Franziska Schmid
Universität Bamberg
Rumi: Mathnawi. Vorrede (Verse 1 - 35)
Franziska Schmid /
- Created on 2018-05-18 11:21:17
- Modified on 2018-05-23 16:32:38
- Aligned by Franziska Schmid
فارسی
English
Deutsch
بسم الله الرحمن الرحيم
1 بشنو از نی چون حکایت می کند
از جداییها شکایت می کند
2 کز نیستان تا مرا ببریده اند
از نفیرم مرد و زن نالیده اند
3 سینه خواهم شرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق
4 هر کسی دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش
5 من بهر جمعیتی نالان شدم
جفت بدحالان و خوش حالان شدم
6 هر کسی از ظن خود شد یار من
از درون من نجست اسرار من
7 سر من از ناله ی من دور نیست
لیک چشم و گوش را آن نور نیست
8 تن ز جان و جان ز تن مستور نیست
لیک کس را دید جان دستور نیست
9 آتشست این بانگ نای و نیست باد
هر که این آتش ندارد نیست باد
10 آتش عشقست کاندر نی فتاد
جوشش عشقست کاندر می فتاد
11 نی حریف هر که از یاری برید
پرده هااش پرده های ما درید
12 همچو نی زهری و تریاقی که دید
همچو نی دمساز و مشتاقی که دید
13 نی حدیث راه پر خون می کند
قصه های عشق مجنون می کند
14 محرم این هوش جز بیهوش نیست
مر زبان را مشتری چون گوش نیست
15 در غم ما روز ها بیگاه شد
روز ها با سوز ها همراه شد
16 روزها گر رفت گو رو باک نیست
تو بمان ای آنک چون تو پاک نیست
17 هر که جز ماهی ز آبش سير شد
هر که بی روزيست روزش دير شد
18 در نيابد حالِ پخته هيچ خام
پس سخن کوتاه بايد والسلام
19 بند بگسل باش آزاد ای پسر
چند باشی بندِ سيم و بندِ زر
20 گر بريزی بحررا در کوزۀ
چند گُنجد قسمت يک روزۀ
21 کوزۀ چشم حريصان پر نشد
تا صدف قانع نشد پر دُر نشد
22 هر کرا جامه ز عشقی چاک شد
او ز حرص و جملۀ عيبی پاک شد
23 شاد باش ای عشقِ خوش سودای ما
ای طبيت جملۀ علتهای ما
24 ای دوای نخوت و ناموسِ ما
ای تو افلاطون و جالينوس ما
25 جسم خاک از عشق بر افلاک شد
کوه در رقص آمد و چالاک شد
26 عشق جان طور آمد عاشقا
طور مست و خَرَّ موسی صاعقا
27 با لب دمسازِ خود گر جفتمی
همچو نی من گفتنیها گفتمی
28 هرک او از هم زبانی شد جدا
بی زبان شد گرچه دارد صد نوا
29 چونک گل رفت و گلستان در گذشت
نشنوی زآن پس ز بلبل سر گذشت
30 جمله معشوقست و عاشق پردۀ
زنده معشوقست و عاشق مردۀ
31 چون نباشد عشق را پروای او
او چو مرغی ماند بی پر وای او
32 من چگونه هوش دارم پيش و پس
چون نباشد نورِ يارم پيش و پس
33 عشق خواهد کين سخن بيرون بود
آينه غمّاز نبود چون بود
34 آينه ات دانی چرا غمّاز نيست
زآنک زنگار از رخش ممتاز نيست
35 بشنويد ای دوستان اين داستان
خود حقيقت نقدِ حال ماست آن
1 بشنو از نی چون حکایت می کند
از جداییها شکایت می کند
2 کز نیستان تا مرا ببریده اند
از نفیرم مرد و زن نالیده اند
3 سینه خواهم شرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق
4 هر کسی دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش
5 من بهر جمعیتی نالان شدم
جفت بدحالان و خوش حالان شدم
6 هر کسی از ظن خود شد یار من
از درون من نجست اسرار من
7 سر من از ناله ی من دور نیست
لیک چشم و گوش را آن نور نیست
8 تن ز جان و جان ز تن مستور نیست
لیک کس را دید جان دستور نیست
9 آتشست این بانگ نای و نیست باد
هر که این آتش ندارد نیست باد
10 آتش عشقست کاندر نی فتاد
جوشش عشقست کاندر می فتاد
11 نی حریف هر که از یاری برید
پرده هااش پرده های ما درید
12 همچو نی زهری و تریاقی که دید
همچو نی دمساز و مشتاقی که دید
13 نی حدیث راه پر خون می کند
قصه های عشق مجنون می کند
14 محرم این هوش جز بیهوش نیست
مر زبان را مشتری چون گوش نیست
15 در غم ما روز ها بیگاه شد
روز ها با سوز ها همراه شد
16 روزها گر رفت گو رو باک نیست
تو بمان ای آنک چون تو پاک نیست
17 هر که جز ماهی ز آبش سير شد
هر که بی روزيست روزش دير شد
18 در نيابد حالِ پخته هيچ خام
