Theaetetus 182
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-06 12:31:42
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεόδωρος
ἀνάγκη .
Σωκράτης
σκόπει δή μοι τόδε αὐτῶν : τῆς θερμότητος ἢ λευκότητος ἢ ὁτουοῦν γένεσιν οὐχ οὕτω πως ἐλέγομεν φάναι αὐτούς , φέρεσθαι ἕκαστον τούτων ἅμα αἰσθήσει μεταξὺ τοῦ ποιοῦντός τε καὶ πάσχοντος , καὶ τὸ μὲν πάσχον αἰσθητικὸν ἀλλ᾽ οὐκ αἴσθησιν ἔτι γίγνεσθαι , τὸ δὲ ποιοῦν ποιόν τι ἀλλ᾽ οὐ ποιότητα ; ἴσως οὖν ἡ ‘ποιότης’ ἅμα ἀλλόκοτόν τε φαίνεται ὄνομα καὶ οὐ μανθάνεις ἁθρόον λεγόμενον : κατὰ [ 182β ] μέρη οὖν ἄκουε . τὸ γὰρ ποιοῦν οὔτε θερμότης οὔτε λευκότης , θερμὸν δὲ καὶ λευκὸν γίγνεται , καὶ τἆλλα οὕτω : μέμνησαι γάρ που ἐν τοῖς πρόσθεν ὅτι οὕτως ἐλέγομεν , ἓν μηδὲν αὐτὸ καθ᾽ αὑτὸ εἶναι , μηδ᾽ αὖ τὸ ποιοῦν ἢ πάσχον , ἀλλ᾽ ἐξ ἀμφοτέρων πρὸς ἄλληλα συγγιγνομένων τὰς αἰσθήσεις καὶ τὰ αἰσθητὰ ἀποτίκτοντα τὰ μὲν ποι᾽ ἄττα γίγνεσθαι , τὰ δὲ αἰσθανόμενα .
Θεόδωρος
μέμνημαι : πῶς δ᾽ οὔ ; [ 182ξ ]
Σωκράτης
τὰ μὲν τοίνυν ἄλλα χαίρειν ἐάσωμεν , εἴτε ἄλλως εἴτε οὕτως λέγουσιν : οὗ δ᾽ ἕνεκα λέγομεν , τοῦτο μόνον φυλάττωμεν , ἐρωτῶντες : Κινεῖται καὶ ῥεῖ , ὥς φατε , τὰ πάντα ; ἦ γάρ ;
Θεόδωρος
ναί .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἀμφοτέρας ἃς διειλόμεθα κινήσεις , φερόμενά τε καὶ ἀλλοιούμενα ;
Θεόδωρος
πῶς δ᾽ οὔ ; εἴπερ γε δὴ τελέως κινήσεται .
Σωκράτης
εἰ μὲν τοίνυν ἐφέρετο μόνον , ἠλλοιοῦτο δὲ μή , εἴχομεν ἄν που εἰπεῖν οἷα ἄττα ῥεῖ τὰ φερόμενα : ἢ πῶς λέγομεν ;
Θεόδωρος
οὕτως . [ 182δ ]
Σωκράτης
ἐπειδὴ δὲ οὐδὲ τοῦτο μένει , τὸ λευκὸν ῥεῖν τὸ ῥέον , ἀλλὰ μεταβάλλει , ὥστε καὶ αὐτοῦ τούτου εἶναι ῥοήν , τῆς λευκότητος , καὶ μεταβολὴν εἰς ἄλλην χρόαν , ἵνα μὴ ἁλῷ ταύτῃ μένον , ἆρά ποτε οἷόν τέ τι προσειπεῖν χρῶμα , ὥστε καὶ ὀρθῶς προσαγορεύειν ;
Θεόδωρος
καὶ τίς μηχανή , ὦ Σώκρατες ; ἢ ἄλλο γέ τι τῶν τοιούτων , εἴπερ ἀεὶ λέγοντος ὑπεξέρχεται ἅτε δὴ ῥέον ;
Σωκράτης
τί δὲ περὶ αἰσθήσεως ἐροῦμεν ὁποιασοῦν , οἷον τῆς [ 182ε ] τοῦ ὁρᾶν ἢ ἀκούειν ; μένειν ποτὲ ἐν αὐτῷ τῷ ὁρᾶν ἢ ἀκούειν ;
Θεόδωρος
οὔκουν δεῖ γε , εἴπερ πάντα κινεῖται .
