Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
Ivane Javakhishvili Tbilisi State University
Theaetetus 187
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-07 10:22:27
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 187α ]
Σωκράτης
ἀλλ᾽ οὔ τι μὲν δὴ τούτου γε ἕνεκα ἠρχόμεθα διαλεγόμενοι , ἵνα εὕρωμεν τί ποτ᾽ οὐκ ἔστ᾽ ἐπιστήμη , ἀλλὰ τί ἔστιν . ὅμως δὲ τοσοῦτόν γε προβεβήκαμεν , ὥστε μὴ ζητεῖν αὐτὴν ἐν αἰσθήσει τὸ παράπαν ἀλλ᾽ ἐν ἐκείνῳ τῷ ὀνόματι , ὅτι ποτ᾽ ἔχει ἡ ψυχή , ὅταν αὐτὴ καθ᾽ αὑτὴν πραγματεύηται περὶ τὰ ὄντα .
Θεαίτητος
ἀλλὰ μὴν τοῦτό γε καλεῖται , ὦ Σώκρατες , ὡς ἐγᾦμαι , δοξάζειν .
Σωκράτης
ὀρθῶς γὰρ οἴει , ὦ φίλε . καὶ ὅρα δὴ νῦν πάλιν ἐξ [ 187β ] ἀρχῆς , πάντα τὰ πρόσθεν ἐξαλείψας , εἴ τι μᾶλλον καθορᾷς , ἐπειδὴ ἐνταῦθα προελήλυθας . καὶ λέγε αὖθις τί ποτ᾽ ἐστὶν ἐπιστήμη .
Θεαίτητος
δόξαν μὲν πᾶσαν εἰπεῖν , ὦ Σώκρατες , ἀδύνατον , ἐπειδὴ καὶ ψευδής ἐστι δόξα : κινδυνεύει δὲ ἡ ἀληθὴς δόξα ἐπιστήμη εἶναι , καί μοι τοῦτο ἀποκεκρίσθω . ἐὰν γὰρ μὴ φανῇ προϊοῦσιν ὥσπερ τὸ νῦν , ἄλλο τι πειρασόμεθα λέγειν .
Σωκράτης
οὕτω μέντοι χρή , ὦ Θεαίτητε , λέγειν προθύμως μᾶλλον , ἢ ὡς τὸ πρῶτον ὤκνεις ἀποκρίνεσθαι . ἐὰν γὰρ [ 187ξ ] οὕτω δρῶμεν , δυοῖν θάτερα , ἢ εὑρήσομεν ἐφ᾽ ὃ ἐρχόμεθα , ἢ ἧττον οἰησόμεθα εἰδέναι ὃ μηδαμῇ ἴσμεν : καίτοι οὐκ ἂν εἴη μεμπτὸς μισθὸς ὁ τοιοῦτος . καὶ δὴ καὶ νῦν τί φῄς ; δυοῖν ὄντοιν ἰδέαιν δόξης , τοῦ μὲν ἀληθινοῦ , ψευδοῦς δὲ τοῦ ἑτέρου , τὴν ἀληθῆ δόξαν ἐπιστήμην ὁρίζῃ ;
Θεαίτητος
ἔγωγε : τοῦτο γὰρ αὖ νῦν μοι φαίνεται .
Σωκράτης
ἆρ᾽ οὖν ἔτ᾽ ἄξιον περὶ δόξης ἀναλαβεῖν πάλιν—
Θεαίτητος
τὸ ποῖον δὴ λέγεις ; [ 187δ ]
Σωκράτης
θράττει μέ πως νῦν τε καὶ ἄλλοτε δὴ πολλάκις , ὥστ᾽ ἐν ἀπορίᾳ πολλῇ πρὸς ἐμαυτὸν καὶ πρὸς ἄλλον γεγονέναι , οὐκ ἔχοντα εἰπεῖν τί ποτ᾽ ἐστὶ τοῦτο τὸ πάθος παρ᾽ ἡμῖν καὶ τίνα τρόπον ἐγγιγνόμενον .
Θεαίτητος
τὸ ποῖον δή ;
Σωκράτης
τὸ δοξάζειν τινὰ ψευδῆ . σκοπῶ δὴ καὶ νῦν ἔτι διστάζων , πότερον ἐάσωμεν αὐτὸ ἢ ἐπισκεψώμεθα ἄλλον τρόπον ἢ ὀλίγον πρότερον .
Θεαίτητος
τί μήν , ὦ Σώκρατες , εἴπερ γε καὶ ὁπῃτιοῦν φαίνεται δεῖν ; ἄρτι γὰρ οὐ κακῶς γε σὺ καὶ Θεόδωρος ἐλέγετε σχολῆς πέρι , ὡς οὐδὲν ἐν τοῖς τοιοῖσδε κατεπείγει . [ 187ε ]
Σωκράτης
ὀρθῶς ὑπέμνησας : ἴσως γὰρ οὐκ ἀπὸ καιροῦ πάλιν ὥσπερ ἴχνος μετελθεῖν . κρεῖττον γάρ που σμικρὸν εὖ ἢ πολὺ μὴ ἱκανῶς περᾶναι .
