Theaetetus 189
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-07 12:03:12
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 189α ]
Σωκράτης
καὶ ὁ ἄρα τι ἀκούων ἕν γέ τι ἀκούει καὶ ὂν ἀκούει .
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
καὶ ὁ ἁπτόμενος δή του ἑνός γέ του ἅπτεται καὶ ὄντος , εἴπερ ἑνός ;
Θεαίτητος
καὶ τοῦτο .
Σωκράτης
ὁ δὲ δὴ δοξάζων οὐχ ἕν γέ τι δοξάζει ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη .
Σωκράτης
ὁ δ᾽ ἕν τι δοξάζων οὐκ ὄν τι ;
Θεαίτητος
συγχωρῶ .
Σωκράτης
ὁ ἄρα μὴ ὂν δοξάζων οὐδὲν δοξάζει .
Θεαίτητος
οὐ φαίνεται .
Σωκράτης
ἀλλὰ μὴν ὅ γε μηδὲν δοξάζων τὸ παράπαν οὐδὲ δοξάζει .
Θεαίτητος
δῆλον , ὡς ἔοικεν . [ 189β ]
Σωκράτης
οὐκ ἄρα οἷόν τε τὸ μὴ ὂν δοξάζειν , οὔτε περὶ τῶν ὄντων οὔτε αὐτὸ καθ᾽ αὑτό .
Θεαίτητος
οὐ φαίνεται .
Σωκράτης
ἄλλο τι ἄρ᾽ ἐστὶ τὸ ψευδῆ δοξάζειν τοῦ τὰ μὴ ὄντα δοξάζειν .
Θεαίτητος
ἄλλο ἔοικεν .
Σωκράτης
οὔτ᾽ ἄρ᾽ οὕτως οὔτε ὡς ὀλίγον πρότερον ἐσκοποῦμεν , ψευδής ἐστι δόξα ἐν ἡμῖν .
Θεαίτητος
οὐ γὰρ οὖν δή .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ ἆρα ὧδε γιγνόμενον τοῦτο προσαγορεύομεν ;
Θεαίτητος
πῶς ;
Σωκράτης
ἀλλοδοξίαν τινὰ οὖσαν ψευδῆ φαμεν εἶναι δόξαν , [ 189ξ ] ὅταν τίς τι τῶν ὄντων ἄλλο αὖ τῶν ὄντων ἀνταλλαξάμενος τῇ διανοίᾳ φῇ εἶναι . οὕτω γὰρ ὂν μὲν ἀεὶ δοξάζει , ἕτερον δὲ ἀνθ᾽ ἑτέρου , καὶ ἁμαρτάνων οὗ ἐσκόπει δικαίως ἂν καλοῖτο ψευδῆ δοξάζων .
Θεαίτητος
ὀρθότατά μοι νῦν δοκεῖς εἰρηκέναι . ὅταν γάρ τις ἀντὶ καλοῦ αἰσχρὸν ἢ ἀντὶ αἰσχροῦ καλὸν δοξάζῃ , τότε ὡς ἀληθῶς δοξάζει ψευδῆ .
Σωκράτης
δῆλος εἶ , ὦ Θεαίτητε , καταφρονῶν μου καὶ οὐ δεδιώς .
Θεαίτητος
τί μάλιστα ;
Σωκράτης
οὐκ ἂν οἶμαι σοὶ δοκῶ τοῦ ἀληθῶς ψευδοῦς ἀντιλαβέσθαι , [ 189δ ] ἐρόμενος εἰ οἷόν τε ταχὺ βραδέως ἢ κοῦφον βαρέως ἢ ἄλλο τι ἐναντίον μὴ κατὰ τὴν αὑτοῦ φύσιν ἀλλὰ κατὰ τὴν τοῦ ἐναντίου γίγνεσθαι ἑαυτῷ ἐναντίως . τοῦτο μὲν οὖν , ἵνα μὴ μάτην θαρρήσῃς , ἀφίημι . ἀρέσκει δέ , ὡς φῄς , τὸ τὰ ψευδῆ δοξάζειν ἀλλοδοξεῖν εἶναι ;
Θεαίτητος
ἔμοιγε .
