ჰარმონიის წვდომა [ 176a ] და ღმერთებისა და ბედნიერი ადამიანების ჭეშმარიტი ცხოვრების სწორად განდიდება .
რას ამბობ , სოკრატე ?
სოკრატე
როგორც თალესი , რომელიც ვარსკვლავებს სწავლობდა , თეოდოროს , და ზევით იყურებოდა , ორმოში ჩავარდა . ერთმა ენამოსწრებულმა და მომხიბვლელმა თრაკიელმა ქალმა დაცინვით უთხრა , რომ სურდა გაეგო , რა ხდება ცაში მაშინ , როცა მის წინ ფეხებთან ვერ ამჩნევდა [ რა იყო ] . ეს დაცინვა ყველას შეჰფერს , [ 174b ] ვინც თავს ფილოსოფიას უძღვნის . ის ვინც ასეა , ვერ ამჩნევს საკუთარ მეზობელს , არა მარტო იმას , თუ რას აკეთებს ის , არამედ იმასაც , ადამიანია ის , თუ სხვა ქმნილება . ხოლო , რა არის ადამიანი და ბუნებით რისი კეთება და განცდა შეეფერება მას სხვებისგან განსხვავებით , ამას იკვლევს და ნამდვილად ეძებს . თეოდოროს , ხვდები თუ ვერა ?
თეოდოროსი
კი და სწორად ამბობ .
სოკრატე
ამიტომ , მეგობარო , როდესაც ასეთი [ ადამიანი ] ვინმეს ხვდება [ 174c ] ცალკე ან სახალხოდ და საუბარს იწყებს , როგორც სასამართლოში ან სხვაგან , სადაც იძულებულია იმაზე ისაუბროს , რაც მის ფეხებთანაა და მის თვალწინ , სასაცილო ხდება არა მარტო თრაკიელი ქალისთვის , არამედ მთელი ბრბოსთვის , ორმოებსა და ყველანაირ სირთულეებში ვარდება გამოუცდელობის გამო , მისი მოუქნელობა საშინელია და სულელად წარმოაჩენს მას . როდესაც ლანძღვაში აღმოჩნდება , ვერავის ვერაფრით გალანძღავს , რადგან არავისზე არაფერი ცუდი არ იცის , ამაზე არ უზრუნია და სირთულეში მყოფი [ 174d ] სასაცილო ჩანს . ხოლო როდესაც სხვები ტრაბახობენ , ის კი არ თამაშობს , არამედ ნამდვილად იცინის და ამგვარად სულელი ჩანს . როდესაც ტირანის ან მეფის სადიდებელი ესმის , ჰგონია , რომ იმ მწყემსის განდიდებაა , რომელიც ღორებს , ცხვრებს ან ხარებს მწყემსავს და რომელმაც ბევრი რძე მიიღო , თუმცა ფიქრობს , რომ ადამიანების მწყემსვა და მოწველა უფრო რთული და ვერაგია , ვიდრე ამ ცხოველების და არანაკლებ ველური და უცოდინარია ის [ მწყემსი ] სხვა მწყემსებზე , [ 174e ] რომელიც მოუცლელობის გამო იძულებული ხდება კედლებში ჩაიკეტოს , როგორც ის [ მწყემსი ] , ვინც მთის ბაკებშია . როდესაც ის იგებს , რომ ვინმემ მიწის ათასობით ფართი ან უფრო საკვირველი სიმდიდრე მოიპოვა , უმცირესად მიიჩნევს ამას , რადგან მიჩვეულია დედამიწის მთლიანობაში ხედვას . როდესაც რომელიმე გვარს განადიდებენ , რომ ის კეთილშობილია , რადგან შვიდი მდიდარი წინაპარი ჰყავდა , ყოვლად უსუსურ და მცირე ქებად მიაჩნია ეს , [ 175a ] რადგან უცოდინრობის გამო არ შეუძლიათ მთელის დანახვა და ვერც იმას ხვდებიან , რომ თითოეულს ათასობით უთვალავი ბაბუა და წინაპარი ჰყავს , რომელთა შორისაც ზოგი მდიდარი იყო , ზოგი ღარიბი , ზოგი მეფე და ზოგი მონა , ზოგი ბარბაროსი და ზოგიც ბერძენი . ხოლო , როდესაც ვინმე ოცდახუთი წინაპრის სიით ამაყობს და ჰერაკლეს , ამფიტრიონის ძეს , მიაკუთვნებს თავს , მდაბიო მსჯელობიდან გამომდინარე უაზრობად ეჩვენება , [ 175b ] რადგან ამფიტრიონის ოცდამეხუთე წინაპარიც ისეთივე იყო , როგორც წილად ხვდა მას და ორმოცდამეათეც , ამგვარად დასცინის მათ , ვისაც არ შეუძლია დაფიქრება და უაზრო სულის გამო პატივმოყვარეობისგან თავის დაცვა . უმრავლესობა ყველაფერში დასცინებს ასეთს , რადგან ჰგონია , რომ [ სხვებზე ] აღმატებულია , მაშინ როდესაც მარტივი რაღაცეები არ იცის და თითოეულ მათგანთან დაკავშრებით სირთულეში ვარდება .