Σωκράτης
οὔτε ἄρα ὁρᾶν προσρητέον τι μᾶλλον ἢ μὴ ὁρᾶν , οὐδέ τιν᾽ ἄλλην αἴσθησιν μᾶλλον ἢ μή , πάντων γε πάντως κινουμένων .
Θεόδωρος
οὐ γὰρ οὖν .
Σωκράτης
καὶ μὴν αἴσθησίς γε ἐπιστήμη , ὡς ἔφαμεν ἐγώ τε καὶ Θεαίτητος .
Θεόδωρος
ἦν ταῦτα .
Σωκράτης
οὐδὲν ἄρα ἐπιστήμην μᾶλλον ἢ μὴ ἐπιστήμην ἀπεκρινάμεθα ἐρωτώμενοι ὅτι ἐστὶν ἐπιστήμη .
ἀνάγκη .
Σωκράτης
σκόπει δή μοι τόδε αὐτῶν : τῆς θερμότητος ἢ λευκότητος ἢ ὁτουοῦν γένεσιν οὐχ οὕτω πως ἐλέγομεν φάναι αὐτούς , φέρεσθαι ἕκαστον τούτων ἅμα αἰσθήσει μεταξὺ τοῦ ποιοῦντός τε καὶ πάσχοντος , καὶ τὸ μὲν πάσχον αἰσθητικὸν ἀλλ᾽ οὐκ αἴσθησιν ἔτι γίγνεσθαι , τὸ δὲ ποιοῦν ποιόν τι ἀλλ᾽ οὐ ποιότητα ; ἴσως οὖν ἡ ‘ποιότης’ ἅμα ἀλλόκοτόν τε φαίνεται ὄνομα καὶ οὐ μανθάνεις ἁθρόον λεγόμενον : κατὰ [ 182β ] μέρη οὖν ἄκουε . τὸ γὰρ ποιοῦν οὔτε θερμότης οὔτε λευκότης , θερμὸν δὲ καὶ λευκὸν γίγνεται , καὶ τἆλλα οὕτω : μέμνησαι γάρ που ἐν τοῖς πρόσθεν ὅτι οὕτως ἐλέγομεν , ἓν μηδὲν αὐτὸ καθ᾽ αὑτὸ εἶναι , μηδ᾽ αὖ τὸ ποιοῦν ἢ πάσχον , ἀλλ᾽ ἐξ ἀμφοτέρων πρὸς ἄλληλα συγγιγνομένων τὰς αἰσθήσεις καὶ τὰ αἰσθητὰ ἀποτίκτοντα τὰ μὲν ποι᾽ ἄττα γίγνεσθαι , τὰ δὲ αἰσθανόμενα .
Θεόδωρος
μέμνημαι : πῶς δ᾽ οὔ ; [ 182ξ ]
Σωκράτης
τὰ μὲν τοίνυν ἄλλα χαίρειν ἐάσωμεν , εἴτε ἄλλως εἴτε οὕτως λέγουσιν : οὗ δ᾽ ἕνεκα λέγομεν , τοῦτο μόνον φυλάττωμεν , ἐρωτῶντες : Κινεῖται καὶ ῥεῖ , ὥς φατε , τὰ πάντα ; ἦ γάρ ;
Θεόδωρος
ναί .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἀμφοτέρας ἃς διειλόμεθα κινήσεις , φερόμενά τε καὶ ἀλλοιούμενα ;
Θεόδωρος
πῶς δ᾽ οὔ ; εἴπερ γε δὴ τελέως κινήσεται .
Σωκράτης
εἰ μὲν τοίνυν ἐφέρετο μόνον , ἠλλοιοῦτο δὲ μή , εἴχομεν ἄν που εἰπεῖν οἷα ἄττα ῥεῖ τὰ φερόμενα : ἢ πῶς λέγομεν ;
Θεόδωρος
οὕτως . [ 182δ ]
Σωκράτης
ἐπειδὴ δὲ οὐδὲ τοῦτο μένει , τὸ λευκὸν ῥεῖν τὸ ῥέον , ἀλλὰ μεταβάλλει , ὥστε καὶ αὐτοῦ τούτου εἶναι ῥοήν , τῆς λευκότητος , καὶ μεταβολὴν εἰς ἄλλην χρόαν , ἵνα μὴ ἁλῷ ταύτῃ μένον , ἆρά ποτε οἷόν τέ τι προσειπεῖν χρῶμα , ὥστε καὶ ὀρθῶς προσαγορεύειν ;
Θεόδωρος
καὶ τίς μηχανή , ὦ Σώκρατες ; ἢ ἄλλο γέ τι τῶν τοιούτων , εἴπερ ἀεὶ λέγοντος ὑπεξέρχεται ἅτε δὴ ῥέον ;
Σωκράτης
τί δὲ περὶ αἰσθήσεως ἐροῦμεν ὁποιασοῦν , οἷον τῆς [ 182ε ] τοῦ ὁρᾶν ἢ ἀκούειν ; μένειν ποτὲ ἐν αὐτῷ τῷ ὁρᾶν ἢ ἀκούειν ;
Θεόδωρος
οὔκουν δεῖ γε , εἴπερ πάντα κινεῖται .