پس سخن کوتاه بايد والسلام
19 بند بگسل باش آزاد ای پسر
چند باشی بندِ سيم و بندِ زر
20 گر بريزی بحررا در کوزۀ
چند گُنجد قسمت يک روزۀ
21 کوزۀ چشم حريصان پر نشد
تا صدف قانع نشد پر دُر نشد
22 هر کرا جامه ز عشقی چاک شد
او ز حرص و جملۀ عيبی پاک شد
23 شاد باش ای عشقِ خوش سودای ما
ای طبيت جملۀ علتهای ما
24 ای دوای نخوت و ناموسِ ما
ای تو افلاطون و جالينوس ما
25 جسم خاک از عشق بر افلاک شد
کوه در رقص آمد و چالاک شد
26 عشق جان طور آمد عاشقا
طور مست و خَرَّ موسی صاعقا
27 با لب دمسازِ خود گر جفتمی
همچو نی من گفتنیها گفتمی
28 هرک او از هم زبانی شد جدا
بی زبان شد گرچه دارد صد نوا
29 چونک گل رفت و گلستان در گذشت
نشنوی زآن پس ز بلبل سر گذشت
30 جمله معشوقست و عاشق پردۀ
زنده معشوقست و عاشق مردۀ
31 چون نباشد عشق را پروای او
او چو مرغی ماند بی پر وای او
32 من چگونه هوش دارم پيش و پس
چون نباشد نورِ يارم پيش و پس
33 عشق خواهد کين سخن بيرون بود
آينه غمّاز نبود چون بود
34 آينه ات دانی چرا غمّاز نيست
زآنک زنگار از رخش ممتاز نيست
35 بشنويد ای دوستان اين داستان
خود حقيقت نقدِ حال ماست آن
In the Name of God the Merciful , The Compassionate .
1 Listen to the reed how it tells a tale ,
complaining of separations
2 Saying , " Ever since I was parted from the reed-bed ,
my lament hath caused man and woman to moan .
3 I want a bosom torn by severance ,
that I may unfold ( to such a one ) the pain of love-desire .
4 Every one who is left far from his source
wishes back the time when he was united with it .
5 In every company I uttered my wailful notes ,
I consorted with the unhappy and with them that rejoice .
6 Every one became my friend from his own opinion ;
none sought out my secrets from within me .
7 My secret is not far from my plaint ,
but ear and eye lack the light ( whereby it should be apprehended ) .
8 Body is not veiled from soul , nor soul from body ,
yet none is permitted to see the soul .
9 This noise of the reed is fire , it is not wind :
whoso hath not this fire , may he be naught !
10 ’Tis the fire of Love that is in the reed ,
’tis the fervour of Love that is in the wine .
11 The reed is the comrade of every one who has been parted from a friend :
its strains pierced our hearts .
12 Who ever saw a poison and antidote like the reed ?
Who ever saw a sympathiser and a longing lover like the reed ?
13 The reed tells of the Way full of blood
and recounts stories of the passion of Majnun .
14 Only to the senseless is this sense confided :
the tongue hath no customer save the ear .
15 In our woe the days ( of life ) have become untimely :
our days travel hand in hand with burning griefs .
16 If our days are gone , let them go ! – ’tis no matter .
Do Thou remain , for none is holy as Thou art !
17 Whoever is not a fish becomes sated with His water ;
whoever is without daily bread finds the day long .
18 None that is raw understands the state of the ripe :
therefore my words must be brief . Farewell !
19 O son , burst thy chains and be free !
How long wilt thou be a bondsman to silver and gold ?
20 If thou pour the sea into a pitcher ,
how much will it hold ? One day’s store .
21 The pitcher , the eye of the covetous , never becomes full :
the oyster-shell is not filled with pearls until it is contented .
22 He ( alone ) whose garment is rented by a ( mighty ) love
is purged of covetousness and all defect .
