Theaetetus 176
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-04 23:13:36
- Modified on 2017-04-05 19:17:15
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεόδωρος
εἰ πάντας , ὦ Σώκρατες , πείθοις ἃ λέγεις ὥσπερ ἐμέ , πλείων ἂν εἰρήνη καὶ κακὰ ἐλάττω κατ᾽ ἀνθρώπους εἴη .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ οὔτ᾽ ἀπολέσθαι τὰ κακὰ δυνατόν , ὦ Θεόδωρε— ὑπεναντίον γάρ τι τῷ ἀγαθῷ ἀεὶ εἶναι ἀνάγκη—οὔτ᾽ ἐν θεοῖς αὐτὰ ἱδρῦσθαι , τὴν δὲ θνητὴν φύσιν καὶ τόνδε τὸν τόπον περιπολεῖ ἐξ ἀνάγκης . διὸ καὶ πειρᾶσθαι χρὴ ἐνθένδε [ 176β ] ἐκεῖσε φεύγειν ὅτι τάχιστα . φυγὴ δὲ ὁμοίωσις θεῷ κατὰ τὸ δυνατόν : ὁμοίωσις δὲ δίκαιον καὶ ὅσιον μετὰ φρονήσεως γενέσθαι . ἀλλὰ γάρ , ὦ ἄριστε , οὐ πάνυ τι ῥᾴδιον πεῖσαι ὡς ἄρα οὐχ ὧν ἕνεκα οἱ πολλοί φασι δεῖν πονηρίαν μὲν φεύγειν , ἀρετὴν δὲ διώκειν , τούτων χάριν τὸ μὲν ἐπιτηδευτέον , τὸ δ᾽ οὔ , ἵνα δὴ μὴ κακὸς καὶ ἵνα ἀγαθὸς δοκῇ εἶναι : ταῦτα μὲν γάρ ἐστιν ὁ λεγόμενος γραῶν ὕθλος , ὡς ἐμοὶ φαίνεται : τὸ δὲ ἀληθὲς ὧδε λέγωμεν . θεὸς οὐδαμῇ [ 176ξ ] οὐδαμῶς ἄδικος , ἀλλ᾽ ὡς οἷόν τε δικαιότατος , καὶ οὐκ ἔστιν αὐτῷ ὁμοιότερον οὐδὲν ἢ ὃς ἂν ἡμῶν αὖ γένηται ὅτι δικαιότατος . περὶ τοῦτο καὶ ἡ ὡς ἀληθῶς δεινότης ἀνδρὸς καὶ οὐδενία τε καὶ ἀνανδρία . ἡ μὲν γὰρ τούτου γνῶσις σοφία καὶ ἀρετὴ ἀληθινή , ἡ δὲ ἄγνοια ἀμαθία καὶ κακία ἐναργής : αἱ δ᾽ ἄλλαι δεινότητές τε δοκοῦσαι καὶ σοφίαι ἐν μὲν πολιτικαῖς δυναστείαις γιγνόμεναι φορτικαί , ἐν δὲ τέχναις [ 176δ ] βάναυσοι . τῷ οὖν ἀδικοῦντι καὶ ἀνόσια λέγοντι ἢ πράττοντι μακρῷ ἄριστ᾽ ἔχει τὸ μὴ συγχωρεῖν δεινῷ ὑπὸ πανουργίας εἶναι : ἀγάλλονται γὰρ τῷ ὀνείδει καὶ οἴονται ἀκούειν ὅτι οὐ λῆροί εἰσι , γῆς ἄλλως ἄχθη , ἀλλ᾽ ἄνδρες οἵους δεῖ ἐν πόλει τοὺς σωθησομένους . λεκτέον οὖν τἀληθές , ὅτι τοσούτῳ μᾶλλόν εἰσιν οἷοι οὐκ οἴονται , ὅτι οὐχὶ οἴονται : ἀγνοοῦσι γὰρ ζημίαν ἀδικίας , ὃ δεῖ ἥκιστα ἀγνοεῖν . οὐ γάρ ἐστιν ἣν δοκοῦσιν , πληγαί τε καὶ θάνατοι , ὧν ἐνίοτε πάσχουσιν [ 176ε ] οὐδὲν ἀδικοῦντες , ἀλλὰ ἣν ἀδύνατον ἐκφυγεῖν .