Σωκράτης
ἔστιν ἄρα κατὰ τὴν σὴν δόξαν ἕτερόν τι ὡς ἕτερον καὶ μὴ ὡς ἐκεῖνο τῇ διανοίᾳ τίθεσθαι .
Θεαίτητος
ἔστι μέντοι . [ 189ε ]
Σωκράτης
ὅταν οὖν τοῦθ᾽ ἡ διάνοιά του δρᾷ , οὐ καὶ ἀνάγκη αὐτὴν ἤτοι ἀμφότερα ἢ τὸ ἕτερον διανοεῖσθαι ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη μὲν οὖν : ἤτοι ἅμα γε ἢ ἐν μέρει .
Σωκράτης
κάλλιστα . τὸ δὲ διανοεῖσθαι ἆρ᾽ ὅπερ ἐγὼ καλεῖς ;
Θεαίτητος
τί καλῶν ;
Σωκράτης
λόγον ὃν αὐτὴ πρὸς αὑτὴν ἡ ψυχὴ διεξέρχεται περὶ ὧν ἂν σκοπῇ . ὥς γε μὴ εἰδώς σοι ἀποφαίνομαι . τοῦτο γάρ μοι ἰνδάλλεται διανοουμένη οὐκ ἄλλο τι ἢ διαλέγεσθαι , αὐτὴ [ 190α ] ἑαυτὴν ἐρωτῶσα καὶ ἀποκρινομένη , καὶ φάσκουσα καὶ οὐ φάσκουσα . ὅταν δὲ ὁρίσασα , εἴτε βραδύτερον εἴτε καὶ ὀξύτερον ἐπᾴξασα , τὸ αὐτὸ ἤδη φῇ καὶ μὴ διστάζῃ , δόξαν ταύτην τίθεμεν αὐτῆς . ὥστ᾽ ἔγωγε τὸ δοξάζειν λέγειν καλῶ καὶ τὴν δόξαν λόγον εἰρημένον , οὐ μέντοι πρὸς ἄλλον οὐδὲ φωνῇ , ἀλλὰ σιγῇ πρὸς αὑτόν : σὺ δὲ τί ;
Σωκράτης
καὶ ὁ ἄρα τι ἀκούων ἕν γέ τι ἀκούει καὶ ὂν ἀκούει .
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
καὶ ὁ ἁπτόμενος δή του ἑνός γέ του ἅπτεται καὶ ὄντος , εἴπερ ἑνός ;
Θεαίτητος
καὶ τοῦτο .
Σωκράτης
ὁ δὲ δὴ δοξάζων οὐχ ἕν γέ τι δοξάζει ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη .
Σωκράτης
ὁ δ᾽ ἕν τι δοξάζων οὐκ ὄν τι ;
Θεαίτητος
συγχωρῶ .
Σωκράτης
ὁ ἄρα μὴ ὂν δοξάζων οὐδὲν δοξάζει .
Θεαίτητος
οὐ φαίνεται .
Σωκράτης
ἀλλὰ μὴν ὅ γε μηδὲν δοξάζων τὸ παράπαν οὐδὲ δοξάζει .
Θεαίτητος
δῆλον , ὡς ἔοικεν . [ 189β ]
Σωκράτης
οὐκ ἄρα οἷόν τε τὸ μὴ ὂν δοξάζειν , οὔτε περὶ τῶν ὄντων οὔτε αὐτὸ καθ᾽ αὑτό .
Θεαίτητος
οὐ φαίνεται .
Σωκράτης
ἄλλο τι ἄρ᾽ ἐστὶ τὸ ψευδῆ δοξάζειν τοῦ τὰ μὴ ὄντα δοξάζειν .