Σωκράτης
οὔτε ἄρα ὁρᾶν προσρητέον τι μᾶλλον ἢ μὴ ὁρᾶν , οὐδέ τιν᾽ ἄλλην αἴσθησιν μᾶλλον ἢ μή , πάντων γε πάντως κινουμένων .
Θεόδωρος
οὐ γὰρ οὖν .
Σωκράτης
καὶ μὴν αἴσθησίς γε ἐπιστήμη , ὡς ἔφαμεν ἐγώ τε καὶ Θεαίτητος .
Θεόδωρος
ἦν ταῦτα .
Σωκράτης
οὐδὲν ἄρα ἐπιστήμην μᾶλλον ἢ μὴ ἐπιστήμην ἀπεκρινάμεθα ἐρωτώμενοι ὅτι ἐστὶν ἐπιστήμη .
თეოდოროსი
აუცილებლად .
სოკრატე
შეხედე მათ [ მსჯელობას ] : ჩანს , რომ ისინი ამბობენ თითქოს სითბოს , სითეთრის და ნებისმიერი რამის წარმოშობა სხვა არაფერია , თუ არა ის , რომ თითოეული მათგანი შეგრძნებასთან ერთად მოძრაობს მოქმედსა და [ მოქმედების ] განმცდელს შორის და განმცდელი შემგრძნობი ხდება და არა შეგრძნება , ხოლო მოქმედი თვისების მქონე ხდება და არა თვისება . შესაძლოა , შენ , , თვისება " უცნაურად გეჩვენება და ვერ იგებ მას ერთიანობაში , [ 182b ] მაგრამ მოისმინე თანმიმდევრულად . მოქმედი ხომ არც სითბოა და არც სითეთრე , არამედ თბილი და თეთრი ხდება და სხვებიც ასეა . გახსოვს ახლახან ვამბობდით , რომ ერთიანი თავის თავში არაფერია , არც მოქმედი და არც [ მოქმედების ] განმცდელი , არამედ მათი ერთმანეთთან შერწყმით წარმოიშობა შეგრძნებები და შეგრძნებადები , ერთი ხდება თვისების მქონე , ხოლო მეორე შეგრძნებადი .
თეოდოროსი
მახსოვს . როგორ არა ? [ 182c ]
სოკრატე
თავი დავანებოთ სხვა რაღაცეებს , რისი თქმაც სხვანაირად სურთ ან იმავენაირად , მხოლოდ ის დავიცვათ , რაზეც ვმსჯელობთ და ვკითხოთ : თქვენ ამბობთ , რომ ყველაფერი მოძრაობს და მიედინება , ასეა ?
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
ორივენაირად მოძრაობს , რაც განვიხილეთ , გადაადგილდება და იცვლება ?
თეოდოროსი
როგორ არა ? რათა სრულად იმოძრაოს .
სოკრატე
თუკი მხოლოდ გადაადგილდებოდა და არ შეიცვლებოდა , შევძლებდით იმის თქმას , თუ როგორია ის , რაც გადაადგილებით მიედინება . თუ რას ვიტყვით ?
თეოდოროსი
ასეა . [ 182d ]
სოკრატე
რაკი ესეც არ რჩება , დინების სითეთრეც ხომ მიედინება , არამედ იცვლება და ერთდროულად [ ხდება ] სითეთრის დინება და სხვა ფერად ცვლილება , რათა სხვაც იმავედ არ დარჩეს , შეიძლება რაიმეს ფერი ვუწოდოთ ისე , რომ სწორად ვსაუბრობდეთ ?
თეოდოროსი
რა ხერხით , სოკრატე ? რაღაც ამგვართაგან ხომ არ [ ვთქვათ ] , რაკი საუბრისას მუდამ გვისხლტება , როგორც დინება ?
სოკრატე
შეგრძნებებთან დაკავშირებით რას ვიტყვით , [ 182e ] როგორიცაა მხედველობა და სმენა ? რჩება ის როდისმე მხედველობასა და სმენაში ?
თეოდოროსი
არ გამოვა ასე , რაკი ყველაფერი მოძრაობს .
სოკრატე
მაშინ უფრო მეტად არ უნდა ვთქვათ დანახვა , ვიდრე არ დანახვა , არც რომელიმე სხვა შეგრძნება მეტად ვიდრე არ შეგრძნება , რადგან ყველაფერი ყველანაირად მოძრაობს .
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
და შეგრძნებაც ხომ ცოდნაა , როგორც მე და თეეტეტოსი ვამბობდით .
თეოდოროსი
ასე იყო .
სოკრატე
მაშინ არაფრით მეტად არ ვუპასუხებდით ცოდნას , ვიდრე არცოდნას , როდესაც ვინმე გვკითხავდა , რა არის ცოდნა .
აუცილებლად .
სოკრატე
შეხედე მათ [ მსჯელობას ] : ჩანს , რომ ისინი ამბობენ თითქოს სითბოს , სითეთრის და ნებისმიერი რამის წარმოშობა სხვა არაფერია , თუ არა ის , რომ თითოეული მათგანი შეგრძნებასთან ერთად მოძრაობს მოქმედსა და [ მოქმედების ] განმცდელს შორის და განმცდელი შემგრძნობი ხდება და არა შეგრძნება , ხოლო მოქმედი თვისების მქონე ხდება და არა თვისება . შესაძლოა , შენ , , თვისება " უცნაურად გეჩვენება და ვერ იგებ მას ერთიანობაში , [ 182b ] მაგრამ მოისმინე თანმიმდევრულად . მოქმედი ხომ არც სითბოა და არც სითეთრე , არამედ თბილი და თეთრი ხდება და სხვებიც ასეა . გახსოვს ახლახან ვამბობდით , რომ ერთიანი თავის თავში არაფერია , არც მოქმედი და არც [ მოქმედების ] განმცდელი , არამედ მათი ერთმანეთთან შერწყმით წარმოიშობა შეგრძნებები და შეგრძნებადები , ერთი ხდება თვისების მქონე , ხოლო მეორე შეგრძნებადი .
თეოდოროსი
მახსოვს . როგორ არა ? [ 182c ]
სოკრატე
თავი დავანებოთ სხვა რაღაცეებს , რისი თქმაც სხვანაირად სურთ ან იმავენაირად , მხოლოდ ის დავიცვათ , რაზეც ვმსჯელობთ და ვკითხოთ : თქვენ ამბობთ , რომ ყველაფერი მოძრაობს და მიედინება , ასეა ?
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
ორივენაირად მოძრაობს , რაც განვიხილეთ , გადაადგილდება და იცვლება ?
თეოდოროსი
როგორ არა ? რათა სრულად იმოძრაოს .
სოკრატე
თუკი მხოლოდ გადაადგილდებოდა და არ შეიცვლებოდა , შევძლებდით იმის თქმას , თუ როგორია ის , რაც გადაადგილებით მიედინება . თუ რას ვიტყვით ?
თეოდოროსი
ასეა . [ 182d ]
სოკრატე
რაკი ესეც არ რჩება , დინების სითეთრეც ხომ მიედინება , არამედ იცვლება და ერთდროულად [ ხდება ] სითეთრის დინება და სხვა ფერად ცვლილება , რათა სხვაც იმავედ არ დარჩეს , შეიძლება რაიმეს ფერი ვუწოდოთ ისე , რომ სწორად ვსაუბრობდეთ ?
თეოდოროსი
რა ხერხით , სოკრატე ? რაღაც ამგვართაგან ხომ არ [ ვთქვათ ] , რაკი საუბრისას მუდამ გვისხლტება , როგორც დინება ?
სოკრატე
შეგრძნებებთან დაკავშირებით რას ვიტყვით , [ 182e ] როგორიცაა მხედველობა და სმენა ? რჩება ის როდისმე მხედველობასა და სმენაში ?
თეოდოროსი
არ გამოვა ასე , რაკი ყველაფერი მოძრაობს .
სოკრატე
მაშინ უფრო მეტად არ უნდა ვთქვათ დანახვა , ვიდრე არ დანახვა , არც რომელიმე სხვა შეგრძნება მეტად ვიდრე არ შეგრძნება , რადგან ყველაფერი ყველანაირად მოძრაობს .
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
და შეგრძნებაც ხომ ცოდნაა , როგორც მე და თეეტეტოსი ვამბობდით .
თეოდოროსი
ასე იყო .
სოკრატე
მაშინ არაფრით მეტად არ ვუპასუხებდით ცოდნას , ვიდრე არცოდნას , როდესაც ვინმე გვკითხავდა , რა არის ცოდნა .