Theaetetus 184
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-06 17:24:31
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
φοβοῦμαι οὖν μὴ οὔτε τὰ λεγόμενα συνιῶμεν , τί τε διανοούμενος εἶπε πολὺ πλέον λειπώμεθα , καὶ τὸ μέγιστον , οὗ ἕνεκα ὁ λόγος ὥρμηται , ἐπιστήμης πέρι τί ποτ᾽ ἐστίν , ἄσκεπτον γένηται ὑπὸ τῶν ἐπεισκωμαζόντων λόγων , εἴ τις αὐτοῖς πείσεται : ἄλλως τε καὶ ὃν νῦν ἐγείρομεν πλήθει ἀμήχανον , εἴτε τις ἐν παρέργῳ σκέψεται , ἀνάξι᾽ ἂν πάθοι , εἴτε ἱκανῶς , μηκυνόμενος τὸ τῆς ἐπιστήμης ἀφανιεῖ . δεῖ δὲ οὐδέτερα , ἀλλὰ Θεαίτητον [ 184β ] ὧν κυεῖ περὶ ἐπιστήμης πειρᾶσθαι ἡμᾶς τῇ μαιευτικῇ τέχνῃ ἀπολῦσαι .
Θεόδωρος
ἀλλὰ χρή , εἰ δοκεῖ , οὕτω ποιεῖν .
Σωκράτης
ἔτι τοίνυν , ὦ Θεαίτητε , τοσόνδε περὶ τῶν εἰρημένων ἐπίσκεψαι . αἴσθησιν γὰρ δὴ ἐπιστήμην ἀπεκρίνω : ἦ γάρ ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
εἰ οὖν τίς σε ὧδ᾽ ἐρωτῴη : ‘τῷ τὰ λευκὰ καὶ μέλανα ὁρᾷ ἄνθρωπος καὶ τῷ τὰ ὀξέα καὶ βαρέα ἀκούει ; ’ εἴποις ἂν οἶμαι ‘ὄμμασί τε καὶ ὠσίν . ’
Θεαίτητος
ἔγωγε . [ 184ξ ]
Σωκράτης
τὸ δὲ εὐχερὲς τῶν ὀνομάτων τε καὶ ῥημάτων καὶ μὴ δι᾽ ἀκριβείας ἐξεταζόμενον τὰ μὲν πολλὰ οὐκ ἀγεννές , ἀλλὰ μᾶλλον τὸ τούτου ἐναντίον ἀνελεύθερον , ἔστι δὲ ὅτε ἀναγκαῖον , οἷον καὶ νῦν ἀνάγκη ἐπιλαβέσθαι τῆς ἀποκρίσεως ἣν ἀποκρίνῃ , ᾗ οὐκ ὀρθή . σκόπει γάρ : ἀπόκρισις ποτέρα ὀρθοτέρα , ᾧ ὁρῶμεν τοῦτο εἶναι ὀφθαλμούς , ἢ δι᾽ οὗ ὁρῶμεν , καὶ ᾧ ἀκούομεν ὦτα , ἢ δι᾽ οὗ ἀκούομεν ;
Θεαίτητος
δι᾽ ὧν ἕκαστα αἰσθανόμεθα , ἔμοιγε δοκεῖ , ὦ Σώκρατες , μᾶλλον ἢ οἷς . [ 184δ ]
Σωκράτης
δεινὸν γάρ που , ὦ παῖ , εἰ πολλαί τινες ἐν ἡμῖν ὥσπερ ἐν δουρείοις ἵπποις αἰσθήσεις ἐγκάθηνται , ἀλλὰ μὴ εἰς μίαν τινὰ ἰδέαν , εἴτε ψυχὴν εἴτε ὅτι δεῖ καλεῖν , πάντα ταῦτα συντείνει , ᾗ διὰ τούτων οἷον ὀργάνων αἰσθανόμεθα ὅσα αἰσθητά .
Θεαίτητος
ἀλλά μοι δοκεῖ οὕτω μᾶλλον ἢ ἐκείνως .
Σωκράτης
τοῦδέ τοι ἕνεκα αὐτά σοι διακριβοῦμαι , εἴ τινι ἡμῶν αὐτῶν τῷ αὐτῷ διὰ μὲν ὀφθαλμῶν ἐφικνούμεθα λευκῶν τε [ 184ε ] καὶ μελάνων , διὰ δὲ τῶν ἄλλων ἑτέρων αὖ τινῶν : καὶ ἕξεις ἐρωτώμενος πάντα τὰ τοιαῦτα εἰς τὸ σῶμα ἀναφέρειν ; ἴσως δὲ βέλτιον σὲ λέγειν αὐτὰ ἀποκρινόμενον μᾶλλον ἢ ἐμὲ ὑπὲρ σοῦ πολυπραγμονεῖν . καί μοι λέγε : θερμὰ καὶ σκληρὰ καὶ κοῦφα καὶ γλυκέα δι᾽ ὧν αἰσθάνῃ , ἆρα οὐ τοῦ σώματος ἕκαστα τίθης ; ἢ ἄλλου τινός ;
Θεαίτητος
οὐδενὸς ἄλλου .
