cristiana caserta / oratoria
università di Palermo
Aristotele, Retorica I 1356a
cristiana caserta / oratoria
- Created on 2018-07-22 15:01:29
- Modified on 2019-06-10 19:12:31
- Translated by Cristiana Caserta
- Aligned by cristiana caserta
Ethos, pathos, logos
Ἑλληνική Transliterate
italiano
τῶν δὲ διὰ τοῦ λόγου ποριζομένων πίστεων τρία εἴδη ἔστιν · αἱ μὲν γάρ εἰσιν ἐν τῷ ἤθει τοῦ λέγοντος , αἱ δὲ ἐν τῷ τὸν ἀκροατὴν διαθεῖναί πως , αἱ δὲ ἐν αὐτῷ τῷ λόγῳ διὰ τοῦ δεικνύναι ἢ φαίνεσθαι δεικνύναι . διὰ μὲν οὖν τοῦ ἤθους , ὅταν οὕτω λεχθῇ ὁ λόγος ὥστε ἀξιόπιστον ποιῆσαι τὸν λέγοντα · τοῖς γὰρ ἐπιεικέσι πιστεύομεν μᾶλλον καὶ θᾶττον , περὶ πάντων μὲν ἁπλῶς , ἐν οἷς δὲ τὸ ἀκριβὲς μὴ ἔστιν ἀλλὰ τὸ ἀμφιδοξεῖν , καὶ παντελῶς . δεῖ δὲ καὶ τοῦτο συμβαίνειν διὰ τοῦ λόγου , ἀλλὰ μὴ διὰ τοῦ προδεδοξάσθαι ποιόν τινα εἶναι τὸν λέγοντα · οὐ γάρ , ὥσπερ ἔνιοι τῶν τεχνολογούντων , ‹οὐ› τίθεμεν ἐν τῇ τέχνῃ καὶ τὴν ἐπιείκειαν τοῦ λέγοντος , ὡς οὐδὲν συμβαλλομένην πρὸς τὸ πιθανόν , ἀλλὰ σχεδὸν ὡς εἰπεῖν κυριωτάτην ἔχει πίστιν τὸ ἦθος
Vi
sono
tre
specie
di
argomentazioni
offerte
per
mezzo
del
discorso
:
le
prime
dipendono
dal
carattere
dell’oratore
,
le
seconde
dal
fatto
di
predisporre
l’ascoltatore
in
un
certo
modo
,
le
ultime
infine
dal
discorso
stesso
,
per
il
fatto
che
dimostra
o
sembra
dimostrare
(
qualcosa
)
.
(
La
persuasione
si
realizza
)
per
mezzo
del
carattere
quando
il
discorso
sia
fatto
in
modo
da
rendere
credibile
l’oratore
:
noi
infatti
crediamo
alle
persone
affidabili
in
misura
maggiore
e
più
rapidamente
riguardo
a
ogni
questione
in
generale
,
e
completamente
in
quelle
(
questioni
)
in
cui
non
c’è
certezza
ma
possibilità
di
cambiare
opinione
.
E
questo
deve
risultare
proprio
dal
discorso
e
non
dal
fatto
di
avere
già
un’opinione
su
come
l’oratore
sia
.
Non
riteniamo
nella
nostra
trattazione
,
come
alcuni
autori
di
trattati
sulla
retorica
,
che
l’affidabilità
dell’oratore
non
sia
per
niente
correlata
alla
persuasione
.
Al
contrario
,
il
carattere
rappresenta
,
per
così
dire
,
la
più
forte
argomentazione
.
Il carattere arrogante e violento di Simone
cristiana caserta / oratoria
- Created on 2019-03-19 11:09:41
- Modified on 2019-06-10 19:11:32
- Aligned by cristiana caserta
Ἑλληνική Transliterate
italiano
Θαυμάζω δε μάλιστα τούτου της διανοίας . Ου γαρ του αύτοΰ μοι δοκεΐ είναι έράν τε καί συκοφαντεΐν , άλλα το μεν των ευηθεστερων , το δε των πανουργοτατων , Έβουλομην δ ' αν έξεΐναί μοι παρ ' ύμίν καί εκ των άλλων έπιδεΐξαι την τούτου πονηρίαν , ϊνα ήπίστασθε ότι πολύ αν δικαιότερον αυτός περί θανάτου ήγωνίζετο ή ετέρους υπέρ της πατρίδος είς κίνδυνον καθιστή .
Τα μεν ούν άλλα έάσω ' ό δ ' ήγοΰμαι ύμίν προσήκειν άκοΰσαι καί τεκμήριον έσεσθαι της τούτου θρασύτη-τος καί τόλμης , περί τούτου μνησθήσομαι .
Εν Κορίνθω γαρ , επειδή ύστερον ήλθε της προς τους πολεμίους μάχης καί της είς Κορώνειαν στρατείας , έμάχετο τω ταξιάρχω Λάχητι καί έτυπτεν αυτόν , καί πανστρατια των πολιτών εξελθόντων , δόξας άκοσμότατος είναι καί πονηρότατος , μόνος Αθηναίων υπό των στρατηγών έξεκηρύχθη .
Τα μεν ούν άλλα έάσω ' ό δ ' ήγοΰμαι ύμίν προσήκειν άκοΰσαι καί τεκμήριον έσεσθαι της τούτου θρασύτη-τος καί τόλμης , περί τούτου μνησθήσομαι .
Εν Κορίνθω γαρ , επειδή ύστερον ήλθε της προς τους πολεμίους μάχης καί της είς Κορώνειαν στρατείας , έμάχετο τω ταξιάρχω Λάχητι καί έτυπτεν αυτόν , καί πανστρατια των πολιτών εξελθόντων , δόξας άκοσμότατος είναι καί πονηρότατος , μόνος Αθηναίων υπό των στρατηγών έξεκηρύχθη .
Mi
meraviglio
soprattutto
del
carattere
di
costui
,
infatti
non
mi
sembra
della
stessa
persona
amare
e
accusare
,
ma
la
prima
cosa
è
tipica
delle
persone
nobili
,
l
'
altra
dei
disgraziati
,
per
questo
volevo
che
mi
fosse
possibile
mostrarvi
anche
in
base
ad
altri
indizi
la
malvagità
di
costui
,
affinché
voi
sapeste
che
sarebbe
molto
più
giusto
che
costui
fosse
processato
per
una
condanna
a
morte
,
piuttosto
che
egli
mettesse
in
pericolo
gli
altri
per
la
patria
.
Tralascerò
tutto
il
resto
ma
ciò
che
penso
che
voi
dobbiate
sapere
e
che
sarà
una
testimonianza
dell
'
arroganza
e
del
coraggio
di
costui
,
di
questo
farò
menzione
.