თეოდოროსი
ყოველთვის ასე ხდება , როგორც ამბობ , სოკრატე .
სოკრატე
ხოლო როცა ის ვინმეს ზევით აათრევს და [ 175c ] მოისურვებს გადავიდეს [ შეკითხვიდან ] - , , რა დაგიშავე ან შენ რა დამიშავე ? " - იმის განხილვაზე , თუ თავად სამართლიანობა და უსამართლობა რა არის , რითი განსხვავდება ისინი სხვა რაღაცეებისგან და ერთმანეთისგან ; ხოლო [ შეკითხვიდან ] - , , ბედნიერია თუ არა მეფე , რომელმაც სიმდიდრე მოიპოვა ? " – მთლიანობაში სამეფო და ადამიანური ბედნიერებისა და უბედურების განხილვაზე [ გადავა ] , თუ როგორია თითოეული მათგანი და რა გზით შეუძლია ადამიანის ბუნებას მოიპოვოს ერთი და გაექცეს მეორეს ; - როდესაც ამ ყველაფერზე მსჯელობა მოუწევს მას , [ 175d ] ვისაც მცირე , მახვილი და თაღლითი სული აქვს , კვლავ საპირისპიროდ დგებიან . როდესაც თავბრუდამხვევ სიმაღლეზე გამოკიდებული და ზემოდან ქვევით მაყურებელი იმის გამო , რომ ამას მიჩვეული არაა , უბედურებას განიცდის , სირთულეში ვარდება და ბორძიკით ლაპარაკობს , ეს არც თრაკიელისთვისაა სასაცილო და არც ვინმე სხვა უზრდელისთვის , რადგან ისინი ვერ შეიგრძნობენ , არამედ მათთვის , ვინც მონურად გაზრდილების საპირისპიროდაა გაზრდილი . ასეთია თითოეულის ხასიათი , თეოდოროს , [ 175e ] იმისი , რომელიც ჭეშმარიტ თავისუფლებასა და მოცალეობაში გაიზარდა , რომელსაც ფილოსოფოსს უწოდებ , და რომელიც გაკიცხვის გარეშე სულელად და არაფრის მცოდნედ ჩანს , როდესაც მონურ საქმიანობებში ჩავარდება , არ იცის , როგორ დაკეცოს გადასაფარებლები , როგორ დაატკბოს მომზადებისას საჭმელი ან როგორ წარმოთქვას ყალბი სიტყვა . ხოლო მან , ვისაც ამ ყველაფრის გაკეთება სწრაფად და ზუსტად შეუძლია , არ იცის ლაბადის თავისუფლად მოსხმა , არ შეუძლია მსჯელობის ჰარმონიის წვდომა [ 176a ] და ღმერთებისა და ბედნიერი ადამიანების ჭეშმარიტი ცხოვრების სწორად განდიდება .