Θεαίτητος
ἄλλο ἔοικεν .
Σωκράτης
οὔτ᾽ ἄρ᾽ οὕτως οὔτε ὡς ὀλίγον πρότερον ἐσκοποῦμεν , ψευδής ἐστι δόξα ἐν ἡμῖν .
Θεαίτητος
οὐ γὰρ οὖν δή .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ ἆρα ὧδε γιγνόμενον τοῦτο προσαγορεύομεν ;
Θεαίτητος
πῶς ;
Σωκράτης
ἀλλοδοξίαν τινὰ οὖσαν ψευδῆ φαμεν εἶναι δόξαν , [ 189ξ ] ὅταν τίς τι τῶν ὄντων ἄλλο αὖ τῶν ὄντων ἀνταλλαξάμενος τῇ διανοίᾳ φῇ εἶναι . οὕτω γὰρ ὂν μὲν ἀεὶ δοξάζει , ἕτερον δὲ ἀνθ᾽ ἑτέρου , καὶ ἁμαρτάνων οὗ ἐσκόπει δικαίως ἂν καλοῖτο ψευδῆ δοξάζων .
Θεαίτητος
ὀρθότατά μοι νῦν δοκεῖς εἰρηκέναι . ὅταν γάρ τις ἀντὶ καλοῦ αἰσχρὸν ἢ ἀντὶ αἰσχροῦ καλὸν δοξάζῃ , τότε ὡς ἀληθῶς δοξάζει ψευδῆ .
Σωκράτης
δῆλος εἶ , ὦ Θεαίτητε , καταφρονῶν μου καὶ οὐ δεδιώς .
Θεαίτητος
τί μάλιστα ;
Σωκράτης
οὐκ ἂν οἶμαι σοὶ δοκῶ τοῦ ἀληθῶς ψευδοῦς ἀντιλαβέσθαι , [ 189δ ] ἐρόμενος εἰ οἷόν τε ταχὺ βραδέως ἢ κοῦφον βαρέως ἢ ἄλλο τι ἐναντίον μὴ κατὰ τὴν αὑτοῦ φύσιν ἀλλὰ κατὰ τὴν τοῦ ἐναντίου γίγνεσθαι ἑαυτῷ ἐναντίως . τοῦτο μὲν οὖν , ἵνα μὴ μάτην θαρρήσῃς , ἀφίημι . ἀρέσκει δέ , ὡς φῄς , τὸ τὰ ψευδῆ δοξάζειν ἀλλοδοξεῖν εἶναι ;
Θεαίτητος
ἔμοιγε .
Σωκράτης
ἔστιν ἄρα κατὰ τὴν σὴν δόξαν ἕτερόν τι ὡς ἕτερον καὶ μὴ ὡς ἐκεῖνο τῇ διανοίᾳ τίθεσθαι .
Θεαίτητος
ἔστι μέντοι . [ 189ε ]
Σωκράτης
ὅταν οὖν τοῦθ᾽ ἡ διάνοιά του δρᾷ , οὐ καὶ ἀνάγκη αὐτὴν ἤτοι ἀμφότερα ἢ τὸ ἕτερον διανοεῖσθαι ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη μὲν οὖν : ἤτοι ἅμα γε ἢ ἐν μέρει .