Infatti
a
Corinto
,
poiché
giunse
tardi
dopo
la
battaglia
contro
i
nemici
e
la
spedizione
a
Corona
,
venne
a
lite
con
il
tassiarco
Lachete
e
lo
colpì
,
nella
mobilitazione
dei
cittadini
che
uscivano
,
oltremodo
indisciplinato
e
meschino
,
solo
fra
gli
ateniesi
fu
espulso
per
ordine
degli
strateghi
Demostene, I Filippica, 1
cristiana caserta / oratoria
- Created on 2019-07-07 12:39:41
- Modified on 2024-06-02 18:00:03
- Aligned by cristiana caserta
Ἑλληνική Transliterate
italiano
http://www.poesialatina.it/_ns/Greek/testi/Demosthenes/Philippica_1.html
DEMOSTHENES - Philippica I
Εἰ μὲν περὶ καινοῦ τινος πράγματος προυτίθετ ' , ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι , λέγειν , ἐπισχὼν ἂν ἕως οἱ πλεῖστοι τῶν εἰωθότων γνώμην ἀπεφήναντο , εἰ μὲν ἤρεσκέ τί μοι τῶν ὑπὸ τούτων ῥηθέντων , ἡσυχίαν ἂν ἦγον , εἰ δὲ μή , τότ ' ἂν καὐτὸς ἐπειρώμην ἃ γιγνώσκω λέγειν · ἐπειδὴ δ ' ὑπὲρ ὧν πολλάκις εἰρήκασιν οὗτοι πρότερον συμβαίνει καὶ νυνὶ σκοπεῖν , ἡγοῦμαι καὶ πρῶτος ἀναστὰς εἰκότως ἂν συγγνώμης τυγχάνειν . εἰ γὰρ ἐκ τοῦ παρεληλυθότος χρόνου τὰ δέονθ ' οὗτοι συνεβούλευσαν , οὐδὲν ἂν ὑμᾶς νῦν ἔδει βουλεύεσθαι .
Εἰ μὲν περὶ καινοῦ τινος πράγματος προυτίθετ ' , ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι , λέγειν , ἐπισχὼν ἂν ἕως οἱ πλεῖστοι τῶν εἰωθότων γνώμην ἀπεφήναντο , εἰ μὲν ἤρεσκέ τί μοι τῶν ὑπὸ τούτων ῥηθέντων , ἡσυχίαν ἂν ἦγον , εἰ δὲ μή , τότ ' ἂν καὐτὸς ἐπειρώμην ἃ γιγνώσκω λέγειν · ἐπειδὴ δ ' ὑπὲρ ὧν πολλάκις εἰρήκασιν οὗτοι πρότερον συμβαίνει καὶ νυνὶ σκοπεῖν , ἡγοῦμαι καὶ πρῶτος ἀναστὰς εἰκότως ἂν συγγνώμης τυγχάνειν . εἰ γὰρ ἐκ τοῦ παρεληλυθότος χρόνου τὰ δέονθ ' οὗτοι συνεβούλευσαν , οὐδὲν ἂν ὑμᾶς νῦν ἔδει βουλεύεσθαι .
Se
l
'
argomento
all
'
ordine
del
giorno
fosse
nuovo
,
o
Ateniesi
,
avrei
atteso
finché
la
maggior
parte
degli
oratori
abituali
avessero
espresso
il
loro
parere
,
e
se
qualcuna
delle
loro
proposte
avesse
avuto
la
mia
approvazione
,
avrei
evitato
di
intervenire
;
in
caso
contrario
,
a
quel
punto
avrei
cercato
di
esporre
anch
'
io
il
mio
parere
.
Poiché
però
anche
ora
accade
di
discutere
su
questioni
riguardo
alle
quali
costoro
hanno
già
parlato
spesso
in
precedenza
,
ritengo
di
avere
diritto
alla
vostra
comprensione
anche
se
mi
sono
alzato
a
parlare
per
primo
.
Se
infatti
in
passato
costoro
avessero
dato
i
consigli
necessari
,
ora
voi
non
vi
trovereste
affatto
nella
necessità
di
deliberare
.
Isocrate, Sulla pace 41-43
cristiana caserta / oratoria
- Created on 2019-07-09 17:27:23
- Modified on 2025-01-15 07:54:26
- Aligned by cristiana caserta
Ἑλληνική Transliterate
italiano
[ 41 ] Τίς γὰρ ἄλλοθεν ἐπελθὼν καὶ μήπω συνδιεφθαρμένος ἡμῖν , ἀλλ’ ἐξαίφνης ἐπιστὰς τοῖς γιγνομένοις οὐκ ἄν μαίνεσθαι καὶ παραφρονεῖν ἡμᾶς νομίσειεν ; | Οἳ φιλοτιμούμεθα μὲν ἐπὶ τοῖς τῶν προγόνων ἔργοις καὶ τὴν πόλιν ἐκ τῶν τότε πραχθέντων ἐγκωμιάζειν ἀξιοῦμεν , οὐδὲν δὲ τῶν αὐτῶν ἐκείνοις πράττομεν , ἀλλὰ πᾶν τοὐναντίον . || [ 42 ] Οἱ μὲν γὰρ ὑπὲρ τῶν Ἑλλήνων τοῖς βαρβάροις πολεμοῦντες διετέλεσαν , ἡμεῖς δὲ τοὺς ἐκ τῆς Ἀσίας τὸν βίον ποριζομένους ἐκεῖθεν ἀναστήσαντες ἐπὶ τοὺς Ἕλληνας ἠγάγομεν · κἀκεῖνοι μὲν ἐλευθεροῦντες τὰς πόλεις τὰς Ἑλληνίδας καὶ βοηθοῦντες αὐταῖς τῆς ἡγεμονίας ἠξιώθησαν , ἡμεῖς δὲ καταδουλούμενοι καὶ τἀναντία τοῖς τότε πράττοντες ἀγανακτοῦμεν , εἰ μὴ τὴν αὐτὴν τιμὴν ἐκείνοις ἕξομεν , [ 43 ] οἳ τοσοῦτον ἀπολελείμμεθα καὶ τοῖς ἔργοις καὶ ταῖς διανοίαις τῶν κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον γενομένων , ὅσον οἱ μὲν ὑπὲρ τῆς τῶν ἄλλων σωτηρίας τήν τε πατρίδα τὴν αὑτῶν ἐκλιπεῖν ἐτόλμησαν καὶ μαχόμενοι καὶ ναυμαχοῦντες τοὺς βαρβάρους ἐνίκησαν , ἡμεῖς δ’ οὐδ’ ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας αὐτῶν πλεονεξίας κινδυνεύειν ἀξιοῦμεν ,
Chi
,
giunto
da
un
altro
paese
e
non
ancora
corrotto
da
noi
,
trovandosi
all’improvviso
di
fronte
a
ciò
che
succede
qui
non
ci
giudicherebbe
pazzi
e
scriteriati
?