Θεαίτητος
τί μήν ;
Σωκράτης
πῶς οὖν ; τί δὴ καὶ λέγομεν ; ψευδῆ φαμεν ἑκάστοτε εἶναι δόξαν , καί τινα ἡμῶν δοξάζειν ψευδῆ , τὸν δ᾽ αὖ ἀληθῆ , ὡς φύσει οὕτως ἐχόντων ;
Θεαίτητος
φαμὲν γὰρ δή .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ οὔ τι μὲν δὴ τούτου γε ἕνεκα ἠρχόμεθα διαλεγόμενοι , ἵνα εὕρωμεν τί ποτ᾽ οὐκ ἔστ᾽ ἐπιστήμη , ἀλλὰ τί ἔστιν . ὅμως δὲ τοσοῦτόν γε προβεβήκαμεν , ὥστε μὴ ζητεῖν αὐτὴν ἐν αἰσθήσει τὸ παράπαν ἀλλ᾽ ἐν ἐκείνῳ τῷ ὀνόματι , ὅτι ποτ᾽ ἔχει ἡ ψυχή , ὅταν αὐτὴ καθ᾽ αὑτὴν πραγματεύηται περὶ τὰ ὄντα .
Θεαίτητος
ἀλλὰ μὴν τοῦτό γε καλεῖται , ὦ Σώκρατες , ὡς ἐγᾦμαι , δοξάζειν .
Σωκράτης
ὀρθῶς γὰρ οἴει , ὦ φίλε . καὶ ὅρα δὴ νῦν πάλιν ἐξ [ 187β ] ἀρχῆς , πάντα τὰ πρόσθεν ἐξαλείψας , εἴ τι μᾶλλον καθορᾷς , ἐπειδὴ ἐνταῦθα προελήλυθας . καὶ λέγε αὖθις τί ποτ᾽ ἐστὶν ἐπιστήμη .
Θεαίτητος
δόξαν μὲν πᾶσαν εἰπεῖν , ὦ Σώκρατες , ἀδύνατον , ἐπειδὴ καὶ ψευδής ἐστι δόξα : κινδυνεύει δὲ ἡ ἀληθὴς δόξα ἐπιστήμη εἶναι , καί μοι τοῦτο ἀποκεκρίσθω . ἐὰν γὰρ μὴ φανῇ προϊοῦσιν ὥσπερ τὸ νῦν , ἄλλο τι πειρασόμεθα λέγειν .
Σωκράτης
οὕτω μέντοι χρή , ὦ Θεαίτητε , λέγειν προθύμως μᾶλλον , ἢ ὡς τὸ πρῶτον ὤκνεις ἀποκρίνεσθαι . ἐὰν γὰρ [ 187ξ ] οὕτω δρῶμεν , δυοῖν θάτερα , ἢ εὑρήσομεν ἐφ᾽ ὃ ἐρχόμεθα , ἢ ἧττον οἰησόμεθα εἰδέναι ὃ μηδαμῇ ἴσμεν : καίτοι οὐκ ἂν εἴη μεμπτὸς μισθὸς ὁ τοιοῦτος . καὶ δὴ καὶ νῦν τί φῄς ; δυοῖν ὄντοιν ἰδέαιν δόξης , τοῦ μὲν ἀληθινοῦ , ψευδοῦς δὲ τοῦ ἑτέρου , τὴν ἀληθῆ δόξαν ἐπιστήμην ὁρίζῃ ;
Θεαίτητος
ἔγωγε : τοῦτο γὰρ αὖ νῦν μοι φαίνεται .
Σωκράτης
ἆρ᾽ οὖν ἔτ᾽ ἄξιον περὶ δόξης ἀναλαβεῖν πάλιν—
Θεαίτητος
τὸ ποῖον δὴ λέγεις ; [ 187δ ]
Σωκράτης
θράττει μέ πως νῦν τε καὶ ἄλλοτε δὴ πολλάκις , ὥστ᾽ ἐν ἀπορίᾳ πολλῇ πρὸς ἐμαυτὸν καὶ πρὸς ἄλλον γεγονέναι , οὐκ ἔχοντα εἰπεῖν τί ποτ᾽ ἐστὶ τοῦτο τὸ πάθος παρ᾽ ἡμῖν καὶ τίνα τρόπον ἐγγιγνόμενον .
Θεαίτητος
τὸ ποῖον δή ;
Σωκράτης
τὸ δοξάζειν τινὰ ψευδῆ . σκοπῶ δὴ καὶ νῦν ἔτι διστάζων , πότερον ἐάσωμεν αὐτὸ ἢ ἐπισκεψώμεθα ἄλλον τρόπον ἢ ὀλίγον πρότερον .
Θεαίτητος
τί μήν , ὦ Σώκρατες , εἴπερ γε καὶ ὁπῃτιοῦν φαίνεται δεῖν ; ἄρτι γὰρ οὐ κακῶς γε σὺ καὶ Θεόδωρος ἐλέγετε σχολῆς πέρι , ὡς οὐδὲν ἐν τοῖς τοιοῖσδε κατεπείγει . [ 187ε ]
Σωκράτης
ὀρθῶς ὑπέμνησας : ἴσως γὰρ οὐκ ἀπὸ καιροῦ πάλιν ὥσπερ ἴχνος μετελθεῖν . κρεῖττον γάρ που σμικρὸν εὖ ἢ πολὺ μὴ ἱκανῶς περᾶναι .
Θεαίτητος
τί μήν ;
Σωκράτης
πῶς οὖν ; τί δὴ καὶ λέγομεν ; ψευδῆ φαμεν ἑκάστοτε εἶναι δόξαν , καί τινα ἡμῶν δοξάζειν ψευδῆ , τὸν δ᾽ αὖ ἀληθῆ , ὡς φύσει οὕτως ἐχόντων ;
Θεαίτητος
φαμὲν γὰρ δή .
[
187a
]
სოკრატე
მაგრამ იმის გამო ხომ არ დავიწყეთ საუბარი , რომ აღმოგვეჩინა , რა არ არის ცოდნა , არამედ – რა არის . თუმცა იმდენად წინ წავედით , რომ საერთოდ აღარ ვეძებთ მას შეგრძნებაში , არამედ იმ სახელში , რაც სულს მაშინ აქვს , როდესაც ის თავის თავში არსებულებითაა დაკავებული .