Σωκράτης
ἦ καὶ ἐθελήσεις ὁμολογεῖν ἃ δι᾽ ἑτέρας δυνάμεως [ 185α ] αἰσθάνῃ , ἀδύνατον εἶναι δι᾽ ἄλλης ταῦτ᾽ αἰσθέσθαι , οἷον ἃ δι᾽ ἀκοῆς , δι᾽ ὄψεως , ἢ ἃ δι᾽ ὄψεως , δι᾽ ἀκοῆς ;
Θεόδωρος
ἀλλὰ χρή , εἰ δοκεῖ , οὕτω ποιεῖν .
Σωκράτης
ἔτι τοίνυν , ὦ Θεαίτητε , τοσόνδε περὶ τῶν εἰρημένων ἐπίσκεψαι . αἴσθησιν γὰρ δὴ ἐπιστήμην ἀπεκρίνω : ἦ γάρ ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
εἰ οὖν τίς σε ὧδ᾽ ἐρωτῴη : ‘τῷ τὰ λευκὰ καὶ μέλανα ὁρᾷ ἄνθρωπος καὶ τῷ τὰ ὀξέα καὶ βαρέα ἀκούει ; ’ εἴποις ἂν οἶμαι ‘ὄμμασί τε καὶ ὠσίν . ’
Θεαίτητος
ἔγωγε . [ 184ξ ]
Σωκράτης
τὸ δὲ εὐχερὲς τῶν ὀνομάτων τε καὶ ῥημάτων καὶ μὴ δι᾽ ἀκριβείας ἐξεταζόμενον τὰ μὲν πολλὰ οὐκ ἀγεννές , ἀλλὰ μᾶλλον τὸ τούτου ἐναντίον ἀνελεύθερον , ἔστι δὲ ὅτε ἀναγκαῖον , οἷον καὶ νῦν ἀνάγκη ἐπιλαβέσθαι τῆς ἀποκρίσεως ἣν ἀποκρίνῃ , ᾗ οὐκ ὀρθή . σκόπει γάρ : ἀπόκρισις ποτέρα ὀρθοτέρα , ᾧ ὁρῶμεν τοῦτο εἶναι ὀφθαλμούς , ἢ δι᾽ οὗ ὁρῶμεν , καὶ ᾧ ἀκούομεν ὦτα , ἢ δι᾽ οὗ ἀκούομεν ;
Θεαίτητος
δι᾽ ὧν ἕκαστα αἰσθανόμεθα , ἔμοιγε δοκεῖ , ὦ Σώκρατες , μᾶλλον ἢ οἷς . [ 184δ ]
Σωκράτης
δεινὸν γάρ που , ὦ παῖ , εἰ πολλαί τινες ἐν ἡμῖν ὥσπερ ἐν δουρείοις ἵπποις αἰσθήσεις ἐγκάθηνται , ἀλλὰ μὴ εἰς μίαν τινὰ ἰδέαν , εἴτε ψυχὴν εἴτε ὅτι δεῖ καλεῖν , πάντα ταῦτα συντείνει , ᾗ διὰ τούτων οἷον ὀργάνων αἰσθανόμεθα ὅσα αἰσθητά .
Θεαίτητος
ἀλλά μοι δοκεῖ οὕτω μᾶλλον ἢ ἐκείνως .
Σωκράτης
τοῦδέ τοι ἕνεκα αὐτά σοι διακριβοῦμαι , εἴ τινι ἡμῶν αὐτῶν τῷ αὐτῷ διὰ μὲν ὀφθαλμῶν ἐφικνούμεθα λευκῶν τε [ 184ε ] καὶ μελάνων , διὰ δὲ τῶν ἄλλων ἑτέρων αὖ τινῶν : καὶ ἕξεις ἐρωτώμενος πάντα τὰ τοιαῦτα εἰς τὸ σῶμα ἀναφέρειν ; ἴσως δὲ βέλτιον σὲ λέγειν αὐτὰ ἀποκρινόμενον μᾶλλον ἢ ἐμὲ ὑπὲρ σοῦ πολυπραγμονεῖν . καί μοι λέγε : θερμὰ καὶ σκληρὰ καὶ κοῦφα καὶ γλυκέα δι᾽ ὧν αἰσθάνῃ , ἆρα οὐ τοῦ σώματος ἕκαστα τίθης ; ἢ ἄλλου τινός ;
Θεαίτητος
οὐδενὸς ἄλλου .
Σωκράτης
ἦ καὶ ἐθελήσεις ὁμολογεῖν ἃ δι᾽ ἑτέρας δυνάμεως [ 185α ] αἰσθάνῃ , ἀδύνατον εἶναι δι᾽ ἄλλης ταῦτ᾽ αἰσθέσθαι , οἷον ἃ δι᾽ ἀκοῆς , δι᾽ ὄψεως , ἢ ἃ δι᾽ ὄψεως , δι᾽ ἀκοῆς ;
ამიტომ
,
მეშინია
,
რომ
მის
სიტყვებსაც
ვერ
გავიგებთ
და
რას
გულისხმობს
,
იმის
გაგება
კი
უფრო
მეტად
[
გაგვიჭირდება
]
.
ყველაზე
მთავარი
კი
ისაა
,
რომ
რის
გამოც
დავიწყეთ
მსჯელობა
,
თუ
რა
არის
ცოდნა
,
უხილავი
გახდება
მოუწესრიგებლად
დაყრილი
მსჯელობების
გამო
,
თუკი
ვინმე
მათ
დაუჯერებს
.
მეორე
მხრივ
კი
,
რასაც
ახლა
ვეჭიდებით
უზარმაზარი
სიმრავლეა
,
თუკი
ვინმე
უყურადღებოდ
განიხილავს
მას
,
უპატიობას
განიცდის
,
ხოლო
თუ
საკმარისად
[
განიხილავს
]
,
ისე
გაუგრძელდება
,
რომ
ცოდნას
გვერდით
ჩაუვლის
.
არც
ერთი
შეიძლება
,
არამედ
[
184b
]
უნდა
ვცადოთ
,
ბებიაქალობის
ხელოვნებით
ვიხსნათ
თეეტეტოსი
ცოდნის
შესახებ
[
იმ
აზრებისგან
]
,
რომლითაც
ფეხმძიმედაა
.
თეეტეტოსი
თუ ასე ფიქრობ , საჭიროა ამის გაკეთება .
სოკრატე
თეეტეტოს , აი , ეს უნდა განიხილო ნათქვამიდან . მიპასუხე , რომ შეგრძნება ცოდნაა , ხომ ასეა ?
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
თუ ვინმე გკითხავდა : , , თეთრს და შავს რითი ხედავს ადამიანი და მახვილი და ბლაგვი [ ბგერები ] რითი ესმის ? " ვფიქრობ , უპასუხებდი : , , თვალებით და ყურებით " .
თეეტეტოსი
ასე [ ვუპასუხებდი ] . [ 184c ]
სოკრატე
სახელებისა და ზმნების მარტივად [ გამოყენება ] და არა მათი ზუსტი გამოკვლევა ბევრისთვის სულაც არაა არაკეთილშობილი [ საქმე ] , არამედ ამის საპირისპირო [ ითვლება ] თავისუფლებას მოკლებულად , ეს კი ხანდახან აუცილებელია , ისევე როგორც ახლა აუცილებელია შენი პასუხის უარყოფა , რადგან არაა მართებული . დააკვირდი , რომელი პასუხი უფრო მართებულია , რომ , რითიც ვხედავთ , ისაა თვალები , თუ – რისი მეშვეობითაც ვხედავთ და რითიც გვესმის , ისაა ყურები , თუ – რისი მეშვეობითაც გვესმის ?
თეეტეტოსი
მგონია , რომ თითოეული ისაა , რისი მეშვეობითაც შევიგრძნობთ , სოკრატე , და არა – რითიც . [ 184d ]
სოკრატე
საშინელება იქნებოდა , შვილო , თუკი ხის ცხენივით ბევრი შეგრძნება გვექნებოდა და ყველა ის რაიმე ერთ იდეაში , სულში ან , რაც გინდა , ის ვუწოდოთ , არ გაერთიანდებოდა , რომლითაც ამ ორგანოების მეშვეობით შევიგრძნობთ შეგრძნებებს .
თეეტეტოსი
მგონია , რომ ასეა და არა სხვანაირად .