Noi
che
siamo
fieri
delle
imprese
degli
antenati
e
vogliamo
glorificare
la
nostra
città
per
quanto
fece
allora
,
poi
non
ne
seguiamo
assolutamente
il
nobile
esempio
,
ma
facciamo
esattamente
il
contrario
.
[
42
]
Loro
infatti
per
i
Greci
combatterono
sempre
contro
i
barbari
,
noi
invece
abbiamo
fatto
venire
dall’Asia
la
gente
che
vi
viveva
per
combattere
i
Greci
.
Essi
ottennero
l’egemonia
perchè
liberarono
le
città
greche
e
le
aiutarono
,
noi
cercando
di
schiavizzarle
e
perseguendo
una
politica
contraria
a
loro
poi
ci
sentiamo
offesi
dal
fatto
che
non
siamo
tenuti
in
onore
con
loro
[
43
]
Noi
che
siamo
così
al
di
sotto
di
coloro
che
vivevano
in
quei
giorni
sia
nelle
nostre
azioni
che
nei
nostri
pensieri
che
essi
per
salvare
gli
altri
non
hanno
esitato
a
lasciare
la
patria
e
hanno
vinto
i
barbari
per
mare
e
per
terra
,
noi
invece
neppure
per
il
nostro
interesse
siamo
disposti
ad
affrontare
qualche
rischio
.
Isocrate, Sulla pace 44-50
cristiana caserta / oratoria
- Created on 2019-07-09 18:18:28
- Modified on 2025-01-15 07:56:51
- Aligned by cristiana caserta
Ἑλληνική Transliterate
italiano
[ 44 ] ἀλλ’ ἄρχειν μὲν ἁπάντων ζητοῦμεν , στρατεύεσθαι δ’ οὐκ ἐθέλομεν , καὶ πόλεμον μὲν μικροῦ δεῖν πρὸς ἅπαντας ἀνθρώπους ἀναιρούμεθα , πρὸς δὲ τοῦτον οὐχ ἡμᾶς αὐτοὺς ἀσκοῦμεν , ἀλλ’ ἀνθρώπους τοὺς μὲν ἀπολίδας , τοὺς δ’ αὐτομόλους , τοὺς δ’ ἐκ τῶν ἄλλων κακουργιῶν συνερρυηκότας , οἷς ὁπόταν τις διδῷ . πλείω μισθόν , μετ’ ἐκείνων ἐφ’ ἡμᾶς ἀκολουθήσουσιν . || [ 45 ] Ἀλλ’ ὅμως οὕτως αὐτοὺς ἀγαπῶμεν ὥσθ’ ὑπὲρ μὲν τῶν παίδων τῶν ἡμετέρων , εἰ περί τινας ἐξαμάρτοιεν , οὐκ ἄν ἐθελήσαιμεν δίκας ὑποσχεῖν , ὑπὲρ δὲ τῆς ἐκείνων ἀρπαγῆς καὶ βίας καὶ παρανομίας μελλόντων τῶν ἐγκλημάτων ἐφ’ ἡμᾶς ἥξειν οὐχ ὅπως ἀγανακτοῦμεν , ἀλλὰ καὶ χαίρομεν ὅταν ἀκούσωμεν αὐτοὺς τοιοῦτόν τι διαπεπραγμένους [ 46 ] Εἰς τοῦτο δὲ μωρίας ἐληλύθαμεν ὥστ’ αὐτοὶ μὲν ἐνδεεῖς τῶν καθ’ ἡμέραν ἐσμέν , ξενοτροφεῖν δ’ ἐπικεχειρήκαμεν , καὶ τοὺς συμμάχους τοὺς ἡμετέρους αὐτῶν ἰδίᾳ λυμαινόμεθα καὶ δασμολογοῦμεν ἵνα τοῖς ἁπάντων ἀνθρώπων κοινοῖς ἐχθροῖς τὸν μισθὸν ἐκπορίζωμεν . || [ 47 ] Τοσούτῳ δὲ χείρους ἐσμὲν τῶν προγόνων , οὐ μόνον τῶν εὐδοκιμησάντων , ἀλλὰ καὶ τῶν μισηθέντων , ὅσον ἐκεῖνοι μὲν εἰ πολεμεῖν πρός τινας ψηφίσαιντο , μεστῆς οὔσης ἀργυρίου καὶ χρυσίου τῆς ἀκροπόλεως , ὅμως ὑπὲρ τῶν δοξάντων τοῖς αὑτῶν σώμασιν ᾤοντο δεῖν κινδυνεύειν , ἡμεῖς δ’ εἰς τοσαύτην ἀπορίαν ἐληλυθότες καὶ τοσοῦτοι τὸ πλῆθος ὄντες ὥσπερ βασιλεὺς ὁ μέγας μισθωτοῖς χρώμεθα τοῖς στρατοπέδοις . [ 48 ] Καὶ τότε μὲν εἰ τριήρεις πληροῖεν , τοὺς μὲν ξένους καὶ τοὺς δούλους ναύτας εἰσεβίβαζον , τοὺς δὲ πολίτας μεθ’ὅπλων ἐξέπεμπον · νῦν δὲ τοῖς μὲν ξένοις ὁπλίταις χρώμεθα , τοὺς δὲ πολίτας ἐλαύνειν ἀναγκάζομεν , ὥσθ’ ὁπόταν ἀποβαίνωσιν εἰς τὴν τῶν πολεμίων , οἱ μὲν ἄρχειν τῶν Ἑλλήνων ἀξιοῦντες ὑπηρέσιον ἔχοντες ἐκβαίνουσιν , οἱ δὲ , τοιοῦτοι τὰς φύσεις ὄντες οἵους ὀλίγῳ πρότερον διῆλθον , μέθ’ ὅπλων κινδυνεύουσιν . || [ 49 ] Ἀλλὰ γὰρ τἄ κατὰ τὴν πὸλιν ἄν τις ἰδὼν καλῶς διοικούμενα περὶ τῶν ἄλλων θαρρήσειεν , ἀλλ’ οὐκ ἄν ἐπ’ αὐτοῖς τούτοις μάλιστ’ ἀγανακτήσειεν ; | Οἵτινες αὐτόχθονες μὲν εἶναί φαμεν καὶ τὴν πόλιν ταύτην προτέραν οἰκισθῆναι τῶν ἄλλων , προσῆκον δ’ ἡμᾶς ἅπασιν εἷναι παράδειγμα τοῦ καλῶς καὶ τεταγμένως πολιτεύεσθαι , χεῖρον καὶ ταραχωδέστερον τὴν ἡμετέραν αὐτῶν διοικοῦμεν τῶν ἄρτι τὰς πόλεις οἰκιζόντων , [ 50 ] καὶ σεμνυνόμεθα μὲν καὶ μέγα φρονοῦμεν ἐπὶ τῷ βέλτιον γεγονέναι τῶν ἄλλων , ῥᾴδιον δὲ μεταδίδομεν τοῖς βουλομένοις ταύτης τῆς εὐγενείας ἢ Τριβαλλοὶ καὶ Λευκανοὶ τῆς αὑτῶν δυσγενείας ·
[
44
]
Noi
cerchiamo
di
dominare
tutti
,
ma
non
ci
prendiamo
la
briga
di
compiere
spedizioni
militari
,
e
dichiariamo
guerra
a
tutto
il
mondo
,
o
quasi
,
ma
poi
non
la
combattiamo
mai
personalmente
,
bensì
la
lasciamo
fare
a
gente
senza
patria
,
a
disertori
,
a
criminali
di
ogni
sorta
,
che
in
massa
confluiscono
qui
da
noi
:
tutta
marmaglia
che
ci
ritroveremo
contro
non
appena
qualcuno
sia
disposto
a
pagarla
di
più
.
[
45
]
E
tuttavia
amiamo
questa
gentaglia
tanto
che
,
se
i
nostri
figli
procurano
dei
danni
ad
altre
persone
,
non
siamo
disposti
ad
assumercene
la
responsabilità
,
ma
dei
furti
,
delle
violenze
e
dei
soprusi
di
questi
delinquenti
non
solo
non
ci
sdegniamo
e
accettiamo
che
la
colpa
ricada
su
di
noi
,
ma
siamo
addirittura
felici
che
li
commettano
.
[
46
]
Siamo
giunti
a
tal
punto
di
stupidità
che
ci
siamo
messi
a
mantenere
mercenari
quando
siamo
privi
del
necessario
per
noi
stessi
,
e
così
mandiamo
in
rovina
ciascuno
dei
nostri
alleati
caricandolo
di
tasse
per
pagare
il
soldo
ai
nemici
comuni
di
tutti
.
[
47
]
Noi
siamo
dunque
del
tutto
inferiori
ai
nostri
antenati
,
non
solo
di
quelli
celebrati
,
ma
anche
di
quelli
esecrati
:
essi
,
quando
decretavano
una
guerra
,
anche
se
l’Acropoli
traboccava
d’oro
e
d’argento
,
ritenevano
tuttavia
loro
dovere
esporre
i
loro
propri
corpi
al
pericolo
;
noi
invece
,
che
siamo
in
miseria
e
inoltre
molto
più
numerosi
di
loro
,
ci
serviamo
,
neanche
fossimo
il
Gran
Re
,
di
truppe
mercenarie
.
[
48
]
E
quando
armavano
delle
triremi
,
vi
imbarcavano
stranieri
e
schiavi
come
marinai
,
mentre
i
cittadini
venivano
fatti
partire
come
soldati
;
ora
invece
gli
stranieri
li
facciamo
opliti
e
i
cittadini
li
costringiamo
a
remare
:
così
,
quando
giungono
in
terra
nemica
,
quelli
che
pretendono
l’egemonia
sui
Greci
sbarcano
brandendo
il
remo
,
e
quei
delinquenti
di
cui
sopra
imbracciano
le
armi
e
combattono
.
[
49
]
Ma
passiamo
alla
politica
interna
,
che
forse
ci
risolleveremo
.
Macchè
,
è
proprio
quella
la
fonte
della
maggiore
indignazione
!
Noi
,
che
diciamo
di
essere
autoctoni
e
vantiamo
la
patria
più
antica
del
mondo
,
dovremmo
essere
un
modello
di
buon
governo
per
tutti
,
e
invece
amministriamo
questa
città
peggio
dei
novellini
che
hanno
appena
finito
di
fondarne
una
.
[
50
]
E
ci
vantiamo
e
andiamo
fieri
di
avere
un’origine
più
nobile
degli
altri
,
eppure
di
tanto
onore
rendiamo
partecipe
chiunque
più
facilmente
di
quanto
non
facciano
Triballi
e
Lucani
con
la
loro
razza
inferiore
.
Demostene, Terza Olintiaca, 23-27
cristiana caserta / oratoria
- Created on 2019-07-11 10:42:17
- Modified on 2025-01-29 14:18:06
- Aligned by cristiana caserta
25: Ἑλληνικῶν (corrige "comuni", "con gli altri Greci"); delete "che nessuno dei posteri è stato in grado di superarli"
Ἑλληνική Transliterate
italiano
http://www.poesialatina.it/_ns/Greek/testi/Demosthenes/Olynthiaca_3.html
καίτοι σκέψασθ ' , ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι , ἅ τις ἂν κεφάλαι ' εἰπεῖν ἔχοι τῶν τ ' ἐπὶ τῶν προγόνων ἔργων καὶ τῶν ἐφ ' ὑμῶν . ἔσται δὲ βραχὺς καὶ γνώριμος ὑμῖν ὁ λόγος · οὐ γὰρ ἀλλοτρίοις ὑμῖν χρωμένοις παραδείγμασιν , ἀλλ ' οἰκείοις , ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι , εὐδαίμοσιν [ 24 ] ἔξεστι γενέσθαι . ἐκεῖνοι τοίνυν , οἷς οὐκ ἐχαρίζονθ ' οἱ λέγοντες οὐδ ' ἐφίλουν αὐτοὺς ὥσπερ ὑμᾶς οὗτοι νῦν , πέντε μὲν καὶ τετταράκοντ ' ἔτη τῶν Ἑλλήνων ἦρξαν ἑκόντων , πλείω δ ' ἢ μύρια τάλαντ ' εἰς τὴν ἀκρόπολιν ἀνήγαγον , ὑπήκουε δ ' ὁ ταύτην τὴν χώραν ἔχων αὐτοῖς βασιλεύς , ὥσπερ ἐστὶ προσῆκον βάρβαρον Ἕλλησι , πολλὰ δὲ καὶ καλὰ καὶ πεζῇ καὶ ναυμαχοῦντες ἔστησαν τρόπαι ' αὐτοὶ στρατευόμενοι , μόνοι δ ' ἀνθρώπων κρείττω τὴν ἐπὶ τοῖς ἔργοις δόξαν τῶν [ 25 ] φθονούντων κατέλιπον . ἐπὶ μὲν δὴ τῶν Ἑλληνικῶν ἦσαν τοιοῦτοι · ἐν δὲ τοῖς κατὰ τὴν πόλιν αὐτὴν θεάσασθ ' ὁποῖοι , ἔν τε τοῖς κοινοῖς κἀν τοῖς ἰδίοις . δημοσίᾳ μὲν τοίνυν οἰκοδομήματα καὶ κάλλη τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα κατεσκεύασαν ἡμῖν ἱερῶν καὶ τῶν ἐν τούτοις ἀναθημάτων , ὥστε μηδενὶ τῶν ἐπιγιγνομένων ὑπερβολὴν λελεῖφθαι · ἰδίᾳ δ ' οὕτω σώφρονες [ 26 ] ἦσαν καὶ σφόδρ ' ἐν τῷ τῆς πολιτείας ἤθει μένοντες , ὥστε τὴν Ἀριστείδου καὶ τὴν Μιλτιάδου καὶ τῶν τότε λαμπρῶν οἰκίαν εἴ τις ἄρ ' οἶδεν ὑμῶν ὁποία ποτ ' ἐστίν , ὁρᾷ τῆς τοῦ γείτονος οὐδὲν σεμνοτέραν οὖσαν · οὐ γὰρ εἰς περιουσίαν ἐπράττετ ' αὐτοῖς τὰ τῆς πόλεως , ἀλλὰ τὸ κοινὸν αὔξειν ἕκαστος ᾤετο δεῖν . ἐκ δὲ τοῦ τὰ μὲν Ἑλληνικὰ πιστῶς , τὰ δὲ πρὸς τοὺς θεοὺς εὐσεβῶς , τὰ δ ' ἐν αὑτοῖς ἴσως διοικεῖν [ 27 ] μεγάλην εἰκότως ἐκτήσαντ ' εὐδαιμονίαν .
[
23
]
Eppure
,
osservate
,
o
Ateniesi
,
gli
elementi
di
confronto
che
si
potrebbe
tracciare
tra
le
azioni
degli
avi
e
le
vostre
.
Il
mio
discorso
sarà
breve
e
a
voi
noto
,
perché
è
possibile
aver
successo
servendosi
di
esempi
non
a
voi
estranei
,
o
Ateniesi
,
ma
che
vi
appartengono
.
[
24
]
I
nostri
avi
,
che
gli
oratori
non
compiacevano
e
che
non
trattavano
con
affetto
come
costoro
con
voi
,
dominarono
i
Greci
,
con
il
loro
consenso
,
per
quarantacinque
anni
;
fecero
confluire
sull’acropoli
più
di
diecimila
talenti
;
si
sottometteva
a
loro
il
re
di
quello
stato
,
come
conviene
che
un
barbaro
sia
sottomesso
ai
Greci
;
combattendo
in
terra
e
in
mare
innalzarono
molti
e
splendidi
trofei
,
svolgendo
di
persona
le
operazioni
militari
;
soli
tra
gli
uomini
,
lasciarono
in
eredità
una
gloria
per
le
loro
azioni
superiore
all’invidia
.
[
25
]
Per
quanto
riguarda
i
rapporti
comuni
erano
siffatti
;
ma
osservate
come
si
comportavano
in
quelli
relativi
alla
città
stessa
,
sia
in
quelli
pubblici
che
in
quelli
privati
.
A
spese
dello
stato
dunque
costruirono
per
noi
edifici
e
meraviglie
di
templi
e
di
offerte
votive
in
essi
tali
e
tanti
da
non
lasciar
luogo
alla
superiorità
da
parte
di
alcuno
dei
posteri
,
che
nessuno
dei
posteri
è
stato
in
grado
di
superarli
.
[
26
]
Nella
vita
privata
erano
talmente
moderati
e
attaccati
al
costume
della
città
che
la
casa
di
Aristide
,
di
Milziade
e
degli
altri
cittadini
illustri
del
tempo
,
se
qualcuno
di
voi
sa
quali
siano
,
vede
che
non
sono
affatto
più
maestose
di
quelle
dei
vicini
.
Difatti
,
non
amministravano
gli
affari
della
città
per
la
propria
ricchezza
,
ma
ognuno
pensava
di
dover
accrescere
il
patrimonio
comune
.
Per
il
fatto
che
si
comportavano
con
lealtà
nei
rapporti
con
la
Grecia
,
con
devozione
in
campo
religioso
,
con
equità
nelle
relazioni
interne
,
raggiunsero
,
com’è
naturale
,
una
condizione
di
notevole
benessere
.
Demostene, Terza Olintiaca, 27-29
cristiana caserta / oratoria
- Created on 2019-07-12 13:21:30
- Modified on 2025-01-29 14:20:13
- Aligned by cristiana caserta
Ἑλληνική Transliterate
italiano
τότε μὲν δὴ τοῦτον τὸν τρόπον εἶχε τὰ πράγματ ' ἐκείνοις , χρωμένοις οἷς εἶπον προστάταις · νυνὶ δὲ πῶς ἡμῖν ὑπὸ τῶν χρηστῶν τούτων τὰ πράγματ ' ἔχει ; ἆρά γ ' ὁμοίως ἢ παραπλησίως ; οἷς ‑ τὰ μὲν ἄλλα σιωπῶ , πόλλ ' ἂν ἔχων εἰπεῖν , ἀλλ ' ὅσης ἅπαντες ὁρᾶτ ' ἐρημίας ἐπειλημμένοι , [ καὶ ] Λακεδαιμονίων μὲν ἀπολωλότων , Θηβαίων δ ' ἀσχόλων ὄντων , τῶν δ ' ἄλλων οὐδενὸς ὄντος ἀξιόχρεω περὶ τῶν πρωτείων ἡμῖν ἀντιτάξασθαι , ἐξὸν δ ' ἡμῖν καὶ τὰ ἡμέτερ ' αὐτῶν ἀσφαλῶς ἔχειν [ 28 ] καὶ τὰ τῶν ἄλλων δίκαια βραβεύειν , ἀπεστερήμεθα μὲν χώρας οἰκείας , πλείω δ ' ἢ χίλια καὶ πεντακόσια τάλαντ ' ἀνηλώκαμεν εἰς οὐδὲν δέον , οὓς δ ' ἐν τῷ πολέμῳ συμμάχους ἐκτησάμεθα , εἰρήνης οὔσης ἀπολωλέκασιν οὗτοι , ἐχθρὸν δ ' ἐφ ' ἡμᾶς αὐτοὺς τηλικοῦτον ἠσκήκαμεν . ἢ φρασάτω τις ἐμοὶ παρελθών , πόθεν ἄλλοθεν ἰσχυρὸς γέγονεν ἢ παρ ' ἡμῶν [ 29 ] αὐτῶν Φίλιππος . ἀλλ ' , ὦ τᾶν , εἰ ταῦτα φαύλως , τά γ ' ἐν αὐτῇ τῇ πόλει νῦν ἄμεινον ἔχει . καὶ τί ἂν εἰπεῖν τις ἔχοι ; τὰς ἐπάλξεις ἃς κονιῶμεν , καὶ τὰς ὁδοὺς ἃς ἐπισκευάζομεν , καὶ κρήνας , καὶ λήρους ; ἀποβλέψατε δὴ πρὸς τοὺς ταῦτα πολιτευομένους , ὧν οἱ μὲν ἐκ πτωχῶν πλούσιοι γεγόνασιν , οἱ δ ' ἐξ ἀδόξων ἔντιμοι , ἔνιοι δὲ τὰς ἰδίας οἰκίας τῶν δημοσίων οἰκοδομημάτων σεμνοτέρας εἰσὶ κατεσκευασμένοι , ὅσῳ δὲ τὰ τῆς πόλεως ἐλάττω γέγονεν , τοσούτῳ τὰ τούτων ηὔξηται .
[
27
]
Allora
,
con
quei
capi
al
governo
quali
quelli
che
ho
descritto
,
le
cose
andavano
in
questo
modo
;
ora
,
sotto
il
governo
dei
gentiluomini
dei
nostri
giorni
,
come
ci
vanno
le
cose
?
Forse
la
(
situazione
)
è
identica
o
simile
?
Per
noi
che
.
.
.
taccio
il
resto
,
pur
avendo
da
dire
molto
;
vedete
tutti
peraltro
in
quale
solitudine
siamo
rimasti
,
dal
momento
che
gli
Spartani
sono
caduti
in
rovina
,
i
Tebani
sono
sempre
impegnati
,
e
non
esiste
nessun
altro
popolo
che
sia
in
grado
di
opporsi
a
noi
per
il
primato
.
Eppure
,
pur
essendo
possibile
di
tenere
saldamente
i
nostri
possedimenti
ed
essere
arbitri
dei
diritti
altrui
,
siamo
stati
privati
di
una
regione
che
ci
apparteneva
[
28
]
e
abbiamo
dissipato
inutilmente
più
di
millecinquecento
talenti
;
gli
alleati
,
che
ci
eravamo
procurati
durante
la
guerra
,
li
abbiamo
perduti
in
tempo
di
pace
e
abbiamo
esercitato
contro
di
noi
il
nemico
(
fino
a
renderlo
)
così
potente
.
E
se
non
è
vero
,
qualcuno
si
presenti
e
dica
in
quale
altro
modo
Filippo
sia
diventato
forte
se
non
per
noi
stessi
.
[
29
]
"
Ma
,
amico
mio
,
se
le
relazioni
estere
vanno
male
,
per
contro
la
situazione
interna
della
città
ai
nostri
giorni
è
migliore
"
.
E
che
cosa
si
potrebbe
menzionare
?
I
parapetti
a
cui
diamo
l’intonaco
,
le
strade
che
ripariamo
,
e
le
fontane
,
e
altre
sciocchezze
?
Guardate
poi
gli
uomini
politici
che
dirigono
questi
lavori
:
alcuni
di
loro
da
miserabili
sono
diventati
ricchi
,
altri
da
oscuri
illustri
e
alcuni
si
sono
costruiti
case
private
più
maestose
degli
edifici
pubblici
.
Quanto
il
prestigio
della
città
si
è
ridotto
,
tanto
il
loro
si
è
accresciuto
.
Demostene, Terza Olintiaca, 29-32
cristiana caserta / oratoria
- Created on 2019-07-13 11:49:57
- Modified on 2025-01-29 14:21:24
- Aligned by cristiana caserta
Ἑλληνική Transliterate
italiano
[ 30 ] Τί δὴ τὸ πάντων αἴτιον τούτων , καὶ τί δή ποθ ' ἅπαντ ' εἶχε καλῶς τότε , καὶ νῦν οὐκ ὀρθῶς ; ὅτι τότε μὲν πράττειν καὶ στρατεύεσθαι τολμῶν αὐτὸς ὁ δῆμος δεσπότης τῶν πολιτευομένων ἦν καὶ κύριος αὐτὸς ἁπάντων τῶν ἀγαθῶν , καὶ ἀγαπητὸν ἦν παρὰ τοῦ δήμου τῶν ἄλλων ἑκάστῳ καὶ τιμῆς [ 31 ] καὶ ἀρχῆς καὶ ἀγαθοῦ τινος μεταλαβεῖν · νῦν δὲ τοὐναντίον κύριοι μὲν οἱ πολιτευόμενοι τῶν ἀγαθῶν , καὶ διὰ τούτων ἅπαντα πράττεται , ὑμεῖς δ ' ὁ δῆμος , ἐκνενευρισμένοι καὶ περιῃρημένοι χρήματα , συμμάχους , ἐν ὑπηρέτου καὶ προσθήκης μέρει γεγένησθε , ἀγαπῶντες ἐὰν μεταδιδῶσι θεωρικῶν ὑμῖν ἢ Βοηδρόμια πέμψωσιν οὗτοι , καὶ τὸ πάντων ἀνδρειότατον , τῶν ὑμετέρων αὐτῶν χάριν προσοφείλετε . οἱ δ ' ἐν αὐτῇ τῇ πόλει καθείρξαντες ὑμᾶς ἐπάγουσ ' ἐπὶ ταῦτα καὶ [ 32 ] τιθασεύουσι χειροήθεις αὑτοῖς ποιοῦντες . ἔστι δ ' οὐδέποτ ' , οἶμαι , μέγα καὶ νεανικὸν φρόνημα λαβεῖν μικρὰ καὶ φαῦλα πράττοντας · ὁποῖ ' ἄττα γὰρ ἂν τἀπιτηδεύματα τῶν ἀνθρώπων ᾖ , τοιοῦτον ἀνάγκη καὶ τὸ φρόνημ ' ἔχειν . ταῦτα μὰ τὴν Δήμητρ ' οὐκ ἂν θαυμάσαιμ ' εἰ μείζων εἰπόντι ἐμοὶ γένοιτο παρ ' ὑμῶν βλάβη τῶν πεποιηκότων αὐτὰ γενέσθαι · οὐδὲ γὰρ παρρησία περὶ πάντων ἀεὶ παρ ' ὑμῖν ἐστιν , ἀλλ ' ἔγωγ ' ὅτι καὶ νῦν γέγονεν θαυμάζω .
[
30
]
Qual
è
la
causa
di
tutti
questi
fatti
e
perchè
allora
tutto
andava
bene
e
ora
non
come
dovrebbe
?
(
Il
motivo
sta
)
nel
fatto
che
prima
il
popolo
,
osando
agire
e
partecipare
personalmente
alle
spedizioni
militari
,
era
padrone
degli
uomini
di
governo
e
depositario
di
tutti
i
valori
e
per
ognuno
degli
altri
era
piacevole
ricevere
onori
,
cariche
e
altri
benefici
da
parte
del
popolo
.
[
31
]
Ora
,
al
contrario
,
sono
padroni
di
ogni
bene
gli
uomini
di
governo
e
tutto
viene
fatto
per
loro
tramite
,
mentre
voi
,
che
rappresentate
il
popolo
,
snervati
,
privati
del
vostro
denaro
e
dei
vostri
alleati
,
siete
ridotti
nella
condizione
di
aiutanti
e
di
subalterni
,
soddisfatti
se
essi
vi
assegnano
i
rimborsi
per
il
teatro
o
vi
organizzano
una
procesisione
per
le
Boedromie
,
e
,
atto
di
estremo
coraggio
,
li
ringraziate
persino
per
quanto
vi
appartiene
.
