Ἑλληνική | ქართული
# Texts: 64
# Translation Pairs: 13625
# Unique Translation Pairs: 11060
# Translation Pairs: 13625
# Unique Translation Pairs: 11060
Users:
- Maia Shukhoshvili (64)
Theaetetus 142
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-03-27 11:47:25
- Modified on 2017-03-29 16:56:28
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Εὐκλείδης
[ 142α ] ἄρτι , ὦ Τερψίων , ἢ πάλαι ἐξ ἀγροῦ ;
Τερψσίων
ἐπιεικῶς πάλαι . καὶ σέ γε ἐζήτουν κατ᾽ ἀγορὰν καὶ ἐθαύμαζον ὅτι οὐχ οἷός τ᾽ ἦ εὑρεῖν .
Εὐκλείδης
οὐ γὰρ ἦ κατὰ πόλιν .
Τερψσίων
ποῦ μήν ;
Εὐκλείδης
εἰς λιμένα καταβαίνων Θεαιτήτῳ ἐνέτυχον φερομένῳ ἐκ Κορίνθου ἀπὸ τοῦ στρατοπέδου Ἀθήναζε .
Τερψσίων
ζῶντι ἢ τετελευτηκότι ; [ 142β ]
Εὐκλείδης
ζῶντι καὶ μάλα μόλις : χαλεπῶς μὲν γὰρ ἔχει καὶ ὑπὸ τραυμάτων τινῶν , μᾶλλον μὴν αὐτὸν αἱρεῖ τὸ γεγονὸς νόσημα ἐν τῷ στρατεύματι .
Τερψσίων
μῶν ἡ δυσεντερία ;
Εὐκλείδης
ναί .
Τερψσίων
οἷον ἄνδρα λέγεις ἐν κινδύνῳ εἶναι .
Εὐκλείδης
καλόν τε καὶ ἀγαθόν , ὦ Τερψίων , ἐπεί τοι καὶ νῦν ἤκουόν τινων μάλα ἐγκωμιαζόντων αὐτὸν περὶ τὴν μάχην .
Τερψσίων
καὶ οὐδέν γ᾽ ἄτοπον , ἀλλὰ πολὺ θαυμαστότερον εἰ [ 142ξ ] μὴ τοιοῦτος ἦν . ἀτὰρ πῶς οὐκ αὐτοῦ Μεγαροῖ κατέλυεν ;
Εὐκλείδης
ἠπείγετο οἴκαδε : ἐπεὶ ἔγωγ᾽ ἐδεόμην καὶ συνεβούλευον , ἀλλ᾽ οὐκ ἤθελεν . καὶ δῆτα προπέμψας αὐτόν , ἀπιὼν πάλιν ἀνεμνήσθην καὶ ἐθαύμασα Σωκράτους ὡς μαντικῶς ἄλλα τε δὴ εἶπε καὶ περὶ τούτου . δοκεῖ γάρ μοι ὀλίγον πρὸ τοῦ θανάτου ἐντυχεῖν αὐτῷ μειρακίῳ ὄντι , καὶ συγγενόμενός τε καὶ διαλεχθεὶς πάνυ ἀγασθῆναι αὐτοῦ τὴν φύσιν . καί μοι ἐλθόντι Ἀθήναζε τούς τε λόγους οὓς διελέχθη [ 142δ ] αὐτῷ διηγήσατο καὶ μάλα ἀξίους ἀκοῆς , εἶπέ τε ὅτι πᾶσα ἀνάγκη εἴη τοῦτον ἐλλόγιμον γενέσθαι , εἴπερ εἰς ἡλικίαν ἔλθοι .
Τερψσίων
καὶ ἀληθῆ γε , ὡς ἔοικεν , εἶπεν . ἀτὰρ τίνες ἦσαν οἱ λόγοι ; ἔχοις ἂν διηγήσασθαι ;
Εὐκλείδης
οὐ μὰ τὸν Δία , οὔκουν οὕτω γε ἀπὸ στόματος :
[ 142α ] ἄρτι , ὦ Τερψίων , ἢ πάλαι ἐξ ἀγροῦ ;
Τερψσίων
ἐπιεικῶς πάλαι . καὶ σέ γε ἐζήτουν κατ᾽ ἀγορὰν καὶ ἐθαύμαζον ὅτι οὐχ οἷός τ᾽ ἦ εὑρεῖν .
Εὐκλείδης
οὐ γὰρ ἦ κατὰ πόλιν .
Τερψσίων
ποῦ μήν ;
Εὐκλείδης
εἰς λιμένα καταβαίνων Θεαιτήτῳ ἐνέτυχον φερομένῳ ἐκ Κορίνθου ἀπὸ τοῦ στρατοπέδου Ἀθήναζε .
Τερψσίων
ζῶντι ἢ τετελευτηκότι ; [ 142β ]
Εὐκλείδης
ζῶντι καὶ μάλα μόλις : χαλεπῶς μὲν γὰρ ἔχει καὶ ὑπὸ τραυμάτων τινῶν , μᾶλλον μὴν αὐτὸν αἱρεῖ τὸ γεγονὸς νόσημα ἐν τῷ στρατεύματι .
Τερψσίων
μῶν ἡ δυσεντερία ;
Εὐκλείδης
ναί .
Τερψσίων
οἷον ἄνδρα λέγεις ἐν κινδύνῳ εἶναι .
Εὐκλείδης
καλόν τε καὶ ἀγαθόν , ὦ Τερψίων , ἐπεί τοι καὶ νῦν ἤκουόν τινων μάλα ἐγκωμιαζόντων αὐτὸν περὶ τὴν μάχην .
Τερψσίων
καὶ οὐδέν γ᾽ ἄτοπον , ἀλλὰ πολὺ θαυμαστότερον εἰ [ 142ξ ] μὴ τοιοῦτος ἦν . ἀτὰρ πῶς οὐκ αὐτοῦ Μεγαροῖ κατέλυεν ;
Εὐκλείδης
ἠπείγετο οἴκαδε : ἐπεὶ ἔγωγ᾽ ἐδεόμην καὶ συνεβούλευον , ἀλλ᾽ οὐκ ἤθελεν . καὶ δῆτα προπέμψας αὐτόν , ἀπιὼν πάλιν ἀνεμνήσθην καὶ ἐθαύμασα Σωκράτους ὡς μαντικῶς ἄλλα τε δὴ εἶπε καὶ περὶ τούτου . δοκεῖ γάρ μοι ὀλίγον πρὸ τοῦ θανάτου ἐντυχεῖν αὐτῷ μειρακίῳ ὄντι , καὶ συγγενόμενός τε καὶ διαλεχθεὶς πάνυ ἀγασθῆναι αὐτοῦ τὴν φύσιν . καί μοι ἐλθόντι Ἀθήναζε τούς τε λόγους οὓς διελέχθη [ 142δ ] αὐτῷ διηγήσατο καὶ μάλα ἀξίους ἀκοῆς , εἶπέ τε ὅτι πᾶσα ἀνάγκη εἴη τοῦτον ἐλλόγιμον γενέσθαι , εἴπερ εἰς ἡλικίαν ἔλθοι .
Τερψσίων
καὶ ἀληθῆ γε , ὡς ἔοικεν , εἶπεν . ἀτὰρ τίνες ἦσαν οἱ λόγοι ; ἔχοις ἂν διηγήσασθαι ;
Εὐκλείδης
οὐ μὰ τὸν Δία , οὔκουν οὕτω γε ἀπὸ στόματος :
ევკლიდესი
[ 142a ] ახლახან [ დაბრუნდი ] , ტერფსიონ , სოფლიდან , თუ დიდი ხანია ?
ტერფსიონი
საკმაოდ დიდი ხანია . შენ გეძებდი აგორაზე და გამიკვირდა , რომ ვერ გიპოვე .
ევკლიდესი
არ ვიყავი ქალაქში .
ტერფსიონი
აბა სად [ იყავი ] ?
ევკლიდესი
ნავსადგურისკენ ჩავედი და თეეტეტოსს გადავეყარე , რომელიც კორინთოს სამხედრო ბანაკიდან ათენისკენ მიჰყავდათ .
ტერფსიონი
ცოცხალი [ იყო ] თუ მკვდარი ? [ 142b ]
ევკლიდესი
ცოცხალი , მაგრამ ძლივს . მძიმედაა ჭრილობების და უფრო მეტად კი იმ დაავადების გამო , რომელიც ჯარში დაემართა .
ტერფსიონი
დიზენტერია ხომ არა ?
ევკლიდესი
კი .
ტერფსიონი
როგორი ადამიანია საფრთხეში , როგორც [ შენ ] ამბობ !
ევკლიდესი
უნაკლო [ ადამიანი ] , ტერფსიონ . ახლაც მოვისმინე , როგორ განადიდებდნენ მის საბრძოლო [ უნარებს ] .
ტერფსიონი
არაფერია უცნაური . უფრო გასაკვირი იქნებოდა , [ 142c ] ასეთი რომ არ ყოფილიყო . მაინც რატომ არ დარჩა მეგარაში ?
ევკლიდესი
სახლისკენ მიიჩქაროდა . მე კი ვთხოვე და ვურჩიე [ დარჩენილიყო ] , მაგრამ არ ისურვა . ცოტა გავაცილე , უკან რომ ვბრუნდებოდი გამახსენდა და გამიკვირდა , როგორ იწინასწარმეტყველა სოკრატემ სხვათა შორის მასზეც . ვფიქრობ , სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრე შეხვდა ჯერ კიდევ ჭაბუკს და მასთან ურთიერთობისა და საუბრის შემდეგ აღფრთოვანდა მისი ბუნებით . როდესაც ათენში წავედი , [ სოკრატემ ] მათი საუბრების შესახებ მიამბო . [ 142d ] ძალიან მნიშვნელოვანი იყო [ მათი ] მოსმენა . მან თქვა , რომ [ თეეტეტოსი ] აუცილებლად სახელოვანი გახდებოდა , თუკი [ მოწიფულ ] ასაკს მიაღწევდა .
ტერფსიონი
როგორც ჩანს , მართალიც თქვა . მაინც რა საუბრები იყო ? შეგიძლია გადმოგვცე ?
ევკლიდესი
არა , ზევსის გამო , ზეპირად არაფრით [ შემიძლია ] ,
[ 142a ] ახლახან [ დაბრუნდი ] , ტერფსიონ , სოფლიდან , თუ დიდი ხანია ?
ტერფსიონი
საკმაოდ დიდი ხანია . შენ გეძებდი აგორაზე და გამიკვირდა , რომ ვერ გიპოვე .
ევკლიდესი
არ ვიყავი ქალაქში .
ტერფსიონი
აბა სად [ იყავი ] ?
ევკლიდესი
ნავსადგურისკენ ჩავედი და თეეტეტოსს გადავეყარე , რომელიც კორინთოს სამხედრო ბანაკიდან ათენისკენ მიჰყავდათ .
ტერფსიონი
ცოცხალი [ იყო ] თუ მკვდარი ? [ 142b ]
ევკლიდესი
ცოცხალი , მაგრამ ძლივს . მძიმედაა ჭრილობების და უფრო მეტად კი იმ დაავადების გამო , რომელიც ჯარში დაემართა .
ტერფსიონი
დიზენტერია ხომ არა ?
ევკლიდესი
კი .
ტერფსიონი
როგორი ადამიანია საფრთხეში , როგორც [ შენ ] ამბობ !
ევკლიდესი
უნაკლო [ ადამიანი ] , ტერფსიონ . ახლაც მოვისმინე , როგორ განადიდებდნენ მის საბრძოლო [ უნარებს ] .
ტერფსიონი
არაფერია უცნაური . უფრო გასაკვირი იქნებოდა , [ 142c ] ასეთი რომ არ ყოფილიყო . მაინც რატომ არ დარჩა მეგარაში ?
