Theaetetus 169
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-03 13:06:14
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Σωκράτης
ἀλλ᾽ οὔ τι σοῦ γε , ὦ Θεόδωρε , ἄμεινον . μὴ οὖν οἴου ἐμὲ μὲν τῷ σῷ ἑταίρῳ τετελευτηκότι δεῖν παντὶ τρόπῳ [ 169α ] ἐπαμύνειν , σὲ δὲ μηδενί . ἀλλ᾽ ἴθι , ὦ ἄριστε , ὀλίγον ἐπίσπου , μέχρι τούτου αὐτοῦ ἕως ἂν εἰδῶμεν εἴτε ἄρα σὲ δεῖ διαγραμμάτων πέρι μέτρον εἶναι , εἴτε πάντες ὁμοίως σοὶ ἱκανοὶ ἑαυτοῖς εἴς τε ἀστρονομίαν καὶ τἆλλα ὧν δὴ σὺ πέρι αἰτίαν ἔχεις διαφέρειν .
Θεόδωρος
οὐ ῥᾴδιον , ὦ Σώκρατες , σοὶ παρακαθήμενον μὴ διδόναι λόγον , ἀλλ᾽ ἐγὼ ἄρτι παρελήρησα φάσκων σε ἐπιτρέψειν μοι μὴ ἀποδύεσθαι , καὶ οὐχὶ ἀναγκάσειν καθάπερ Λακεδαιμόνιοι : σὺ δέ μοι δοκεῖς πρὸς τὸν Σκίρωνα μᾶλλον [ 169β ] τείνειν . Λακεδαιμόνιοι μὲν γὰρ ἀπιέναι ἢ ἀποδύεσθαι κελεύουσι , σὺ δὲ κατ᾽ Ἀνταῖόν τί μοι μᾶλλον δοκεῖς τὸ δρᾶμα δρᾶν : τὸν γὰρ προσελθόντα οὐκ ἀνίης πρὶν ἂν ἀναγκάσῃς ἀποδύσας ἐν τοῖς λόγοις προσπαλαῖσαι .
Σωκράτης
ἄριστά γε , ὦ Θεόδωρε , τὴν νόσον μου ἀπῄκασας : ἰσχυρικώτερος μέντοι ἐγὼ ἐκείνων . μυρίοι γὰρ ἤδη μοι Ἡρακλέες τε καὶ Θησέες ἐντυχόντες καρτεροὶ πρὸς τὸ λέγειν μάλ᾽ εὖ συγκεκόφασιν , ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐδέν τι μᾶλλον ἀφίσταμαι : [ 169ξ ] οὕτω τις ἔρως δεινὸς ἐνδέδυκε τῆς περὶ ταῦτα γυμνασίας . μὴ οὖν μηδὲ σὺ φθονήσῃς προσανατριψάμενος σαυτόν τε ἅμα καὶ ἐμὲ ὀνῆσαι .
Θεόδωρος
οὐδὲν ἔτι ἀντιλέγω , ἀλλ᾽ ἄγε ὅπῃ θέλεις : πάντως τὴν περὶ ταῦτα εἱμαρμένην ἣν ἂν σὺ ἐπικλώσῃς δεῖ ἀνατλῆναι ἐλεγχόμενον . οὐ μέντοι περαιτέρω γε ὧν προτίθεσαι οἷός τ᾽ ἔσομαι παρασχεῖν ἐμαυτόν σοι .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ ἀρκεῖ καὶ μέχρι τούτων . καί μοι πάνυ τήρει τὸ τοιόνδε , μή που παιδικόν τι λάθωμεν εἶδος τῶν λόγων [ 169δ ] ποιούμενοι , καί τις πάλιν ἡμῖν αὐτὸ ὀνειδίσῃ .
Θεόδωρος
ἀλλὰ δὴ πειράσομαί γε καθ᾽ ὅσον ἂν δύνωμαι .
Σωκράτης
τοῦδε τοίνυν πρῶτον πάλιν ἀντιλαβώμεθα οὗπερ τὸ πρότερον , καὶ ἴδωμεν ὀρθῶς ἢ οὐκ ὀρθῶς ἐδυσχεραίνομεν ἐπιτιμῶντες τῷ λόγῳ ὅτι αὐτάρκη ἕκαστον εἰς φρόνησιν ἐποίει , καὶ ἡμῖν συνεχώρησεν ὁ Πρωταγόρας περί τε τοῦ ἀμείνονος καὶ χείρονος διαφέρειν τινάς , οὓς δὴ καὶ εἶναι σοφούς . οὐχί ;
Θεόδωρος
ναί .
Σωκράτης
εἰ μὲν τοίνυν αὐτὸς παρὼν ὡμολόγει ἀλλὰ μὴ ἡμεῖς [ 169ε ] βοηθοῦντες ὑπὲρ αὐτοῦ συνεχωρήσαμεν , οὐδὲν ἂν πάλιν ἔδει ἐπαναλαβόντας βεβαιοῦσθαι : νῦν δὲ τάχ᾽ ἄν τις ἡμᾶς ἀκύρους τιθείη τῆς ὑπὲρ ἐκείνου ὁμολογίας . διὸ καλλιόνως ἔχει σαφέστερον περὶ τούτου αὐτοῦ διομολογήσασθαι : οὐ γάρ τι σμικρὸν παραλλάττει οὕτως ἔχον ἢ ἄλλως .
Θεόδωρος
λέγεις ἀληθῆ .
Σωκράτης
μὴ τοίνυν δι᾽ ἄλλων ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ ἐκείνου λόγου ὡς [ 170α ] διὰ βραχυτάτων λάβωμεν τὴν ὁμολογίαν .
ἀλλ᾽ οὔ τι σοῦ γε , ὦ Θεόδωρε , ἄμεινον . μὴ οὖν οἴου ἐμὲ μὲν τῷ σῷ ἑταίρῳ τετελευτηκότι δεῖν παντὶ τρόπῳ [ 169α ] ἐπαμύνειν , σὲ δὲ μηδενί . ἀλλ᾽ ἴθι , ὦ ἄριστε , ὀλίγον ἐπίσπου , μέχρι τούτου αὐτοῦ ἕως ἂν εἰδῶμεν εἴτε ἄρα σὲ δεῖ διαγραμμάτων πέρι μέτρον εἶναι , εἴτε πάντες ὁμοίως σοὶ ἱκανοὶ ἑαυτοῖς εἴς τε ἀστρονομίαν καὶ τἆλλα ὧν δὴ σὺ πέρι αἰτίαν ἔχεις διαφέρειν .
Θεόδωρος
οὐ ῥᾴδιον , ὦ Σώκρατες , σοὶ παρακαθήμενον μὴ διδόναι λόγον , ἀλλ᾽ ἐγὼ ἄρτι παρελήρησα φάσκων σε ἐπιτρέψειν μοι μὴ ἀποδύεσθαι , καὶ οὐχὶ ἀναγκάσειν καθάπερ Λακεδαιμόνιοι : σὺ δέ μοι δοκεῖς πρὸς τὸν Σκίρωνα μᾶλλον [ 169β ] τείνειν . Λακεδαιμόνιοι μὲν γὰρ ἀπιέναι ἢ ἀποδύεσθαι κελεύουσι , σὺ δὲ κατ᾽ Ἀνταῖόν τί μοι μᾶλλον δοκεῖς τὸ δρᾶμα δρᾶν : τὸν γὰρ προσελθόντα οὐκ ἀνίης πρὶν ἂν ἀναγκάσῃς ἀποδύσας ἐν τοῖς λόγοις προσπαλαῖσαι .
Σωκράτης
ἄριστά γε , ὦ Θεόδωρε , τὴν νόσον μου ἀπῄκασας : ἰσχυρικώτερος μέντοι ἐγὼ ἐκείνων . μυρίοι γὰρ ἤδη μοι Ἡρακλέες τε καὶ Θησέες ἐντυχόντες καρτεροὶ πρὸς τὸ λέγειν μάλ᾽ εὖ συγκεκόφασιν , ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐδέν τι μᾶλλον ἀφίσταμαι : [ 169ξ ] οὕτω τις ἔρως δεινὸς ἐνδέδυκε τῆς περὶ ταῦτα γυμνασίας . μὴ οὖν μηδὲ σὺ φθονήσῃς προσανατριψάμενος σαυτόν τε ἅμα καὶ ἐμὲ ὀνῆσαι .
Θεόδωρος
οὐδὲν ἔτι ἀντιλέγω , ἀλλ᾽ ἄγε ὅπῃ θέλεις : πάντως τὴν περὶ ταῦτα εἱμαρμένην ἣν ἂν σὺ ἐπικλώσῃς δεῖ ἀνατλῆναι ἐλεγχόμενον . οὐ μέντοι περαιτέρω γε ὧν προτίθεσαι οἷός τ᾽ ἔσομαι παρασχεῖν ἐμαυτόν σοι .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ ἀρκεῖ καὶ μέχρι τούτων . καί μοι πάνυ τήρει τὸ τοιόνδε , μή που παιδικόν τι λάθωμεν εἶδος τῶν λόγων [ 169δ ] ποιούμενοι , καί τις πάλιν ἡμῖν αὐτὸ ὀνειδίσῃ .
Θεόδωρος
ἀλλὰ δὴ πειράσομαί γε καθ᾽ ὅσον ἂν δύνωμαι .
Σωκράτης
τοῦδε τοίνυν πρῶτον πάλιν ἀντιλαβώμεθα οὗπερ τὸ πρότερον , καὶ ἴδωμεν ὀρθῶς ἢ οὐκ ὀρθῶς ἐδυσχεραίνομεν ἐπιτιμῶντες τῷ λόγῳ ὅτι αὐτάρκη ἕκαστον εἰς φρόνησιν ἐποίει , καὶ ἡμῖν συνεχώρησεν ὁ Πρωταγόρας περί τε τοῦ ἀμείνονος καὶ χείρονος διαφέρειν τινάς , οὓς δὴ καὶ εἶναι σοφούς . οὐχί ;
Θεόδωρος
ναί .
Σωκράτης
εἰ μὲν τοίνυν αὐτὸς παρὼν ὡμολόγει ἀλλὰ μὴ ἡμεῖς [ 169ε ] βοηθοῦντες ὑπὲρ αὐτοῦ συνεχωρήσαμεν , οὐδὲν ἂν πάλιν ἔδει ἐπαναλαβόντας βεβαιοῦσθαι : νῦν δὲ τάχ᾽ ἄν τις ἡμᾶς ἀκύρους τιθείη τῆς ὑπὲρ ἐκείνου ὁμολογίας . διὸ καλλιόνως ἔχει σαφέστερον περὶ τούτου αὐτοῦ διομολογήσασθαι : οὐ γάρ τι σμικρὸν παραλλάττει οὕτως ἔχον ἢ ἄλλως .
Θεόδωρος
λέγεις ἀληθῆ .
Σωκράτης
μὴ τοίνυν δι᾽ ἄλλων ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ ἐκείνου λόγου ὡς [ 170α ] διὰ βραχυτάτων λάβωμεν τὴν ὁμολογίαν .
სოკრატე
შენზე უკეთ არა , თეოდოროს . ნუ გგონია , რომ მე აღვესრულები , რათა ყველა საშუალებით დავიცვა შენი მეგობარი , [ 169a ] შენ კი არაფერს [ გააკეთებ ] . მოდი , საუკეთესოვ , ცოტა მოგვყევი მანამ , სანამ არ ვნახავთ შენ ხარ დიაგრამების საზომი , თუ ყველა ის , ვინც შენ მსგავსად , ძლიერია ასტრონომიასა და სხვა [ საგნებში ] , რომლებშიც შენ ყოველ მიზეზგარეშე გამორჩეული ხარ .
თეოდოროსი
ადვილი არაა , სოკრატე , შენ გვერდით იჯდე და აზრი არ თქვა . სისულელე იყო ახლახან რომ ვიფიქრე , რომ ნებას მომცემდი არ გავშიშვლებულიყავი , და ლაკედემონელების მსგავსად არ მაიძულებდი ამას . შენ კი , მგონია , უფრო სკირონისკენ იხრები . [ 169b ] ლაკედემონელები ბრძანებენ ან გაიხადო , ან წახვიდე . შენ კი , მგონია , უფრო ანტაიოსის მსგავსად იქცევი , გამვლელს არ გაუშვებ , სანამ არ აიძულებ გაშიშვლდეს და მსჯელობებში შეგეჭიდოს .
სოკრატე
მშვენივრად დაახასიათე ჩემი დაავადება , თეოდოროს , თუმცა მე მათზე ძლიერი ვარ . ათასი ჰერაკლესი და თესევსი შემხვედრია , მსჯელობებში უფრო ძლიერი , კარგადაც მომხვედრია , მაგრამ არასოდეს მიმიტოვებია , [ 169c ] ისეთი ძლიერი სიყვარულით ვარ შეპყრობილი ამ ვარჯიშების მიმართ . ნურც შენ იტყვი უარს შეჯიბრზე , რადგან შენთვისაც და ჩემთვისაც სასარგებლო იქნება .
თეოდოროსი
აღარ შეგეწინააღმდეგები , წამიყვანე , სადაც გინდა . ყოველ შემთხვევაში იყოს ის ხვედრი , რასაც დამიდგენ და ავიტან მხილებას . ოღონდ სადამდეც შენ დაადგინე , იმაზე მეტად არ გაძლევ ჩემ თავს .
სოკრატე
მაქამდეც საკმარისია , მაგრამ ყურადღებით იყავი , მსჯელობისას არ შეგვეშალოს და ისევ ბავშვური არ გამოგვივიდეს , [ 169d ] რათა ვინმემ ისევ არ დაგვგმოს .
თეოდოროსი
ვეცდები , რამდენადაც შემიძლია .
სოკრატე
თავდაპირველად ისევ ის ვიკითხოთ , რაც უწინ , და ვნახოთ მართებულად დავიწუნეთ და დავამცირეთ ის დებულება , რომ თითოეული თავისთავადი ხდება აზროვნებისას , თუ – არამართებულად . პროტაგორასმა ხომ დაუშვა , რომ არსებობენ ისინი , ვინც უკეთესს და უარესს არჩევენ და სწორედ ისინი არიან ბრძენნი , არა ?
თეოდოროსი
კი .
სოკრატე
თუკი თავად აქ იქნებოდა და დაეთანხმებოდა , [ 169e ] ჩვენ არ დაგვიტოვებდა მის დახმარებას და არც კვლავ განხილვა და დამოწმება იქნებოდა საჭირო . ახლა კი შესაძლოა ვინმემ ჩათვალოს , რომ უფლება არ გვაქვს მის ნაცვლად დავეთანხმოთ . ამიტომ ამეებზე უფრო ნათლად უნდა შევთანხმდეთ . უმნიშვნელო არაა ის განხვავება , ასეა ეს თუ სხვაგვარად .
თეოდოროსი
სწორად ამბობ .
სოკრატე
ამიტომ თანხმობას სხვებისგან კი არ ავიღებთ , არამედ მისივე მსჯელობიდან , [ 170a ] რაკი ის ყველაზე ახლოსაა .
შენზე უკეთ არა , თეოდოროს . ნუ გგონია , რომ მე აღვესრულები , რათა ყველა საშუალებით დავიცვა შენი მეგობარი , [ 169a ] შენ კი არაფერს [ გააკეთებ ] . მოდი , საუკეთესოვ , ცოტა მოგვყევი მანამ , სანამ არ ვნახავთ შენ ხარ დიაგრამების საზომი , თუ ყველა ის , ვინც შენ მსგავსად , ძლიერია ასტრონომიასა და სხვა [ საგნებში ] , რომლებშიც შენ ყოველ მიზეზგარეშე გამორჩეული ხარ .
თეოდოროსი
ადვილი არაა , სოკრატე , შენ გვერდით იჯდე და აზრი არ თქვა . სისულელე იყო ახლახან რომ ვიფიქრე , რომ ნებას მომცემდი არ გავშიშვლებულიყავი , და ლაკედემონელების მსგავსად არ მაიძულებდი ამას . შენ კი , მგონია , უფრო სკირონისკენ იხრები . [ 169b ] ლაკედემონელები ბრძანებენ ან გაიხადო , ან წახვიდე . შენ კი , მგონია , უფრო ანტაიოსის მსგავსად იქცევი , გამვლელს არ გაუშვებ , სანამ არ აიძულებ გაშიშვლდეს და მსჯელობებში შეგეჭიდოს .
სოკრატე
მშვენივრად დაახასიათე ჩემი დაავადება , თეოდოროს , თუმცა მე მათზე ძლიერი ვარ . ათასი ჰერაკლესი და თესევსი შემხვედრია , მსჯელობებში უფრო ძლიერი , კარგადაც მომხვედრია , მაგრამ არასოდეს მიმიტოვებია , [ 169c ] ისეთი ძლიერი სიყვარულით ვარ შეპყრობილი ამ ვარჯიშების მიმართ . ნურც შენ იტყვი უარს შეჯიბრზე , რადგან შენთვისაც და ჩემთვისაც სასარგებლო იქნება .
თეოდოროსი
აღარ შეგეწინააღმდეგები , წამიყვანე , სადაც გინდა . ყოველ შემთხვევაში იყოს ის ხვედრი , რასაც დამიდგენ და ავიტან მხილებას . ოღონდ სადამდეც შენ დაადგინე , იმაზე მეტად არ გაძლევ ჩემ თავს .
სოკრატე
მაქამდეც საკმარისია , მაგრამ ყურადღებით იყავი , მსჯელობისას არ შეგვეშალოს და ისევ ბავშვური არ გამოგვივიდეს , [ 169d ] რათა ვინმემ ისევ არ დაგვგმოს .
თეოდოროსი
ვეცდები , რამდენადაც შემიძლია .
სოკრატე
თავდაპირველად ისევ ის ვიკითხოთ , რაც უწინ , და ვნახოთ მართებულად დავიწუნეთ და დავამცირეთ ის დებულება , რომ თითოეული თავისთავადი ხდება აზროვნებისას , თუ – არამართებულად . პროტაგორასმა ხომ დაუშვა , რომ არსებობენ ისინი , ვინც უკეთესს და უარესს არჩევენ და სწორედ ისინი არიან ბრძენნი , არა ?
თეოდოროსი
კი .
სოკრატე
თუკი თავად აქ იქნებოდა და დაეთანხმებოდა , [ 169e ] ჩვენ არ დაგვიტოვებდა მის დახმარებას და არც კვლავ განხილვა და დამოწმება იქნებოდა საჭირო . ახლა კი შესაძლოა ვინმემ ჩათვალოს , რომ უფლება არ გვაქვს მის ნაცვლად დავეთანხმოთ . ამიტომ ამეებზე უფრო ნათლად უნდა შევთანხმდეთ . უმნიშვნელო არაა ის განხვავება , ასეა ეს თუ სხვაგვარად .
თეოდოროსი
სწორად ამბობ .
სოკრატე
ამიტომ თანხმობას სხვებისგან კი არ ავიღებთ , არამედ მისივე მსჯელობიდან , [ 170a ] რაკი ის ყველაზე ახლოსაა .