თეეტეტოსი
ამას კი , სოკრატე , ვფიქრობ , შეხედულების ქონა უნდა ეწოდოს .
სოკრატე
სწორად ფიქრობ , მეგობარო , ახლა კვლავ თავიდან შეხედე , [ 187b ] , მოიშორე წინა [ მსჯელობები ] და [ ნახე ] უფრო დიდ რამეს ხომ ვერ ხედავ , რაკი აქამდე მოხვედი . კიდევ თქვი , რა არის ცოდნა .
თეეტეტოსი
ყველა შეხედულება რომ ვთქვათ , შეუძლებელია , სოკრატე , რადგან მცდარი შეხედულებაც არსებობს . როგორც ჩანს , ჭეშმარიტი შეხედულება არის ცოდნა . ეს იყოს ჩემი პასუხი . თუ , როცა წინ წავალთ , ასე არ აღმოჩნდება , როგორც ახლა [ მოხდა ] , სხვა რამის თქმას შევეცდებით .
სოკრატე
ასეა საჭირო , თეეტეტოს , თუმცა უფრო გამბედავად თქვი და მორიდებით ნუ პასუხობ , როგორც წინაზე . [ 187c ] თუ ასე მოვიქცევით , ორიდან ერთ-ერთი [ გამოვა ] , ან აღმოვაჩენთ იმას , რისთვისაც მოვედით , ან ნაკლებად გვეგონება , რომ ვიცით ის , რაც სულ არ ვიცით და ესეც არ იქნება დასაძრახი ჯილდო . აი , ახლაც , რას ამბობ ? შეხედულების ორი სახე არსებობს , ერთი ჭეშმარიტი , მეორე კი – მცდარი და ჭეშმარიტი შეხედულება განისაზღვრება როგორც ცოდნა , ხომ ?
თეეტეტოსი
კი . ასე მგონია ეს ახლა .
სოკრატე
ხომ არ ღირს , კვლავ შეხედულების შესახებ [ მსჯელობას ] დავუბრუნდეთ ?
თეეტეტოსი
რაზე ამბობ ? [ 187d ]
სოკრატე
ახლაც , როგორც ხშირად სხვა დროს , მაწუხებს ის , რომ სირთულეში ვარ ჩემ თავთანაც და სხვებთანაც , რაკი არ მაქვს სათქმელი , როგორია ეს განცდა და როგორ წარმოიშობა ჩვენში .
თეეტეტოსი
რომელი ?
სოკრატე
მცდარი შეხედულების ქონა . ახლაც ვუყურებ და ვეჭვობ , ხომ არ დავანებოთ თავი და განვიხილოთ სხვა გზით და არა ცოტა ხნის წინ [ რომ ვიყენებდით , იმით ] .
თეეტეტოსი
რატომაც არა , სოკრატე , თუ გგონია , რომ ასეა საჭირო ? ახლახანს შენ და თეოდოროსი არ ამბობდით მოცალეობის შესახებ , არც ისე ცუდად , რომ არაფერმა უნდა დააჩქაროს ის ? [ 187e ]
სოკრატე
სწორად გაიხსენე . შესაძლოა , უდროო არ იყოს , კვლავ როგორც კვალს , ისე მივყვეთ . უკეთესია მცირე გააკეთო და კარგად , ვიდრე ბევრი და არ იყოს საკმარისად დასრულებული .
თეეტეტოსი
აბა რა .
სოკრატე
მაშ , რას ვიტყვით ? ვიტყვით , რომ ყველაფერზე არსებობს მცდარი შეხედულება და ჩვენგან ერთს მცდარი შეხედულება აქვს , ხოლო მეორეს ჭეშმარიტი და ასეა ბუნებით დადგენილი ?
თეეტეტოსი
ვიტყვით .
სოკრატე
მაგრამ იმის გამო ხომ არ დავიწყეთ საუბარი , რომ აღმოგვეჩინა , რა არ არის ცოდნა , არამედ – რა არის . თუმცა იმდენად წინ წავედით , რომ საერთოდ აღარ ვეძებთ მას შეგრძნებაში , არამედ იმ სახელში , რაც სულს მაშინ აქვს , როდესაც ის თავის თავში არსებულებითაა დაკავებული .
თეეტეტოსი
ამას კი , სოკრატე , ვფიქრობ , შეხედულების ქონა უნდა ეწოდოს .
სოკრატე
სწორად ფიქრობ , მეგობარო , ახლა კვლავ თავიდან შეხედე , [ 187b ] , მოიშორე წინა [ მსჯელობები ] და [ ნახე ] უფრო დიდ რამეს ხომ ვერ ხედავ , რაკი აქამდე მოხვედი . კიდევ თქვი , რა არის ცოდნა .
თეეტეტოსი
ყველა შეხედულება რომ ვთქვათ , შეუძლებელია , სოკრატე , რადგან მცდარი შეხედულებაც არსებობს . როგორც ჩანს , ჭეშმარიტი შეხედულება არის ცოდნა . ეს იყოს ჩემი პასუხი . თუ , როცა წინ წავალთ , ასე არ აღმოჩნდება , როგორც ახლა [ მოხდა ] , სხვა რამის თქმას შევეცდებით .
სოკრატე
ასეა საჭირო , თეეტეტოს , თუმცა უფრო გამბედავად თქვი და მორიდებით ნუ პასუხობ , როგორც წინაზე . [ 187c ] თუ ასე მოვიქცევით , ორიდან ერთ-ერთი [ გამოვა ] , ან აღმოვაჩენთ იმას , რისთვისაც მოვედით , ან ნაკლებად გვეგონება , რომ ვიცით ის , რაც სულ არ ვიცით და ესეც არ იქნება დასაძრახი ჯილდო . აი , ახლაც , რას ამბობ ? შეხედულების ორი სახე არსებობს , ერთი ჭეშმარიტი , მეორე კი – მცდარი და ჭეშმარიტი შეხედულება განისაზღვრება როგორც ცოდნა , ხომ ?