Σωκράτης
κάλλιστα . τὸ δὲ διανοεῖσθαι ἆρ᾽ ὅπερ ἐγὼ καλεῖς ;
Θεαίτητος
τί καλῶν ;
Σωκράτης
λόγον ὃν αὐτὴ πρὸς αὑτὴν ἡ ψυχὴ διεξέρχεται περὶ ὧν ἂν σκοπῇ . ὥς γε μὴ εἰδώς σοι ἀποφαίνομαι . τοῦτο γάρ μοι ἰνδάλλεται διανοουμένη οὐκ ἄλλο τι ἢ διαλέγεσθαι , αὐτὴ [ 190α ] ἑαυτὴν ἐρωτῶσα καὶ ἀποκρινομένη , καὶ φάσκουσα καὶ οὐ φάσκουσα . ὅταν δὲ ὁρίσασα , εἴτε βραδύτερον εἴτε καὶ ὀξύτερον ἐπᾴξασα , τὸ αὐτὸ ἤδη φῇ καὶ μὴ διστάζῃ , δόξαν ταύτην τίθεμεν αὐτῆς . ὥστ᾽ ἔγωγε τὸ δοξάζειν λέγειν καλῶ καὶ τὴν δόξαν λόγον εἰρημένον , οὐ μέντοι πρὸς ἄλλον οὐδὲ φωνῇ , ἀλλὰ σιγῇ πρὸς αὑτόν : σὺ δὲ τί ;
[
189a
]
სოკრატე
და ვისაც ესმის , თუ რაღაც ერთი ესმის , არსებული ესმის .
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
და ვინც რაღაც ერთს ეხება , არსებულს ეხება , თუკი ერთია ?
თეეტეტოსი
ესეც ასეა .
სოკრატე
და ვისაც შეხედულება აქვს , ერთზე არ აქვს შეხედულება ?
თეეტეტოსი
აუცილებლად .
სოკრატე
და ერთზე ვისაც აქვს შეხედულება , ეხ ხომ რაღაც არსებულია ?
თეეტეტოსი
გეთანხმები .
სოკრატე
მაშ ვისაც არარსებულზე აქვს შეხედულება , მას ხომ არაფერზე აქვს შეხედულება ?
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს , არა .
სოკრატე
და ვისაც არაფერზე აქვს შეხედულება მას ხომ შეხედულებაც არ აქვს ?
თეეტეტოსი
ცხადია , ასე ჩანს . [ 189b ]
სოკრატე
მაშ , არ შეიძლება არარსებულზე შეხედულება გქონდეს , არც არსებულებთან დაკავშირებით და არც თავად მასზე .
თეეტეტოსი
ჩანს , რომ არა .
სოკრატე
მაშინ რაღაც განსხვავებული არის მცდარი შეხედულების ქონა არარსებულზე შეხედულების ქონისაგან .
თეეტეტოსი
სხვა ჩანს .
სოკრატე
მაშ არც ასე და არც ისე , ცოტა ხნის წინ რომ ვიკვლევდით , ჩვენთვის მცდარი შეხედულება არ არსებობს .
თეეტეტოსი
არა .
სოკრატე
მაგრამ ასე არ წარმოიშობა ის , რასაც ამას ვუწოდებთ ?
თეეტეტოსი
როგორ ?
სოკრატე
მოდი შეცვლილი შეხედულება ვთქვათ შეხედულებაზე , რომელიც მცდარია , [ 189c ] როცა ვინმე აზროვნებას იცვლის და ამბობს რომ არსებულთაგან ერთი სხვა რაღაცაა და არსებობს . ასე მას არსებულის შესახებ აქვს შეხედულება , ოღონდ ერთის მაგივრად მეორის შესახებ და , რაკი რასაც განიხილავს , იმაში ცდება , სამართლიანად უნდა ეწოდოს მცდარი შეხედულების მქონე .
თეეტეტოსი
მგონია , რომ სავსებით მართებულად ამბობ . როცა ვინმე მშვენიერის ნაცვლად უსახურზე ან უსახურის ნაცვლად მშვენიერზე იქმნის შეხედულებას , მაშინ ამას ჭეშმარიტად მცდარი შეხედულების ქონა ეწოდება .
სოკრატე
ცხადია , თეეტეტოს , რომ არც პატივისცემა გაქვს ჩემი და არც შიში .
თეეტეტოსი
რატომ [ ამბობ ] ასე ?
