Stylianos Chronopoulos / Herodotus

Heidelberger Akademie der Wissenschaften / University of Freiburg

Ancient Greek - Modern Greek Translation of Herodotus' Histories

Herodotus' Histories 2.10-13, transl. by L. Zenakos

Stylianos Chronopoulos / Herodotus
  • Created on 2025-03-31 00:18:04
  • Modified on 2025-04-16 18:49:16
  • Translated by L. Zenakos
  • Aligned by Stylianos Chronopoulos
Ἑλληνική Transliterate
Modern Greek
[ 2 . 10 . 1 ] Ταύτης ὦν τῆς χώρης τῆς εἰρημένης πολλή , κατά περ οἱ ἱρέες ἔλεγον , ἐδόκεε καὶ αὐτῷ μοι εἶναι ἐπίκτητος Αἰγυπτίοισι . τῶν γὰρ ὀρέων τῶν εἰρημένων τῶν ὑπὲρ Μέμφιν πόλιν κειμένων τὸ μεταξὺ ἐφαίνετό μοι εἶναί κοτε κόλπος θαλάσσης , ὥσπερ τά τε περὶ Ἴλιον καὶ Τευθρανίην καὶ Ἔφεσόν τε καὶ Μαιάνδρου πεδίον , ὥς γε εἶναι σμικρὰ ταῦτα μεγάλοισι συμβαλεῖν . [ 2 . 10 . 2 ] τῶν γὰρ ταῦτα τὰ χωρία προσχωσάντων ποταμῶν ἑνὶ τῶν στομάτων τοῦ Νείλου , ἐόντος πενταστόμου , οὐδεὶς αὐτῶν πλήθεος πέρι ἄξιος συμβληθῆναί ἐστι . [ 2 . 10 . 3 ] εἰσὶ δὲ καὶ ἄλλοι ποταμοί , οὐ κατὰ τὸν Νεῖλον ἐόντες μεγάθεα , οἵτινες ἔργα ἀποδεξάμενοι μεγάλα εἰσί · τῶν ἐγὼ φράσαι ἔχω οὐνόματα καὶ ἄλλων καὶ οὐκ ἥκιστα Ἀχελῴου , ὃς ῥέων δι᾽ Ἀκαρνανίης καὶ ἐξιεὶς ἐς θάλασσαν τῶν Ἐχινάδων νήσων τὰς ἡμισέας ἤδη ἤπειρον πεποίηκε .

[ 2 . 11 . 1 ] Ἔστι δὲ τῆς Ἀραβίης χώρης , Αἰγύπτου δὲ οὐ πρόσω , κόλπος θαλάσσης ἐσέχων ἐκ τῆς Ἐρυθρῆς καλεομένης [ θαλάσσης ] , μακρὸς οὕτω δή τι καὶ στεινὸς ὡς ἔρχομαι φράσων · [ 2 . 11 . 2 ] μῆκος μὲν πλόου ἀρξαμένῳ ἐκ μυχοῦ διεκπλῶσαι ἐς τὴν εὐρέαν θάλασσαν ἡμέραι ἀναισιμοῦνται τεσσεράκοντα εἰρεσίῃ χρεωμένῳ , εὖρος δέ , τῇ εὐρύτατός ἐστι κόλπος , ἥμισυ ἡμέρης πλόου . ῥηχίη δ᾽ ἐν αὐτῷ καὶ ἄμπωτις ἀνὰ πᾶσαν ἡμέρην γίνεται . [ 2 . 11 . 3 ] ἕτερον τοιοῦτον κόλπον καὶ τὴν Αἴγυπτον δοκέω γενέσθαι κου , τὸν μὲν ἐκ τῆς βορηίης θαλάσσης [ κόλπον ] ἐσέχοντα ἐπ᾽ Αἰθιοπίης , τὸν δὲ [ Ἀράβιον τὸν ἔρχομαι λέξων , ] ἐκ τῆς νοτίης φέροντα ἐπὶ Συρίης , σχεδὸν μὲν ἀλλήλοισι συντετραίνοντας τοὺς μυχούς , ὀλίγον δέ τι παραλλάσσοντας τῆς χώρης . [ 2 . 11 . 4 ] εἰ ὦν ἐθελήσει ἐκτρέψαι τὸ ῥέεθρον Νεῖλος ἐς τοῦτον τὸν Ἀράβιον κόλπον , τί μιν κωλύει ῥέοντος τούτου χωσθῆναι ἐντός γε δισμυρίων ἐτέων; ἐγὼ μὲν γὰρ ἔλπομαί γε καὶ μυρίων ἐντὸς χωσθῆναι ἄν . κοῦ γε δὴ ἐν τῷ προαναισιμωμένῳ χρόνῳ πρότερον ἐμὲ γενέσθαι οὐκ ἂν χωσθείη κόλπος καὶ πολλῷ μέζων ἔτι τούτου ὑπὸ τοσούτου τε ποταμοῦ καὶ οὕτως ἐργατικοῦ;

[ 2 . 12 . 1 ] Τὰ περὶ Αἴγυπτον ὦν καὶ τοῖσι λέγουσι αὐτὰ πείθομαι καὶ αὐτὸς οὕτω κάρτα δοκέω εἶναι , ἰδών τε τὴν Αἴγυπτον προκειμένην τῆς ἐχομένης γῆς κογχύλιά τε φαινόμενα ἐπὶ τοῖσι ὄρεσι καὶ ἅλμην ἐπανθέουσαν , ὥστε καὶ τὰς πυραμίδας δηλέεσθαι , καὶ ψάμμον μοῦνον Αἰγύπτου ὄρος τοῦτο τὸ ὑπὲρ Μέμφιος ἔχον , [ 2 . 12 . 2 ] πρὸς δὲ τῇ χώρῃ οὔτε τῇ Ἀραβίῃ προσούρῳ ἐούσῃ τὴν Αἴγυπτον προσεικέλην οὔτε τῇ Λιβύῃ , οὐ μὲν οὐδὲ τῇ Συρίῃ ( τῆς γὰρ Ἀραβίης τὰ παρὰ θάλασσαν Σύριοι νέμονται ) , ἀλλὰ μελάγγαιόν τε καὶ καταρρηγνυμένην ὥστε ἐοῦσαν ἰλύν τε καὶ πρόχυσιν ἐξ Αἰθιοπίης κατενηνειγμένην ὑπὸ τοῦ ποταμοῦ . [ 2 . 12 . 3 ] τὴν δὲ Λιβύην ἴδμεν ἐρυθροτέρην τε γῆν καὶ ὑποψαμμοτέρην , τὴν δὲ Ἀραβίην τε καὶ Συρίην ἀργιλωδεστέρην τε καὶ ὑπόπετρον ἐοῦσαν .

[ 2 . 13 . 1 ] ἔλεγον δὲ καὶ τόδε μοι μέγα τεκμήριον περὶ τῆς χώρης ταύτης οἱ ἱρέες , ὡς ἐπὶ Μοίριος βασιλέος , ὅκως ἔλθοι ποταμὸς ἐπὶ ὀκτὼ πήχεας τὸ ἐλάχιστον , ἄρδεσκε Αἴγυπτον τὴν ἔνερθε Μέμφιος . καὶ Μοίρι οὔκω ἦν ἔτεα εἰνακόσια τετελευτηκότι , ὅτε τῶν ἱρέων ταῦτα ἐγὼ ἤκουον . νῦν δέ , εἰ μὴ ἐπ᾽ ἑκκαίδεκα πεντεκαίδεκα πήχεας ἀναβῇ τὸ ἐλάχιστον ποταμός , οὐκ ὑπερβαίνει ἐς τὴν χώρην . [ 2 . 13 . 2 ] δοκέουσί τέ μοι Αἰγυπτίων οἱ ἔνερθε τῆς λίμνης τῆς Μοίριος οἰκέοντες τά τε ἄλλα χωρία καὶ τὸ καλεόμενον Δέλτα , ἢν οὕτω χώρη αὕτη κατὰ λόγον ἐπιδιδοῖ ἐς ὕψος καὶ τὸ ὅμοιον ἀποδιδοῖ ἐς αὔξησιν , μὴ κατακλύζοντος αὐτὴν τοῦ Νείλου πείσεσθαι τὸν πάντα χρόνον τὸν ἐπίλοιπον Αἰγύπτιοι τό κοτε αὐτοὶ Ἕλληνας ἔφασαν πείσεσθαι . [ 2 . 13 . 3 ] πυνθανόμενοι γὰρ ὡς ὕεται πᾶσα χώρη τῶν Ἑλλήνων , ἀλλ᾽ οὐ ποταμοῖσι ἄρδεται κατά περ σφετέρη , ἔφασαν Ἕλληνας ψευσθέντας κοτὲ ἐλπίδος μεγάλης κακῶς πεινήσειν . τὸ δὲ ἔπος τοῦτο ἐθέλει λέγειν ὡς , εἰ μὴ ἐθελήσει σφι ὕειν θεὸς ἀλλ᾽ αὐχμῷ διαχρᾶσθαι , λιμῷ οἱ Ἕλληνες αἱρεθήσονται · οὐ γὰρ δή σφι ἔστι ὕδατος οὐδεμία ἄλλη ἀποστροφὴ ὅτι μὴ ἐκ τοῦ Διὸς μοῦνον .
[ 2 . 10 . 1 ] Αυτής λοιπόν της χώρας για την οποία μιλάμε , όπως μου είπαν οι ιερείς και σύμφωνα με την εντύπωση που σχημάτισα κι εγώ ο ίδιος , το μεγαλύτερό της μέρος οι Αιγύπτιοι το απέκτησαν επιπρόσθετα . Γιατί η έκταση ανάμεσα στα βουνά που είπαμε και που βρίσκονται πάνω από την πόλη Μέμφιδα , μου φάνηκε ότι ήταν κάποτε θαλάσσιος κόλπος , όπως ήταν τα μέρη γύρω στο Ίλιο , στην Τευθρανία και στην Έφεσο , και όπως ήταν η πεδιάδα του Μαιάνδρου όσο μπορούμε βέβαια να συγκρίνουμε πράγματα μικρά με μεγάλα : [ 2 . 10 . 2 ] γιατί από τους ποταμούς που οι προσχώσεις τους δημιούργησαν αυτά τα μέρη , κανένας δεν είναι άξιος να συγκριθεί στο μέγεθος ούτε με ένα από τα στόμια του Νείλου , ο οποίος Νείλος έχει πέντε στόμια . [ 2 . 10 . 3 ] Υπάρχουν όμως και άλλοι ποταμοί , όχι βέβαια τόσο μεγάλοι σαν τον Νείλο , οι οποίοι ωστόσο έκαναν μεγάλα έργα · μπορώ να αναφέρω και άλλων ποταμών ονόματα , και ανάμεσά τους το τελευταίο δεν είναι του Αχελώου , ο οποίος , διασχίζοντας την Ακαρνανία , χύνεται στη θάλασσα και έχει ήδη κάνει στεριά τις μισές από τις Εχινάδες νήσους .

[ 2 . 11 . 1 ] Στη χώρα της Αραβίας , όχι μακριά από την Αίγυπτο , υπάρχει ένας θαλάσσιος κόλπος που εισχωρεί από τη λεγόμενη Ερυθρά θάλασσα , με μήκος και πλάτος όσο θα πω τώρα · [ 2 . 11 . 2 ] για όποιον ξεκινήσει από τον μυχό , χρησιμοποιώντας το κουπί , ώσπου να βγει στην ανοιχτή θάλασσα , το μήκος είναι σαράντα ημέρες · το πλάτος , στο σημείο όπου ο κόλπος είναι πλατύτερος , είναι μισής ημέρας ταξίδι . Μέσα σ᾽ αυτόν τον κόλπο τα νερά φυραίνουν και φουσκώνουν κάθε μέρα . [ 2 . 11 . 3 ] Ένας τέτοιος κόλπος μού φαίνεται ότι ήταν κάποτε και η Αίγυπτος , οπότε ο ένας κόλπος εισχωρούσε από τη βορεινή θάλασσα ώς την Αιθιοπία και ο άλλος , ο αραβικός , για τον οποίο θα μιλήσω τώρα , έμπαινε από τη νότια θάλασσα στη Συρία , και οι μυχοί τους χώνονταν μέσα στην ξηρά , και θα ενώνονταν ο ένας με τον άλλο αν δεν τους χώριζε ένα μικρό κομμάτι γης . [ 2 . 11 . 4 ] Αν λοιπόν θελήσει ο Νείλος να εκτρέψει τον ρου του σ᾽ αυτόν τον αραβικό κόλπο , τί τον εμποδίζει , καθώς θα κυλάει , να τον σκεπάσει μέσα σε είκοσι χιλιάδες χρόνια ; Φαντάζομαι μάλιστα ότι και μέσα σε δέκα χιλιάδες χρόνια η πρόσχωση θα μπορούσε να γίνει · δε θα μπορούσε λοιπόν , όλον αυτόν τον καιρό που πέρασε προτού γεννηθώ εγώ , ένας ποταμός τόσο μεγάλος και τόσο εργατικός να σκεπάσει έναν κόλπο ακόμη και πολύ μεγαλύτερον απ᾽ αυτόν ;

[ 2 . 12 . 1 ] Σχετικά με την Αίγυπτο λοιπόν , και αυτούς που μου είπαν τα παραπάνω τους πιστεύω , αλλά και ο ίδιος έχω την ακράδαντη πεποίθηση ότι έτσι είναι τα πράγματα . Γιατί είδα ότι η Αίγυπτος προεξέχει από τη γύρω της περιοχή , στα βουνά της εμφανίζονται κοχύλια , υπάρχει άρμη κατακαθισμένη παντού , τόσο που φθείρονται και οι πυραμίδες , και άμμο έχει μόνο εκείνο το βουνό της Αιγύπτου που βρίσκεται πάνω από τη Μέμφιδα , [ 2 . 12 . 2 ] ενώ η Αίγυπτος στο έδαφος δεν μοιάζει ούτε με τη διπλανή της Αραβία ούτε με τη Λιβύη αλλά ούτε και με τη Συρία ( γιατί στα παραθαλάσσια μέρη της Αραβίας κατοικούν Σύριοι ) , αφού το δικό της είναι μαύρο και ευκολότριφτο , δηλαδή λάσπη και πρόσχωση που την έχει φέρει ο ποταμός από την Αιθιοπία . [ 2 . 12 . 3 ] Όσο για το έδαφος της Λιβύης , γνωρίζουμε ότι είναι περισσότερο κόκκινο και αμμώδες , ενώ της Αραβίας και της Συρίας είναι περισσότερο αργιλώδες και πετρώδες .

[ 2 . 13 . 1 ] Οι ιερείς όμως μου ανέφεραν και τούτη τη μεγάλη απόδειξη γι᾽ αυτή τη χώρα : όταν βασιλιάς ήταν ο Μοίρις , όποτε ο ποταμός ανέβαινε οκτώ πήχες τουλάχιστον , άρδευε όλη την Αίγυπτο από τη Μέμφιδα και κάτω · και όταν το άκουσα εγώ αυτό από τους ιερείς , ο Μοίρις δεν είχε ακόμη εννιακόσια χρόνια πεθαμένος . Τώρα όμως , αν δεν ανέβει τουλάχιστον δεκαέξι ή δεκαπέντε πήχες ο ποταμός δεν πλημμυρίζει τον τόπο . [ 2 . 13 . 2 ] Και μου φαίνεται ότι οι Αιγύπτιοι που κατοικούν από τη λίμνη Μοίριδα και κάτω , σε διάφορες περιοχές και στο λεγόμενο Δέλτα , αν η χώρα τους αυξηθεί σε ύψος και απλωθεί σε έκταση με την ίδια αναλογία , οπότε ο Νείλος δεν θα την πλημμυρίζει , θα πάθουν από εκεί και ύστερα αυτό που κάποτε οι ίδιοι είπαν ότι θα πάθουν οι Έλληνες . [ 2 . 13 . 3 ] Όταν δηλαδή έμαθαν ότι τη χώρα των Ελλήνων την ποτίζει η βροχή και όχι ποτάμια , όπως τη δική τους , οι Αιγύπτιοι είπαν ότι αν η μεγάλη ελπίδα των Ελλήνων διαψευσθεί καμιά φορά , οι Έλληνες θα πεινάσουν άσχημα . Τα λόγια αυτά θέλουν να πουν ότι αν ο Θεός δεν θελήσει καμιά φορά να τους ρίξει βροχή αλλά κάνει ξηρασία , οι Έλληνες θα αφανιστούν από τον λιμό : γιατί νερό αυτοί δεν μπορούν να βρουν από πουθενά αλλού παρά μόνο από τον Δία .

( 476 ) 65% GRC
( 258 ) 35% GRC - GRE

( 347 ) 38% GRC - GRE
( 562 ) 62% GRE

Herodotus' Histories 1.40-45, transl. by D. Maronitis

Stylianos Chronopoulos / Herodotus
  • Created on 2025-04-07 08:31:21
  • Modified on 2025-04-30 16:52:17
  • Translated by D. Maronitis
  • Aligned by Stylianos Chronopoulos
Ἑλληνική Transliterate
Modern Greek
[ 1 . 40 . 1 ] ἀμείβεται Κροῖσος · παῖ , ἔστι τῇ με νικᾷς γνώμην ἀποφαίνων περὶ τοῦ ἐνυπνίου · ὡς ὦν νενικημένος ὑπὸ σέο μεταγινώσκω μετίημί τέ σε ἰέναι ἐπὶ τὴν ἄγρην . [ 1 . 41 . 1 ] εἴπας δὲ ταῦτα Κροῖσος μεταπέμπεται τὸν Φρύγα Ἄδρηστον , ἀπικομένῳ δέ οἱ λέγει τάδε · Ἄδρηστε , ἐγώ σε συμφορῇ πεπληγμένον ἀχάριτι , τήν τοι οὐκ ὀνειδίζω , ἐκάθηρα καὶ οἰκίοισι ὑποδεξάμενος ἔχω παρέχων πᾶσαν δαπάνην · [ 1 . 41 . 2 ] νῦν ὦν , ὀφείλεις γὰρ ἐμεῦ προποιήσαντος χρηστὰ ἐς σὲ χρηστοῖσί με ἀμείβεσθαι , φύλακα παιδός σε τοῦ ἐμοῦ χρηίζω γενέσθαι ἐς ἄγρην ὁρμωμένου , μή τινες κατ᾽ ὁδὸν κλῶπες κακοῦργοι ἐπὶ δηλήσι φανέωσι ὑμῖν . [ 1 . 41 . 3 ] πρὸς δὲ τούτῳ καὶ σέ τοι χρεόν ἐστι ἰέναι ἔνθα ἀπολαμπρυνέαι τοῖσι ἔργοισι · πατρώιόν τε γάρ τοί ἐστι καὶ προσέτι ῥώμη ὑπάρχει . [ 1 . 42 . 1 ] ἀμείβεται Ἄδρηστος · βασιλεῦ , ἄλλως μὲν ἔγωγε ἂν οὐκ ἤια ἐς ἄεθλον τοιόνδε · οὔτε γὰρ συμφορῇ τοιῇδε κεχρημένον οἰκός ἐστι ἐς ὁμήλικας εὖ πρήσσοντας ἰέναι , οὔτε τὸ βούλεσθαι πάρα , πολλαχῇ τε ἂν ἶσχον ἐμεωυτόν . [ 1 . 42 . 2 ] νῦν δέ , ἐπείτε σὺ σπεύδεις καὶ δεῖ τοι χαρίζεσθαι ( ὀφείλω γάρ σε ἀμείβεσθαι χρηστοῖσι ) , ποιέειν εἰμὶ ἕτοιμος ταῦτα , παῖδά τε σόν , τὸν διακελεύεαι φυλάσσειν , ἀπήμονα τοῦ φυλάσσοντος εἵνεκεν προσδόκα τοι ἀπονοστήσειν . [ 1 . 43 . 1 ] τοιούτοισι ἐπείτε οὗτος ἀμείψατο Κροῖσον , ἤισαν μετὰ ταῦτα ἐξηρτυμένοι λογάσι τε νεηνίῃσι καὶ κυσί . ἀπικόμενοι δὲ ἐς τὸν Ὄλυμπον τὸ ὄρος ἐζήτεον τὸ θηρίον , εὑρόντες δὲ καὶ περιστάντες αὐτὸ κύκλῳ ἐσηκόντιζον . [ 1 . 43 . 2 ] ἔνθα δὴ ξεῖνος , οὗτος δὴ καθαρθεὶς τὸν φόνον , καλεόμενος δὲ Ἄδρηστος , ἀκοντίζων τὸν ὗν τοῦ μὲν ἁμαρτάνει , τυγχάνει δὲ τοῦ Κροίσου παιδός . [ 1 . 43 . 3 ] μὲν δὴ βληθεὶς τῇ αἰχμῇ ἐξέπλησε τοῦ ὀνείρου τὴν φήμην , ἔθεε δέ τις ἀγγελέων τῷ Κροίσῳ τὸ γεγονός , ἀπικόμενος δὲ ἐς τὰς Σάρδις τήν τε μάχην καὶ τὸν τοῦ παιδὸς μόρον ἐσήμηνέ οἱ . [ 1 . 44 . 1 ] δὲ Κροῖσος τῷ θανάτῳ τοῦ παιδὸς συντεταραγμένος μᾶλλόν τι ἐδεινολογέετο ὅτι μιν ἀπέκτεινε τὸν αὐτὸς φόνου ἐκάθηρε . [ 1 . 44 . 2 ] περιημεκτέων δὲ τῇ συμφορῇ δεινῶς ἐκάλεε μὲν Δία καθάρσιον , μαρτυρόμενος τὰ ὑπὸ τοῦ ξείνου πεπονθὼς εἴη , ἐκάλεε δὲ ἐπίστιόν τε καὶ ἑταιρήιον , τὸν αὐτὸν τοῦτον ὀνομάζων θεόν , τὸν μὲν ἐπίστιον καλέων , διότι δὴ οἰκίοισι ὑποδεξάμενος τὸν ξεῖνον φονέα τοῦ παιδὸς ἐλάνθανε βόσκων , τὸν δὲ ἑταιρήιον , ὡς φύλακα συμπέμψας αὐτὸν εὑρήκοι πολεμιώτατον . [ 1 . 45 . 1 ] παρῆσαν δὲ μετὰ τοῦτο οἱ Λυδοὶ φέροντες τὸν νεκρόν , ὄπισθε δὲ εἵπετό οἱ φονεύς . στὰς δὲ οὗτος πρὸ τοῦ νεκροῦ παρεδίδου ἑωυτὸν Κροίσῳ προτείνων τὰς χεῖρας , ἐπικατασφάξαι μιν κελεύων τῷ νεκρῷ , λέγων τήν τε προτέρην ἑωυτοῦ συμφορήν , καὶ ὡς ἐπ᾽ ἐκείνῃ τὸν καθήραντα ἀπολωλεκὼς εἴη , οὐδέ οἱ εἴη βιώσιμον . [ 1 . 45 . 2 ] Κροῖσος δὲ τούτων ἀκούσας τόν τε Ἄδρηστον κατοικτίρει , καίπερ ἐὼν ἐν κακῷ οἰκηίῳ τοσούτῳ , καὶ λέγει πρὸς αὐτόν · Ἔχω , ξεῖνε , παρὰ σεῦ πᾶσαν τὴν δίκην , ἐπειδὴ σεωυτοῦ καταδικάζεις θάνατον . εἶς δὲ οὐ σύ μοι τοῦδε τοῦ κακοῦ αἴτιος , εἰ μὴ ὅσον ἀέκων ἐξεργάσαο , ἀλλὰ θεῶν κού τις , ὅς μοι καὶ πάλαι προεσήμαινε τὰ μέλλοντα ἔσεσθαι . [ 1 . 45 . 3 ] Κροῖσος μέν νυν ἔθαψε , ὡς οἰκὸς ἦν , τὸν ἑωυτοῦ παῖδα · Ἄδρηστος δὲ Γορδίεω τοῦ Μίδεω , οὗτος δὴ φονεὺς μὲν τοῦ ἑωυτοῦ ἀδελφεοῦ γενόμενος , φονεὺς δὲ τοῦ καθήραντος , ἐπείτε ἡσυχίη τῶν ἀνθρώπων ἐγένετο περὶ τὸ σῆμα , συγγινωσκόμενος ἀνθρώπων εἶναι τῶν αὐτὸς ᾔδεε βαρυσυμφορώτατος , ἐπικατασφάζει τῷ τύμβῳ ἑωυτόν .
[ 1 . 40 . 1 ] Απαντά ο Κροίσος : «Παιδί μου , βρήκες τον τρόπο να με νικήσεις με την εξήγηση που έδωσες στο όνειρο . Λοιπόν , νικημένος από σένα , αλλάζω γνώμη και σ᾽ αφήνω να πας στο κυνήγι» .
[ 1 . 41 . 1 ] Έκλεισε τη συζήτηση ο Κροίσος , και στέλνει και φωνάζει τον φρύγα Άδραστο και , όταν εκείνος έφτασε , του λέει : «Άδραστε , εγώ , όταν σε χτύπησε μια συμφορά αχάριστη ( δε σε κατηγορώ γι᾽ αυτό ) , σε εξάγνισα , σε δέχτηκα στο σπίτι μου και σου τα δίνω όλα για να ζεις . [ 1 . 41 . 2 ] Τώρα λοιπόν —γιατί αφού εγώ σου έκανα πρώτος το καλό , πρέπει και συ να με ανταμείψεις με καλό— σε χρειάζομαι να γίνεις φύλακας του παιδιού μου , που ξεκινά για το κυνήγι , μη και σας απαντήσουν κακούργοι κλέφτες και σας κάνουν κακό . [ 1 . 41 . 3 ] Εξάλλου πρέπει και συ να βγεις όπου με τα έργα σου θα έδειχνες την αξία σου · αυτό σού είναι πατροπαράδοτη κληρονομιά και δε σου λείπει φυσικά κι η δύναμη» .
[ 1 . 42 . 1 ] Ο Άδραστος αποκρίνεται : «Βασιλιά μου , σε άλλη περίσταση εγώ δε θα πήγαινα σε έναν τέτοιο αγώνα . Γιατί ούτε με τη συμφορά που με βαραίνει ταιριάζει να μπαίνω σε κύκλο συνομηλίκων μου που είναι ευτυχισμένοι , ούτε και η διάθεση υπάρχει , και θα είχα πολλούς λόγους να κρατηθώ . [ 1 . 42 . 2 ] Τώρα όμως που συ με παρακινείς και πρέπει να σου κάνω τη χάρη ( γιατί έχω χρέος να σε ανταμείψω με καλό ) , είμαι έτοιμος για ό , τι ζητάς : και το παιδί σου που παραγγέλλεις να προσέχω , πρόσμενέ το πίσω να γυρίσει γερό , όσο τουλάχιστον εξαρτάται από το φύλακά του» .
[ 1 . 43 . 1 ] Με αυτά τα λόγια αποκρίθηκε ο Άδραστος στον Κροίσο , κι ύστερα ξεκίνησαν συντροφεμένοι από ξεχωριστά παλικάρια και λαγωνικά . Σαν έφτασαν στο όρος του Ολύμπου , έψαχναν για το θεριό , και όταν το βρήκαν , στάθηκαν ένα γύρο και του έριχναν τα ακόντια στη μέση . [ 1 . 43 . 2 ] Τότε λοιπόν ο ξένος , αυτός ο εξαγνισμένος από το φονικό που το όνομά του ήταν Άδραστος , έριξε το κοντάρι του στον κάπρο κι αυτού ξαστόχησε , πετυχαίνει όμως το γιο του Κροίσου . [ 1 . 43 . 3 ] Χτυπημένος ο νέος από σιδερένια αιχμή ξεπλήρωσε τον λόγο του ονείρου , ενώ κάποιος έτρεχε να αναγγείλει το γεγονός στον Κροίσο , και σαν έφτασε στις Σάρδεις , του φανέρωσε το χτύπημα και το θάνατο του παιδιού του .
[ 1 . 44 . 1 ] Και ο Κροίσος συντριμμένος από το θάνατο του γιου του , χτυπιόταν ακόμη πιο πολύ , που το γιο του τον σκότωσε εκείνος που ο ίδιος εξάγνισε από φονικό . [ 1 . 44 . 2 ] Μέσα στον σκληρό πόνο που του έφερνε η συμφορά του , καλούσε μάρτυρα το Δία , ως θεό της κάθαρσης , για όσα έπαθε από τον ξένο , καλούσε τον προστάτη του σπιτιού και της φιλίας , ονομάζοντας τον ίδιο πάλι θεό · τον προστάτη του σπιτιού , γιατί μέσα στο σπίτι του δέχτηκε τον ξένο και δίχως να το ξέρει έτρεφε το φονιά του παιδιού του · το θεό της φιλίας , γιατί μόλο που τον έστειλε ως φύλακα του γιου του , του βγήκε ο χειρότερος εχθρός .
[ 1 . 45 . 1 ] Σε λίγο φάνηκαν και οι Λυδοί κρατώντας στα χέρια τους τον νεκρό , ενώ από πίσω ακολουθούσε ο φονιάς . Στάθηκε μπρος από το νεκρό σώμα και πρόσφερνε τον εαυτό του στον Κροίσο , τείνοντάς του τα χέρια , και τον παρακαλούσε να τον σφάξει πάνω στον νεκρό , ενώ ταυτόχρονα μνημόνευε και την πρώτη του συμφορά και πλάι σ᾽ εκείνη πως αφάνισε τον άνθρωπο που τον εξάγνισε , και έτσι η ζωή του έγινε αβάσταχτη . [ 1 . 45 . 2 ] Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο Κροίσος συμπονεί τον Άδραστο , κι ας ήταν βυθισμένος ο ίδιος στη δική του τόσο μεγάλη συμφορά , και του λέει : «Ξένε , έχω από σένα όλη τη δικαιοσύνη , αφού ο ίδιος καταδικάζεις τον εαυτό σου σε θάνατο . Δεν είσαι εσύ αυτής της συμφοράς μου ο αίτιος , παρά όσο άθελά σου έγινες όργανό της , αλλά θαρρώ κάποιος από τους θεούς , που από καιρό μού φανέρωσε τί μου έμελλε να πάθω» . [ 1 . 45 . 3 ] Ο Κροίσος λοιπόν έθαψε , όπως ταίριαζε , το γιο του . Όμως ο Άδραστος , ο γιος του Γορδία , γιου του Μίδα , αυτός που στάθηκε φονιάς του αδελφού του και φονιάς αυτού που τον εξάγνισε , όταν σκόρπισαν όλοι και έγινε ησυχία γύρω από το μνήμα , μέσα στη συναίσθησή του ότι είναι , από τους ανθρώπους που γνώρισε ο ίδιος στη ζωή του , ο πιο συφοριασμένος , σφάζεται πάνω στον τάφο μόνος του .

( 363 ) 55% GRC
( 303 ) 45% GRC - GRE

( 423 ) 49% GRC - GRE
( 435 ) 51% GRE

Herodotus' Histories 3.80-81, transl. by L. Zenakos

Stylianos Chronopoulos / Herodotus
  • Created on 2025-05-07 11:44:23
  • Modified on 2025-05-08 10:04:28
  • Translated by Λ. Ζενάκος
  • Aligned by Stylianos Chronopoulos
Ἑλληνική Transliterate
Modern Greek
[ 3 . 80 . 1 ] Ἐπείτε δὲ κατέστη θόρυβος καὶ ἐκτὸς πέντε ἡμερέων ἐγένετο , ἐβουλεύοντο οἱ ἐπαναστάντες τοῖσι μάγοισι περὶ τῶν πάντων πρηγμάτων , καὶ ἐλέχθησαν λόγοι ἄπιστοι μὲν ἐνίοισι Ἑλλήνων , ἐλέχθησαν δ᾽ ὦν . [ 3 . 80 . 2 ] Ὀτάνης μὲν ἐκέλευε ἐς μέσον Πέρσῃσι καταθεῖναι τὰ πρήγματα , λέγων τάδε · Ἐμοὶ δοκέει ἕνα μὲν ἡμέων μούναρχον μηκέτι γενέσθαι · οὔτε γὰρ ἡδὺ οὔτε ἀγαθόν . εἴδετε μὲν γὰρ τὴν Καμβύσεω ὕβριν ἐπ᾽ ὅσον ἐπεξῆλθε , μετεσχήκατε δὲ καὶ τῆς τοῦ μάγου ὕβριος . [ 3 . 80 . 3 ] κῶς δ᾽ ἂν εἴη χρῆμα κατηρτημένον μουναρχίη , τῇ ἔξεστι ἀνευθύνῳ ποιέειν τὰ βούλεται; καὶ γὰρ ἂν τὸν ἄριστον ἀνδρῶν πάντων στάντα ἐς ταύτην τὴν ἀρχὴν ἐκτὸς τῶν ἐωθότων νοημάτων στήσειε . ἐγγίνεται μὲν γάρ οἱ ὕβρις ὑπὸ τῶν παρεόντων ἀγαθῶν , φθόνος δὲ ἀρχῆθεν ἐμφύεται ἀνθρώπῳ . [ 3 . 80 . 4 ] δύο δ᾽ ἔχων ταῦτα ἔχει πᾶσαν κακότητα · τὰ μὲν γὰρ ὕβρι κεκορημένος ἔρδει πολλὰ καὶ ἀτάσθαλα , τὰ δὲ φθόνῳ . καίτοι ἄνδρα γε τύραννον ἄφθονον ἔδει εἶναι , ἔχοντά γε πάντα τὰ ἀγαθά · τὸ δὲ ὑπεναντίον τούτου ἐς τοὺς πολιήτας πέφυκε · φθονέει γὰρ τοῖσι ἀρίστοισι περιεοῦσί τε καὶ ζώουσι , χαίρει δὲ τοῖσι κακίστοισι τῶν ἀστῶν , διαβολὰς δὲ ἄριστος ἐνδέκεσθαι . [ 3 . 80 . 5 ] ἀναρμοστότατον δὲ πάντων · ἤν τε γὰρ αὐτὸν μετρίως θωμάζῃς , ἄχθεται ὅτι οὐ κάρτα θεραπεύεται , ἤν τε θεραπεύῃ τις κάρτα , ἄχθεται ἅτε θωπί . τὰ δὲ δὴ μέγιστα ἔρχομαι ἐρέων · νόμαιά τε κινέει πάτρια καὶ βιᾶται γυναῖκας κτείνει τε ἀκρίτους . [ 3 . 80 . 6 ] πλῆθος δὲ ἄρχον πρῶτα μὲν οὔνομα πάντων κάλλιστον ἔχει , ἰσονομίην , δεύτερα δὲ τούτων τῶν μούναρχος ποιέει οὐδέν · πάλῳ μὲν γὰρ ἀρχὰς ἄρχει , ὑπεύθυνον δὲ ἀρχὴν ἔχει , βουλεύματα δὲ πάντα ἐς τὸ κοινὸν ἀναφέρει . τίθεμαι ὦν γνώμην μετέντας ἡμέας μουναρχίην τὸ πλῆθος ἀέξειν · ἐν γὰρ τῷ πολλῷ ἔνι τὰ πάντα . Ὀτάνης μὲν δὴ ταύτην γνώμην ἐσέφερε , [ 3 . 81 . 1 ] Μεγάβυξος δὲ ὀλιγαρχίῃ ἐκέλευε ἐπιτράπειν , λέγων τάδε · Τὰ μὲν Ὀτάνης εἶπε τυραννίδα παύων , λελέχθω κἀμοὶ ταῦτα , τὰ δ᾽ ἐς τὸ πλῆθος ἄνωγε φέρειν τὸ κράτος , γνώμης τῆς ἀρίστης ἡμάρτηκε · ὁμίλου γὰρ ἀχρηίου οὐδέν ἐστι ἀξυνετώτερον οὐδὲ ὑβριστότερον . [ 3 . 81 . 2 ] καίτοι τυράννου ὕβριν φεύγοντας ἄνδρας ἐς δήμου ἀκολάστου ὕβριν πεσεῖν ἐστι οὐδαμῶς ἀνασχετόν . μὲν γὰρ εἴ τι ποιέει , γινώσκων ποιέει , τῷ δὲ οὐδὲ γινώσκειν ἔνι · κῶς γὰρ ἂν γινώσκοι ὃς οὔτ᾽ ἐδιδάχθη οὔτε εἶδε καλὸν οὐδὲν [ οὐδ᾽ ] οἰκήιον , ὠθέει τε ἐμπεσὼν τὰ πρήγματα ἄνευ νόου , χειμάρρῳ ποταμῷ ἴκελος; [ 3 . 81 . 3 ] δήμῳ μέν νυν , οἳ Πέρσῃσι κακὸν νοέουσι , οὗτοι χράσθων , ἡμεῖς δὲ ἀνδρῶν τῶν ἀρίστων ἐπιλέξαντες ὁμιλίην τούτοισι περιθέωμεν τὸ κράτος · ἐν γὰρ δὴ τούτοισι καὶ αὐτοὶ ἐνεσόμεθα , ἀρίστων δὲ ἀνδρῶν οἰκὸς ἄριστα βουλεύματα γίνεσθαι .
[ 3 . 80 . 1 ] Όταν ωστόσο καταλάγιασε η φασαρία και πέρασαν πέντε ημέρες , αυτοί που είχαν επαναστατήσει κατά των Μάγων , έκαναν συμβούλιο για την κατάσταση γενικά , και ειπώθηκαν τότε λόγια που μερικοί Έλληνες τα βρίσκουν απίστευτα , αλλά που είναι γεγονός ότι ειπώθηκαν . [ 3 . 80 . 2 ] Ο Οτάνης πρότεινε να ανατεθούν οι δημόσιες υποθέσεις σε όλους τους Πέρσες μαζί , λέγοντας τα εξής : «Εγώ πιστεύω ότι δεν πρέπει πια να γίνει μονάρχης ένας από εμάς : αυτό δεν είναι ούτε ευχάριστο ούτε καλό . Γιατί είδατε πού έφθασε η αλαζονεία του Καμβύση , δοκιμάσατε και την αλαζονεία του Μάγου . [ 3 . 80 . 3 ] Πώς λοιπόν μπορεί να είναι κάτι πρόσφορο η μοναρχία , όπου επιτρέπεται στον ανεύθυνο να κάνει αυτά που θέλει ; Σίγουρα , ακόμη και ο καλύτερος απ᾽ όλους τους ανθρώπους , αν αποκτήσει τέτοια εξουσία , θα πάψει πια να σκέπτεται με τον ίδιο τρόπο . Από τα αγαθά που έχει στα χέρια του , γεννιέται μέσα του η αλαζονεία , και όσο για τον φθόνο , είναι έμφυτος στον άνθρωπο από την αρχή . [ 3 . 80 . 4 ] Και όποιος έχει αυτά τα δύο , έχει ό , τι κακό υπάρχει · μπουχτισμένος όπως είναι , κάνει ένα σωρό ατασθαλίες , άλλες από αλαζονεία , άλλες από φθόνο . Και μολονότι ο τύραννος δεν θα έπρεπε βέβαια να νιώθει φθόνο αφού έχει όλα τα αγαθά , φέρνεται μολοντούτο στους πολίτες αντίθετα : ζηλεύει δηλαδή τους καλύτερους που ζουν και υπάρχουν , και χαίρεται με τους χειρότερους πολίτες , και είναι μοναδικός να παραδέχεται τις συκοφαντίες . [ 3 . 80 . 5 ] Αλλά το πιο άβολο απ᾽ όλα είναι τούτο : όταν του δείχνει κανείς τον θαυμασμό του συγκρατημένα , ο τύραννος δυσανασχετεί επειδή δεν τον αγαπούν πολύ · και όταν του δείχνουν πολλή αγάπη , δυσανασχετεί ότι τον κολακεύουν . Ας πω όμως τα σπουδαιότερα : ο τύραννος ανατρέπει τους πατροπαράδοτους νόμους , βιάζει τις γυναίκες , σκοτώνει ανθρώπους χωρίς δίκη . [ 3 . 80 . 6 ] Αλλά η λαϊκή εξουσία πρώτα πρώτα έχει το καλύτερο όνομα : ισονομία , κι έπειτα δεν κάνει τίποτε απ᾽ όσα κάνει ο μονάρχης · τα αξιώματά της απονέμονται με κλήρο , έχει υπεύθυνη κυβέρνηση , και τις αποφάσεις όλες τις παρουσιάζει μπροστά στο λαό . Κάνω λοιπόν την πρόταση ν᾽ αφήσουμε κατά μέρος τη μοναρχία , και ν᾽ αναθέσουμε την εξουσία στον λαό γιατί στον λαό βρίσκεται το παν» . Αυτήν λοιπόν την πρόταση έκανε ο Οτάνης .
[ 3 . 81 . 1 ] Ο Μεγάβυξος ωστόσο συμβούλευσε να αναθέσουν την εξουσία σε ολιγαρχία και είπε τα εξής : «Όσα είπε ο Οτάνης για την κατάργηση της τυραννίδας , είναι σαν να τα είπα και του λόγου μου , αλλά αυτό που πρότεινε , να αναθέσουμε τη διακυβέρνηση στον λαό , δεν είναι η καλύτερη γνώμη · γιατί δεν υπάρχει τίποτε πιο αστόχαστο και πιο αλαζονικό από το αχρείο πλήθος . [ 3 . 81 . 2 ] Είναι πράγματι πέρα για πέρα απαράδεκτο , άνθρωποι που ζητούν να γλιτώσουν από την αλαζονεία του τυράννου , να πέσουν στην αλαζονεία του ασυγκράτητου όχλου . Γιατί ο τύραννος ό , τι κάνει , το κάνει εν γνώσει του , ενώ στον όχλο δεν υπάρχει ούτε γνώση . Άλλωστε , πώς να έχει γνώση ο όχλος που ούτε διδάχτηκε ποτέ κανένα καλό ούτε το είδε από μόνος του , και ρίχνεται με τα μούτρα στα δημόσια πράγματα , χωρίς μυαλό , όμοιος με ποτάμι που ξεχειλίζει ; [ 3 . 81 . 3 ] Τη δημοκρατία λοιπόν ας την εφαρμόσουν όσοι μελετούν κακό για τους Πέρσες · εμείς όμως ας διαλέξουμε μια ομάδα από τους καλύτερους και ας τους αναθέσουμε την κυβέρνηση · ανάμεσά τους άλλωστε θα είμαστε κι εμείς , και είναι φυσικό οι καλύτεροι άνθρωποι να παίρνουν τις καλύτερες αποφάσεις» .

( 352 ) 69% GRC
( 155 ) 31% GRC - GRE

( 201 ) 31% GRC - GRE
( 456 ) 69% GRE