თეეტეტოსი
კი . ასე მგონია ეს ახლა .
სოკრატე
ხომ არ ღირს , კვლავ შეხედულების შესახებ [ მსჯელობას ] დავუბრუნდეთ ?
თეეტეტოსი
რაზე ამბობ ? [ 187d ]
სოკრატე
ახლაც , როგორც ხშირად სხვა დროს , მაწუხებს ის , რომ სირთულეში ვარ ჩემ თავთანაც და სხვებთანაც , რაკი არ მაქვს სათქმელი , როგორია ეს განცდა და როგორ წარმოიშობა ჩვენში .
თეეტეტოსი
რომელი ?
სოკრატე
მცდარი შეხედულების ქონა . ახლაც ვუყურებ და ვეჭვობ , ხომ არ დავანებოთ თავი და განვიხილოთ სხვა გზით და არა ცოტა ხნის წინ [ რომ ვიყენებდით , იმით ] .
თეეტეტოსი
რატომაც არა , სოკრატე , თუ გგონია , რომ ასეა საჭირო ? ახლახანს შენ და თეოდოროსი არ ამბობდით მოცალეობის შესახებ , არც ისე ცუდად , რომ არაფერმა უნდა დააჩქაროს ის ? [ 187e ]
სოკრატე
სწორად გაიხსენე . შესაძლოა , უდროო არ იყოს , კვლავ როგორც კვალს , ისე მივყვეთ . უკეთესია მცირე გააკეთო და კარგად , ვიდრე ბევრი და არ იყოს საკმარისად დასრულებული .
თეეტეტოსი
აბა რა .
სოკრატე
მაშ , რას ვიტყვით ? ვიტყვით , რომ ყველაფერზე არსებობს მცდარი შეხედულება და ჩვენგან ერთს მცდარი შეხედულება აქვს , ხოლო მეორეს ჭეშმარიტი და ასეა ბუნებით დადგენილი ?
თეეტეტოსი
ვიტყვით .
Theaetetus 188
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-07 10:49:00
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 188α ]
Σωκράτης
οὐκοῦν τόδε γ᾽ ἔσθ᾽ ἡμῖν περὶ πάντα καὶ καθ᾽ ἕκαστον , ἤτοι εἰδέναι ἢ μὴ εἰδέναι ; μανθάνειν γὰρ καὶ ἐπιλανθάνεσθαι μεταξὺ τούτων ὡς ὄντα χαίρειν λέγω ἐν τῷ παρόντι : νῦν γὰρ ἡμῖν πρὸς λόγον ἐστὶν οὐδέν .
Θεαίτητος
ἀλλὰ μήν , ὦ Σώκρατες , ἄλλο γ᾽ οὐδὲν λείπεται περὶ ἕκαστον πλὴν εἰδέναι ἢ μὴ εἰδέναι .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἤδη ἀνάγκη τὸν δοξάζοντα δοξάζειν ἢ ὧν τι οἶδεν ἢ μὴ οἶδεν ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη .
Σωκράτης
καὶ μὴν εἰδότα γε μὴ εἰδέναι τὸ αὐτὸ ἢ μὴ εἰδότα [ 188β ] εἰδέναι ἀδύνατον .
Θεαίτητος
πῶς δ᾽ οὔ ;
Σωκράτης
ἆρ᾽ οὖν ὁ τὰ ψευδῆ δοξάζων , ἃ οἶδε , ταῦτα οἴεται οὐ ταῦτα εἶναι ἀλλὰ ἕτερα ἄττα ὧν οἶδε , καὶ ἀμφότερα εἰδὼς ἀγνοεῖ αὖ ἀμφότερα ;
Θεαίτητος
ἀλλ᾽ ἀδύνατον , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ ἆρα , ἃ μὴ οἶδεν , ἡγεῖται αὐτὰ εἶναι ἕτερα ἄττα ὧν μὴ οἶδε , καὶ τοῦτ᾽ ἔστι τῷ μήτε Θεαίτητον μήτε Σωκράτη εἰδότι εἰς τὴν διάνοιαν λαβεῖν ὡς ὁ Σωκράτης Θεαίτητος ἢ ὁ Θεαίτητος Σωκράτης ; [ 188ξ ]
Θεαίτητος
καὶ πῶς ἄν ;
Σωκράτης
ἀλλ᾽ οὐ μήν , ἅ γέ τις οἶδεν , οἴεταί που ἃ μὴ οἶδεν αὐτὰ εἶναι , οὐδ᾽ αὖ ἃ μὴ οἶδεν , ἃ οἶδεν .
Θεαίτητος
τέρας γὰρ ἔσται .
Σωκράτης
πῶς οὖν ἂν ἔτι ψευδῆ δοξάσειεν ; ἐκτὸς γὰρ τούτων ἀδύνατόν που δοξάζειν , ἐπείπερ πάντ᾽ ἢ ἴσμεν ἢ οὐκ ἴσμεν , ἐν δὲ τούτοις οὐδαμοῦ φαίνεται δυνατὸν ψευδῆ δοξάσαι .
Θεαίτητος
ἀληθέστατα .
Σωκράτης
ἆρ᾽ οὖν οὐ ταύτῃ σκεπτέον ὃ ζητοῦμεν , κατὰ τὸ [ 188δ ] εἰδέναι καὶ μὴ εἰδέναι ἰόντας , ἀλλὰ κατὰ τὸ εἶναι καὶ μή ;
Θεαίτητος
πῶς λέγεις ;
Σωκράτης
μὴ ἁπλοῦν ᾖ ὅτι ὁ τὰ μὴ ὄντα περὶ ὁτουοῦν δοξάζων οὐκ ἔσθ᾽ ὡς οὐ ψευδῆ δοξάσει , κἂν ὁπωσοῦν ἄλλως τὰ τῆς διανοίας ἔχῃ .
Θεαίτητος
εἰκός γ᾽ αὖ , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
πῶς οὖν ; τί ἐροῦμεν , ὦ Θεαίτητε , ἐάν τις ἡμᾶς ἀνακρίνῃ : ‘δυνατὸν δὲ ὁτῳοῦν ὃ λέγεται , καί τις ἀνθρώπων τὸ μὴ ὂν δοξάσει , εἴτε περὶ τῶν ὄντων του εἴτε αὐτὸ καθ᾽ αὑτό ; ’ καὶ ἡμεῖς δή , ὡς ἔοικεν , πρὸς ταῦτα φήσομεν : ‘ὅταν [ 188ε ] γε μὴ ἀληθῆ οἴηται οἰόμενος : ’ ἢ πῶς ἐροῦμεν ;
Θεαίτητος
οὕτως .
Σωκράτης
ἦ οὖν καὶ ἄλλοθί που τὸ τοιοῦτόν ἐστιν ;
Θεαίτητος
τὸ ποῖον ;
Σωκράτης
εἴ τις ὁρᾷ μέν τι , ὁρᾷ δὲ οὐδέν .
Θεαίτητος
καὶ πῶς ;
Σωκράτης
ἀλλὰ μὴν εἰ ἕν γέ τι ὁρᾷ , τῶν ὄντων τι ὁρᾷ . ἢ σὺ οἴει ποτὲ τὸ ἓν ἐν τοῖς μὴ οὖσιν εἶναι ;
Θεαίτητος
οὐκ ἔγωγε .
Σωκράτης
ὁ ἄρα ἕν γέ τι ὁρῶν ὄν τι ὁρᾷ .
Θεαίτητος
φαίνεται .
Σωκράτης
οὐκοῦν τόδε γ᾽ ἔσθ᾽ ἡμῖν περὶ πάντα καὶ καθ᾽ ἕκαστον , ἤτοι εἰδέναι ἢ μὴ εἰδέναι ; μανθάνειν γὰρ καὶ ἐπιλανθάνεσθαι μεταξὺ τούτων ὡς ὄντα χαίρειν λέγω ἐν τῷ παρόντι : νῦν γὰρ ἡμῖν πρὸς λόγον ἐστὶν οὐδέν .
Θεαίτητος
ἀλλὰ μήν , ὦ Σώκρατες , ἄλλο γ᾽ οὐδὲν λείπεται περὶ ἕκαστον πλὴν εἰδέναι ἢ μὴ εἰδέναι .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἤδη ἀνάγκη τὸν δοξάζοντα δοξάζειν ἢ ὧν τι οἶδεν ἢ μὴ οἶδεν ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη .
Σωκράτης
καὶ μὴν εἰδότα γε μὴ εἰδέναι τὸ αὐτὸ ἢ μὴ εἰδότα [ 188β ] εἰδέναι ἀδύνατον .
Θεαίτητος
πῶς δ᾽ οὔ ;
Σωκράτης
ἆρ᾽ οὖν ὁ τὰ ψευδῆ δοξάζων , ἃ οἶδε , ταῦτα οἴεται οὐ ταῦτα εἶναι ἀλλὰ ἕτερα ἄττα ὧν οἶδε , καὶ ἀμφότερα εἰδὼς ἀγνοεῖ αὖ ἀμφότερα ;
Θεαίτητος
ἀλλ᾽ ἀδύνατον , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ ἆρα , ἃ μὴ οἶδεν , ἡγεῖται αὐτὰ εἶναι ἕτερα ἄττα ὧν μὴ οἶδε , καὶ τοῦτ᾽ ἔστι τῷ μήτε Θεαίτητον μήτε Σωκράτη εἰδότι εἰς τὴν διάνοιαν λαβεῖν ὡς ὁ Σωκράτης Θεαίτητος ἢ ὁ Θεαίτητος Σωκράτης ; [ 188ξ ]
Θεαίτητος
καὶ πῶς ἄν ;
Σωκράτης
ἀλλ᾽ οὐ μήν , ἅ γέ τις οἶδεν , οἴεταί που ἃ μὴ οἶδεν αὐτὰ εἶναι , οὐδ᾽ αὖ ἃ μὴ οἶδεν , ἃ οἶδεν .
Θεαίτητος
τέρας γὰρ ἔσται .
Σωκράτης
πῶς οὖν ἂν ἔτι ψευδῆ δοξάσειεν ; ἐκτὸς γὰρ τούτων ἀδύνατόν που δοξάζειν , ἐπείπερ πάντ᾽ ἢ ἴσμεν ἢ οὐκ ἴσμεν , ἐν δὲ τούτοις οὐδαμοῦ φαίνεται δυνατὸν ψευδῆ δοξάσαι .
Θεαίτητος
ἀληθέστατα .
Σωκράτης
ἆρ᾽ οὖν οὐ ταύτῃ σκεπτέον ὃ ζητοῦμεν , κατὰ τὸ [ 188δ ] εἰδέναι καὶ μὴ εἰδέναι ἰόντας , ἀλλὰ κατὰ τὸ εἶναι καὶ μή ;
Θεαίτητος
πῶς λέγεις ;
Σωκράτης
μὴ ἁπλοῦν ᾖ ὅτι ὁ τὰ μὴ ὄντα περὶ ὁτουοῦν δοξάζων οὐκ ἔσθ᾽ ὡς οὐ ψευδῆ δοξάσει , κἂν ὁπωσοῦν ἄλλως τὰ τῆς διανοίας ἔχῃ .
Θεαίτητος
εἰκός γ᾽ αὖ , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
πῶς οὖν ; τί ἐροῦμεν , ὦ Θεαίτητε , ἐάν τις ἡμᾶς ἀνακρίνῃ : ‘δυνατὸν δὲ ὁτῳοῦν ὃ λέγεται , καί τις ἀνθρώπων τὸ μὴ ὂν δοξάσει , εἴτε περὶ τῶν ὄντων του εἴτε αὐτὸ καθ᾽ αὑτό ; ’ καὶ ἡμεῖς δή , ὡς ἔοικεν , πρὸς ταῦτα φήσομεν : ‘ὅταν [ 188ε ] γε μὴ ἀληθῆ οἴηται οἰόμενος : ’ ἢ πῶς ἐροῦμεν ;
Θεαίτητος
οὕτως .
Σωκράτης
ἦ οὖν καὶ ἄλλοθί που τὸ τοιοῦτόν ἐστιν ;
Θεαίτητος
τὸ ποῖον ;
Σωκράτης
εἴ τις ὁρᾷ μέν τι , ὁρᾷ δὲ οὐδέν .
Θεαίτητος
καὶ πῶς ;
Σωκράτης
ἀλλὰ μὴν εἰ ἕν γέ τι ὁρᾷ , τῶν ὄντων τι ὁρᾷ . ἢ σὺ οἴει ποτὲ τὸ ἓν ἐν τοῖς μὴ οὖσιν εἶναι ;
Θεαίτητος
οὐκ ἔγωγε .
Σωκράτης
ὁ ἄρα ἕν γέ τι ὁρῶν ὄν τι ὁρᾷ .
Θεαίτητος
φαίνεται .
[
188a
]
სოკრატე
ყველაფერთან ერთად და ცალ-ცალკე თითოეულთან დაკავშირებითაც ხომ ან ვიცით , ან არ ვიცით ? სწავლასა და დავიწყებას , რომლებიც ამათ შორის არსებობს აწმყოში , თავს ვანებებ , რადგან ამ მსჯელობასთან არაფერი აქვთ [ საერთო ] .
თეეტეტოსი
მაშინ , სხვა არაფერი რჩება , სოკრატე , თითოეულთან დაკავშირებით , ცოდნისა და არცოდნის გარდა .
სოკრატე
აუცილებელი არ არის , რომ მას ვისაც შეხედულება აქვს , ეს შეხედულება ან იმაზე ჰქონდეს , რაც იცის და ან იმაზე , რაც არ იცის ?
თეეტეტოსი
აუცილებელია .
სოკრატე
და შეუძლებელია , რომ მცოდნემ არ იცოდეს ის , რაც იცის , [ 188b ] ან არმცოდნემ იცოდეს ის , რაც არ იცის .
თეეტეტოსი
აბა როგორ ?
სოკრატე
მაშ მან , ვისაც მცდარი შეხედულება აქვს , ხომ იცის , რომ რაც იცის , ის არაა , არამედ სხვა , ის , რაც მან იცის და ამგვარად , ორივეს მცოდნემ იმავდროულად არც ერთი არ იცის ?
თეეტეტოსი
შეუძლებელია , სოკრატე .
სოკრატე
მაშ , რაც არ იცის , ხომ არ ფიქრობს , რომ განსხვავებულია იმისგან , რაც არ იცის , ასე [ ვთქვათ ] , როცა არც თეეტეტოსი იცის და არც სოკრატე , აზრად მოსდის , რომ სოკრატე თეეტეტოსია ან თეეტეტოსი სოკრატე ? [ 188c ]
თეეტეტოსი
როგორ ?
სოკრატე
ის არ ფიქრობს , რომ რაც იცის , არის იგივე , რაც არ იცის და რაც არ იცის , იგივე , რაც იცის .
თეეტეტოსი
საშინელება იქნებოდა .
სოკრატე
მაშინ როგორ ექნებოდა მცდარი შეხედულება ? ამის გარეშე შეუძლებელია შეხედულების ქონა , რადგან ყველაფერი ან ვიცით , ან არ ვიცით , ამგვარად კი ჩანს , რომ არაფრითაა შესაძლებელი მცდარი შეხედულების ქონა .
თეეტეტოსი
ჭეშმარიტად .
სოკრატე
მაშ , რასაც ვიკვლევთ , [ 188d ] ცოდნისა და არცოდნის გავლით კი არ უნდა ვნახოთ , არამედ არსებობისა და არარსებობის ?
თეეტეტოსი
რას ამბობ ?
სოკრატე
უფრო მარტივი არაა , რომ ვისაც რაღაც არარსებულზე აქვს შეხედულება , რაც არ არსებობს , მცდარი შეხედულება ექნება , როგორი აზროვნებაც არ უნდა ჰქონდეს .
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს , სოკრატე .
სოკრატე
მაშ , რა გამოდის ? რას ვეტყვით , თეეტეტოს , თუ ვინმე გვკითხავს : , , შესაძლებელია , რაზეც ჩვენ ვლაპარაკობთ , ადამიანებიდან ვინმეს არარსებულზე ჰქონდეს შეხედულება , გინდა არსებულებთან დაკავშირებით და გინდა თავად მასზე ? " როგორც ჩანს , ამასთან დაკავშირებით ვიტყვით : [ 188e ] , , როდესაც ფიქრისას ჭეშმარიტად არ ფიქრობს . " თუ როგორ ვიტყვით ?
თეეტეტოსი
ასე
სოკრატე
და სხვაგანაც რაღაც ამგვარია ?
თეეტეტოსი
როდის ?
სოკრატე
როცა ვიღაც რაღაცას ხედავს , მაგრამ ვერაფერს ხედავს .
თეეტეტოსი
როგორ ?
სოკრატე
როცა რაღაც ერთს ხედავს , მაშინ არსებულს ხედავს . თუ ფიქრობ , რომ ერთი არარსებულებშიც არის ?
თეეტეტოსი
არა მგონია .
სოკრატე
მაშ , როცა რაღაც ერთს ხედავს , რაღაც არსებულს ხედავს .
თეეტეტოსი
[ ასე ] ჩანს .
სოკრატე
ყველაფერთან ერთად და ცალ-ცალკე თითოეულთან დაკავშირებითაც ხომ ან ვიცით , ან არ ვიცით ? სწავლასა და დავიწყებას , რომლებიც ამათ შორის არსებობს აწმყოში , თავს ვანებებ , რადგან ამ მსჯელობასთან არაფერი აქვთ [ საერთო ] .
თეეტეტოსი
მაშინ , სხვა არაფერი რჩება , სოკრატე , თითოეულთან დაკავშირებით , ცოდნისა და არცოდნის გარდა .
სოკრატე
აუცილებელი არ არის , რომ მას ვისაც შეხედულება აქვს , ეს შეხედულება ან იმაზე ჰქონდეს , რაც იცის და ან იმაზე , რაც არ იცის ?
თეეტეტოსი
აუცილებელია .
სოკრატე
და შეუძლებელია , რომ მცოდნემ არ იცოდეს ის , რაც იცის , [ 188b ] ან არმცოდნემ იცოდეს ის , რაც არ იცის .
თეეტეტოსი
აბა როგორ ?
სოკრატე
მაშ მან , ვისაც მცდარი შეხედულება აქვს , ხომ იცის , რომ რაც იცის , ის არაა , არამედ სხვა , ის , რაც მან იცის და ამგვარად , ორივეს მცოდნემ იმავდროულად არც ერთი არ იცის ?
თეეტეტოსი
შეუძლებელია , სოკრატე .
სოკრატე
მაშ , რაც არ იცის , ხომ არ ფიქრობს , რომ განსხვავებულია იმისგან , რაც არ იცის , ასე [ ვთქვათ ] , როცა არც თეეტეტოსი იცის და არც სოკრატე , აზრად მოსდის , რომ სოკრატე თეეტეტოსია ან თეეტეტოსი სოკრატე ? [ 188c ]
თეეტეტოსი
როგორ ?
სოკრატე
ის არ ფიქრობს , რომ რაც იცის , არის იგივე , რაც არ იცის და რაც არ იცის , იგივე , რაც იცის .
თეეტეტოსი
საშინელება იქნებოდა .
სოკრატე
მაშინ როგორ ექნებოდა მცდარი შეხედულება ? ამის გარეშე შეუძლებელია შეხედულების ქონა , რადგან ყველაფერი ან ვიცით , ან არ ვიცით , ამგვარად კი ჩანს , რომ არაფრითაა შესაძლებელი მცდარი შეხედულების ქონა .
თეეტეტოსი
ჭეშმარიტად .
სოკრატე
მაშ , რასაც ვიკვლევთ , [ 188d ] ცოდნისა და არცოდნის გავლით კი არ უნდა ვნახოთ , არამედ არსებობისა და არარსებობის ?
თეეტეტოსი
რას ამბობ ?
სოკრატე
უფრო მარტივი არაა , რომ ვისაც რაღაც არარსებულზე აქვს შეხედულება , რაც არ არსებობს , მცდარი შეხედულება ექნება , როგორი აზროვნებაც არ უნდა ჰქონდეს .
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს , სოკრატე .
სოკრატე
მაშ , რა გამოდის ? რას ვეტყვით , თეეტეტოს , თუ ვინმე გვკითხავს : , , შესაძლებელია , რაზეც ჩვენ ვლაპარაკობთ , ადამიანებიდან ვინმეს არარსებულზე ჰქონდეს შეხედულება , გინდა არსებულებთან დაკავშირებით და გინდა თავად მასზე ? " როგორც ჩანს , ამასთან დაკავშირებით ვიტყვით : [ 188e ] , , როდესაც ფიქრისას ჭეშმარიტად არ ფიქრობს . " თუ როგორ ვიტყვით ?
თეეტეტოსი
ასე
სოკრატე
და სხვაგანაც რაღაც ამგვარია ?
თეეტეტოსი
როდის ?
სოკრატე
როცა ვიღაც რაღაცას ხედავს , მაგრამ ვერაფერს ხედავს .
თეეტეტოსი
როგორ ?
სოკრატე
როცა რაღაც ერთს ხედავს , მაშინ არსებულს ხედავს . თუ ფიქრობ , რომ ერთი არარსებულებშიც არის ?
თეეტეტოსი
არა მგონია .
სოკრატე
მაშ , როცა რაღაც ერთს ხედავს , რაღაც არსებულს ხედავს .
თეეტეტოსი
[ ასე ] ჩანს .
Theaetetus 189
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-07 12:03:12
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 189α ]
Σωκράτης
καὶ ὁ ἄρα τι ἀκούων ἕν γέ τι ἀκούει καὶ ὂν ἀκούει .
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
καὶ ὁ ἁπτόμενος δή του ἑνός γέ του ἅπτεται καὶ ὄντος , εἴπερ ἑνός ;
Θεαίτητος
καὶ τοῦτο .
Σωκράτης
ὁ δὲ δὴ δοξάζων οὐχ ἕν γέ τι δοξάζει ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη .
Σωκράτης
ὁ δ᾽ ἕν τι δοξάζων οὐκ ὄν τι ;
Θεαίτητος
συγχωρῶ .
Σωκράτης
ὁ ἄρα μὴ ὂν δοξάζων οὐδὲν δοξάζει .
Θεαίτητος
οὐ φαίνεται .
Σωκράτης
ἀλλὰ μὴν ὅ γε μηδὲν δοξάζων τὸ παράπαν οὐδὲ δοξάζει .
Θεαίτητος
δῆλον , ὡς ἔοικεν . [ 189β ]
Σωκράτης
οὐκ ἄρα οἷόν τε τὸ μὴ ὂν δοξάζειν , οὔτε περὶ τῶν ὄντων οὔτε αὐτὸ καθ᾽ αὑτό .
Θεαίτητος
οὐ φαίνεται .
Σωκράτης
ἄλλο τι ἄρ᾽ ἐστὶ τὸ ψευδῆ δοξάζειν τοῦ τὰ μὴ ὄντα δοξάζειν .
Θεαίτητος
ἄλλο ἔοικεν .
Σωκράτης
οὔτ᾽ ἄρ᾽ οὕτως οὔτε ὡς ὀλίγον πρότερον ἐσκοποῦμεν , ψευδής ἐστι δόξα ἐν ἡμῖν .
Θεαίτητος
οὐ γὰρ οὖν δή .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ ἆρα ὧδε γιγνόμενον τοῦτο προσαγορεύομεν ;
Θεαίτητος
πῶς ;
Σωκράτης
ἀλλοδοξίαν τινὰ οὖσαν ψευδῆ φαμεν εἶναι δόξαν , [ 189ξ ] ὅταν τίς τι τῶν ὄντων ἄλλο αὖ τῶν ὄντων ἀνταλλαξάμενος τῇ διανοίᾳ φῇ εἶναι . οὕτω γὰρ ὂν μὲν ἀεὶ δοξάζει , ἕτερον δὲ ἀνθ᾽ ἑτέρου , καὶ ἁμαρτάνων οὗ ἐσκόπει δικαίως ἂν καλοῖτο ψευδῆ δοξάζων .
Θεαίτητος
ὀρθότατά μοι νῦν δοκεῖς εἰρηκέναι . ὅταν γάρ τις ἀντὶ καλοῦ αἰσχρὸν ἢ ἀντὶ αἰσχροῦ καλὸν δοξάζῃ , τότε ὡς ἀληθῶς δοξάζει ψευδῆ .
Σωκράτης
δῆλος εἶ , ὦ Θεαίτητε , καταφρονῶν μου καὶ οὐ δεδιώς .
Θεαίτητος
τί μάλιστα ;
Σωκράτης
οὐκ ἂν οἶμαι σοὶ δοκῶ τοῦ ἀληθῶς ψευδοῦς ἀντιλαβέσθαι , [ 189δ ] ἐρόμενος εἰ οἷόν τε ταχὺ βραδέως ἢ κοῦφον βαρέως ἢ ἄλλο τι ἐναντίον μὴ κατὰ τὴν αὑτοῦ φύσιν ἀλλὰ κατὰ τὴν τοῦ ἐναντίου γίγνεσθαι ἑαυτῷ ἐναντίως . τοῦτο μὲν οὖν , ἵνα μὴ μάτην θαρρήσῃς , ἀφίημι . ἀρέσκει δέ , ὡς φῄς , τὸ τὰ ψευδῆ δοξάζειν ἀλλοδοξεῖν εἶναι ;
Θεαίτητος
ἔμοιγε .
Σωκράτης
ἔστιν ἄρα κατὰ τὴν σὴν δόξαν ἕτερόν τι ὡς ἕτερον καὶ μὴ ὡς ἐκεῖνο τῇ διανοίᾳ τίθεσθαι .
Θεαίτητος
ἔστι μέντοι . [ 189ε ]
Σωκράτης
ὅταν οὖν τοῦθ᾽ ἡ διάνοιά του δρᾷ , οὐ καὶ ἀνάγκη αὐτὴν ἤτοι ἀμφότερα ἢ τὸ ἕτερον διανοεῖσθαι ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη μὲν οὖν : ἤτοι ἅμα γε ἢ ἐν μέρει .
Σωκράτης
κάλλιστα . τὸ δὲ διανοεῖσθαι ἆρ᾽ ὅπερ ἐγὼ καλεῖς ;
Θεαίτητος
τί καλῶν ;
Σωκράτης
λόγον ὃν αὐτὴ πρὸς αὑτὴν ἡ ψυχὴ διεξέρχεται περὶ ὧν ἂν σκοπῇ . ὥς γε μὴ εἰδώς σοι ἀποφαίνομαι . τοῦτο γάρ μοι ἰνδάλλεται διανοουμένη οὐκ ἄλλο τι ἢ διαλέγεσθαι , αὐτὴ [ 190α ] ἑαυτὴν ἐρωτῶσα καὶ ἀποκρινομένη , καὶ φάσκουσα καὶ οὐ φάσκουσα . ὅταν δὲ ὁρίσασα , εἴτε βραδύτερον εἴτε καὶ ὀξύτερον ἐπᾴξασα , τὸ αὐτὸ ἤδη φῇ καὶ μὴ διστάζῃ , δόξαν ταύτην τίθεμεν αὐτῆς . ὥστ᾽ ἔγωγε τὸ δοξάζειν λέγειν καλῶ καὶ τὴν δόξαν λόγον εἰρημένον , οὐ μέντοι πρὸς ἄλλον οὐδὲ φωνῇ , ἀλλὰ σιγῇ πρὸς αὑτόν : σὺ δὲ τί ;
Σωκράτης
καὶ ὁ ