Herodotus' Histories 1.40-45, transl. by D. Maronitis
Stylianos Chronopoulos / Herodotus
- Created on 2025-04-07 08:31:21
- Modified on 2025-04-11 10:44:45
- Translated by D. Maronitis
- Aligned by Stylianos Chronopoulos
Ἑλληνική Transliterate
Modern Greek
[ 1 . 40 . 1 ] ἀμείβεται Κροῖσος · Ὦ παῖ , ἔστι τῇ με νικᾷς γνώμην ἀποφαίνων περὶ τοῦ ἐνυπνίου · ὡς ὦν νενικημένος ὑπὸ σέο μεταγινώσκω μετίημί τέ σε ἰέναι ἐπὶ τὴν ἄγρην . [ 1 . 41 . 1 ] εἴπας δὲ ταῦτα ὁ Κροῖσος μεταπέμπεται τὸν Φρύγα Ἄδρηστον , ἀπικομένῳ δέ οἱ λέγει τάδε · Ἄδρηστε , ἐγώ σε συμφορῇ πεπληγμένον ἀχάριτι , τήν τοι οὐκ ὀνειδίζω , ἐκάθηρα καὶ οἰκίοισι ὑποδεξάμενος ἔχω παρέχων πᾶσαν δαπάνην · [ 1 . 41 . 2 ] νῦν ὦν , ὀφείλεις γὰρ ἐμεῦ προποιήσαντος χρηστὰ ἐς σὲ χρηστοῖσί με ἀμείβεσθαι , φύλακα παιδός σε τοῦ ἐμοῦ χρηίζω γενέσθαι ἐς ἄγρην ὁρμωμένου , μή τινες κατ᾽ ὁδὸν κλῶπες κακοῦργοι ἐπὶ δηλήσι φανέωσι ὑμῖν . [ 1 . 41 . 3 ] πρὸς δὲ τούτῳ καὶ σέ τοι χρεόν ἐστι ἰέναι ἔνθα ἀπολαμπρυνέαι τοῖσι ἔργοισι · πατρώιόν τε γάρ τοί ἐστι καὶ προσέτι ῥώμη ὑπάρχει . [ 1 . 42 . 1 ] ἀμείβεται ὁ Ἄδρηστος · Ὦ βασιλεῦ , ἄλλως μὲν ἔγωγε ἂν οὐκ ἤια ἐς ἄεθλον τοιόνδε · οὔτε γὰρ συμφορῇ τοιῇδε κεχρημένον οἰκός ἐστι ἐς ὁμήλικας εὖ πρήσσοντας ἰέναι , οὔτε τὸ βούλεσθαι πάρα , πολλαχῇ τε ἂν ἶσχον ἐμεωυτόν . [ 1 . 42 . 2 ] νῦν δέ , ἐπείτε σὺ σπεύδεις καὶ δεῖ τοι χαρίζεσθαι ( ὀφείλω γάρ σε ἀμείβεσθαι χρηστοῖσι ) , ποιέειν εἰμὶ ἕτοιμος ταῦτα , παῖδά τε σόν , τὸν διακελεύεαι φυλάσσειν , ἀπήμονα τοῦ φυλάσσοντος εἵνεκεν προσδόκα τοι ἀπονοστήσειν . [ 1 . 43 . 1 ] τοιούτοισι ἐπείτε οὗτος ἀμείψατο Κροῖσον , ἤισαν μετὰ ταῦτα ἐξηρτυμένοι λογάσι τε νεηνίῃσι καὶ κυσί . ἀπικόμενοι δὲ ἐς τὸν Ὄλυμπον τὸ ὄρος ἐζήτεον τὸ θηρίον , εὑρόντες δὲ καὶ περιστάντες αὐτὸ κύκλῳ ἐσηκόντιζον . [ 1 . 43 . 2 ] ἔνθα δὴ ὁ ξεῖνος , οὗτος δὴ ὁ καθαρθεὶς τὸν φόνον , καλεόμενος δὲ Ἄδρηστος , ἀκοντίζων τὸν ὗν τοῦ μὲν ἁμαρτάνει , τυγχάνει δὲ τοῦ Κροίσου παιδός . [ 1 . 43 . 3 ] ὁ μὲν δὴ βληθεὶς τῇ αἰχμῇ ἐξέπλησε τοῦ ὀνείρου τὴν φήμην , ἔθεε δέ τις ἀγγελέων τῷ Κροίσῳ τὸ γεγονός , ἀπικόμενος δὲ ἐς τὰς Σάρδις τήν τε μάχην καὶ τὸν τοῦ παιδὸς μόρον ἐσήμηνέ οἱ . [ 1 . 44 . 1 ] ὁ δὲ Κροῖσος τῷ θανάτῳ τοῦ παιδὸς συντεταραγμένος μᾶλλόν τι ἐδεινολογέετο ὅτι μιν ἀπέκτεινε τὸν αὐτὸς φόνου ἐκάθηρε . [ 1 . 44 . 2 ] περιημεκτέων δὲ τῇ συμφορῇ δεινῶς ἐκάλεε μὲν Δία καθάρσιον , μαρτυρόμενος τὰ ὑπὸ τοῦ ξείνου πεπονθὼς εἴη , ἐκάλεε δὲ ἐπίστιόν τε καὶ ἑταιρήιον , τὸν αὐτὸν τοῦτον ὀνομάζων θεόν , τὸν μὲν ἐπίστιον καλέων , διότι δὴ οἰκίοισι ὑποδεξάμενος τὸν ξεῖνον φονέα τοῦ παιδὸς ἐλάνθανε βόσκων , τὸν δὲ ἑταιρήιον , ὡς φύλακα συμπέμψας αὐτὸν εὑρήκοι πολεμιώτατον . [ 1 . 45 . 1 ] παρῆσαν δὲ μετὰ τοῦτο οἱ Λυδοὶ φέροντες τὸν νεκρόν , ὄπισθε δὲ εἵπετό οἱ ὁ φονεύς . στὰς δὲ οὗτος πρὸ τοῦ νεκροῦ παρεδίδου ἑωυτὸν Κροίσῳ προτείνων τὰς χεῖρας , ἐπικατασφάξαι μιν κελεύων τῷ νεκρῷ , λέγων τήν τε προτέρην ἑωυτοῦ συμφορήν , καὶ ὡς ἐπ᾽ ἐκείνῃ τὸν καθήραντα ἀπολωλεκὼς εἴη , οὐδέ οἱ εἴη βιώσιμον . [ 1 . 45 . 2 ] Κροῖσος δὲ τούτων ἀκούσας τόν τε Ἄδρηστον κατοικτίρει , καίπερ ἐὼν ἐν κακῷ οἰκηίῳ τοσούτῳ , καὶ λέγει πρὸς αὐτόν · Ἔχω , ὦ ξεῖνε , παρὰ σεῦ πᾶσαν τὴν δίκην , ἐπειδὴ σεωυτοῦ καταδικάζεις θάνατον . εἶς δὲ οὐ σύ μοι τοῦδε τοῦ κακοῦ αἴτιος , εἰ μὴ ὅσον ἀέκων ἐξεργάσαο , ἀλλὰ θεῶν κού τις , ὅς μοι καὶ πάλαι προεσήμαινε τὰ μέλλοντα ἔσεσθαι . [ 1 . 45 . 3 ] Κροῖσος μέν νυν ἔθαψε , ὡς οἰκὸς ἦν , τὸν ἑωυτοῦ παῖδα · Ἄδρηστος δὲ ὁ Γορδίεω τοῦ Μίδεω , οὗτος δὴ ὁ φονεὺς μὲν τοῦ ἑωυτοῦ ἀδελφεοῦ γενόμενος , φονεὺς δὲ τοῦ καθήραντος , ἐπείτε ἡσυχίη τῶν ἀνθρώπων ἐγένετο περὶ τὸ σῆμα , συγγινωσκόμενος ἀνθρώπων εἶναι τῶν αὐτὸς ᾔδεε βαρυσυμφορώτατος , ἐπικατασφάζει τῷ τύμβῳ ἑωυτόν .
[
1
.
40
.
1
]
Απαντά
ο
Κροίσος
:
«Παιδί
μου
,
βρήκες
τον
τρόπο
να
με
νικήσεις
με
την
εξήγηση
που
έδωσες
στο
όνειρο
.
Λοιπόν
,
νικημένος
από
σένα
,
αλλάζω
γνώμη
και
σ᾽
αφήνω
να
πας
στο
κυνήγι»
.
[ 1 . 41 . 1 ] Έκλεισε τη συζήτηση ο Κροίσος , και στέλνει και φωνάζει τον φρύγα Άδραστο και , όταν εκείνος έφτασε , του λέει : «Άδραστε , εγώ , όταν σε χτύπησε μια συμφορά αχάριστη ( δε σε κατηγορώ γι᾽ αυτό ) , σε εξάγνισα , σε δέχτηκα στο σπίτι μου και σου τα δίνω όλα για να ζεις . [ 1 . 41 . 2 ] Τώρα λοιπόν —γιατί αφού εγώ σου έκανα πρώτος το καλό , πρέπει και συ να με ανταμείψεις με καλό— σε χρειάζομαι να γίνεις φύλακας του παιδιού μου , που ξεκινά για το κυνήγι , μη και σας απαντήσουν κακούργοι κλέφτες και σας κάνουν κακό . [ 1 . 41 . 3 ] Εξάλλου πρέπει και συ να βγεις όπου με τα έργα σου θα έδειχνες την αξία σου · αυτό σού είναι πατροπαράδοτη κληρονομιά και δε σου λείπει φυσικά κι η δύναμη» .
[ 1 . 42 . 1 ] Ο Άδραστος αποκρίνεται : «Βασιλιά μου , σε άλλη περίσταση εγώ δε θα πήγαινα σε έναν τέτοιο αγώνα . Γιατί ούτε με τη συμφορά που με βαραίνει ταιριάζει να μπαίνω σε κύκλο συνομηλίκων μου που είναι ευτυχισμένοι , ούτε και η διάθεση υπάρχει , και θα είχα πολλούς λόγους να κρατηθώ . [ 1 . 42 . 2 ] Τώρα όμως που συ με παρακινείς και πρέπει να σου κάνω τη χάρη ( γιατί έχω χρέος να σε ανταμείψω με καλό ) , είμαι έτοιμος για ό , τι ζητάς : και το παιδί σου που παραγγέλλεις να προσέχω , πρόσμενέ το πίσω να γυρίσει γερό , όσο τουλάχιστον εξαρτάται από το φύλακά του» .
[ 1 . 43 . 1 ] Με αυτά τα λόγια αποκρίθηκε ο Άδραστος στον Κροίσο , κι ύστερα ξεκίνησαν συντροφεμένοι από ξεχωριστά παλικάρια και λαγωνικά . Σαν έφτασαν στο όρος του Ολύμπου , έψαχναν για το θεριό , και όταν το βρήκαν , στάθηκαν ένα γύρο και του έριχναν τα ακόντια στη μέση . [ 1 . 43 . 2 ] Τότε λοιπόν ο ξένος , αυτός ο εξαγνισμένος από το φονικό που το όνομά του ήταν Άδραστος , έριξε το κοντάρι του στον κάπρο — κι αυτού ξαστόχησε , πετυχαίνει όμως το γιο του Κροίσου . [ 1 . 43 . 3 ] Χτυπημένος ο νέος από σιδερένια αιχμή ξεπλήρωσε τον λόγο του ονείρου , ενώ κάποιος έτρεχε να αναγγείλει το γεγονός στον Κροίσο , και σαν έφτασε στις Σάρδεις , του φανέρωσε το χτύπημα και το θάνατο του παιδιού του .
[ 1 . 44 . 1 ] Και ο Κροίσος συντριμμένος από το θάνατο του γιου του , χτυπιόταν ακόμη πιο πολύ , που το γιο του τον σκότωσε εκείνος που ο ίδιος εξάγνισε από φονικό . [ 1 . 44 . 2 ] Μέσα στον σκληρό πόνο που του έφερνε η συμφορά του , καλούσε μάρτυρα το Δία , ως θεό της κάθαρσης , για όσα έπαθε από τον ξένο , καλούσε τον προστάτη του σπιτιού και της φιλίας , ονομάζοντας τον ίδιο πάλι θεό · τον προστάτη του σπιτιού , γιατί μέσα στο σπίτι του δέχτηκε τον ξένο και δίχως να το ξέρει έτρεφε το φονιά του παιδιού του · το θεό της φιλίας , γιατί μόλο που τον έστειλε ως φύλακα του γιου του , του βγήκε ο χειρότερος εχθρός .
[ 1 . 45 . 1 ] Σε λίγο φάνηκαν και οι Λυδοί κρατώντας στα χέρια τους τον νεκρό , ενώ από πίσω ακολουθούσε ο φονιάς . Στάθηκε μπρος από το νεκρό σώμα και πρόσφερνε τον εαυτό του στον Κροίσο , τείνοντάς του τα χέρια , και τον παρακαλούσε να τον σφάξει πάνω στον νεκρό , ενώ ταυτόχρονα μνημόνευε και την πρώτη του συμφορά και πλάι σ᾽ εκείνη πως αφάνισε τον άνθρωπο που τον εξάγνισε , και έτσι η ζωή του έγινε αβάσταχτη . [ 1 . 45 . 2 ] Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο Κροίσος συμπονεί τον Άδραστο , κι ας ήταν βυθισμένος ο ίδιος στη δική του τόσο μεγάλη συμφορά , και του λέει : «Ξένε , έχω από σένα όλη τη δικαιοσύνη , αφού ο ίδιος καταδικάζεις τον εαυτό σου σε θάνατο . Δεν είσαι εσύ αυτής της συμφοράς μου ο αίτιος , παρά όσο άθελά σου έγινες όργανό της , αλλά θαρρώ κάποιος από τους θεούς , που από καιρό μού φανέρωσε τί μου έμελλε να πάθω» . [ 1 . 45 . 3 ] Ο Κροίσος λοιπόν έθαψε , όπως ταίριαζε , το γιο του . Όμως ο Άδραστος , ο γιος του Γορδία , γιου του Μίδα , αυτός που στάθηκε φονιάς του αδελφού του και φονιάς αυτού που τον εξάγνισε , όταν σκόρπισαν όλοι και έγινε ησυχία γύρω από το μνήμα , μέσα στη συναίσθησή του ότι είναι , από τους ανθρώπους που γνώρισε ο ίδιος στη ζωή του , ο πιο συφοριασμένος , σφάζεται πάνω στον τάφο μόνος του .
[ 1 . 41 . 1 ] Έκλεισε τη συζήτηση ο Κροίσος , και στέλνει και φωνάζει τον φρύγα Άδραστο και , όταν εκείνος έφτασε , του λέει : «Άδραστε , εγώ , όταν σε χτύπησε μια συμφορά αχάριστη ( δε σε κατηγορώ γι᾽ αυτό ) , σε εξάγνισα , σε δέχτηκα στο σπίτι μου και σου τα δίνω όλα για να ζεις . [ 1 . 41 . 2 ] Τώρα λοιπόν —γιατί αφού εγώ σου έκανα πρώτος το καλό , πρέπει και συ να με ανταμείψεις με καλό— σε χρειάζομαι να γίνεις φύλακας του παιδιού μου , που ξεκινά για το κυνήγι , μη και σας απαντήσουν κακούργοι κλέφτες και σας κάνουν κακό . [ 1 . 41 . 3 ] Εξάλλου πρέπει και συ να βγεις όπου με τα έργα σου θα έδειχνες την αξία σου · αυτό σού είναι πατροπαράδοτη κληρονομιά και δε σου λείπει φυσικά κι η δύναμη» .
[ 1 . 42 . 1 ] Ο Άδραστος αποκρίνεται : «Βασιλιά μου , σε άλλη περίσταση εγώ δε θα πήγαινα σε έναν τέτοιο αγώνα . Γιατί ούτε με τη συμφορά που με βαραίνει ταιριάζει να μπαίνω σε κύκλο συνομηλίκων μου που είναι ευτυχισμένοι , ούτε και η διάθεση υπάρχει , και θα είχα πολλούς λόγους να κρατηθώ . [ 1 . 42 . 2 ] Τώρα όμως που συ με παρακινείς και πρέπει να σου κάνω τη χάρη ( γιατί έχω χρέος να σε ανταμείψω με καλό ) , είμαι έτοιμος για ό , τι ζητάς : και το παιδί σου που παραγγέλλεις να προσέχω , πρόσμενέ το πίσω να γυρίσει γερό , όσο τουλάχιστον εξαρτάται από το φύλακά του» .
[ 1 . 43 . 1 ] Με αυτά τα λόγια αποκρίθηκε ο Άδραστος στον Κροίσο , κι ύστερα ξεκίνησαν συντροφεμένοι από ξεχωριστά παλικάρια και λαγωνικά . Σαν έφτασαν στο όρος του Ολύμπου , έψαχναν για το θεριό , και όταν το βρήκαν , στάθηκαν ένα γύρο και του έριχναν τα ακόντια στη μέση . [ 1 . 43 . 2 ] Τότε λοιπόν ο ξένος , αυτός ο εξαγνισμένος από το φονικό που το όνομά του ήταν Άδραστος , έριξε το κοντάρι του στον κάπρο — κι αυτού ξαστόχησε , πετυχαίνει όμως το γιο του Κροίσου . [ 1 . 43 . 3 ] Χτυπημένος ο νέος από σιδερένια αιχμή ξεπλήρωσε τον λόγο του ονείρου , ενώ κάποιος έτρεχε να αναγγείλει το γεγονός στον Κροίσο , και σαν έφτασε στις Σάρδεις , του φανέρωσε το χτύπημα και το θάνατο του παιδιού του .
[ 1 . 44 . 1 ] Και ο Κροίσος συντριμμένος από το θάνατο του γιου του , χτυπιόταν ακόμη πιο πολύ , που το γιο του τον σκότωσε εκείνος που ο ίδιος εξάγνισε από φονικό . [ 1 . 44 . 2 ] Μέσα στον σκληρό πόνο που του έφερνε η συμφορά του , καλούσε μάρτυρα το Δία , ως θεό της κάθαρσης , για όσα έπαθε από τον ξένο , καλούσε τον προστάτη του σπιτιού και της φιλίας , ονομάζοντας τον ίδιο πάλι θεό · τον προστάτη του σπιτιού , γιατί μέσα στο σπίτι του δέχτηκε τον ξένο και δίχως να το ξέρει έτρεφε το φονιά του παιδιού του · το θεό της φιλίας , γιατί μόλο που τον έστειλε ως φύλακα του γιου του , του βγήκε ο χειρότερος εχθρός .
[ 1 . 45 . 1 ] Σε λίγο φάνηκαν και οι Λυδοί κρατώντας στα χέρια τους τον νεκρό , ενώ από πίσω ακολουθούσε ο φονιάς . Στάθηκε μπρος από το νεκρό σώμα και πρόσφερνε τον εαυτό του στον Κροίσο , τείνοντάς του τα χέρια , και τον παρακαλούσε να τον σφάξει πάνω στον νεκρό , ενώ ταυτόχρονα μνημόνευε και την πρώτη του συμφορά και πλάι σ᾽ εκείνη πως αφάνισε τον άνθρωπο που τον εξάγνισε , και έτσι η ζωή του έγινε αβάσταχτη . [ 1 . 45 . 2 ] Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο Κροίσος συμπονεί τον Άδραστο , κι ας ήταν βυθισμένος ο ίδιος στη δική του τόσο μεγάλη συμφορά , και του λέει : «Ξένε , έχω από σένα όλη τη δικαιοσύνη , αφού ο ίδιος καταδικάζεις τον εαυτό σου σε θάνατο . Δεν είσαι εσύ αυτής της συμφοράς μου ο αίτιος , παρά όσο άθελά σου έγινες όργανό της , αλλά θαρρώ κάποιος από τους θεούς , που από καιρό μού φανέρωσε τί μου έμελλε να πάθω» . [ 1 . 45 . 3 ] Ο Κροίσος λοιπόν έθαψε , όπως ταίριαζε , το γιο του . Όμως ο Άδραστος , ο γιος του Γορδία , γιου του Μίδα , αυτός που στάθηκε φονιάς του αδελφού του και φονιάς αυτού που τον εξάγνισε , όταν σκόρπισαν όλοι και έγινε ησυχία γύρω από το μνήμα , μέσα στη συναίσθησή του ότι είναι , από τους ανθρώπους που γνώρισε ο ίδιος στη ζωή του , ο πιο συφοριασμένος , σφάζεται πάνω στον τάφο μόνος του .