Ma
sono
loro
che
,
dopo
avervi
rinchiuso
in
città
,
vi
spingono
a
questo
comportamento
e
vi
addomesticano
per
rendervi
più
mansueti
nei
loro
confronti
.
[
32
]
A
mio
parere
,
è
del
tutto
impossibile
coltivare
sentimenti
grandi
e
generosi
se
si
compiono
azioni
vili
e
meschine
,
perché
è
inevitabile
che
,
quali
siano
i
modi
di
comportamento
degli
uomini
,
tale
sia
il
modo
di
pensare
.
Non
mi
meraviglierei
,
per
Demetra
,
se
per
me
,
che
descrivo
questa
situazione
,
ci
fosse
un
maggior
discredito
da
parte
vostra
che
per
le
persone
che
l’hanno
provocata
.
Non
sempre
,
davanti
a
voi
vi
è
franchezza
riguardo
a
tutti
gli
argomenti
.
Anzi
,
mi
meraviglio
che
ora
sia
stato
possibile
.
Demostene, terza Olintiaca 1
cristiana caserta / oratoria
- Created on 2019-07-14 18:14:28
- Aligned by cristiana caserta
Ἑλληνική Transliterate
italiano
Οὐχὶ ταὐτὰ παρίσταταί μοι γιγνώσκειν , ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι , ὅταν τ ' εἰς τὰ πράγματ ' ἀποβλέψω καὶ ὅταν πρὸς τοὺς λόγους οὓς ἀκούω · τοὺς μὲν γὰρ λόγους περὶ τοῦ τιμωρήσασθαι Φίλιππον ὁρῶ γιγνομένους , τὰ δὲ πράγματ ' εἰς τοῦτο προήκοντα , ὥσθ ' ὅπως μὴ πεισόμεθ ' αὐτοὶ πρότερον κακῶς σκέψασθαι δέον . οὐδὲν οὖν ἄλλο μοι δοκοῦσιν οἱ τὰ τοιαῦτα λέγοντες ἢ τὴν ὑπόθεσιν , περὶ ἧς βουλεύεσθε , [ 2 ] οὐχὶ τὴν οὖσαν παριστάντες ὑμῖν ἁμαρτάνειν . ἐγὼ δέ , ὅτι μέν ποτ ' ἐξῆν τῇ πόλει καὶ τὰ αὑτῆς ἔχειν ἀσφαλῶς καὶ Φίλιππον τιμωρήσασθαι , καὶ μάλ ' ἀκριβῶς οἶδα · ἐπ ' ἐμοῦ γάρ , οὐ πάλαι γέγονεν ταῦτ ' ἀμφότερα · νῦν μέντοι πέπεισμαι τοῦθ ' ἱκανὸν προλαβεῖν ἡμῖν εἶναι τὴν πρώτην , ὅπως τοὺς συμμάχους σώσομεν . ἐὰν γὰρ τοῦτο βεβαίως ὑπάρξῃ , τότε καὶ περὶ τοῦ τίνα τιμωρήσεταί τις καὶ ὃν τρόπον ἐξέσται σκοπεῖν · πρὶν δὲ τὴν ἀρχὴν ὀρθῶς ὑποθέσθαι , μάταιον ἡγοῦμαι περὶ τῆς τελευτῆς ὁντινοῦν ποιεῖσθαι λόγον
Non
stanno
davanti
a
me
,
per
conoscerle
,
le
stesse
cose
,
Ateniesi
,
quando
considero
i
fatti
e
quando
(
considero
)
i
discorsi
che
sento
,
infatti
vedo
che
si
fanno
discorsi
sul
punire
Filippo
,
ma
che
i
fatti
sono
giunti
a
questo
punto
:
che
bisognerebbe
badare
a
non
subire
noi
stessi
pesantemente
per
primi
.
Coloro
che
dicono
simili
cose
mi
sembra
che
sbaglino
presentando
i
nient
'
altro
che
una
supposizione
,
sulla
quale
voi
dovreste
deliberare
,
e
non
la
realtà
.
Invece
io
,
che
un
tempo
era
possibile
per
la
(
nostra
)
città
sia
vivere
in
sicurezza
,
sia
punire
Filippo
,
lo
so
fin
troppo
bene
.
Non
molto
tempo
prima
di
me
entrambe
queste
cose
accedevano
.
Ma
credo
che
oggi
sia
sufficiente
per
noi
proporci
questa
priorità
:
salvare
gli
alleati
.
Se
infatti
questo
(
risultato
)
fosse
assicurato
stabilmente
,
allora
sarebbe
possibile
considerare
chi
punisce
chi
è
in
che
modo
.
Prima
di
aver
correttamente
impostato
la
premessa
,
mi
sembra
folle
fare
un
qualsiasi
discorso
sulle
conseguenze
.
Demostene, Terza Olintiaca, 3-4
cristiana caserta / oratoria
- Created on 2019-07-15 09:23:51
- Modified on 2024-06-02 17:39:02
- Aligned by cristiana caserta
Ἑλληνική Transliterate
italiano
[ 3 ] Ὁ μὲν οὖν παρὼν καιρός , εἴπερ ποτέ , πολλῆς φροντίδος καὶ βουλῆς δεῖται · ἐγὼ δ ' οὐχ ὅ τι χρὴ περὶ τῶν παρόντων συμβουλεῦσαι χαλεπώτατον ἡγοῦμαι , ἀλλ ' ἐκεῖν ' ἀπορῶ , τίνα χρὴ τρόπον , ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι , πρὸς ὑμᾶς περὶ αὐτῶν εἰπεῖν . πέπεισμαι γὰρ ἐξ ὧν παρὼν καὶ ἀκούων σύνοιδα , τὰ πλείω τῶν πραγμάτων ἡμᾶς ἐκπεφευγέναι τῷ μὴ βούλεσθαι τὰ δέοντα ποιεῖν ἢ τῷ μὴ συνιέναι . ἀξιῶ δ ' ὑμᾶς , ἂν μετὰ παρρησίας ποιῶμαι τοὺς λόγους , ὑπομένειν , τοῦτο θεωροῦντας , εἰ τἀληθῆ λέγω , καὶ διὰ τοῦτο , ἵνα τὰ λοιπὰ βελτίω γένηται · ὁρᾶτε γὰρ ὡς ἐκ τοῦ πρὸς χάριν δημηγορεῖν ἐνίους εἰς πᾶν προελήλυθε μοχθηρίας τὰ παρόντα .
[ 4 ] Ἀναγκαῖον δ ' ὑπολαμβάνω μικρὰ τῶν γεγενημένων πρῶτον ὑμᾶς ὑπομνῆσαι . μέμνησθ ' , ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι , ὅτ ' ἀπηγγέλθη Φίλιππος ὑμῖν ἐν Θρᾴκῃ τρίτον ἢ τέταρτον ἔτος τουτὶ Ἡραῖον τεῖχος πολιορκῶν . τότε τοίνυν μὴν μὲν ἦν μαιμακτηριών · πολλῶν δὲ λόγων καὶ θορύβου γιγνομένου παρ ' ὑμῖν ἐψηφίσασθε τετταράκοντα τριήρεις καθέλκειν καὶ τοὺς μέχρι πέντε καὶ τετταράκοντ ' ἐτῶν αὐτοὺς ἐμβαίνειν [ 5 ] καὶ τάλανθ ' ἑξήκοντ ' εἰσφέρειν . καὶ μετὰ ταῦτα διελθόντος τοῦ ἐνιαυτοῦ τούτου ἑκατομβαιών , μεταγειτνιών , βοηδρομιών · τούτου τοῦ μηνὸς μόγις μετὰ τὰ μυστήρια δέκα ναῦς ἀπεστείλατ ' ἔχοντα κενὰς Χαρίδημον καὶ πέντε τάλαντ ' ἀργυρίου . ὡς γὰρ ἠγγέλθη Φίλιππος ἀσθενῶν ἢ τεθνεώς ( ἦλθε γὰρ ἀμφότερα ) , οὐκέτι καιρὸν οὐδένα τοῦ βοηθεῖν νομίσαντες ἀφεῖτ ' , ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι , τὸν ἀπόστολον . ἦν δ ' οὗτος ὁ καιρὸς αὐτός · εἰ γὰρ τότ ' ἐκεῖσ ' ἐβοηθήσαμεν , ὥσπερ ἐψηφισάμεθα , προθύμως , οὐκ ἂν ἠνώχλει νῦν ἡμῖν ὁ Φίλιππος σωθείς .
[ 4 ] Ἀναγκαῖον δ ' ὑπολαμβάνω μικρὰ τῶν γεγενημένων πρῶτον ὑμᾶς ὑπομνῆσαι . μέμνησθ ' , ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι , ὅτ ' ἀπηγγέλθη Φίλιππος ὑμῖν ἐν Θρᾴκῃ τρίτον ἢ τέταρτον ἔτος τουτὶ Ἡραῖον τεῖχος πολιορκῶν . τότε τοίνυν μὴν μὲν ἦν μαιμακτηριών · πολλῶν δὲ λόγων καὶ θορύβου γιγνομένου παρ ' ὑμῖν ἐψηφίσασθε τετταράκοντα τριήρεις καθέλκειν καὶ τοὺς μέχρι πέντε καὶ τετταράκοντ ' ἐτῶν αὐτοὺς ἐμβαίνειν [ 5 ] καὶ τάλανθ ' ἑξήκοντ ' εἰσφέρειν . καὶ μετὰ ταῦτα διελθόντος τοῦ ἐνιαυτοῦ τούτου ἑκατομβαιών , μεταγειτνιών , βοηδρομιών · τούτου τοῦ μηνὸς μόγις μετὰ τὰ μυστήρια δέκα ναῦς ἀπεστείλατ ' ἔχοντα κενὰς Χαρίδημον καὶ πέντε τάλαντ ' ἀργυρίου . ὡς γὰρ ἠγγέλθη Φίλιππος ἀσθενῶν ἢ τεθνεώς ( ἦλθε γὰρ ἀμφότερα ) , οὐκέτι καιρὸν οὐδένα τοῦ βοηθεῖν νομίσαντες ἀφεῖτ ' , ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι , τὸν ἀπόστολον . ἦν δ ' οὗτος ὁ καιρὸς αὐτός · εἰ γὰρ τότ ' ἐκεῖσ ' ἐβοηθήσαμεν , ὥσπερ ἐψηφισάμεθα , προθύμως , οὐκ ἂν ἠνώχλει νῦν ἡμῖν ὁ Φίλιππος σωθείς .
Il
momento
attuale
,
se
mai
altre
volte
,
necessita
di
molta
riflessione
e
volontà
;
io
non
ritengo
molto
difficile
consigliare
che
cosa
sia
necessario
per
le
attuali
circostanze
;
ma
sono
in
difficoltà
in
questo
:
in
che
modo
,
Ateniesi
,
parlarvi
di
queste
cose
.
A
partire
da
ciò
che
ho
imparato
,
partecipando
e
ascoltando
,
sono
convinto
che
la
maggior
parte
degli
avvenimenti
ci
siano
sfuggiti
di
mano
più
per
il
non
voler
fare
ciò
che
si
doveva
che
per
il
non
comprendere
.
Vi
prego
quindi
,
se
faccio
i
(
miei
)
discorsi
con
franchezza
,
di
tollerarli
badando
a
questo
:
se
dico
la
verità
;
e
per
questo
scopo
:
che
il
futuro
sia
migliore
.
Vedete
infatti
che
dal
fatto
che
alcuni
parlano
in
pubblico
per
il
favore
popolare
la
situazione
attuale
è
giunta
a
un
totale
degrado
.
Ritengo
necessario
ricordarvi
pochi
fatti
fra
quelli
accaduti
.
Vi
ricordate
,
Ateniesi
,
che
vi
fu
annunciato
che
Filippo
tre
o
quattro
anni
fa
(
era
)
in
Tracia
e
assediava
Heraion
Teichos
:
era
allora
il
mese
di
maimacteriore
;
dopo
molti
discorsi
e
la
confusione
sorta
fra
di
voi
,
deliberaste
di
armare
quaranta
triremi
,
di
imbarcare
tutti
i
cittadini
fino
a
quarantacinque
anni
di
età
e
di
effettuare
un
prelievo
fiscale
di
sessanta
talenti
.
Dopo
questi
fatti
,
trascorso
il
resto
dell’anno
,
ecatombeone
,
metagitonione
,
boedromione
.
In
questo
mese
,
dopo
la
celebrazione
dei
misteri
,
a
stento
avete
inviato
Caridemo
con
dieci
navi
sguarnite
e
cinque
talenti
d’argento
.
Quando
fu
annunciato
che
Filippo
era
malato
o
morto
(
giunsero
infatti
entrambe
)
,
pensando
che
non
fosse
più
il
tempo
di
aiutare
,
abbandonaste
,
Ateniesi
,
la
spedizione
.
Era
quello
,
invece
,
il
momento
.
Se
avessimo
fornito
aiuto
allora
in
quel
luogo
,
come
avevamo
deciso
,
con
decisione
,
ora
Filippo
,
risanato
,
non
ci
molesterebbe
.