Pl. Meno 70a1-72b5

Stylianos Chronopoulos / Plato, Meno, transl. by I. Petrakis
  • Created on 2024-10-05 17:50:26
  • Modified on 2024-10-05 23:26:44
  • Translated by I. Petrakis
  • Aligned by Stylianos Chronopoulos
Aligment of the orginal ancient Greek text of Plato's Meno 70a1-72b5 and its translation by I. Petrakis (Estia 2006) for teaching purposes (Univ. of Ioannina, Department of Philology)
Ἑλληνική Transliterate
Modern Greek
ΜΕΝ . Ἔχεις μοι εἰπεῖν , Σώκρατες , ἆρα διδακτὸν ἀρετή ; οὐ διδακτὸν ἀλλʼ ἀσκητόν ; οὔτε ἀσκητὸν οὔτε μαθητόν , ἀλλὰ φύσει παραγίγνεται τοῖς ἀνθρώποις ἄλλῳ τινὶ τρόπῳ ;
ΣΩ . Μένων , πρὸ τοῦ μὲν Θετταλοὶ εὐδόκιμοι ἦσαν ἐν τοῖς Ἕλλησιν καὶ ἐθαυμάζοντο ἐφʼ ἱππικῇ τε καὶ πλούτῳ , νῦν δέ , ὡς ἐμοὶ δοκεῖ , καὶ ἐπὶ σοφίᾳ , καὶ οὐχ ἥκιστα οἱ τοῦ σοῦ ἑταίρου Ἀριστίππου πολῖται Λαρισαῖοι . τούτου δὲ ὑμῖν αἴτιός ἐστι Γοργίας · ἀφικόμενος γὰρ εἰς τὴν πόλιν ἐραστὰς ἐπὶ σοφίᾳ εἴληφεν Ἀλευαδῶν τε τοὺς πρώτους , ὧν σὸς ἐραστής ἐστιν Ἀρίστιππος , καὶ τῶν ἄλλων Θετταλῶν . καὶ δὴ καὶ τοῦτο τὸ ἔθος ὑμᾶς εἴθικεν , ἀφόβως τε καὶ μεγαλοπρεπῶς ἀποκρίνεσθαι ἐάν τίς τι ἔρηται , ὥσπερ εἰκὸς τοὺς εἰδότας , ἅτε καὶ αὐτὸς παρέχων αὑτὸν ἐρωτᾶν τῶν Ἑλλήνων τῷ βουλομένῳ ὅτι ἄν τις βούληται , καὶ οὐδενὶ ὅτῳ οὐκ ἀποκρινόμενος . ἐνθάδε δέ , φίλε Μένων , τὸ ἐναντίον περιέστηκεν · ὥσπερ αὐχμός τις τῆς σοφίας γέγονεν , καὶ κινδυνεύει ἐκ τῶνδε τῶν τόπων παρʼ ὑμᾶς οἴχεσθαι σοφία . εἰ γοῦν τινα ἐθέλεις οὕτως ἐρέσθαι τῶν ἐνθάδε , οὐδεὶς ὅστις οὐ γελάσεται καὶ ἐρεῖ · « ξένε , κινδυνεύω σοι δοκεῖν μακάριός τις εἶναι ἀρετὴν γοῦν εἴτε διδακτὸν εἴθʼ ὅτῳ τρόπῳ παραγίγνεται εἰδέναι ἐγὼ δὲ τοσοῦτον δέω εἴτε διδακτὸν εἴτε μὴ διδακτὸν εἰδέναι , ὥστʼ οὐδὲ αὐτὸ ὅτι ποτʼ ἐστὶ τὸ παράπαν ἀρετὴ τυγχάνω εἰδώς » . Ἐγὼ οὖν καὶ αὐτός , Μένων , οὕτως ἔχω · συμπένομαι τοῖς πολίταις τούτου τοῦ πράγματος , καὶ ἐμαυτὸν καταμέμφομαι ὡς οὐκ εἰδὼς περὶ ἀρετῆς τὸ παράπαν · δὲ μὴ οἶδα τί ἐστιν , πῶς ἂν ὁποῖόν γέ τι εἰδείην ; δοκεῖ σοι οἷόν τε εἶναι , ὅστις Μένωνα μὴ γιγνώσκει τὸ παράπαν ὅστις ἐστίν , τοῦτον εἰδέναι εἴτε καλὸς εἴτε πλούσιος εἴτε καὶ γενναῖός ἐστιν , εἴτε καὶ τἀναντία τούτων ; δοκεῖ σοι οἷόν τʼ εἶναι ;
ΜΕΝ . Οὐκ ἔμοιγε . ἀλλὰ σύ , Σώκρατες , ἀληθῶς οὐδʼ ὅτι ἀρετή ἐστιν οἶσθα , ἀλλὰ ταῦτα περὶ σοῦ καὶ οἴκαδε ἀπαγγέλλωμεν ;
ΣΩ . Μὴ μόνον γε , ἑταῖρε , ἀλλὰ καὶ ὅτι οὐδʼ ἄλλῳ πω ἐνέτυχον εἰδότι , ὡς ἐμοὶ δοκῶ .