ევკლიდესი
სახლისკენ მიიჩქაროდა . მე კი ვთხოვე და ვურჩიე [ დარჩენილიყო ] , მაგრამ არ ისურვა . ცოტა გავაცილე , უკან რომ ვბრუნდებოდი გამახსენდა და გამიკვირდა , როგორ იწინასწარმეტყველა სოკრატემ სხვათა შორის მასზეც . ვფიქრობ , სიკვდილამდე ცოტა ხნით ადრე შეხვდა ჯერ კიდევ ჭაბუკს და მასთან ურთიერთობისა და საუბრის შემდეგ აღფრთოვანდა მისი ბუნებით . როდესაც ათენში წავედი , [ სოკრატემ ] მათი საუბრების შესახებ მიამბო . [ 142d ] ძალიან მნიშვნელოვანი იყო [ მათი ] მოსმენა . მან თქვა , რომ [ თეეტეტოსი ] აუცილებლად სახელოვანი გახდებოდა , თუკი [ მოწიფულ ] ასაკს მიაღწევდა .
ტერფსიონი
როგორც ჩანს , მართალიც თქვა . მაინც რა საუბრები იყო ? შეგიძლია გადმოგვცე ?
ევკლიდესი
არა , ზევსის გამო , ზეპირად არაფრით [ შემიძლია ] ,
Theaetetus 181
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-06 12:06:44
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
δοκεῖ οὖν μοι τοὺς ἑτέρους πρότερον σκεπτέον , ἐφ᾽ οὕσπερ ὡρμήσαμεν , τοὺς ῥέοντας , καὶ ἐὰν μέν τι φαίνωνται λέγοντες , συνέλξομεν μετ᾽ αὐτῶν ἡμᾶς αὐτούς , τοὺς ἑτέρους ἐκφυγεῖν πειρώμενοι : ἐὰν δὲ οἱ τοῦ ὅλου στασιῶται ἀληθέστερα λέγειν δοκῶσι , φευξόμεθα παρ᾽ [ 181β ] αὐτοὺς ἀπ᾽ αὖ τῶν τὰ ἀκίνητα κινούντων . ἀμφότεροι δ᾽ ἂν φανῶσι μηδὲν μέτριον λέγοντες , γελοῖοι ἐσόμεθα ἡγούμενοι ἡμᾶς μὲν τὶ λέγειν φαύλους ὄντας , παμπαλαίους δὲ καὶ πασσόφους ἄνδρας ἀποδεδοκιμακότες . ὅρα οὖν , ὦ Θεόδωρε , εἰ λυσιτελεῖ εἰς τοσοῦτον προϊέναι κίνδυνον .
Θεόδωρος
οὐδὲν μὲν οὖν ἀνεκτόν , ὦ Σώκρατες , μὴ οὐ διασκέψασθαι τί λέγουσιν ἑκάτεροι τῶν ἀνδρῶν .
Σωκράτης
σκεπτέον ἂν εἴη σοῦ γε οὕτω προθυμουμένου . δοκεῖ [ 181ξ ] οὖν μοι ἀρχὴ εἶναι τῆς σκέψεως κινήσεως πέρι , ποῖόν τί ποτε ἄρα λέγοντές φασι τὰ πάντα κινεῖσθαι . βούλομαι δὲ λέγειν τὸ τοιόνδε : πότερον ἕν τι εἶδος αὐτῆς λέγουσιν ἤ , ὥσπερ ἐμοὶ φαίνεται , δύο ; μὴ μέντοι μόνον ἐμοὶ δοκείτω , ἀλλὰ συμμέτεχε καὶ σύ , ἵνα κοινῇ πάσχωμεν ἄν τι καὶ δέῃ . καί μοι λέγε : ἆρα κινεῖσθαι καλεῖς ὅταν τι χώραν ἐκ χώρας μεταβάλλῃ ἢ καὶ ἐν τῷ αὐτῷ στρέφηται ;
Θεόδωρος
ἔγωγε .
Σωκράτης
τοῦτο μὲν τοίνυν ἓν ἔστω εἶδος . ὅταν δὲ ᾖ μὲν ἐν [ 181δ ] τῷ αὐτῷ , γηράσκῃ δέ , ἢ μέλαν ἐκ λευκοῦ ἢ σκληρὸν ἐκ μαλακοῦ γίγνηται , ἤ τινα ἄλλην ἀλλοίωσιν ἀλλοιῶται , ἆρα οὐκ ἄξιον ἕτερον εἶδος φάναι κινήσεως ;
Θεόδωρος
ἔμοιγε δοκεῖ ἀναγκαῖον μὲν οὖν .
Σωκράτης
δύο δὴ λέγω τούτω εἴδει κινήσεως , ἀλλοίωσιν , τὴν δὲ φοράν .
Θεόδωρος
ὀρθῶς γε λέγων .
Σωκράτης
τοῦτο τοίνυν οὕτω διελόμενοι διαλεγώμεθα ἤδη τοῖς τὰ πάντα φάσκουσιν κινεῖσθαι καὶ ἐρωτῶμεν : πότερον πᾶν [ 181ε ] φατε ἀμφοτέρως κινεῖσθαι , φερόμενόν τε καὶ ἀλλοιούμενον , ἢ τὸ μέν τι ἀμφοτέρως , τὸ δ᾽ ἑτέρως ;
Θεόδωρος
ἀλλὰ μὰ Δί᾽ ἔγωγε οὐκ ἔχω εἰπεῖν : οἶμαι δ᾽ ἂν φάναι ἀμφοτέρως .
Σωκράτης
εἰ δέ γε μή , ὦ ἑταῖρε , κινούμενά τε αὐτοῖς καὶ ἑστῶτα φανεῖται , καὶ οὐδὲν μᾶλλον ὀρθῶς ἕξει εἰπεῖν ὅτι κινεῖται τὰ πάντα ἢ ὅτι ἕστηκεν .
Θεόδωρος
ἀληθέστατα λέγεις .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἐπειδὴ κινεῖσθαι αὐτὰ δεῖ , τὸ δὲ μὴ κινεῖσθαι [ 182α ] μὴ ἐνεῖναι μηδενί , πάντα δὴ πᾶσαν κίνησιν ἀεὶ κινεῖται .
Θεόδωρος
οὐδὲν μὲν οὖν ἀνεκτόν , ὦ Σώκρατες , μὴ οὐ διασκέψασθαι τί λέγουσιν ἑκάτεροι τῶν ἀνδρῶν .
Σωκράτης
σκεπτέον ἂν εἴη σοῦ γε οὕτω προθυμουμένου . δοκεῖ [ 181ξ ] οὖν μοι ἀρχὴ εἶναι τῆς σκέψεως κινήσεως πέρι , ποῖόν τί ποτε ἄρα λέγοντές φασι τὰ πάντα κινεῖσθαι . βούλομαι δὲ λέγειν τὸ τοιόνδε : πότερον ἕν τι εἶδος αὐτῆς λέγουσιν ἤ , ὥσπερ ἐμοὶ φαίνεται , δύο ; μὴ μέντοι μόνον ἐμοὶ δοκείτω , ἀλλὰ συμμέτεχε καὶ σύ , ἵνα κοινῇ πάσχωμεν ἄν τι καὶ δέῃ . καί μοι λέγε : ἆρα κινεῖσθαι καλεῖς ὅταν τι χώραν ἐκ χώρας μεταβάλλῃ ἢ καὶ ἐν τῷ αὐτῷ στρέφηται ;
Θεόδωρος
ἔγωγε .
Σωκράτης
τοῦτο μὲν τοίνυν ἓν ἔστω εἶδος . ὅταν δὲ ᾖ μὲν ἐν [ 181δ ] τῷ αὐτῷ , γηράσκῃ δέ , ἢ μέλαν ἐκ λευκοῦ ἢ σκληρὸν ἐκ μαλακοῦ γίγνηται , ἤ τινα ἄλλην ἀλλοίωσιν ἀλλοιῶται , ἆρα οὐκ ἄξιον ἕτερον εἶδος φάναι κινήσεως ;
Θεόδωρος
ἔμοιγε δοκεῖ ἀναγκαῖον μὲν οὖν .
Σωκράτης
δύο δὴ λέγω τούτω εἴδει κινήσεως , ἀλλοίωσιν , τὴν δὲ φοράν .
Θεόδωρος
ὀρθῶς γε λέγων .
Σωκράτης
τοῦτο τοίνυν οὕτω διελόμενοι διαλεγώμεθα ἤδη τοῖς τὰ πάντα φάσκουσιν κινεῖσθαι καὶ ἐρωτῶμεν : πότερον πᾶν [ 181ε ] φατε ἀμφοτέρως κινεῖσθαι , φερόμενόν τε καὶ ἀλλοιούμενον , ἢ τὸ μέν τι ἀμφοτέρως , τὸ δ᾽ ἑτέρως ;
Θεόδωρος
ἀλλὰ μὰ Δί᾽ ἔγωγε οὐκ ἔχω εἰπεῖν : οἶμαι δ᾽ ἂν φάναι ἀμφοτέρως .
Σωκράτης
εἰ δέ γε μή , ὦ ἑταῖρε , κινούμενά τε αὐτοῖς καὶ ἑστῶτα φανεῖται , καὶ οὐδὲν μᾶλλον ὀρθῶς ἕξει εἰπεῖν ὅτι κινεῖται τὰ πάντα ἢ ὅτι ἕστηκεν .
Θεόδωρος
ἀληθέστατα λέγεις .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἐπειδὴ κινεῖσθαι αὐτὰ δεῖ , τὸ δὲ μὴ κινεῖσθαι [ 182α ] μὴ ἐνεῖναι μηδενί , πάντα δὴ πᾶσαν κίνησιν ἀεὶ κινεῖται .
მე
ვფიქრობ
თავიდან
ისინი
უნდა
განვიხილოთ
,
ვისგანაც
დავიწყეთ
,
ვინც
მიედინებიან
,
და
თუ
აღმოჩნდება
,
რომ
ისინი
რაღაცას
ამბობენ
,
მათკენ
გადავიხრებით
,
სხვებისგან
კი
გაქცევას
ვეცდებით
.
ხოლო
თუ
აღმოჩნდება
,
რომ
უძრავები
უფრო
ჭეშმარიტად
საუბრობენ
,
მათკენ
გავიქცევით
,
[
181b
]
ვინც
უძრავს
ამოძრავებს
.
ხოლო
თუ
აღმოჩნდება
,
რომ
არც
ერთი
არ
ამბობს
რაიმე
ზომიერს
,
სასაცილოები
ვიქნებით
,
როცა
ვიფიქრებთ
,
რომ
ჩვენ
უსუსურები
რაღაცას
ვამბობთ
,
უძველეს
და
უბრძნეს
ადამიანებს
კი
უარვყოფთ
.
შეხედე
,
თეოდოროს
,
თუ
იქნება
სასარგებლო
ამგვარი
საფრთხისკენ
წასვლა
.
თეოდოროსი
სოკრატე , დაუშვებელია , რომ არ განვიხილოთ , რას ამბობს თითოეული ამ კაცთაგან ?
სოკრატე
რაკი ასე გსურს , უნდა განვიხილოთ . [ 181c ] როგორც მე მგონია , მოძრაობის განხილვის დასაწყისი ის უნდა იყოს , თუ რას გულსიხმობენ , როცა ამბობენ , რომ ყველაფერი მოძრაობს . აი , რისი თქმა მინდა : მის ერთ სახეზე მსჯელობენ თუ , როგორც მე მეჩვენება , ორზე ? და მარტო მე კი ნუ მომეჩვენება , არამედ გაიზიარე შენც , რათა ერთად განვიცადოთ , თუ საჭირო იქნება . მითხარი : მოძრაობას უწოდებ იმას , როდესაც რაღაც ერთი ადგილიდან მეორეზე გადადის ან , როცა თავის თავში ბრუნდება ?
თეოდოროსი
კი .
სოკრატე
მაშინ ეს იყოს ერთი სახე . ხოლო , როდესაც [ 181d ] თავის თავშია და ბერდება ან თეთრი - შავად , რბილი კი მყარად იქცევა , ან რაიმე სხვა ცვლილებას განიცდის , ნუთუ ამას მოძრაობის სხვა სახე არ უნდა ვუწოდოთ ?
თეოდოროსი
მგონია , რომ აუცილებლად ასეა .
სოკრატე
ვამბობ , რომ მოძრაობის ორი სახე [ არსებობს ] : ცვლილება და გადაადგილება .