სოკრატე
ფიქრობ , რომ არ შემიძლია შევეწინააღმდეგო ამ ჭეშმარიტად მცდარს [ 189d ] და ვიკითხო , თუ არსებობს ნელა სწრაფი და მძიმედ მსუბუქი ან სხვა რაიმე საწინააღმდეგო , რომელიც საკუთარი ბუნების შესაბამისი კი არ არის , არამედ საწინააღმდეგოსი და ამდენად თავისი თავის საწინააღმდეგოა . მაგრამ ამას ვტოვებ , რათა შენი გამბედაობა არ დამარცხდეს . როგორც ამბობ , მოგწონს , რომ მცდარი შეხედულების ქონა შეცვლილი შეხედულების ქონაა ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
შენი შეხედულების თანახმად , აზროვნებით შეიძლება ერთი მეორედ და არა იმავედ დაადგინო .
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა , ასეა . [ 189e ]
სოკრატე
როცა ამას ვიღაცის აზროვნება აკეთებს , განა აუცილებლად ან ორივეზე ერთად არ აზროვნებს და ან რომელიმე ერთზე ?
თეეტეტოსი
აუცილებლად ასეა , ან ერთად , ან რიგ-რიგობით .
სოკრატე
მშვენიერია . აზროვნებას იმას უწოდებ , რასაც მე ?
თეეტეტოსი
რას უწოდებ ?
სოკრატე
მსჯელობას , რომელსაც სული საკუთარ თავთან მართავს იმასთან დაკავშირებით , რასაც აკვირდება . როგორც არმცოდნე ისე გიმჟღავნებ . მეჩვენება , რომ აზროვნებისას ის სხვა არაფერს აკეთებს , თუ არა საუბრობს , [ 190a ] საკუთარ თავს ეკითხება და პასუხობს , ეთანხმება და არ ეთანხმება . როდესაც ის განსაზღვრავს რაღაცას , გინდა უფრო ნელა მისწვდეს მას და გინდა უფრო მკვეთრად , იტყვის და აღარ ეჭვობს , ამას უკვე შეხედულებად ვთვლით . ამდენად , მე შეხედულების ქონას საუბარს ვუწოდებ , ხოლო შეხედულებას – ნათქვამ სიტყვას , რომელიც სხვის მიმართ არაა და არც ხმა [ აქვს ] , არამედ უხმოა და საკუთარი თავისადმი მიმართული . შენ რას [ უწოდებ ] ?
სოკრატე
და ვისაც ესმის , თუ რაღაც ერთი ესმის , არსებული ესმის .
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
და ვინც რაღაც ერთს ეხება , არსებულს ეხება , თუკი ერთია ?
თეეტეტოსი
ესეც ასეა .
სოკრატე
და ვისაც შეხედულება აქვს , ერთზე არ აქვს შეხედულება ?
თეეტეტოსი
აუცილებლად .
სოკრატე
და ერთზე ვისაც აქვს შეხედულება , ეხ ხომ რაღაც არსებულია ?
თეეტეტოსი
გეთანხმები .
სოკრატე
მაშ ვისაც არარსებულზე აქვს შეხედულება , მას ხომ არაფერზე აქვს შეხედულება ?
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს , არა .
სოკრატე
და ვისაც არაფერზე აქვს შეხედულება მას ხომ შეხედულებაც არ აქვს ?
თეეტეტოსი
ცხადია , ასე ჩანს . [ 189b ]
სოკრატე
მაშ , არ შეიძლება არარსებულზე შეხედულება გქონდეს , არც არსებულებთან დაკავშირებით და არც თავად მასზე .
თეეტეტოსი
ჩანს , რომ არა .
სოკრატე
მაშინ რაღაც განსხვავებული არის მცდარი შეხედულების ქონა არარსებულზე შეხედულების ქონისაგან .
თეეტეტოსი
სხვა ჩანს .
სოკრატე
მაშ არც ასე და არც ისე , ცოტა ხნის წინ რომ ვიკვლევდით , ჩვენთვის მცდარი შეხედულება არ არსებობს .
თეეტეტოსი
არა .
სოკრატე
მაგრამ ასე არ წარმოიშობა ის , რასაც ამას ვუწოდებთ ?
თეეტეტოსი
როგორ ?
სოკრატე
მოდი შეცვლილი შეხედულება ვთქვათ შეხედულებაზე , რომელიც მცდარია , [ 189c ] როცა ვინმე აზროვნებას იცვლის და ამბობს რომ არსებულთაგან ერთი სხვა რაღაცაა და არსებობს . ასე მას არსებულის შესახებ აქვს შეხედულება , ოღონდ ერთის მაგივრად მეორის შესახებ და , რაკი რასაც განიხილავს , იმაში ცდება , სამართლიანად უნდა ეწოდოს მცდარი შეხედულების მქონე .
თეეტეტოსი
მგონია , რომ სავსებით მართებულად ამბობ . როცა ვინმე მშვენიერის ნაცვლად უსახურზე ან უსახურის ნაცვლად მშვენიერზე იქმნის შეხედულებას , მაშინ ამას ჭეშმარიტად მცდარი შეხედულების ქონა ეწოდება .
სოკრატე
ცხადია , თეეტეტოს , რომ არც პატივისცემა გაქვს ჩემი და არც შიში .
თეეტეტოსი
რატომ [ ამბობ ] ასე ?
სოკრატე
ფიქრობ , რომ არ შემიძლია შევეწინააღმდეგო ამ ჭეშმარიტად მცდარს [ 189d ] და ვიკითხო , თუ არსებობს ნელა სწრაფი და მძიმედ მსუბუქი ან სხვა რაიმე საწინააღმდეგო , რომელიც საკუთარი ბუნების შესაბამისი კი არ არის , არამედ საწინააღმდეგოსი და ამდენად თავისი თავის საწინააღმდეგოა . მაგრამ ამას ვტოვებ , რათა შენი გამბედაობა არ დამარცხდეს . როგორც ამბობ , მოგწონს , რომ მცდარი შეხედულების ქონა შეცვლილი შეხედულების ქონაა ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
შენი შეხედულების თანახმად , აზროვნებით შეიძლება ერთი მეორედ და არა იმავედ დაადგინო .
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა , ასეა . [ 189e ]
სოკრატე
როცა ამას ვიღაცის აზროვნება აკეთებს , განა აუცილებლად ან ორივეზე ერთად არ აზროვნებს და ან რომელიმე ერთზე ?
თეეტეტოსი
აუცილებლად ასეა , ან ერთად , ან რიგ-რიგობით .
სოკრატე
მშვენიერია . აზროვნებას იმას უწოდებ , რასაც მე ?
თეეტეტოსი
რას უწოდებ ?
სოკრატე
მსჯელობას , რომელსაც სული საკუთარ თავთან მართავს იმასთან დაკავშირებით , რასაც აკვირდება . როგორც არმცოდნე ისე გიმჟღავნებ . მეჩვენება , რომ აზროვნებისას ის სხვა არაფერს აკეთებს , თუ არა საუბრობს , [ 190a ] საკუთარ თავს ეკითხება და პასუხობს , ეთანხმება და არ ეთანხმება . როდესაც ის განსაზღვრავს რაღაცას , გინდა უფრო ნელა მისწვდეს მას და გინდა უფრო მკვეთრად , იტყვის და აღარ ეჭვობს , ამას უკვე შეხედულებად ვთვლით . ამდენად , მე შეხედულების ქონას საუბარს ვუწოდებ , ხოლო შეხედულებას – ნათქვამ სიტყვას , რომელიც სხვის მიმართ არაა და არც ხმა [ აქვს ] , არამედ უხმოა და საკუთარი თავისადმი მიმართული . შენ რას [ უწოდებ ] ?