23 Hail , O Love that bringest us good gain –
thou that art the physician of all our ills ,
24 The remedy of our pride and vainglory ,
our Plato and our Galen !
25 Through Love the earthly body soared to the skies :
the mountain began to dance and became nimble .
26 Love inspired Mount Sinai , O lover ,
( so that ) Sinai ( was made ) drunken and Moses fell in a swoon .
27 Were I joined to the lip of one in accord with me ,
I too , like the reed , would tell all that may be told ;
28 ( But ) whoever is parted from one who speaks his language
becomes dumb , though he have a hundred songs .
29 When the rose is gone and the garden faded ,
thou wilt hear no more the nightingale’s story .
30 The Beloved is all and the lover ( but ) a veil ;
the Beloved is living and the lover a dead thing .
31 When Love hath no care for him ,
he is left as a bird without wings . Alas for him then !
32 How should I have consciousness ( of aught ) before or behind
when the light of my Beloved is not before me and behind ?
33 Love wills that this Word should be shown forth :
if the mirror does not reflect , how is that ?
34 Dost thou know why the mirror ( of thy soul ) reflects nothing ?
Because the rust is not cleared from its face .
35 O my friends , hearken to this tale :
in truth it is the very marrow of our inward state .
1 Listen to the reed how it tells a tale ,
complaining of separations
2 Saying , " Ever since I was parted from the reed-bed ,
my lament hath caused man and woman to moan .
3 I want a bosom torn by severance ,
that I may unfold ( to such a one ) the pain of love-desire .
4 Every one who is left far from his source
wishes back the time when he was united with it .
5 In every company I uttered my wailful notes ,
I consorted with the unhappy and with them that rejoice .
6 Every one became my friend from his own opinion ;
none sought out my secrets from within me .
7 My secret is not far from my plaint ,
but ear and eye lack the light ( whereby it should be apprehended ) .
8 Body is not veiled from soul , nor soul from body ,
yet none is permitted to see the soul .
9 This noise of the reed is fire , it is not wind :
whoso hath not this fire , may he be naught !
10 ’Tis the fire of Love that is in the reed ,
’tis the fervour of Love that is in the wine .
11 The reed is the comrade of every one who has been parted from a friend :
its strains pierced our hearts .
12 Who ever saw a poison and antidote like the reed ?
Who ever saw a sympathiser and a longing lover like the reed ?
13 The reed tells of the Way full of blood
and recounts stories of the passion of Majnun .
14 Only to the senseless is this sense confided :
the tongue hath no customer save the ear .
15 In our woe the days ( of life ) have become untimely :
our days travel hand in hand with burning griefs .
16 If our days are gone , let them go ! – ’tis no matter .
Do Thou remain , for none is holy as Thou art !
17 Whoever is not a fish becomes sated with His water ;
whoever is without daily bread finds the day long .
18 None that is raw understands the state of the ripe :
therefore my words must be brief . Farewell !
19 O son , burst thy chains and be free !
How long wilt thou be a bondsman to silver and gold ?
20 If thou pour the sea into a pitcher ,
how much will it hold ? One day’s store .
21 The pitcher , the eye of the covetous , never becomes full :
the oyster-shell is not filled with pearls until it is contented .
22 He ( alone ) whose garment is rented by a ( mighty ) love
is purged of covetousness and all defect .
23 Hail , O Love that bringest us good gain –
thou that art the physician of all our ills ,
24 The remedy of our pride and vainglory ,
our Plato and our Galen !
25 Through Love the earthly body soared to the skies :
the mountain began to dance and became nimble .
26 Love inspired Mount Sinai , O lover ,
( so that ) Sinai ( was made ) drunken and Moses fell in a swoon .
27 Were I joined to the lip of one in accord with me ,
I too , like the reed , would tell all that may be told ;
28 ( But ) whoever is parted from one who speaks his language
becomes dumb , though he have a hundred songs .
29 When the rose is gone and the garden faded ,
thou wilt hear no more the nightingale’s story .
30 The Beloved is all and the lover ( but ) a veil ;
the Beloved is living and the lover a dead thing .
31 When Love hath no care for him ,
he is left as a bird without wings . Alas for him then !
32 How should I have consciousness ( of aught ) before or behind
when the light of my Beloved is not before me and behind ?
33 Love wills that this Word should be shown forth :
if the mirror does not reflect , how is that ?