ΜΕΝ . Τί δέ ; Γοργίᾳ οὐκ ἐνέτυχες ὅτε ἐνθάδε ἦν ;
ΣΩ . Ἔγωγε .
ΜΕΝ . Εἶτα οὐκ ἐδόκει σοι εἰδέναι ;
ΣΩ . Οὐ πάνυ εἰμὶ μνήμων , Μένων , ὥστε οὐκ ἔχω εἰπεῖν ἐν τῷ παρόντι πῶς μοι τότε ἔδοξεν . ἀλλʼ ἴσως ἐκεῖνός τε οἶδε , καὶ σὺ ἐκεῖνος ἔλεγε · ἀνάμνησον οὖν με πῶς ἔλεγεν . εἰ δὲ βούλει , αὐτὸς εἰπέ · δοκεῖ γὰρ δήπου σοὶ ἅπερ ἐκείνῳ .
ΜΕΝ . Ἔμοιγε .
ΣΩ . Ἐκεῖνον μὲν τοίνυν ἐῶμεν , ἐπειδὴ καὶ ἄπεστιν · σὺ δὲ αὐτός , πρὸς θεῶν , Μένων , τί φῂς ἀρετὴν εἶναι ; εἶπον καὶ μὴ φθονήσῃς , ἵνα εὐτυχέστατον ψεῦσμα ἐψευσμένος , ἂν φανῇς σὺ μὲν εἰδὼς καὶ Γοργίας , ἐγὼ δὲ εἰρηκὼς μηδενὶ πώποτε εἰδότι ἐντετυχηκέναι .
ΜΕΝ . Ἀλλʼ οὐ χαλεπόν , Σώκρατες , εἰπεῖν . πρῶτον μέν , εἰ βούλει ἀνδρὸς ἀρετήν , ῥᾴδιον , ὅτι αὕτη ἐστὶν ἀνδρὸς ἀρετή , ἱκανὸν εἶναι τὰ τῆς πόλεως πράττειν , καὶ πράττοντα τοὺς μὲν φίλους εὖ ποιεῖν , τοὺς δʼ ἐχθροὺς κακῶς , καὶ αὐτὸν εὐλαβεῖσθαι μηδὲν τοιοῦτον παθεῖν . εἰ δὲ βούλει γυναικὸς ἀρετήν , οὐ χαλεπὸν διελθεῖν , ὅτι δεῖ αὐτὴν τὴν οἰκίαν εὖ οἰκεῖν , σῴζουσάν τε τὰ ἔνδον καὶ κατήκοον οὖσαν τοῦ ἀνδρός . καὶ ἄλλη ἐστὶν παιδὸς ἀρετή , καὶ θηλείας καὶ ἄρρενος , καὶ πρεσβυτέρου ἀνδρός , εἰ μὲν βούλει , ἐλευθέρου , εἰ δὲ βούλει , δούλου . καὶ ἄλλαι πάμπολλαι ἀρεταί εἰσιν , ὥστε οὐκ ἀπορία εἰπεῖν ἀρετῆς πέρι ὅτι ἐστίν · καθʼ ἑκάστην γὰρ τῶν πράξεων καὶ τῶν ἡλικιῶν πρὸς ἕκαστον ἔργον ἑκάστῳ ἡμῶν ἀρετή ἐστιν , ὡσαύτως δὲ οἶμαι , Σώκρατες , καὶ κακία .