თეოდოროსი
სწორად ამბობ .
სოკრატე
როდესაც ამას გავყოფთ , გავესაუბრებით მათ , ვინც ამბობს , რომ ყველაფერი მოძრაობს და ვკითხავთ : [ 181e ] ამბობთ , რომ ყველაფერი ორივენაირად მოძრაობს , ანუ გადაადგილდება და იცვლება , თუ რაღაც ორივენაირად , რაღაც კი მხოლოდ ერთი გზით ?
თეოდოროსი
ზევსს ვფიცავ , სათქმელი არ მაქვს . მგონია , იტყოდნენ , რომ ორივენაირად .
სოკრატე
თუ არ [ გაქვს ] , მეგობარო , მათთან აღმოჩნდებოდა მოძრავიც და უძრავიც და აღარ გამოვიდოდა მართალი იმის თქმა , რომ ან ყველაფერი მოძრაობს და ან გაჩერებულია .
თეოდოროსი
ძალიან სწორად ამბობ .
სოკრატე
თუ საჭიროა ყველაფერი მოძრაობდეს და საერთოდ არ არსებობდეს უძრაობა , [ 182a ] მაშინ ყველაფერი ყველანაირად უნდა მოძრაობდეს .
თეოდოროსი
სოკრატე , დაუშვებელია , რომ არ განვიხილოთ , რას ამბობს თითოეული ამ კაცთაგან ?
სოკრატე
რაკი ასე გსურს , უნდა განვიხილოთ . [ 181c ] როგორც მე მგონია , მოძრაობის განხილვის დასაწყისი ის უნდა იყოს , თუ რას გულსიხმობენ , როცა ამბობენ , რომ ყველაფერი მოძრაობს . აი , რისი თქმა მინდა : მის ერთ სახეზე მსჯელობენ თუ , როგორც მე მეჩვენება , ორზე ? და მარტო მე კი ნუ მომეჩვენება , არამედ გაიზიარე შენც , რათა ერთად განვიცადოთ , თუ საჭირო იქნება . მითხარი : მოძრაობას უწოდებ იმას , როდესაც რაღაც ერთი ადგილიდან მეორეზე გადადის ან , როცა თავის თავში ბრუნდება ?
თეოდოროსი
კი .
სოკრატე
მაშინ ეს იყოს ერთი სახე . ხოლო , როდესაც [ 181d ] თავის თავშია და ბერდება ან თეთრი - შავად , რბილი კი მყარად იქცევა , ან რაიმე სხვა ცვლილებას განიცდის , ნუთუ ამას მოძრაობის სხვა სახე არ უნდა ვუწოდოთ ?
თეოდოროსი
მგონია , რომ აუცილებლად ასეა .
სოკრატე
ვამბობ , რომ მოძრაობის ორი სახე [ არსებობს ] : ცვლილება და გადაადგილება .
თეოდოროსი
სწორად ამბობ .
სოკრატე
როდესაც ამას გავყოფთ , გავესაუბრებით მათ , ვინც ამბობს , რომ ყველაფერი მოძრაობს და ვკითხავთ : [ 181e ] ამბობთ , რომ ყველაფერი ორივენაირად მოძრაობს , ანუ გადაადგილდება და იცვლება , თუ რაღაც ორივენაირად , რაღაც კი მხოლოდ ერთი გზით ?
თეოდოროსი
ზევსს ვფიცავ , სათქმელი არ მაქვს . მგონია , იტყოდნენ , რომ ორივენაირად .
სოკრატე
თუ არ [ გაქვს ] , მეგობარო , მათთან აღმოჩნდებოდა მოძრავიც და უძრავიც და აღარ გამოვიდოდა მართალი იმის თქმა , რომ ან ყველაფერი მოძრაობს და ან გაჩერებულია .
თეოდოროსი
ძალიან სწორად ამბობ .
სოკრატე
თუ საჭიროა ყველაფერი მოძრაობდეს და საერთოდ არ არსებობდეს უძრაობა , [ 182a ] მაშინ ყველაფერი ყველანაირად უნდა მოძრაობდეს .
Theaetetus 143
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-03-27 13:15:19
- Modified on 2017-03-29 16:56:59
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 143α ] ἀλλ᾽ ἐγραψάμην μὲν τότ᾽ εὐθὺς οἴκαδ᾽ ἐλθὼν ὑπομνήματα , ὕστερον δὲ κατὰ σχολὴν ἀναμιμνῃσκόμενος ἔγραφον , καὶ ὁσάκις Ἀθήναζε ἀφικοίμην , ἐπανηρώτων τὸν Σωκράτη ὃ μὴ ἐμεμνήμην , καὶ δεῦρο ἐλθὼν ἐπηνορθούμην : ὥστε μοι σχεδόν τι πᾶς ὁ λόγος γέγραπται .
Τερψσίων
ἀληθῆ : ἤκουσά σου καὶ πρότερον , καὶ μέντοι ἀεὶ μέλλων κελεύσειν ἐπιδεῖξαι διατέτριφα δεῦρο . ἀλλὰ τί κωλύει νῦν ἡμᾶς διελθεῖν ; πάντως ἔγωγε καὶ ἀναπαύσασθαι δέομαι ὡς ἐξ ἀγροῦ ἥκων . [ 143β ]
Εὐκλείδης
ἀλλὰ μὲν δὴ καὶ αὐτὸς μέχρι Ἐρινοῦ Θεαίτητον προύπεμψα , ὥστε οὐκ ἂν ἀηδῶς ἀναπαυοίμην . ἀλλ᾽ ἴωμεν , καὶ ἡμῖν ἅμα ἀναπαυομένοις ὁ παῖς ἀναγνώσεται .
Τερψσίων
ὀρθῶς λέγεις .
Εὐκλείδης
τὸ μὲν δὴ βιβλίον , ὦ Τερψίων , τουτί : ἐγραψάμην δὲ δὴ οὑτωσὶ τὸν λόγον , οὐκ ἐμοὶ Σωκράτη διηγούμενον ὡς διηγεῖτο , ἀλλὰ διαλεγόμενον οἷς ἔφη διαλεχθῆναι . ἔφη δὲ τῷ τε γεωμέτρῃ Θεοδώρῳ καὶ τῷ Θεαιτήτῳ . ἵνα οὖν ἐν τῇ [ 143ξ ] γραφῇ μὴ παρέχοιεν πράγματα αἱ μεταξὺ τῶν λόγων διηγήσεις περὶ αὑτοῦ τε ὁπότε λέγοι ὁ Σωκράτης , οἷον ‘καὶ ἐγὼ ἔφην’ ἢ ‘καὶ ἐγὼ εἶπον , ’ ἢ αὖ περὶ τοῦ ἀποκρινομένου ὅτι ‘συνέφη’ ἢ ‘οὐχ ὡμολόγει , ’ τούτων ἕνεκα ὡς αὐτὸν αὐτοῖς διαλεγόμενον ἔγραψα , ἐξελὼν τὰ τοιαῦτα .
Τερψσίων
καὶ οὐδέν γε ἀπὸ τρόπου , ὦ Εὐκλείδη .
Εὐκλείδης
ἀλλά , παῖ , λαβὲ τὸ βιβλίον καὶ λέγε . [ 143δ ]
Σωκράτης
εἰ μὲν τῶν ἐν Κυρήνῃ μᾶλλον ἐκηδόμην , ὦ Θεόδωρε , τὰ ἐκεῖ ἄν σε καὶ περὶ ἐκείνων ἀνηρώτων , εἴ τινες αὐτόθι περὶ γεωμετρίαν ἤ τινα ἄλλην φιλοσοφίαν εἰσὶ τῶν νέων ἐπιμέλειαν ποιούμενοι : νῦν δὲ ἧττον γὰρ ἐκείνους ἢ τούσδε φιλῶ , καὶ μᾶλλον ἐπιθυμῶ εἰδέναι τίνες ἡμῖν τῶν νέων ἐπίδοξοι γενέσθαι ἐπιεικεῖς . ταῦτα δὴ αὐτός τε σκοπῶ καθ᾽ ὅσον δύναμαι , καὶ τοὺς ἄλλους ἐρωτῶ οἷς ἂν ὁρῶ τοὺς νέους ἐθέλοντας συγγίγνεσθαι . σοὶ δὴ οὐκ ὀλίγιστοι πλησιάζουσι , [ 143ε ] καὶ δικαίως : ἄξιος γὰρ τά τε ἄλλα καὶ γεωμετρίας ἕνεκα . εἰ δὴ οὖν τινι ἐνέτυχες ἀξίῳ λόγου , ἡδέως ἂν πυθοίμην .
Θεόδωρος
καὶ μήν , ὦ Σώκρατες , ἐμοί τε εἰπεῖν καὶ σοὶ ἀκοῦσαι πάνυ ἄξιον οἵῳ ὑμῖν τῶν πολιτῶν μειρακίῳ ἐντετύχηκα . καὶ εἰ μὲν ἦν καλός , ἐφοβούμην ἂν σφόδρα λέγειν , μὴ καί τῳ δόξω ἐν ἐπιθυμίᾳ αὐτοῦ εἶναι . νῦν δέ—καὶ μή μοι ἄχθου—οὐκ ἔστι καλός , προσέοικε δὲ σοὶ τήν τε σιμότητα καὶ τὸ ἔξω τῶν ὀμμάτων : ἧττον δὲ ἢ σὺ ταῦτ᾽ ἔχει .
Τερψσίων
ἀληθῆ : ἤκουσά σου καὶ πρότερον , καὶ μέντοι ἀεὶ μέλλων κελεύσειν ἐπιδεῖξαι διατέτριφα δεῦρο . ἀλλὰ τί κωλύει νῦν ἡμᾶς διελθεῖν ; πάντως ἔγωγε καὶ ἀναπαύσασθαι δέομαι ὡς ἐξ ἀγροῦ ἥκων . [ 143β ]
Εὐκλείδης
ἀλλὰ μὲν δὴ καὶ αὐτὸς μέχρι Ἐρινοῦ Θεαίτητον προύπεμψα , ὥστε οὐκ ἂν ἀηδῶς ἀναπαυοίμην . ἀλλ᾽ ἴωμεν , καὶ ἡμῖν ἅμα ἀναπαυομένοις ὁ παῖς ἀναγνώσεται .
Τερψσίων
ὀρθῶς λέγεις .
Εὐκλείδης
τὸ μὲν δὴ βιβλίον , ὦ Τερψίων , τουτί : ἐγραψάμην δὲ δὴ οὑτωσὶ τὸν λόγον , οὐκ ἐμοὶ Σωκράτη διηγούμενον ὡς διηγεῖτο , ἀλλὰ διαλεγόμενον οἷς ἔφη διαλεχθῆναι . ἔφη δὲ τῷ τε γεωμέτρῃ Θεοδώρῳ καὶ τῷ Θεαιτήτῳ . ἵνα οὖν ἐν τῇ [ 143ξ ] γραφῇ μὴ παρέχοιεν πράγματα αἱ μεταξὺ τῶν λόγων διηγήσεις περὶ αὑτοῦ τε ὁπότε λέγοι ὁ Σωκράτης , οἷον ‘καὶ ἐγὼ ἔφην’ ἢ ‘καὶ ἐγὼ εἶπον , ’ ἢ αὖ περὶ τοῦ ἀποκρινομένου ὅτι ‘συνέφη’ ἢ ‘οὐχ ὡμολόγει , ’ τούτων ἕνεκα ὡς αὐτὸν αὐτοῖς διαλεγόμενον ἔγραψα , ἐξελὼν τὰ τοιαῦτα .
Τερψσίων
καὶ οὐδέν γε ἀπὸ τρόπου , ὦ Εὐκλείδη .