34 Dost thou know why the mirror ( of thy soul ) reflects nothing ?
Because the rust is not cleared from its face .
35 O my friends , hearken to this tale :
in truth it is the very marrow of our inward state .
1 Hör’ auf der Flöte Rohr , was es verkündet ,
Hör’ , wie es klagt , von Sehnsuchtsschmerz entzündet :
2 „Als man mich abschnitt am beschilften See ,
Da weinte alle Welt bei meinem Weh .
3 Ich such’ ein sehnend Herz , in dessen Wunde
Ich gieße meines Trennungsleides Kunde :
4 Sehnt doch nach des Zusammenweilens Glück
Der Heimatferne allzeit sich zurück .
5 Klagend durchzog ich drum die weite Welt ,
Und Schlechten bald , bald Guten beigesellt ,
6 Galt jedem ich als Freund und als Gefährte ,
Und keiner fragte , was mein Herz beschwerte .
7 Und doch – so fern ist’s meiner Klage nicht ,
Den Sinnen nur fehlt der Erkenntnis Licht .
8 So find auch Seel’ und Leib einander klar ,
Doch welchem Aug’ stellt’ je ein Geist sich dar ? "
9 Kein Hauch , nein Feuer sich dem Rohr entwindet .
Verderben dem , den diese Glut nicht zündet !
10 Der Liebe Glut ist’s , die im Rohre saust ,
Der Liebe Seufzen , das im Wein aufbraust .
11 Getrennter Liebenden Gefährtin sie ,
Zerreißt das Innerste die Melodie .
12 Als Gift , als Gegengift stets unvergleichlich ,
An Mitgefühl und Sehnsucht unerreichlich ,
13 Gibt sie vom Pfad im Blute uns Bericht ,
Von Medschnuns Liebe singt sie manch Gedicht .
14 Vertraut mit diesem Sinn ist nur der Tor ,
Gleichwie der Zunge Kundsmann nur das Ohr .
15 In Leid sind unsre Tage hingeflogen ,
Und mit den Tagen Plagen mitgezogen !
16 Und ziehn die Tage , laß sie ziehn in Ruh‘ ,
O du der Reinen Reinster , daure du !
17 Den Fisch nur sättigt nie die Flut , doch lang
Sind des Darbenden Tage , lang und bang .
18 Aber mein Wort sei kurz ; versteht doch nicht
Der Rohe , was der Vielgeprüfte spricht .
19 Sei frei , mein Knabe , und durchbrich die Schranke ,
Zu lang war Gold und Silber dein Gedanke !
20 Denn gössest du das Meer in einen Krug ,
Was faßt er ? Kaum für einen Tag genug .
21 Voll wird des Geiz’gen Aug’ nie ; doch verleiht
Der Muschel Perlen die Genügsamkeit .
22 Wem immer Liebe riß das Kleid entzwei ,
Der ist von Geiz und aller Schande frei .
23 O Liebe , du mein süßes Weh , Heil dir ,
Meiner Gebresten Balsam , für und für !
24 Du heilst von Scham und Hochmut mein Gemüte ,
O du der alten Weisen schönste Blüte !
25 Den Leib von Staub ließ Lieb‘ gen Himmel schweben ,
Der Berg zerbarst , den Liebe macht erbeben ;
26 O Freund , Horeb ist worden liebestrunken ,
Und Moses ist ohnmächtig hingesunken !
27 Wär‘ mir der , den ich liebe , Mund an Mund
Vereint , o manches wollt‘ ich tun auch kund .
28 Doch stumm ist selbst , wer hundert Weisen kennt ,
Ist er von dem , der ihn versteht , getrennt .
29 Wenn Lenz entflohn , wenn hin die Zeit der Rosen ,
Hörst du nicht mehr die Nachtigallen kosen .
30 Zwei Wesen Lieb‘ zu einem Ding verwebt ,
Tot ist , was liebt , nur das Geliebte lebt .
31 Dem Vogel , der die Fittiche verloren ,
Gleicht der , dem Liebe fremd ist , weh‘ dem Toren !
32 Wie könnt‘ ich vor- und rückwärts für mich sorgen ,
Wär‘ mir des Freunds allstrahlend Licht verborgen ?
33 Dies Wort , die Lieb‘ spricht’s , die dem Spiegel gleicht ;
Nützt wohl ein Spiegel , der von Fehlern schweigt ?
34 Mit Rost bedeckt ein Spiegel ist die Seele ,
Der nicht die Liebe kündet ihre Fehle !
35 Vernimm dies Gleichnis , Freund , das ich erzähle ,
Denn es entspricht der Lage meiner Seele .
Hör’ , wie es klagt , von Sehnsuchtsschmerz entzündet :
2 „Als man mich abschnitt am beschilften See ,
Da weinte alle Welt bei meinem Weh .
3 Ich such’ ein sehnend Herz , in dessen Wunde
Ich gieße meines Trennungsleides Kunde :
4 Sehnt doch nach des Zusammenweilens Glück
Der Heimatferne allzeit sich zurück .
5 Klagend durchzog ich drum die weite Welt ,
Und Schlechten bald , bald Guten beigesellt ,
6 Galt jedem ich als Freund und als Gefährte ,
Und keiner fragte , was mein Herz beschwerte .
7 Und doch – so fern ist’s meiner Klage nicht ,
Den Sinnen nur fehlt der Erkenntnis Licht .
8 So find auch Seel’ und Leib einander klar ,
Doch welchem Aug’ stellt’ je ein Geist sich dar ? "
9 Kein Hauch , nein Feuer sich dem Rohr entwindet .
Verderben dem , den diese Glut nicht zündet !
10 Der Liebe Glut ist’s , die im Rohre saust ,
Der Liebe Seufzen , das im Wein aufbraust .
11 Getrennter Liebenden Gefährtin sie ,
Zerreißt das Innerste die Melodie .
12 Als Gift , als Gegengift stets unvergleichlich ,
An Mitgefühl und Sehnsucht unerreichlich ,
13 Gibt sie vom Pfad im Blute uns Bericht ,
Von Medschnuns Liebe singt sie manch Gedicht .
14 Vertraut mit diesem Sinn ist nur der Tor ,
Gleichwie der Zunge Kundsmann nur das Ohr .
15 In Leid sind unsre Tage hingeflogen ,
Und mit den Tagen Plagen mitgezogen !
16 Und ziehn die Tage , laß sie ziehn in Ruh‘ ,
O du der Reinen Reinster , daure du !
17 Den Fisch nur sättigt nie die Flut , doch lang
Sind des Darbenden Tage , lang und bang .
18 Aber mein Wort sei kurz ; versteht doch nicht
Der Rohe , was der Vielgeprüfte spricht .
19 Sei frei , mein Knabe , und durchbrich die Schranke ,
Zu lang war Gold und Silber dein Gedanke !
20 Denn gössest du das Meer in einen Krug ,
Was faßt er ? Kaum für einen Tag genug .
21 Voll wird des Geiz’gen Aug’ nie ; doch verleiht
Der Muschel Perlen die Genügsamkeit .
22 Wem immer Liebe riß das Kleid entzwei ,
Der ist von Geiz und aller Schande frei .
23 O Liebe , du mein süßes Weh , Heil dir ,
Meiner Gebresten Balsam , für und für !
24 Du heilst von Scham und Hochmut mein Gemüte ,
O du der alten Weisen schönste Blüte !
25 Den Leib von Staub ließ Lieb‘ gen Himmel schweben ,
Der Berg zerbarst , den Liebe macht erbeben ;
26 O Freund , Horeb ist worden liebestrunken ,
Und Moses ist ohnmächtig hingesunken !
27 Wär‘ mir der , den ich liebe , Mund an Mund
Vereint , o manches wollt‘ ich tun auch kund .
28 Doch stumm ist selbst , wer hundert Weisen kennt ,
Ist er von dem , der ihn versteht , getrennt .
29 Wenn Lenz entflohn , wenn hin die Zeit der Rosen ,
Hörst du nicht mehr die Nachtigallen kosen .
30 Zwei Wesen Lieb‘ zu einem Ding verwebt ,
Tot ist , was liebt , nur das Geliebte lebt .
31 Dem Vogel , der die Fittiche verloren ,
Gleicht der , dem Liebe fremd ist , weh‘ dem Toren !
32 Wie könnt‘ ich vor- und rückwärts für mich sorgen ,
Wär‘ mir des Freunds allstrahlend Licht verborgen ?
33 Dies Wort , die Lieb‘ spricht’s , die dem Spiegel gleicht ;
Nützt wohl ein Spiegel , der von Fehlern schweigt ?
34 Mit Rost bedeckt ein Spiegel ist die Seele ,
Der nicht die Liebe kündet ihre Fehle !
35 Vernimm dies Gleichnis , Freund , das ich erzähle ,
Denn es entspricht der Lage meiner Seele .