სოკრატე
ამას შენთან იმიტომ ვაზუსტებ , რომ თუ ჩვენ რაღაც ერთი და იმავე თვალების მეშვეობით აღვიქვამთ თეთრსა და შავს , [ 184e ] სხვა [ ორგანოების ] მეშვეობით კი სხვა რაღაცეებს , შეძლებ , როცა გკითხავენ , ეს ყველაფერი სხეულს მიაკუთვნო ? იქნებ უკეთესია შენ თქვა ეს პასუხებით , ვიდრე მე გავაკეთო ეს ყველაფერი შენ მაგივრად . მითხარი : თბილი , მყარი , მსუბუქი და ტკბილი რითიც შეიგრძნობა , თითოეულ ამას სხეულს მიაკუთვნებ თუ სხვა რაიმეს ?
თეეტეტოსი
სხვა არაფერს .
სოკრატე
ხომ არ ისურვებ დათანხმებოდი , რომ რაც შესაძლებელია ერთის მეშვეობით შეიგრძნობოდეს , [ 185a ] შეუძლებელია სხვა რაღაცეების მეშვეობითაც შეიგრძნობოდეს , მაგალითად , რაც სმენის მეშვეობით [ შეიგრძნობა ] – ის თვალების მეშვეობით [ შეიგრძნობოდეს ] და რაც თვალების მეშვეობიით – ის სმენის მეშვეობით ?
თეეტეტოსი
თუ ასე ფიქრობ , საჭიროა ამის გაკეთება .
სოკრატე
თეეტეტოს , აი , ეს უნდა განიხილო ნათქვამიდან . მიპასუხე , რომ შეგრძნება ცოდნაა , ხომ ასეა ?
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
თუ ვინმე გკითხავდა : , , თეთრს და შავს რითი ხედავს ადამიანი და მახვილი და ბლაგვი [ ბგერები ] რითი ესმის ? " ვფიქრობ , უპასუხებდი : , , თვალებით და ყურებით " .
თეეტეტოსი
ასე [ ვუპასუხებდი ] . [ 184c ]
სოკრატე
სახელებისა და ზმნების მარტივად [ გამოყენება ] და არა მათი ზუსტი გამოკვლევა ბევრისთვის სულაც არაა არაკეთილშობილი [ საქმე ] , არამედ ამის საპირისპირო [ ითვლება ] თავისუფლებას მოკლებულად , ეს კი ხანდახან აუცილებელია , ისევე როგორც ახლა აუცილებელია შენი პასუხის უარყოფა , რადგან არაა მართებული . დააკვირდი , რომელი პასუხი უფრო მართებულია , რომ , რითიც ვხედავთ , ისაა თვალები , თუ – რისი მეშვეობითაც ვხედავთ და რითიც გვესმის , ისაა ყურები , თუ – რისი მეშვეობითაც გვესმის ?
თეეტეტოსი
მგონია , რომ თითოეული ისაა , რისი მეშვეობითაც შევიგრძნობთ , სოკრატე , და არა – რითიც . [ 184d ]
სოკრატე
საშინელება იქნებოდა , შვილო , თუკი ხის ცხენივით ბევრი შეგრძნება გვექნებოდა და ყველა ის რაიმე ერთ იდეაში , სულში ან , რაც გინდა , ის ვუწოდოთ , არ გაერთიანდებოდა , რომლითაც ამ ორგანოების მეშვეობით შევიგრძნობთ შეგრძნებებს .
თეეტეტოსი
მგონია , რომ ასეა და არა სხვანაირად .
სოკრატე
ამას შენთან იმიტომ ვაზუსტებ , რომ თუ ჩვენ რაღაც ერთი და იმავე თვალების მეშვეობით აღვიქვამთ თეთრსა და შავს , [ 184e ] სხვა [ ორგანოების ] მეშვეობით კი სხვა რაღაცეებს , შეძლებ , როცა გკითხავენ , ეს ყველაფერი სხეულს მიაკუთვნო ? იქნებ უკეთესია შენ თქვა ეს პასუხებით , ვიდრე მე გავაკეთო ეს ყველაფერი შენ მაგივრად . მითხარი : თბილი , მყარი , მსუბუქი და ტკბილი რითიც შეიგრძნობა , თითოეულ ამას სხეულს მიაკუთვნებ თუ სხვა რაიმეს ?
თეეტეტოსი
სხვა არაფერს .
სოკრატე
ხომ არ ისურვებ დათანხმებოდი , რომ რაც შესაძლებელია ერთის მეშვეობით შეიგრძნობოდეს , [ 185a ] შეუძლებელია სხვა რაღაცეების მეშვეობითაც შეიგრძნობოდეს , მაგალითად , რაც სმენის მეშვეობით [ შეიგრძნობა ] – ის თვალების მეშვეობით [ შეიგრძნობოდეს ] და რაც თვალების მეშვეობიით – ის სმენის მეშვეობით ?