Εὐκλείδης
ἀλλά , παῖ , λαβὲ τὸ βιβλίον καὶ λέγε . [ 143δ ]
Σωκράτης
εἰ μὲν τῶν ἐν Κυρήνῃ μᾶλλον ἐκηδόμην , ὦ Θεόδωρε , τὰ ἐκεῖ ἄν σε καὶ περὶ ἐκείνων ἀνηρώτων , εἴ τινες αὐτόθι περὶ γεωμετρίαν ἤ τινα ἄλλην φιλοσοφίαν εἰσὶ τῶν νέων ἐπιμέλειαν ποιούμενοι : νῦν δὲ ἧττον γὰρ ἐκείνους ἢ τούσδε φιλῶ , καὶ μᾶλλον ἐπιθυμῶ εἰδέναι τίνες ἡμῖν τῶν νέων ἐπίδοξοι γενέσθαι ἐπιεικεῖς . ταῦτα δὴ αὐτός τε σκοπῶ καθ᾽ ὅσον δύναμαι , καὶ τοὺς ἄλλους ἐρωτῶ οἷς ἂν ὁρῶ τοὺς νέους ἐθέλοντας συγγίγνεσθαι . σοὶ δὴ οὐκ ὀλίγιστοι πλησιάζουσι , [ 143ε ] καὶ δικαίως : ἄξιος γὰρ τά τε ἄλλα καὶ γεωμετρίας ἕνεκα . εἰ δὴ οὖν τινι ἐνέτυχες ἀξίῳ λόγου , ἡδέως ἂν πυθοίμην .
Θεόδωρος
καὶ μήν , ὦ Σώκρατες , ἐμοί τε εἰπεῖν καὶ σοὶ ἀκοῦσαι πάνυ ἄξιον οἵῳ ὑμῖν τῶν πολιτῶν μειρακίῳ ἐντετύχηκα . καὶ εἰ μὲν ἦν καλός , ἐφοβούμην ἂν σφόδρα λέγειν , μὴ καί τῳ δόξω ἐν ἐπιθυμίᾳ αὐτοῦ εἶναι . νῦν δέ—καὶ μή μοι ἄχθου—οὐκ ἔστι καλός , προσέοικε δὲ σοὶ τήν τε σιμότητα καὶ τὸ ἔξω τῶν ὀμμάτων : ἧττον δὲ ἢ σὺ ταῦτ᾽ ἔχει .
[
143a
]
მაგრამ
,
როგორც
კი
სახლში
მივედი
სამახსოვრო
ჩანაწერები
გავაკეთე
,
შემდგომ
კი
,
მოცალეობისას
,
რასაც
ვიხსენებდი
,
ვწერდი
და
როცა
კი
ათენში
მივდიოდი
,
ხელახლა
ვეკითხებოდი
სოკრატეს
,
რაც
არ
მახსოვდა
,
ხოლო
როცა
უკან
ვბრუნდებოდი
,
ვასწორებდი
.
ასე
რომ
,
თითქმის
მთელი
საუბარი
ჩაწერილი
მაქვს
.
ტერფსიონი
მართალია , ადრეც მსმენია შენგან და აქ შევჩერებულვარ ხოლმე , რადგან ყოველთვის მინდოდა მეთხოვა გეჩვენებინა [ ეს ჩანაწერები ] . ახლა რაღა გვიშლის ხელს , ეს რომ გავაკეთოთ ? თან დასვენებაც მჭირდება , რაკი სოფლიდან ვარ მოსული . [ 143b ]
ევკლიდესი
მეც თითქმის ერინეამდე მივაცილე თეეტეტოსი , ასე რომ , ჩემთვისაც არ იქნებოდა ურიგო დასვენება . მაშ , მოდი , ჩვენ დავისვენოთ , ეს ბიჭი კი წაგვიკითხავს .
ტერფსიონი
მართალს ამბობ .
ევკლიდესი
ესაა წიგნი , ტერფსიონ . საუბარი ისე კი არ ჩავწერე , როგორც სოკრატემ გადმომცა , არამედ მათთან დიალოგის [ სახით ] , ვისაც ის ესაუბრებოდა . მითხრა , რომ ესენი [ იყვნენ ] გეომეტრი თეოდოროსი და თეეტეტოსი . ხოლო [ 143c ] ნაწერში ისეთი რაღაცეები რომ არ ყოფილიყო , როგორიცაა სიტყვებს შორის განმარტებები , რასაც სოკრატე ამბობდა , მაგალითად - , , მე ვუთხარი \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\" , , , მე ვუპასუხე \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\" , ან თანამოსაუბრის შესახებ , მაგალითად - , , მან დაადასტურა \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\" , , , ის არ დაეთანხმა \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\" , ამგვარი ყველაფერი ამოვიღე და ისე დავწერე , თითქოს ის მათ ესაუბრება .
ტერფსიონი
უწესოდ არაფერი [ გაგიკეთებია ] , ევკლიდეს .
ევკლიდესი
მაშ , ბიჭო , აიღე წიგნი და წაიკითხე . [ 143d ]
სოკრატე
მე რომ მეტად ვზრუნავდე კირენაზე , თეოდოროს , მასზე და მის [ მაცხოვრებლებზე ] გამოგკითხავდი , არის თუ არა ვინმე მათი ახალგაზრდებიდან გეომეტრიით ან რაიმე სხვა ფილოსოფიით დაკავებული . ახლა კი , რადგან ისინი ამათზე ნაკლებად მიყვარს , უფრო მეტად მინდა ვიცოდე , ჩვენი ახალგაზრდებიდან რომლები შეიძლება გახდნენ სახელოვანნი . ამას , რამდენადაც შემიძლია , თავადაც ვაკვირდები და მათაც ვეკითხები , ვისთანაც ვხედავ , რომ ახალგაზრდებს სურთ ურთიერთობა . შენთანაც ცოტანი არ არიან დაახლოვებულნი [ 143e ] და სამართლიანადაც , ამას ხომ , სხვა ყველაფრის გარდა , გეომეტრიის გამოც იმსახურებ . სიამოვნებით შევიტყობდი , აღნიშვნის ღირსი ხომ არ შეგხვედრია ვინმე .
თეოდოროსი
სოკრატე , ძალიან ღირსეულია ჩემთვის მოსაყოლად და შენთვის მოსასმენად იმ ჭაბუკის შესახებ , რომელსაც თქვენ მოქალაქეებს შორის შევხვდი . ის რომ ლამაზი ყოფილიყო , ძალიან შემეშინდებოდა მესაუბრა , რათა ვინმეს არ ეფიქრა , რომ მის მიმართ ვნება მაქვს . ახლა კი – ნუ გამიწყრები – არ არის ლამაზი , შენ გგავს პაჭუა ცხვირითა და გადმოკაკლული თვალებით , თუმცა შენთან შედარებით ეს ნაკლებად აქვს .
ტერფსიონი
მართალია , ადრეც მსმენია შენგან და აქ შევჩერებულვარ ხოლმე , რადგან ყოველთვის მინდოდა მეთხოვა გეჩვენებინა [ ეს ჩანაწერები ] . ახლა რაღა გვიშლის ხელს , ეს რომ გავაკეთოთ ? თან დასვენებაც მჭირდება , რაკი სოფლიდან ვარ მოსული . [ 143b ]
ევკლიდესი
მეც თითქმის ერინეამდე მივაცილე თეეტეტოსი , ასე რომ , ჩემთვისაც არ იქნებოდა ურიგო დასვენება . მაშ , მოდი , ჩვენ დავისვენოთ , ეს ბიჭი კი წაგვიკითხავს .
ტერფსიონი
მართალს ამბობ .
ევკლიდესი
ესაა წიგნი , ტერფსიონ . საუბარი ისე კი არ ჩავწერე , როგორც სოკრატემ გადმომცა , არამედ მათთან დიალოგის [ სახით ] , ვისაც ის ესაუბრებოდა . მითხრა , რომ ესენი [ იყვნენ ] გეომეტრი თეოდოროსი და თეეტეტოსი . ხოლო [ 143c ] ნაწერში ისეთი რაღაცეები რომ არ ყოფილიყო , როგორიცაა სიტყვებს შორის განმარტებები , რასაც სოკრატე ამბობდა , მაგალითად - , , მე ვუთხარი \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\" , , , მე ვუპასუხე \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\" , ან თანამოსაუბრის შესახებ , მაგალითად - , , მან დაადასტურა \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\" , , , ის არ დაეთანხმა \\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\" , ამგვარი ყველაფერი ამოვიღე და ისე დავწერე , თითქოს ის მათ ესაუბრება .
ტერფსიონი
უწესოდ არაფერი [ გაგიკეთებია ] , ევკლიდეს .
ევკლიდესი
მაშ , ბიჭო , აიღე წიგნი და წაიკითხე . [ 143d ]
სოკრატე
მე რომ მეტად ვზრუნავდე კირენაზე , თეოდოროს , მასზე და მის [ მაცხოვრებლებზე ] გამოგკითხავდი , არის თუ არა ვინმე მათი ახალგაზრდებიდან გეომეტრიით ან რაიმე სხვა ფილოსოფიით დაკავებული . ახლა კი , რადგან ისინი ამათზე ნაკლებად მიყვარს , უფრო მეტად მინდა ვიცოდე , ჩვენი ახალგაზრდებიდან რომლები შეიძლება გახდნენ სახელოვანნი . ამას , რამდენადაც შემიძლია , თავადაც ვაკვირდები და მათაც ვეკითხები , ვისთანაც ვხედავ , რომ ახალგაზრდებს სურთ ურთიერთობა . შენთანაც ცოტანი არ არიან დაახლოვებულნი [ 143e ] და სამართლიანადაც , ამას ხომ , სხვა ყველაფრის გარდა , გეომეტრიის გამოც იმსახურებ . სიამოვნებით შევიტყობდი , აღნიშვნის ღირსი ხომ არ შეგხვედრია ვინმე .
თეოდოროსი
სოკრატე , ძალიან ღირსეულია ჩემთვის მოსაყოლად და შენთვის მოსასმენად იმ ჭაბუკის შესახებ , რომელსაც თქვენ მოქალაქეებს შორის შევხვდი . ის რომ ლამაზი ყოფილიყო , ძალიან შემეშინდებოდა მესაუბრა , რათა ვინმეს არ ეფიქრა , რომ მის მიმართ ვნება მაქვს . ახლა კი – ნუ გამიწყრები – არ არის ლამაზი , შენ გგავს პაჭუა ცხვირითა და გადმოკაკლული თვალებით , თუმცა შენთან შედარებით ეს ნაკლებად აქვს .
Theaetetus 147
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-03-28 12:33:48
- Modified on 2017-03-29 16:57:09
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 147α ]
Σωκράτης
σκέψαι δὴ καὶ τόδε . εἴ τις ἡμᾶς τῶν φαύλων τι καὶ προχείρων ἔροιτο , οἷον περὶ πηλοῦ ὅτι ποτ᾽ ἐστίν , εἰ ἀποκριναίμεθα αὐτῷ πηλὸς ὁ τῶν χυτρέων καὶ πηλὸς ὁ τῶν ἰπνοπλαθῶν καὶ πηλὸς ὁ τῶν πλινθουργῶν , οὐκ ἂν γελοῖοι εἶμεν ;
Θεαίτητος
ἴσως .
Σωκράτης
πρῶτον μέν γέ που οἰόμενοι συνιέναι ἐκ τῆς ἡμετέρας ἀποκρίσεως τὸν ἐρωτῶντα , ὅταν εἴπωμεν πηλός , εἴτε ὁ τῶν [ 147β ] κοροπλαθῶν προσθέντες εἴτε ἄλλων ὡντινωνοῦν δημιουργῶν . ἢ οἴει τίς τι συνίησίν τινος ὄνομα , ὃ μὴ οἶδεν τί ἐστιν ;
Θεαίτητος
οὐδαμῶς .
Σωκράτης
οὐδ᾽ ἄρα ἐπιστήμην ὑποδημάτων συνίησιν ὁ ἐπιστήμην μὴ εἰδώς .
Θεαίτητος
οὐ γάρ .
Σωκράτης
σκυτικὴν ἄρα οὐ συνίησιν ὃς ἂν ἐπιστήμην ἀγνοῇ , οὐδέ τινα ἄλλην τέχνην .
Θεαίτητος
ἔστιν οὕτως .
Σωκράτης
γελοία ἄρα ἡ ἀπόκρισις τῷ ἐρωτηθέντι ἐπιστήμη τί ἐστιν , ὅταν ἀποκρίνηται τέχνης τινὸς ὄνομα . τινὸς γὰρ [ 147ξ ] ἐπιστήμην ἀποκρίνεται οὐ τοῦτ᾽ ἐρωτηθείς .