Θεόδωρος
τίνα δὴ λέγεις ;
Σωκράτης
παραδειγμάτων , ὦ φίλε , ἐν τῷ ὄντι ἑστώτων , τοῦ μὲν θείου εὐδαιμονεστάτου , τοῦ δὲ ἀθέου ἀθλιωτάτου , οὐχ ὁρῶντες ὅτι οὕτως ἔχει , ὑπὸ ἠλιθιότητός τε καὶ τῆς ἐσχάτης [ 177α ] ἀνοίας λανθάνουσι τῷ μὲν ὁμοιούμενοι διὰ τὰς ἀδίκους πράξεις , τῷ δὲ ἀνομοιούμενοι . οὗ δὴ τίνουσι δίκην ζῶντες τὸν εἰκότα βίον ᾧ ὁμοιοῦνται : ἐὰν δ᾽ εἴπωμεν ὅτι , ἂν μὴ ἀπαλλαγῶσι τῆς δεινότητος , καὶ τελευτήσαντας αὐτοὺς ἐκεῖνος μὲν ὁ τῶν κακῶν καθαρὸς τόπος οὐ δέξεται , ἐνθάδε δὲ τὴν αὑτοῖς ὁμοιότητα τῆς διαγωγῆς ἀεὶ ἕξουσι , κακοὶ κακοῖς συνόντες , ταῦτα δὴ καὶ παντάπασιν ὡς δεινοὶ καὶ πανοῦργοι ἀνοήτων τινῶν ἀκούσονται .
εἰ πάντας , ὦ Σώκρατες , πείθοις ἃ λέγεις ὥσπερ ἐμέ , πλείων ἂν εἰρήνη καὶ κακὰ ἐλάττω κατ᾽ ἀνθρώπους εἴη .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ οὔτ᾽ ἀπολέσθαι τὰ κακὰ δυνατόν , ὦ Θεόδωρε— ὑπεναντίον γάρ τι τῷ ἀγαθῷ ἀεὶ εἶναι ἀνάγκη—οὔτ᾽ ἐν θεοῖς αὐτὰ ἱδρῦσθαι , τὴν δὲ θνητὴν φύσιν καὶ τόνδε τὸν τόπον περιπολεῖ ἐξ ἀνάγκης . διὸ καὶ πειρᾶσθαι χρὴ ἐνθένδε [ 176β ] ἐκεῖσε φεύγειν ὅτι τάχιστα . φυγὴ δὲ ὁμοίωσις θεῷ κατὰ τὸ δυνατόν : ὁμοίωσις δὲ δίκαιον καὶ ὅσιον μετὰ φρονήσεως γενέσθαι . ἀλλὰ γάρ , ὦ ἄριστε , οὐ πάνυ τι ῥᾴδιον πεῖσαι ὡς ἄρα οὐχ ὧν ἕνεκα οἱ πολλοί φασι δεῖν πονηρίαν μὲν φεύγειν , ἀρετὴν δὲ διώκειν , τούτων χάριν τὸ μὲν ἐπιτηδευτέον , τὸ δ᾽ οὔ , ἵνα δὴ μὴ κακὸς καὶ ἵνα ἀγαθὸς δοκῇ εἶναι : ταῦτα μὲν γάρ ἐστιν ὁ λεγόμενος γραῶν ὕθλος , ὡς ἐμοὶ φαίνεται : τὸ δὲ ἀληθὲς ὧδε λέγωμεν . θεὸς οὐδαμῇ [ 176ξ ] οὐδαμῶς ἄδικος , ἀλλ᾽ ὡς οἷόν τε δικαιότατος , καὶ οὐκ ἔστιν αὐτῷ ὁμοιότερον οὐδὲν ἢ ὃς ἂν ἡμῶν αὖ γένηται ὅτι δικαιότατος . περὶ τοῦτο καὶ ἡ ὡς ἀληθῶς δεινότης ἀνδρὸς καὶ οὐδενία τε καὶ ἀνανδρία . ἡ μὲν γὰρ τούτου γνῶσις σοφία καὶ ἀρετὴ ἀληθινή , ἡ δὲ ἄγνοια ἀμαθία καὶ κακία ἐναργής : αἱ δ᾽ ἄλλαι δεινότητές τε δοκοῦσαι καὶ σοφίαι ἐν μὲν πολιτικαῖς δυναστείαις γιγνόμεναι φορτικαί , ἐν δὲ τέχναις [ 176δ ] βάναυσοι . τῷ οὖν ἀδικοῦντι καὶ ἀνόσια λέγοντι ἢ πράττοντι μακρῷ ἄριστ᾽ ἔχει τὸ μὴ συγχωρεῖν δεινῷ ὑπὸ πανουργίας εἶναι : ἀγάλλονται γὰρ τῷ ὀνείδει καὶ οἴονται ἀκούειν ὅτι οὐ λῆροί εἰσι , γῆς ἄλλως ἄχθη , ἀλλ᾽ ἄνδρες οἵους δεῖ ἐν πόλει τοὺς σωθησομένους . λεκτέον οὖν τἀληθές , ὅτι τοσούτῳ μᾶλλόν εἰσιν οἷοι οὐκ οἴονται , ὅτι οὐχὶ οἴονται : ἀγνοοῦσι γὰρ ζημίαν ἀδικίας , ὃ δεῖ ἥκιστα ἀγνοεῖν . οὐ γάρ ἐστιν ἣν δοκοῦσιν , πληγαί τε καὶ θάνατοι , ὧν ἐνίοτε πάσχουσιν [ 176ε ] οὐδὲν ἀδικοῦντες , ἀλλὰ ἣν ἀδύνατον ἐκφυγεῖν .
Θεόδωρος
τίνα δὴ λέγεις ;
Σωκράτης
παραδειγμάτων , ὦ φίλε , ἐν τῷ ὄντι ἑστώτων , τοῦ μὲν θείου εὐδαιμονεστάτου , τοῦ δὲ ἀθέου ἀθλιωτάτου , οὐχ ὁρῶντες ὅτι οὕτως ἔχει , ὑπὸ ἠλιθιότητός τε καὶ τῆς ἐσχάτης [ 177α ] ἀνοίας λανθάνουσι τῷ μὲν ὁμοιούμενοι διὰ τὰς ἀδίκους πράξεις , τῷ δὲ ἀνομοιούμενοι . οὗ δὴ τίνουσι δίκην ζῶντες τὸν εἰκότα βίον ᾧ ὁμοιοῦνται : ἐὰν δ᾽ εἴπωμεν ὅτι , ἂν μὴ ἀπαλλαγῶσι τῆς δεινότητος , καὶ τελευτήσαντας αὐτοὺς ἐκεῖνος μὲν ὁ τῶν κακῶν καθαρὸς τόπος οὐ δέξεται , ἐνθάδε δὲ τὴν αὑτοῖς ὁμοιότητα τῆς διαγωγῆς ἀεὶ ἕξουσι , κακοὶ κακοῖς συνόντες , ταῦτα δὴ καὶ παντάπασιν ὡς δεινοὶ καὶ πανοῦργοι ἀνοήτων τινῶν ἀκούσονται .
თეოდოროსი
სოკრატე , ყველამ რომ დაგიჯეროს , რასაც ამბობ , როგორც მე , მეტი მშვიდობა და ნაკლები ბოროტება იქნებოდა ადამიანებში .
სოკრატე
მაგრამ ბოროტების განადგურება შეუძლებელია , თეოდოროს , რადგან აუცილებელია ყოველთვის არსებობდეს სიკეთის საპირისპირო რამ . ღმერთებში ვერ დასახლდა , ხოლო მოკვდავ ბუნებასა და ამ ადგილს აუცილებლობის გამო ეწვევა ხოლმე . ამიტომ , საჭიროა ეცადო , რაც შეიძლება სწრაფად გაიქცე აქედან იქ . [ 176b ] გაქცევა კი შეძლებისამებრ ღმერთთან მიმსგავსებაა , ეს უკანასკნელი კი [ ნიშნავს ] სამართლიანად , წმინდად და გონიერად ქცევას . მაგრამ , ჩემო კარგო , სულ არაა ადვილი უმრავლესობის იმაში დარწმუნება , რომ იმის გამო კი არ უნდა გაექცე მანკიერებას და მიჰყვე სიქველეს , რატომაც ისინი ამბობენ , ერთზე უნდა იზრუნო , მეორეზე კი – არა , და არა იმიტომ , რომ კარგი გამოჩნდე და არა ცუდი . ეს ხომ , როგორც ამბობენ , მოხუცი ქალების ლაქლაქია . მე კი მგონია , რომ ჭეშმარიტება ასე უნდა ვთქვათ : [ 176c ] ღმერთი არასდროს არანაირად არაა უსამართლო , არამედ ყველაზე უფრო სამართლიანი , რაც კი შეიძლება , და არცერთ ჩვენგანს არ შეუძლია მისი მსგავსი გახდეს ან გახდეს ყველაზე უფრო სამართლიანი , რაც კი შეიძლება . აქ ჩანს რა შეუძლია ჭეშმარიტად ადამიანს და ასევე მისი არარაობა და არაკაცობა . მისი ცოდნა ხომ სიბრძნე და ჭეშმარიტი სიქველეა , ხოლო არცოდნა – უმეცრება და აშკარა მანკიერება . ხოლო სხვა მოჩვენებითი შესაძლებლობები და სიბრძნენი ტვირთად იქცევა სახელმწიფოსთან დაკავშირებულ საქმეებში და გარყვნილებად – ხელოვნებებში . [ 176d ] საუკეთესო იქნება , თუკი მათ , ვინც უსამართლოა და არ არის პატიოსანი საუბარსა და საქმეში , არ მივცემთ ნებას ძლიერნი იყვნენ თაღლითობის გამო , რადგან ისინი განდიდებულნი არიან ამ ბრალდებით და ფიქრობენ , რომ მიწაზე შემორჩენილ ნაგავს კი არ წარმოადგენენ , არამედ წმინდა ადამიანებს , რომლებიც ქალაქში უნდა იყვნენ დაცულნი . სიმართლე რომ ითქვას , მათ არ იციან , რომ ისეთები არიან , როგორიც არ ჰგონიათ , რომ არიან . მათ არ იციან არასამართლიანობის გამო სასჯელი , ამის ცოდნა კი ყველაზე საჭიროა . ეს არაა , როგორც ფიქრობენ , ჭრილობები და სიკვდილი , რასაც ზოგიერთი მათგანიც განიცდის , [ 176e ] ვისაც უსამართლობა არ ჩაუდენია , არამედ ეს ისაა , რასაც შეუძლებელია გაექცე .
თეოდოროსი
რომელ [ სასჯელს ] ამბობ ?
სოკრატე
არსებობაში ორი ნიმუშია , მეგობარო , ერთი ღვთაებრივი , რომელიც ყველაზე უფრო ნეტარია , და მეორე – უღვთო , რომელიც ყველაზე მეტად ისჯება , მაგრამ ისინი ვერ ხედავენ , რომ ასეა , [ საკუთარი ] უგუნურებისა და აზროვნების სივიწროვის გამო [ 177a ] ავიწყდებათ , რომ არასამართლიანი ქმედებების გამო ერთს ემსგავსებიან , მეორისგან კი განსხვავდებიან . ამის გამო მათი სასჯელია ისეთი ცხოვრებით ცხოვრება , რასაც ემსგავსებიან . ხოლო როცა ვეტყვით , რომ თუ არ დააღწევენ თავს ამ სიძლიერეს , გარდაცვალების შემდეგაც არ მიიღებს მათ ბოროტებისგან დაცლილი ადგილი და აქ როგორც იქცევიან , მუდამ იმის მსგავს ადგილას იქნებიან , ანუ ბოროტები ბოროტებთან მოხვდებიან , მაშინ ძლიერნი და ყველაფრის მცოდნენი ისე მოგვისმენენ , როგორც უგუნურებს .
სოკრატე , ყველამ რომ დაგიჯეროს , რასაც ამბობ , როგორც მე , მეტი მშვიდობა და ნაკლები ბოროტება იქნებოდა ადამიანებში .
სოკრატე
მაგრამ ბოროტების განადგურება შეუძლებელია , თეოდოროს , რადგან აუცილებელია ყოველთვის არსებობდეს სიკეთის საპირისპირო რამ . ღმერთებში ვერ დასახლდა , ხოლო მოკვდავ ბუნებასა და ამ ადგილს აუცილებლობის გამო ეწვევა ხოლმე . ამიტომ , საჭიროა ეცადო , რაც შეიძლება სწრაფად გაიქცე აქედან იქ . [ 176b ] გაქცევა კი შეძლებისამებრ ღმერთთან მიმსგავსებაა , ეს უკანასკნელი კი [ ნიშნავს ] სამართლიანად , წმინდად და გონიერად ქცევას . მაგრამ , ჩემო კარგო , სულ არაა ადვილი უმრავლესობის იმაში დარწმუნება , რომ იმის გამო კი არ უნდა გაექცე მანკიერებას და მიჰყვე სიქველეს , რატომაც ისინი ამბობენ , ერთზე უნდა იზრუნო , მეორეზე კი – არა , და არა იმიტომ , რომ კარგი გამოჩნდე და არა ცუდი . ეს ხომ , როგორც ამბობენ , მოხუცი ქალების ლაქლაქია . მე კი მგონია , რომ ჭეშმარიტება ასე უნდა ვთქვათ : [ 176c ] ღმერთი არასდროს არანაირად არაა უსამართლო , არამედ ყველაზე უფრო სამართლიანი , რაც კი შეიძლება , და არცერთ ჩვენგანს არ შეუძლია მისი მსგავსი გახდეს ან გახდეს ყველაზე უფრო სამართლიანი , რაც კი შეიძლება . აქ ჩანს რა შეუძლია ჭეშმარიტად ადამიანს და ასევე მისი არარაობა და არაკაცობა . მისი ცოდნა ხომ სიბრძნე და ჭეშმარიტი სიქველეა , ხოლო არცოდნა – უმეცრება და აშკარა მანკიერება . ხოლო სხვა მოჩვენებითი შესაძლებლობები და სიბრძნენი ტვირთად იქცევა სახელმწიფოსთან დაკავშირებულ საქმეებში და გარყვნილებად – ხელოვნებებში . [ 176d ] საუკეთესო იქნება , თუკი მათ , ვინც უსამართლოა და არ არის პატიოსანი საუბარსა და საქმეში , არ მივცემთ ნებას ძლიერნი იყვნენ თაღლითობის გამო , რადგან ისინი განდიდებულნი არიან ამ ბრალდებით და ფიქრობენ , რომ მიწაზე შემორჩენილ ნაგავს კი არ წარმოადგენენ , არამედ წმინდა ადამიანებს , რომლებიც ქალაქში უნდა იყვნენ დაცულნი . სიმართლე რომ ითქვას , მათ არ იციან , რომ ისეთები არიან , როგორიც არ ჰგონიათ , რომ არიან . მათ არ იციან არასამართლიანობის გამო სასჯელი , ამის ცოდნა კი ყველაზე საჭიროა . ეს არაა , როგორც ფიქრობენ , ჭრილობები და სიკვდილი , რასაც ზოგიერთი მათგანიც განიცდის , [ 176e ] ვისაც უსამართლობა არ ჩაუდენია , არამედ ეს ისაა , რასაც შეუძლებელია გაექცე .
თეოდოროსი
რომელ [ სასჯელს ] ამბობ ?
სოკრატე
არსებობაში ორი ნიმუშია , მეგობარო , ერთი ღვთაებრივი , რომელიც ყველაზე უფრო ნეტარია , და მეორე – უღვთო , რომელიც ყველაზე მეტად ისჯება , მაგრამ ისინი ვერ ხედავენ , რომ ასეა , [ საკუთარი ] უგუნურებისა და აზროვნების სივიწროვის გამო [ 177a ] ავიწყდებათ , რომ არასამართლიანი ქმედებების გამო ერთს ემსგავსებიან , მეორისგან კი განსხვავდებიან . ამის გამო მათი სასჯელია ისეთი ცხოვრებით ცხოვრება , რასაც ემსგავსებიან . ხოლო როცა ვეტყვით , რომ თუ არ დააღწევენ თავს ამ სიძლიერეს , გარდაცვალების შემდეგაც არ მიიღებს მათ ბოროტებისგან დაცლილი ადგილი და აქ როგორც იქცევიან , მუდამ იმის მსგავს ადგილას იქნებიან , ანუ ბოროტები ბოროტებთან მოხვდებიან , მაშინ ძლიერნი და ყველაფრის მცოდნენი ისე მოგვისმენენ , როგორც უგუნურებს .