ΣΩ . Πολλῇ γέ τινι εὐτυχίᾳ ἔοικα κεχρῆσθαι , Μένων , εἰ μίαν ζητῶν ἀρετὴν σμῆνός τι ἀνηύρηκα ἀρετῶν παρὰ σοὶ κείμενον . ἀτάρ , Μένων , κατὰ ταύτην τὴν εἰκόνα τὴν περὶ τὰ σμήνη , εἴ μου ἐρομένου μελίττης περὶ οὐσίας ὅτι ποτʼ ἐστίν , πολλὰς καὶ παντοδαπὰς ἔλεγες αὐτὰς εἶναι , τί ἂν ἀπεκρίνω μοι , εἴ σε ἠρόμην · « Ἆρα τούτῳ φῂς πολλὰς καὶ παντοδαπὰς εἶναι καὶ διαφερούσας ἀλλήλων , τῷ μελίττας εἶναι ; τούτῳ μὲν οὐδὲν διαφέρουσιν , ἄλλῳ δέ τῳ , οἷον κάλλει μεγέθει ἄλλῳ τῳ τῶν τοιούτων ; » εἰπέ , τί ἂν ἀπεκρίνω οὕτως ἐρωτηθείς ;
ΜΕΝ . Τοῦτʼ ἔγωγε , ὅτι οὐδὲν διαφέρουσιν , μέλιτται εἰσίν , ἑτέρα τῆς ἑτέρας .
ΣΩ . Εἰ οὖν εἶπον μετὰ ταῦτα · « Τοῦτο τοίνυν μοι αὐτὸ εἰπέ , Μένων · οὐδὲν διαφέρουσιν ἀλλὰ ταὐτόν εἰσιν ἅπασαι , τί τοῦτο φῂς εἶναι ; » εἶχες δήπου ἄν τί μοι εἰπεῖν ;
ΜΕΝ . Ἔγωγε .
ΜΕΝ . Μπορείς να μου πεις , Σωκράτη , αν διδάσκεται η αρετή ; Ή αυτή δεν διδάσκεται αλλά μπορεί κανείς να την αποκτήσει με εξάσκηση ; Ή ούτε με εξάσκηση ούτε με τη μάθηση την αποκτά κανείς , αλλά υπάρχει στους ανθρώπους εξ αιτίας της φύσης ; Και αν όχι , μήπως αποκτιέται με κάποιον άλλο τρόπο ;
ΣΩ . Μένωνα , τα παλιά τα χρόνια οι Θεσσαλοί ξεχώριζαν μέσα στους Έλληνες και τους θαύμαζαν διότι ήταν επιδέξιοι καβαλάρηδες και βαθύπλουτοι άνθρωποι . Σήμερα - αυτό νομίζω - τους θαυμάζουν και για τη σοφία τους , προπαντός τους συμπολίτες του φίλου σου του Αρίστιππου , τους Λαρισαίους . Και αυτό το χρωστάτε στον Γοργία · γιατί με τον ερχομό του στη Λάρισα κατάφερε να τρέχουν πίσω του για τη σοφία του και οι επιφανέστεροι από τους Αλευάδες - ένας είναι και ο δικός σου εραστής ο Αρίστιππος - και οι υπόλοιποι Θεσσαλοί . Και μέσα σε όλα , αυτή τη συνήθεια σας δίδαξε , εάν κάποιος σας θέσει ένα ερώτημα να απαντάτε χωρίς περιστροφές και σε ύφος μεγαλόπρεπο , ενέργεια αυτονόητη όσων κατέχουν τη γνώση . Και ο ίδιος άλλωστε έθετε τον εαυτό του στη διάθεση κάθε Έλληνα που επιθυμούσε να τον ρωτήσει ο , τιδήποτε · δεν υπήρξε μάλιστα κανείς που να μην πήρε απάντηση στην ερώτησή του . Εδώ όμως στην Αθήνα , φίλε μου Μένωνα , συνέβη το αντίθετο · φαίνεται ότι η σοφία μας έχασε μέσα στη ζέστη τη ζωντάνια της και λίγο θέλει αυτή να ξεμακρύνει από αυτόν τον τόπο και να τραβήξει για τα μέρη σας . Αν λοιπόν επιμείνεις και ρωτήσεις κάποιον Αθηναίο με ποιον τρόπο αποκτιέται η αρετή , ο καθένας γελώντας θα σου απαντήσει · « Ξένε μου , λίγο θέλει να με περάσεις για άνθρωπο περισπούδαστο , ώστε να ξέρω αν η αρετή διδάσκεται ή αν αποκτιέται με κάποιον τρόπο . Εγώ όμως τόσο λίγο κατέχω το ζήτημα , αν διδάσκεται ή αν δεν διδάσκεται , αφού δεν ξέρω καν τι είναι η αρετή καθεαυτή » . Και εγώ με τη σειρά μου , Μένωνα , βρίσκομαι στην ίδια θέση · αδυνατώ να αντιληφθώ μαζί με τους συμπολίτες μου το όλο ζήτημα και μέμφομαι τον εαυτό μου διότι δεν ξέρω το παραμικρό για την αρετή . Και τη στιγμή που αγνοώ τι είναι ένα πράγμα , θα μπορούσα να ξέρω τις ιδιότητές του ; Ή νομίζεις ότι κάποιος που δεν γνωρίζει καν ποιος είναι ο Μένων , αυτός είναι δυνατόν να ξέρει αν είναι όμορφος ή πλούσιος ή ονομαστής καταγωγής ή και ακριβώς το αντίθετο από αυτά ; Νομίζεις ότι αυτό είναι δυνατόν ;
ΜΕΝ . Καθόλου . Εσύ όμως , Σωκράτη , πραγματικά δεν ξέρεις τι είναι αρετή ; Να ανακοινώσουμε αυτό το γεγονός και στην πόλη μας στη Θεσσαλία ;
ΣΩ . Όχι μόνο να το ανακοινώσεις , φίλε μου , αλλά και να προσθέσεις ότι ούτε έναν - έτσι τουλάχιστον νομίζω - έως τώρα δεν γνώρισα που να ξέρει .
ΜΕΝ . Τι θέλεις να πεις ; Τον Γοργία δεν τον συνάντησες , όταν ήταν εδώ ;
ΣΩ . Ναι , τον συνάντησα .
ΜΕΝ . Λοιπόν , δεν σου φάνηκε πως ήξερε ;
ΣΩ . Μένωνα , δεν έχω τόσο καλή μνήμη και έτσι δεν μπορώ να πω , αυτή τη στιγμή , τι είδους γνώμη σχημάτισα τότε . Εκείνος ίσως ήξερε , και εσύ με τη σειρά σου ίσως ξέρεις όσα εκείνος υποστήριζε · θύμισέ μου λοιπόν τι ακριβώς έλεγε . Αν μάλιστα θέλεις , πες μου τη δική σου άποψη · φαίνεται άλλωστε ότι έχεις την ίδια γνώμη με εκείνον σχετικά με το ζήτημα που συζητούμε .
ΜΕΝ . Ναι , έτσι είναι .
ΣΩ . Ας τον αφήσουμε λοιπόν εκείνον να πάει στο καλό , εξάλλου είναι απών . Εσύ τώρα , προσωπικά ο ίδιος Μένωνα , και ας είναι μάρτυρες οι ίδιοι οι θεοί , τι λες πως είναι η αρετή ; Πες μου χωρίς να διστάσεις , για να με διαψεύσεις εκεί που δεν το περιμένω , αν φανείς ότι ξέρεις εσύ και ο Γοργίας και όχι εγώ που είπα : ποτέ μέχρι σήμερα δεν συνάντησα κάποιον που να ξέρει .
ΜΕΝ . Σωκράτη δεν είναι δύσκολο να σου πω . Πρώτα πρώτα να αρχίσω , αν συμφωνείς και εσύ , από την αρετή του άνδρα . Είναι εύκολο · αρετή του άνδρα είναι να διευθύνει με επιτυχία τα πολιτικά ζητήματα και με τις ενέργειές του να ευεργετεί τους φίλους και να τιμωρεί τους εχθρούς του , αλλά και ο ίδιος να προσέχει μην πάθει κανένα κακό από αυτούς . Στη συνέχεια - συμφωνείς και εσύ - η αρετή της γυναίκας · δεν είναι δύσκολο να εξηγήσω και να πω ότι η γυναίκα πρέπει να κουμαντάρει έξοχα το σπίτι της , να κανονίζει τα ζητήματα της φαμίλιας της και να υπακούει στον άνδρα της . Άλλη πάλι είναι η αρετή του παιδιού , του κοριτσιού και του αγοριού , άλλη του ενηλίκου · εφʼ όσον επιμένεις στις διακρίσεις , διαφορετική είναι η αρετή του ελευθέρου από αυτήν του δούλου . Οι αρετές είναι και άλλες , πάρα πολλές , έτσι που να μην βρίσκεται κανείς σε αμηχανία να δηλώσει τι είναι η αρετή . Διότι η αρετή του καθενός μας καθορίζεται από καθεμιά πράξη κατά την εκτέλεση των καθηκόντων μας , καθώς και από την ηλικία μας . Το ίδιο , Σωκράτη , νομίζω ότι ισχύει και στην περίπτωση της κακίας .
ΣΩ . Φαίνεται , Μένωνα , πως είμαι πολύ τυχερός · εγώ που αναζητώ μία αρετή ανακάλυψα ότι διαθέτεις σωστό σμήνος από δαύτες . Όμως Μένωνα - η μεταφορά μου για τα σμήνη ας λειτουργήσει ως παράδειγμα - αν ρωτούσα τι πραγματικά είναι η ουσία της μέλισσας , και μου απαντούσες ότι αυτές είναι πολλές και λογής λογής , ποια απάντηση θα μου έδινες , αν εγώ σε ρωτούσα : « Και έχεις τη γνώμη ότι χάρη σε αυτό το στοιχείο είναι πολλές και λογής λογής και διαφορετικές η καθεμιά από την άλλη , χάρη στο ότι είναι μέλισσες ; Ή σύμφωνα με αυτό δεν παρουσιάζουν καμία διαφορά αλλά με βάση κάποιο άλλο στοιχείο , για παράδειγμα , με βάση την ομορφιά ή το μέγεθος ή κάτι τέτοιο σχετικό ; » . Πες μου τι θα μου απαντούσες , αν θα σου υπέβαλλα μια τέτοια ερώτηση ;
ΜΕΝ . Το εξής θα απαντούσα , ότι το στοιχείο που τις κάνει μέλισσες σε καμία περίπτωση δεν υποδεικνύει ότι η καθεμιά είναι διαφορετική από την άλλη .
ΣΩ . Και εάν πάλι σε ρωτούσα : « Αυτό μόνον πες μου Μένωνα · ποιο , λες , είναι το στοιχείο χάρη στο οποίο αυτές δεν είναι διαφορετικές αλλά όλες είναι ίδιες ; » . Θα μπορούσες να μου δώσεις μια ακριβή απάντηση ;
ΜΕΝ . Θα μπορούσα .

( 702 ) 84% GRC
( 134 ) 16% GRC - GRE

( 192 ) 17% GRC - GRE
( 935 ) 83% GRE