Θεαίτητος
ἔοικεν .
Σωκράτης
ἔπειτά γέ που ἐξὸν φαύλως καὶ βραχέως ἀποκρίνασθαι περιέρχεται ἀπέραντον ὁδόν . οἷον καὶ ἐν τῇ τοῦ πηλοῦ ἐρωτήσει φαῦλόν που καὶ ἁπλοῦν εἰπεῖν ὅτι γῆ ὑγρῷ φυραθεῖσα πηλὸς ἂν εἴη , τὸ δ᾽ ὅτου ἐᾶν χαίρειν .
Θεαίτητος
ῥᾴδιον , ὦ Σώκρατες , νῦν γε οὕτω φαίνεται : ἀτὰρ κινδυνεύεις ἐρωτᾶν οἷον καὶ αὐτοῖς ἡμῖν ἔναγχος εἰσῆλθε [ 147δ ] διαλεγομένοις , ἐμοί τε καὶ τῷ σῷ ὁμωνύμῳ τούτῳ Σωκράτει .
Σωκράτης
τὸ ποῖον δή , ὦ Θεαίτητε ;
Θεαίτητος
περὶ δυνάμεών τι ἡμῖν Θεόδωρος ὅδε ἔγραφε , τῆς τε τρίποδος πέρι καὶ πεντέποδος ἀποφαίνων ὅτι μήκει οὐ σύμμετροι τῇ ποδιαίᾳ , καὶ οὕτω κατὰ μίαν ἑκάστην προαιρούμενος μέχρι τῆς ἑπτακαιδεκάποδος : ἐν δὲ ταύτῃ πως ἐνέσχετο . ἡμῖν οὖν εἰσῆλθέ τι τοιοῦτον , ἐπειδὴ ἄπειροι τὸ πλῆθος αἱ δυνάμεις ἐφαίνοντο , πειραθῆναι συλλαβεῖν εἰς ἕν , ὅτῳ πάσας [ 147ε ] ταύτας προσαγορεύσομεν τὰς δυνάμεις .
Σωκράτης
ἦ καὶ ηὕρετέ τι τοιοῦτον ;
Θεαίτητος
ἔμοιγε δοκοῦμεν : σκόπει δὲ καὶ σύ .
Σωκράτης
λέγε .
Θεαίτητος
τὸν ἀριθμὸν πάντα δίχα διελάβομεν : τὸν μὲν δυνάμενον ἴσον ἰσάκις γίγνεσθαι τῷ τετραγώνῳ τὸ σχῆμα ἀπεικάσαντες τετράγωνόν τε καὶ ἰσόπλευρον προσείπομεν .
Σωκράτης
καὶ εὖ γε .
Σωκράτης
σκέψαι δὴ καὶ τόδε . εἴ τις ἡμᾶς τῶν φαύλων τι καὶ προχείρων ἔροιτο , οἷον περὶ πηλοῦ ὅτι ποτ᾽ ἐστίν , εἰ ἀποκριναίμεθα αὐτῷ πηλὸς ὁ τῶν χυτρέων καὶ πηλὸς ὁ τῶν ἰπνοπλαθῶν καὶ πηλὸς ὁ τῶν πλινθουργῶν , οὐκ ἂν γελοῖοι εἶμεν ;
Θεαίτητος
ἴσως .
Σωκράτης
πρῶτον μέν γέ που οἰόμενοι συνιέναι ἐκ τῆς ἡμετέρας ἀποκρίσεως τὸν ἐρωτῶντα , ὅταν εἴπωμεν πηλός , εἴτε ὁ τῶν [ 147β ] κοροπλαθῶν προσθέντες εἴτε ἄλλων ὡντινωνοῦν δημιουργῶν . ἢ οἴει τίς τι συνίησίν τινος ὄνομα , ὃ μὴ οἶδεν τί ἐστιν ;
Θεαίτητος
οὐδαμῶς .
Σωκράτης
οὐδ᾽ ἄρα ἐπιστήμην ὑποδημάτων συνίησιν ὁ ἐπιστήμην μὴ εἰδώς .
Θεαίτητος
οὐ γάρ .
Σωκράτης
σκυτικὴν ἄρα οὐ συνίησιν ὃς ἂν ἐπιστήμην ἀγνοῇ , οὐδέ τινα ἄλλην τέχνην .
Θεαίτητος
ἔστιν οὕτως .
Σωκράτης
γελοία ἄρα ἡ ἀπόκρισις τῷ ἐρωτηθέντι ἐπιστήμη τί ἐστιν , ὅταν ἀποκρίνηται τέχνης τινὸς ὄνομα . τινὸς γὰρ [ 147ξ ] ἐπιστήμην ἀποκρίνεται οὐ τοῦτ᾽ ἐρωτηθείς .
Θεαίτητος
ἔοικεν .
Σωκράτης
ἔπειτά γέ που ἐξὸν φαύλως καὶ βραχέως ἀποκρίνασθαι περιέρχεται ἀπέραντον ὁδόν . οἷον καὶ ἐν τῇ τοῦ πηλοῦ ἐρωτήσει φαῦλόν που καὶ ἁπλοῦν εἰπεῖν ὅτι γῆ ὑγρῷ φυραθεῖσα πηλὸς ἂν εἴη , τὸ δ᾽ ὅτου ἐᾶν χαίρειν .
Θεαίτητος
ῥᾴδιον , ὦ Σώκρατες , νῦν γε οὕτω φαίνεται : ἀτὰρ κινδυνεύεις ἐρωτᾶν οἷον καὶ αὐτοῖς ἡμῖν ἔναγχος εἰσῆλθε [ 147δ ] διαλεγομένοις , ἐμοί τε καὶ τῷ σῷ ὁμωνύμῳ τούτῳ Σωκράτει .
Σωκράτης
τὸ ποῖον δή , ὦ Θεαίτητε ;
Θεαίτητος
περὶ δυνάμεών τι ἡμῖν Θεόδωρος ὅδε ἔγραφε , τῆς τε τρίποδος πέρι καὶ πεντέποδος ἀποφαίνων ὅτι μήκει οὐ σύμμετροι τῇ ποδιαίᾳ , καὶ οὕτω κατὰ μίαν ἑκάστην προαιρούμενος μέχρι τῆς ἑπτακαιδεκάποδος : ἐν δὲ ταύτῃ πως ἐνέσχετο . ἡμῖν οὖν εἰσῆλθέ τι τοιοῦτον , ἐπειδὴ ἄπειροι τὸ πλῆθος αἱ δυνάμεις ἐφαίνοντο , πειραθῆναι συλλαβεῖν εἰς ἕν , ὅτῳ πάσας [ 147ε ] ταύτας προσαγορεύσομεν τὰς δυνάμεις .
Σωκράτης
ἦ καὶ ηὕρετέ τι τοιοῦτον ;
Θεαίτητος
ἔμοιγε δοκοῦμεν : σκόπει δὲ καὶ σύ .
Σωκράτης
λέγε .
Θεαίτητος
τὸν ἀριθμὸν πάντα δίχα διελάβομεν : τὸν μὲν δυνάμενον ἴσον ἰσάκις γίγνεσθαι τῷ τετραγώνῳ τὸ σχῆμα ἀπεικάσαντες τετράγωνόν τε καὶ ἰσόπλευρον προσείπομεν .
Σωκράτης
καὶ εὖ γε .
[
147a
]
სოკრატე
ამაზეც იფიქრე . ჩვენთვის რომ ვინმეს ისეთი მარტივი და ჩვეულებრივი რამის შესახებ ეკითხა , როგორიცაა , მაგალითად , თიხა , თუ რა არის ის , თუკი ვუპასუხებდით , რომ [ არსებობს ] მეთუნეების თიხა , მეღუმელეების თიხა , მეაგურეების თიხა , სასაცილოები არ ვიქნებოდით ?
თეეტეტოსი
შესაძლოა .
სოკრატე
პირველ რიგში იმიტომ , რომ ჩავთვლით , თითქოს ის , ვინც კითხვა დასვა , ჩვენი პასუხიდან გაიგებს [ რა არის თიხა ] , თუ ვუპასუხებთ , , თიხას \" , [ 147b ] მიუხედავად იმისა დავამატებთ თუ არა , რომ ის მოქანდაკის ან ნებისმიერი სხვა ოსტატისაა . თუ გგონია , რომ ვინმე შეძლებს გაიგოს რაღაცის სახელი , ისე , რომ ეს რაღაც არ იცოდეს ?
თეეტეტოსი
არანაირად .
სოკრატე
მაშ , ფეხსაცმელების ცოდნას ვერ გაიგებს , თუ არ ეცოდინება [ რა არის თავად ] ცოდნა .
თეეტეტოსი
ვერა .
სოკრატე
მაშ , ვერც მეწაღის ხელოვნებას გაიგებს ცოდნის უცოდინარი და ვერც სხვა რაიმე ხელოვნებას .
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
მაშ , სასაცილოა , როდესაც შეკითხვაზე , რა არის ცოდნა , პასუხობენ ცოდნის რაღაც [ სახეს ] , [ 147c ] რადგან ცოდნის [ სახეს ] ისე პასუხობენ , რომ ამას არ ეკითხებიან .
თეეტეტოსი
ასე ჩანს
სოკრატე
გარდა ამისა , იქ სადაც მარტივად და მოკლედ უნდა ვუპასუხოთ , უსასრულოდ გარს ვუვლით . როგორც , თიხასთან [ დაკავშირებულ ] შეკითხვაზე მარტივად და უბრალოდ უნდა ითქვას , რომ თიხა მიწის სითხესთან შენარევია და არ ვიზრუნოთ , ვისია ის .
თეეტეტოსი
ახლა ადვილი ჩანს ასე , სოკრატე , მაგრამ ჩანს , რომ რაღაც ისეთს კითხულობ , რასაც ჩვენც მივადექით საუბრისას ახლახან [ 147d ] , მე და ეს შენი სეხნია სოკრატე .
სოკრატე
რას [ გულისხმობ ] , თეეტეტოს ?
თეეტეტოსი
იმ ფუძეებს , რომლებიც თეოდოროსმა დახაზა და გვიჩვენებდა , რომ სამფუტიანი და ხუთფუტიანი [ გვერდი ] სიგრძით ართანაზომადია ერთფუტიანი [ გვერდისა ] და ამგვარად არჩევდა [ ამ გვერდებს ] ერთიმეორის მიყოლებით , ვიდრე ჩვიდმეტფუტიან [ გვერდამდე ] არ მივიდა . აქ კი ის შეჩერდა , რადგან ასეთი გვერდების რაოდენობა უთვალავი აღმოჩნდა , ვცადეთ ისინი რომელიღაც ერთიანი [ სახელით ] შეგვეკრიბა , [ 147e ] რასაც თითოეულ ამგვარ ფუძეს ვუწოდებდით .
სოკრატე
მერე , იპოვეთ ამგვარი რამ ?
თეეტეტოსი
ვფიქრობ , [ რომ ვნახეთ ] . მოდი , შენც შეხედე .
სოკრატე
თქვი .
თეეტეტოსი
ყველა რიცხვი ორად გავყავით : იმ რიცხვებად , რომელთა მიღებაც შესაძლებელია ტოლი რიცხვების გამრავლებით . ეს [ რიცხვები ] ოთხკუთხედის ფორმით გამოვსახეთ და მათ ვუწოდეთ კვადრატული ან ტოლგვერდა [ რიცხვები ] .
სოკრატე
მშვენიერია .
სოკრატე
ამაზეც იფიქრე . ჩვენთვის რომ ვინმეს ისეთი მარტივი და ჩვეულებრივი რამის შესახებ ეკითხა , როგორიცაა , მაგალითად , თიხა , თუ რა არის ის , თუკი ვუპასუხებდით , რომ [ არსებობს ] მეთუნეების თიხა , მეღუმელეების თიხა , მეაგურეების თიხა , სასაცილოები არ ვიქნებოდით ?
თეეტეტოსი
შესაძლოა .
სოკრატე
პირველ რიგში იმიტომ , რომ ჩავთვლით , თითქოს ის , ვინც კითხვა დასვა , ჩვენი პასუხიდან გაიგებს [ რა არის თიხა ] , თუ ვუპასუხებთ , , თიხას \" , [ 147b ] მიუხედავად იმისა დავამატებთ თუ არა , რომ ის მოქანდაკის ან ნებისმიერი სხვა ოსტატისაა . თუ გგონია , რომ ვინმე შეძლებს გაიგოს რაღაცის სახელი , ისე , რომ ეს რაღაც არ იცოდეს ?
თეეტეტოსი
არანაირად .
სოკრატე
მაშ , ფეხსაცმელების ცოდნას ვერ გაიგებს , თუ არ ეცოდინება [ რა არის თავად ] ცოდნა .
თეეტეტოსი
ვერა .
სოკრატე
მაშ , ვერც მეწაღის ხელოვნებას გაიგებს ცოდნის უცოდინარი და ვერც სხვა რაიმე ხელოვნებას .
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
მაშ , სასაცილოა , როდესაც შეკითხვაზე , რა არის ცოდნა , პასუხობენ ცოდნის რაღაც [ სახეს ] , [ 147c ] რადგან ცოდნის [ სახეს ] ისე პასუხობენ , რომ ამას არ ეკითხებიან .
თეეტეტოსი
ასე ჩანს
სოკრატე
გარდა ამისა , იქ სადაც მარტივად და მოკლედ უნდა ვუპასუხოთ , უსასრულოდ გარს ვუვლით . როგორც , თიხასთან [ დაკავშირებულ ] შეკითხვაზე მარტივად და უბრალოდ უნდა ითქვას , რომ თიხა მიწის სითხესთან შენარევია და არ ვიზრუნოთ , ვისია ის .
თეეტეტოსი
ახლა ადვილი ჩანს ასე , სოკრატე , მაგრამ ჩანს , რომ რაღაც ისეთს კითხულობ , რასაც ჩვენც მივადექით საუბრისას ახლახან [ 147d ] , მე და ეს შენი სეხნია სოკრატე .
სოკრატე
რას [ გულისხმობ ] , თეეტეტოს ?
თეეტეტოსი
იმ ფუძეებს , რომლებიც თეოდოროსმა დახაზა და გვიჩვენებდა , რომ სამფუტიანი და ხუთფუტიანი [ გვერდი ] სიგრძით ართანაზომადია ერთფუტიანი [ გვერდისა ] და ამგვარად არჩევდა [ ამ გვერდებს ] ერთიმეორის მიყოლებით , ვიდრე ჩვიდმეტფუტიან [ გვერდამდე ] არ მივიდა . აქ კი ის შეჩერდა , რადგან ასეთი გვერდების რაოდენობა უთვალავი აღმოჩნდა , ვცადეთ ისინი რომელიღაც ერთიანი [ სახელით ] შეგვეკრიბა , [ 147e ] რასაც თითოეულ ამგვარ ფუძეს ვუწოდებდით .
სოკრატე
მერე , იპოვეთ ამგვარი რამ ?
თეეტეტოსი
ვფიქრობ , [ რომ ვნახეთ ] . მოდი , შენც შეხედე .
სოკრატე
თქვი .
თეეტეტოსი
ყველა რიცხვი ორად გავყავით : იმ რიცხვებად , რომელთა მიღებაც შესაძლებელია ტოლი რიცხვების გამრავლებით . ეს [ რიცხვები ] ოთხკუთხედის ფორმით გამოვსახეთ და მათ ვუწოდეთ კვადრატული ან ტოლგვერდა [ რიცხვები ] .
სოკრატე
მშვენიერია .
Theaetetus 144
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-03-27 16:09:39
- Modified on 2017-03-29 16:57:16
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 144α ] ἀδεῶς δὴ λέγω . εὖ γὰρ ἴσθι ὅτι ὧν δὴ πώποτε ἐνέτυχον — καὶ πάνυ πολλοῖς πεπλησίακα — οὐδένα πω ᾐσθόμην οὕτω θαυμαστῶς εὖ πεφυκότα . τὸ γὰρ εὐμαθῆ ὄντα ὡς ἄλλῳ χαλεπὸν πρᾷον αὖ εἶναι διαφερόντως , καὶ ἐπὶ τούτοις ἀνδρεῖον παρ᾽ ὁντινοῦν , ἐγὼ μὲν οὔτ᾽ ἂν ᾠόμην γενέσθαι οὔτε ὁρῶ γιγνόμενον : ἀλλ᾽ οἵ τε ὀξεῖς ὥσπερ οὗτος καὶ ἀγχίνοι καὶ μνήμονες ὡς τὰ πολλὰ καὶ πρὸς τὰς ὀργὰς ὀξύρροποί εἰσι , καὶ ᾁττοντες φέρονται ὥσπερ τὰ ἀνερμάτιστα [ 144β ] πλοῖα , καὶ μανικώτεροι ἢ ἀνδρειότεροι φύονται , οἵ τε αὖ ἐμβριθέστεροι νωθροί πως ἀπαντῶσι πρὸς τὰς μαθήσεις καὶ λήθης γέμοντες . ὁ δὲ οὕτω λείως τε καὶ ἀπταίστως καὶ ἀνυσίμως ἔρχεται ἐπὶ τὰς μαθήσεις τε καὶ ζητήσεις μετὰ πολλῆς πρᾳότητος , οἷον ἐλαίου ῥεῦμα ἀψοφητὶ ῥέοντος , ὥστε θαυμάσαι τὸ τηλικοῦτον ὄντα οὕτως ταῦτα διαπράττεσθαι .
Σωκράτης
εὖ ἀγγέλλεις . τίνος δὲ καὶ ἔστι τῶν πολιτῶν ;
Θεόδωρος
ἀκήκοα μὲν τοὔνομα , μνημονεύω δὲ οὔ . ἀλλὰ [ 144ξ ] γάρ ἐστι τῶνδε τῶν προσιόντων ὁ ἐν τῷ μέσῳ : ἄρτι γὰρ ἐν τῷ ἔξω δρόμῳ ἠλείφοντο ἑταῖροί τέ τινες οὗτοι αὐτοῦ καὶ αὐτός , νῦν δέ μοι δοκοῦσιν ἀλειψάμενοι δεῦρο ἰέναι . ἀλλὰ σκόπει εἰ γιγνώσκεις αὐτόν .
Σωκράτης
γιγνώσκω : ὁ τοῦ Σουνιῶς Εὐφρονίου ἐστίν , καὶ πάνυ γε , ὦ φίλε , ἀνδρὸς οἷον καὶ σὺ τοῦτον διηγῇ , καὶ ἄλλως εὐδοκίμου , καὶ μέντοι καὶ οὐσίαν μάλα πολλὴν κατέλιπεν . τὸ δ᾽ ὄνομα οὐκ οἶδα τοῦ μειρακίου . [ 144δ ]
Θεόδωρος
Θεαίτητος , ὦ Σώκρατες , τό γε ὄνομα : τὴν μέντοι οὐσίαν δοκοῦσί μοι ἐπίτροποί τινες διεφθαρκέναι . ἀλλ᾽ ὅμως καὶ πρὸς τὴν τῶν χρημάτων ἐλευθεριότητα θαυμαστός , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
γεννικὸν λέγεις τὸν ἄνδρα . καί μοι κέλευε αὐτὸν ἐνθάδε παρακαθίζεσθαι .
Θεόδωρος
ἔσται ταῦτα . Θεαίτητε , δεῦρο παρὰ Σωκράτη .
Σωκράτης
πάνυ μὲν οὖν , ὦ Θεαίτητε , ἵνα κἀγὼ ἐμαυτὸν ἀνασκέψωμαι ποῖόν τι ἔχω τὸ πρόσωπον : φησὶν γὰρ Θεόδωρος [ 144ε ] ἔχειν με σοὶ ὅμοιον . ἀτὰρ εἰ νῷν ἐχόντοιν ἑκατέρου λύραν ἔφη αὐτὰς ἡρμόσθαι ὁμοίως , πότερον εὐθὺς ἂν ἐπιστεύομεν ἢ ἐπεσκεψάμεθ᾽ ἂν εἰ μουσικὸς ὢν λέγει ;
Θεαίτητος
ἐπεσκεψάμεθ᾽ ἄν .
Σωκράτης
οὐκοῦν τοιοῦτον μὲν εὑρόντες ἐπειθόμεθ᾽ ἄν , ἄμουσον δέ , ἠπιστοῦμεν ;
Θεαίτητος
ἀληθῆ .
Σωκράτης
νῦν δέ γ᾽ , οἶμαι , εἴ τι μέλει ἡμῖν τῆς τῶν προσώπων [ 145α ] ὁμοιότητος , σκεπτέον εἰ γραφικὸς ὢν λέγει ἢ οὔ .
Σωκράτης
εὖ ἀγγέλλεις . τίνος δὲ καὶ ἔστι τῶν πολιτῶν ;
Θεόδωρος
ἀκήκοα μὲν τοὔνομα , μνημονεύω δὲ οὔ . ἀλλὰ [ 144ξ ] γάρ ἐστι τῶνδε τῶν προσιόντων ὁ ἐν τῷ μέσῳ : ἄρτι γὰρ ἐν τῷ ἔξω δρόμῳ ἠλείφοντο ἑταῖροί τέ τινες οὗτοι αὐτοῦ καὶ αὐτός , νῦν δέ μοι δοκοῦσιν ἀλειψάμενοι δεῦρο ἰέναι . ἀλλὰ σκόπει εἰ γιγνώσκεις αὐτόν .
Σωκράτης
γιγνώσκω : ὁ τοῦ Σουνιῶς Εὐφρονίου ἐστίν , καὶ πάνυ γε , ὦ φίλε , ἀνδρὸς οἷον καὶ σὺ τοῦτον διηγῇ , καὶ ἄλλως εὐδοκίμου , καὶ μέντοι καὶ οὐσίαν μάλα πολλὴν κατέλιπεν . τὸ δ᾽ ὄνομα οὐκ οἶδα τοῦ μειρακίου . [ 144δ ]
Θεόδωρος
Θεαίτητος , ὦ Σώκρατες , τό γε ὄνομα : τὴν μέντοι οὐσίαν δοκοῦσί μοι ἐπίτροποί τινες διεφθαρκέναι . ἀλλ᾽ ὅμως καὶ πρὸς τὴν τῶν χρημάτων ἐλευθεριότητα θαυμαστός , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
γεννικὸν λέγεις τὸν ἄνδρα . καί μοι κέλευε αὐτὸν ἐνθάδε παρακαθίζεσθαι .
Θεόδωρος
ἔσται ταῦτα . Θεαίτητε , δεῦρο παρὰ Σωκράτη .
Σωκράτης
πάνυ μὲν οὖν , ὦ Θεαίτητε , ἵνα κἀγὼ ἐμαυτὸν ἀνασκέψωμαι ποῖόν τι ἔχω τὸ πρόσωπον : φησὶν γὰρ Θεόδωρος [ 144ε ] ἔχειν με σοὶ ὅμοιον . ἀτὰρ εἰ νῷν ἐχόντοιν ἑκατέρου λύραν ἔφη αὐτὰς ἡρμόσθαι ὁμοίως , πότερον εὐθὺς ἂν ἐπιστεύομεν ἢ ἐπεσκεψάμεθ᾽ ἂν εἰ μουσικὸς ὢν λέγει ;
Θεαίτητος
ἐπεσκεψάμεθ᾽ ἄν .
Σωκράτης
οὐκοῦν τοιοῦτον μὲν εὑρόντες ἐπειθόμεθ᾽ ἄν , ἄμουσον δέ , ἠπιστοῦμεν ;
Θεαίτητος
ἀληθῆ .
Σωκράτης
νῦν δέ γ᾽ , οἶμαι , εἴ τι μέλει ἡμῖν τῆς τῶν προσώπων [ 145α ] ὁμοιότητος , σκεπτέον εἰ γραφικὸς ὢν λέγει ἢ οὔ .
[
144a
]
ამიტომ
,
უშიშრად
ვლაპარაკობ
.
იცოდე
,
რომ
,
ვისაც
კი
ოდესმე
შევხვდრივარ
,
-
ჩემთან
კი
ძალიან
ბევრი
ყოფილა
ახლოს
,
-
ჯერ
არავინ
მინახავს
ასეთი
საკვირველი
ბუნების
.
გამორჩეულია
იმით
,
რომ
ადვილად
სწავლობს
ყველაფერს
,
რაც
სხვებისთვის
რთულად
გასაკეთებელია
და
გარდა
ამისა
,
ნებისმიერ
სხვაზე
უფრო
მამაცია
,
არ
მეგონა
,
თუ
ასეთი
არსებობდა
და
ვერც
ვხედავ
,
რომ
არსებობს
.
ვისაც
მასავით
მახვილი
და
სხარტი
გონება
და
მეხსიერება
აქვს
,
ისინი
უმეტესად
მკვეთრი
ხასიათის
არიან
,
სწრაფად
მიექანებიან
,
როგორც
ცარიელი
გემები
[
144b
]
და
უფრო
შეშლილები
გამოდიან
,
ვიდრე
მამაცნი
.
ხოლო
ის
კი
,
ვინც
უფრო
მძიმეა
,
უფრო
დუნედ
რეაგირებს
სწავლაზე
და
სავსეა
გულმავიწყობით
.
ის
კი
სწორად
,
შეუფერხებლად
და
წარმატებით
უდგება
სწავლასა
და
კვლევას
,
ისეთი
დიდი
სიმშვიდით
,
როგორც
ზეთის
ნაკადი
,
ისე
უხმოდ
მიედინება
,
რომ
საკვირველია
,
როგორ
აკეთებს
ამას
ასე
ამ
ასაკში
.
სოკრატე
კარგი ამბავია . რომელი მოქალაქის [ შვილია ] ?
თეოდოროსი
გაგონილი მაქვს [ მისი ] სახელი , მაგრამ არ მახსოვს . [ 144c ] აი ისაა , აქეთ მომავალთაგან შუაში რომ არის . ახლახან გარეთ გზაზე ზეთით იზელდნენ თავებს ის და მისი მეგობრები , ახლა კი , როგორც ვფიქრობ , დაზელილნი აქეთ მოდიან . შეხედე , მას თუ იცნობ .
სოკრატე
ვიცნობ , სუნიელი ევფრონიოსის [ შვილია ] . ზუსტად ისეთი კაცია , მეგობარო , როგორც ახლა შენ აღწერე , კარგი სახელის მქონე და კარგი ქონებაც დატოვა . ჭაბუკის სახელი კი არ ვიცი . [ 144d ]
თეოდოროსი
თეეტეტოსია , სოკრატე , მისი სახელი . რაც შეეხება ქონებას , ვფიქრობ , მისმა მზრუნველებმა გაანიავეს . თუმცა ფულთან დაკავშირებულ [ საკითხებშიც ] საოცრად თავისუფალია , სოკრატე .
სოკრატე
როგორც ამბობ , კეთილშობილი ადამიანია . სთხოვე , მოვიდეს და აქ დაჯდეს .
თეოდოროსი
ასე იყოს . თეეტეტოს , მოდი სოკრატესთან .
სოკრატე
ასე [ მოიქეცი ] , თეეტეტოს , რათა მეც შევძლო ჩემი თავის დანახვა , თუ როგორი სახე მაქვს . თეოდოროსი ამბობს [ 144e ] , რომ შენი მსგავსი [ სახე ] მაქვს . ახლა რომ თითოეულს ლირა გვქონდეს , მან კი თქვას , რომ ისინი ერთნაირადაა აწყობილი , პირდაპირ დავუჯერებდით , თუ ჯერ ვნახავდით არის თუ არა ის მუსიკოსი , ვინც ამას ამბობს ?
თეეტეტოსი
ჯერ ვნახავდით .
სოკრატე
თუ აღმოვაჩენდით , რომ ამგვარია , დავუჯერებდით , ხოლო თუ არაა მუსიკოსი , არა , ასეა ?
თეეტეტოსი
მართალია .
სოკრატე
ახლაც , ვფიქრობ , თუ სახის მსგავსებაზე ვიზრუნებთ [ 145a ] , უნდა ვნახოთ მხატვარია , თუ არა ის , ვინც ამას ამბობს .
სოკრატე
კარგი ამბავია . რომელი მოქალაქის [ შვილია ] ?
თეოდოროსი
გაგონილი მაქვს [ მისი ] სახელი , მაგრამ არ მახსოვს . [ 144c ] აი ისაა , აქეთ მომავალთაგან შუაში რომ არის . ახლახან გარეთ გზაზე ზეთით იზელდნენ თავებს ის და მისი მეგობრები , ახლა კი , როგორც ვფიქრობ , დაზელილნი აქეთ მოდიან . შეხედე , მას თუ იცნობ .
სოკრატე
ვიცნობ , სუნიელი ევფრონიოსის [ შვილია ] . ზუსტად ისეთი კაცია , მეგობარო , როგორც ახლა შენ აღწერე , კარგი სახელის მქონე და კარგი ქონებაც დატოვა . ჭაბუკის სახელი კი არ ვიცი . [ 144d ]
თეოდოროსი
თეეტეტოსია , სოკრატე , მისი სახელი . რაც შეეხება ქონებას , ვფიქრობ , მისმა მზრუნველებმა გაანიავეს . თუმცა ფულთან დაკავშირებულ [ საკითხებშიც ] საოცრად თავისუფალია , სოკრატე .
სოკრატე
როგორც ამბობ , კეთილშობილი ადამიანია . სთხოვე , მოვიდეს და აქ დაჯდეს .
თეოდოროსი
ასე იყოს . თეეტეტოს , მოდი სოკრატესთან .
სოკრატე
ასე [ მოიქეცი ] , თეეტეტოს , რათა მეც შევძლო ჩემი თავის დანახვა , თუ როგორი სახე მაქვს . თეოდოროსი ამბობს [ 144e ] , რომ შენი მსგავსი [ სახე ] მაქვს . ახლა რომ თითოეულს ლირა გვქონდეს , მან კი თქვას , რომ ისინი ერთნაირადაა აწყობილი , პირდაპირ დავუჯერებდით , თუ ჯერ ვნახავდით არის თუ არა ის მუსიკოსი , ვინც ამას ამბობს ?
თეეტეტოსი
ჯერ ვნახავდით .
სოკრატე
თუ აღმოვაჩენდით , რომ ამგვარია , დავუჯერებდით , ხოლო თუ არაა მუსიკოსი , არა , ასეა ?
თეეტეტოსი
მართალია .
სოკრატე
ახლაც , ვფიქრობ , თუ სახის მსგავსებაზე ვიზრუნებთ [ 145a ] , უნდა ვნახოთ მხატვარია , თუ არა ის , ვინც ამას ამბობს .
Theaetetus 145
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-03-28 10:39:05
- Modified on 2017-03-29 16:59:08
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεαίτητος
δοκεῖ μοι .
Σωκράτης
ἦ οὖν ζωγραφικὸς Θεόδωρος ;
Θεαίτητος
οὔχ , ὅσον γέ με εἰδέναι .
Σωκράτης
ἆρ᾽ οὐδὲ γεωμετρικός ;
Θεαίτητος
πάντως δήπου , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
ἦ καὶ ἀστρονομικὸς καὶ λογιστικός τε καὶ μουσικὸς καὶ ὅσα παιδείας ἔχεται ;
Θεαίτητος
ἔμοιγε δοκεῖ .
Σωκράτης
εἰ μὲν ἄρα ἡμᾶς τοῦ σώματός τι ὁμοίους φησὶν εἶναι ἐπαινῶν πῃ ἢ ψέγων , οὐ πάνυ αὐτῷ ἄξιον τὸν νοῦν προσέχειν .
Θεαίτητος
ἴσως οὔ . [ 145β ]
Σωκράτης
τί δ᾽ εἰ ποτέρου τὴν ψυχὴν ἐπαινοῖ πρὸς ἀρετήν τε καὶ σοφίαν ; ἆρ᾽ οὐκ ἄξιον τῷ μὲν ἀκούσαντι προθυμεῖσθαι ἀνασκέψασθαι τὸν ἐπαινεθέντα , τῷ δὲ προθύμως ἑαυτὸν ἐπιδεικνύναι ;
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
ὥρα τοίνυν , ὦ φίλε Θεαίτητε , σοὶ μὲν ἐπιδεικνύναι , ἐμοὶ δὲ σκοπεῖσθαι : ὡς εὖ ἴσθι ὅτι Θεόδωρος πολλοὺς δὴ πρός με ἐπαινέσας ξένους τε καὶ ἀστοὺς οὐδένα πω ἐπῄνεσεν ὡς σὲ νυνδή .
Θεαίτητος
εὖ ἂν ἔχοι , ὦ Σώκρατες : ἀλλ᾽ ὅρα μὴ παίζων [ 145ξ ] ἔλεγεν .
Σωκράτης
οὐχ οὗτος ὁ τρόπος Θεοδώρου : ἀλλὰ μὴ ἀναδύου τὰ ὡμολογημένα σκηπτόμενος παίζοντα λέγειν τόνδε , ἵνα μὴ καὶ ἀναγκασθῇ μαρτυρεῖν—πάντως γὰρ οὐδεὶς ἐπισκήψετ᾽ αὐτῷ—ἀλλὰ θαρρῶν ἔμμενε τῇ ὁμολογίᾳ .
Θεαίτητος
ἀλλὰ χρὴ ταῦτα ποιεῖν , εἰ σοὶ δοκεῖ .
Σωκράτης
λέγε δή μοι : μανθάνεις που παρὰ Θεοδώρου γεωμετρίας ἄττα ;
Θεαίτητος
ἔγωγε . [ 145δ ]
Σωκράτης
καὶ τῶν περὶ ἀστρονομίαν τε καὶ ἁρμονίας καὶ λογισμούς ;
Θεαίτητος
προθυμοῦμαί γε δή .
Σωκράτης
καὶ γὰρ ἐγώ , ὦ παῖ , παρά τε τούτου καὶ παρ᾽ ἄλλων οὓς ἂν οἴωμαί τι τούτων ἐπαΐειν . ἀλλ᾽ ὅμως τὰ μὲν ἄλλα ἔχω περὶ αὐτὰ μετρίως , μικρὸν δέ τι ἀπορῶ ὃ μετὰ σοῦ τε καὶ τῶνδε σκεπτέον . καί μοι λέγε : ἆρ᾽ οὐ τὸ μανθάνειν ἐστὶν τὸ σοφώτερον γίγνεσθαι περὶ ὃ μανθάνει τις ;
Θεαίτητος
πῶς γὰρ οὔ ;
Σωκράτης
σοφίᾳ δέ γ᾽ οἶμαι σοφοὶ οἱ σοφοί .
Θεαίτητος
ναί . [ 145ε ]
Σωκράτης
τοῦτο δὲ μῶν διαφέρει τι ἐπιστήμης ;
Θεαίτητος
τὸ ποῖον ;
Σωκράτης
ἡ σοφία . ἢ οὐχ ἅπερ ἐπιστήμονες ταῦτα καὶ σοφοί ;
Θεαίτητος
τί μήν ;
Σωκράτης
ταὐτὸν ἄρα ἐπιστήμη καὶ σοφία ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
τοῦτ᾽ αὐτὸ τοίνυν ἐστὶν ὃ ἀπορῶ καὶ οὐ δύναμαι λαβεῖν ἱκανῶς παρ᾽ ἐμαυτῷ , ἐπιστήμη ὅτι ποτὲ τυγχάνει ὄν .
δοκεῖ μοι .
Σωκράτης
ἦ οὖν ζωγραφικὸς Θεόδωρος ;
Θεαίτητος
οὔχ , ὅσον γέ με εἰδέναι .
Σωκράτης
ἆρ᾽ οὐδὲ γεωμετρικός ;
Θεαίτητος
πάντως δήπου , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
ἦ καὶ ἀστρονομικὸς καὶ λογιστικός τε καὶ μουσικὸς καὶ ὅσα παιδείας ἔχεται ;
Θεαίτητος
ἔμοιγε δοκεῖ .
Σωκράτης
εἰ μὲν ἄρα ἡμᾶς τοῦ σώματός τι ὁμοίους φησὶν εἶναι ἐπαινῶν πῃ ἢ ψέγων , οὐ πάνυ αὐτῷ ἄξιον τὸν νοῦν προσέχειν .
Θεαίτητος
ἴσως οὔ . [ 145β ]
Σωκράτης
τί δ᾽ εἰ ποτέρου τὴν ψυχὴν ἐπαινοῖ πρὸς ἀρετήν τε καὶ σοφίαν ; ἆρ᾽ οὐκ ἄξιον τῷ μὲν ἀκούσαντι προθυμεῖσθαι ἀνασκέψασθαι τὸν ἐπαινεθέντα , τῷ δὲ προθύμως ἑαυτὸν ἐπιδεικνύναι ;
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
ὥρα τοίνυν , ὦ φίλε Θεαίτητε , σοὶ μὲν ἐπιδεικνύναι , ἐμοὶ δὲ σκοπεῖσθαι : ὡς εὖ ἴσθι ὅτι Θεόδωρος πολλοὺς δὴ πρός με ἐπαινέσας ξένους τε καὶ ἀστοὺς οὐδένα πω ἐπῄνεσεν ὡς σὲ νυνδή .
Θεαίτητος
εὖ ἂν ἔχοι , ὦ Σώκρατες : ἀλλ᾽ ὅρα μὴ παίζων [ 145ξ ] ἔλεγεν .
Σωκράτης
οὐχ οὗτος ὁ τρόπος Θεοδώρου : ἀλλὰ μὴ ἀναδύου τὰ ὡμολογημένα σκηπτόμενος παίζοντα λέγειν τόνδε , ἵνα μὴ καὶ ἀναγκασθῇ μαρτυρεῖν—πάντως γὰρ οὐδεὶς ἐπισκήψετ᾽ αὐτῷ—ἀλλὰ θαρρῶν ἔμμενε τῇ ὁμολογίᾳ .
Θεαίτητος
ἀλλὰ χρὴ ταῦτα ποιεῖν , εἰ σοὶ δοκεῖ .
Σωκράτης
λέγε δή μοι : μανθάνεις που παρὰ Θεοδώρου γεωμετρίας ἄττα ;
Θεαίτητος
ἔγωγε . [ 145δ ]
Σωκράτης
καὶ τῶν περὶ ἀστρονομίαν τε καὶ ἁρμονίας καὶ λογισμούς ;
Θεαίτητος
προθυμοῦμαί γε δή .
Σωκράτης
καὶ γὰρ ἐγώ , ὦ παῖ , παρά τε τούτου καὶ παρ᾽ ἄλλων οὓς ἂν οἴωμαί τι τούτων ἐπαΐειν . ἀλλ᾽ ὅμως τὰ μὲν ἄλλα ἔχω περὶ αὐτὰ μετρίως , μικρὸν δέ τι ἀπορῶ ὃ μετὰ σοῦ τε καὶ τῶνδε σκεπτέον . καί μοι λέγε : ἆρ᾽ οὐ τὸ μανθάνειν ἐστὶν τὸ σοφώτερον γίγνεσθαι περὶ ὃ μανθάνει τις ;
Θεαίτητος
πῶς γὰρ οὔ ;
Σωκράτης
σοφίᾳ δέ γ᾽ οἶμαι σοφοὶ οἱ σοφοί .
Θεαίτητος
ναί . [ 145ε ]
Σωκράτης
τοῦτο δὲ μῶν διαφέρει τι ἐπιστήμης ;
Θεαίτητος
τὸ ποῖον ;
Σωκράτης
ἡ σοφία . ἢ οὐχ ἅπερ ἐπιστήμονες ταῦτα καὶ σοφοί ;
Θεαίτητος
τί μήν ;
Σωκράτης
ταὐτὸν ἄρα ἐπιστήμη καὶ σοφία ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
τοῦτ᾽ αὐτὸ τοίνυν ἐστὶν ὃ ἀπορῶ καὶ οὐ δύναμαι λαβεῖν ἱκανῶς παρ᾽ ἐμαυτῷ , ἐπιστήμη ὅτι ποτὲ τυγχάνει ὄν .
თეეტეტოსი
ასე მგონია .
სოკრატე
თეოდოროსი მხატვარია ?
თეეტეტოსი
რამდენადაც მე ვიცი , არა .
სოკრატე
არც გეომეტრი ?
თეეტეტოსი
სწორედ რომ [ გეომეტრია ] , სოკრატე .
სოკრატე
ასტრონომიც , არითმეტიკოსიც , მუსიკოსიც და ამგვარი განათლებაც აქვს ?
თეეტეტოსი
მე ასე მგონია .
სოკრატე
თუ ამბობს , რომ ჩვენ სხეულებრივად ერთიმეორეს ვგავართ , ამას სადიდებლად აკეთებს თუ დასამცირებლად , განა ეს არ არის ყურადღების მიქცევის ღირსი ?
თეეტეტოსი
ალბათ , არა . [ 145b ]
სოკრატე
და თუ რომელიმეს სულს განადიდებს სიქველისა და სიბრძნის გამო ? სამართლიანი არ იქნება მისმა მსმენელმა მოინდომოს იმის ნახვა , ვინც განადიდეს , ხოლო [ ამ უკანასკნელმა ] კი საკუთარი თავის ჩვენება მოისურვოს ?
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა , სოკრატე .
სოკრატე
მაშ , მეგობარო თეეტეტოს , დროა შენ თავი აჩვენო , მე კი – გნახო . იცოდე , რომ თეოდოროსს ბევრი უცხოელიც უქია ჩემთვის და თანამოქალაქეც , მაგრამ არავინ განუდიდებია ისე , როგორც ახლახან შენ .
თეეტეტოსი
კარგია , თუ ასეა , სოკრატე , მაგრამ ხუმრობით ხომ არ [ 145c ] ამბობდა ?
სოკრატე
ეს თეეტეტოსის თვისება არაა , მაგრამ ნუ გაექცევი შეთანხმებას , თუნდაც ფიქრობდე , რომ ამას ხუმრობით ამბობს , რათა არ ვაიძულოთ ის თავი იმართლოს , არავის ჩაუგდია ის ამ მდგომარეობაში , არამედ გაბედე შენი შეთანხმება შეინარჩუნო .
თეეტეტოსი
ასე უნდა გავაკეთო , რადგან შენ ასე ფიქრობ .
სოკრატე
მოდი , მითხარი , გეომეტრიიდან რამეს თუ სწავლობ თეოდოროსთან ?
თეეტეტოსი
კი . [ 145d ]
სოკრატე
ასტრონომიას , ჰარმონიას და არითმეტიკას რაც შეეხება ?
თეეტეტოსი
ვცდილობ .
სოკრატე
მეც , ბიჭუნავ , მისგანაც და ყველა სხვისგან , ვინც , ვფიქრობ , რომ ამათ შესახებ რაიმე იცის . სხვა რაღაცეებთან დაკავშირებით საკმარისი [ ცოდნა ] მაქვს , ამ მცირე [ რაღაცასთან ] დაკავშირებით კი გაუგებრობაში ვარ , უნდა განვიხილო შენთან და ამათთან ერთად . მითხარი , სწავლა ხომ უფრო მეტად ბრძნად გახდომაა იმაში , რასაც სწავლობ ?
თეეტეტოსი
როგორ არა ?
სოკრატე
ვფიქრობ , სიბრძნით არიან ბრძენნი ბრძენნი .
თეეტეტოსი
კი . [ 145e ]
სოკრატე
ნუთუ ეს რამით განსხვავდება ცოდნისგან ?
თეეტეტოსი
რომელი ?
სოკრატე
სიბრძნე . რაღაცის მცოდნენი ბრძენნი არ არიან ?
თეეტეტოსი
აბა რა .
სოკრატე
ერთი და იგივეა ცოდნა და სიბრძნე ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
ზუსტად ესაა , რაშიც გაუგებრობაში ვარ და თავად საკმარისად არ შემიძლია გავერკვე , რა არის ცოდნა .
ასე მგონია .
სოკრატე
თეოდოროსი მხატვარია ?
თეეტეტოსი
რამდენადაც მე ვიცი , არა .
სოკრატე
არც გეომეტრი ?
თეეტეტოსი
სწორედ რომ [ გეომეტრია ] , სოკრატე .
სოკრატე
ასტრონომიც , არითმეტიკოსიც , მუსიკოსიც და ამგვარი განათლებაც აქვს ?
თეეტეტოსი
მე ასე მგონია .
სოკრატე
თუ ამბობს , რომ ჩვენ სხეულებრივად ერთიმეორეს ვგავართ , ამას სადიდებლად აკეთებს თუ დასამცირებლად , განა ეს არ არის ყურადღების მიქცევის ღირსი ?
თეეტეტოსი
ალბათ , არა . [ 145b ]
სოკრატე
და თუ რომელიმეს სულს განადიდებს სიქველისა და სიბრძნის გამო ? სამართლიანი არ იქნება მისმა მსმენელმა მოინდომოს იმის ნახვა , ვინც განადიდეს , ხოლო [ ამ უკანასკნელმა ] კი საკუთარი თავის ჩვენება მოისურვოს ?
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა , სოკრატე .
სოკრატე
მაშ , მეგობარო თეეტეტოს , დროა შენ თავი აჩვენო , მე კი – გნახო . იცოდე , რომ თეოდოროსს ბევრი უცხოელიც უქია ჩემთვის და თანამოქალაქეც , მაგრამ არავინ განუდიდებია ისე , როგორც ახლახან შენ .
თეეტეტოსი
კარგია , თუ ასეა , სოკრატე , მაგრამ ხუმრობით ხომ არ [ 145c ] ამბობდა ?
სოკრატე
ეს თეეტეტოსის თვისება არაა , მაგრამ ნუ გაექცევი შეთანხმებას , თუნდაც ფიქრობდე , რომ ამას ხუმრობით ამბობს , რათა არ ვაიძულოთ ის თავი იმართლოს , არავის ჩაუგდია ის ამ მდგომარეობაში , არამედ გაბედე შენი შეთანხმება შეინარჩუნო .
თეეტეტოსი
ასე უნდა გავაკეთო , რადგან შენ ასე ფიქრობ .
სოკრატე
მოდი , მითხარი , გეომეტრიიდან რამეს თუ სწავლობ თეოდოროსთან ?
თეეტეტოსი
კი . [ 145d ]
სოკრატე
ასტრონომიას , ჰარმონიას და არითმეტიკას რაც შეეხება ?
თეეტეტოსი
ვცდილობ .
სოკრატე
მეც , ბიჭუნავ , მისგანაც და ყველა სხვისგან , ვინც , ვფიქრობ , რომ ამათ შესახებ რაიმე იცის . სხვა რაღაცეებთან დაკავშირებით საკმარისი [ ცოდნა ] მაქვს , ამ მცირე [ რაღაცასთან ] დაკავშირებით კი გაუგებრობაში ვარ , უნდა განვიხილო შენთან და ამათთან ერთად . მითხარი , სწავლა ხომ უფრო მეტად ბრძნად გახდომაა იმაში , რასაც სწავლობ ?
თეეტეტოსი
როგორ არა ?
სოკრატე
ვფიქრობ , სიბრძნით არიან ბრძენნი ბრძენნი .
თეეტეტოსი
კი . [ 145e ]
სოკრატე
ნუთუ ეს რამით განსხვავდება ცოდნისგან ?
თეეტეტოსი
რომელი ?
სოკრატე
სიბრძნე . რაღაცის მცოდნენი ბრძენნი არ არიან ?
თეეტეტოსი
აბა რა .
სოკრატე
ერთი და იგივეა ცოდნა და სიბრძნე ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
ზუსტად ესაა , რაშიც გაუგებრობაში ვარ და თავად საკმარისად არ შემიძლია გავერკვე , რა არის ცოდნა .
Theaetetus 149
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-03-28 15:23:45
- Modified on 2017-03-29 16:59:14
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili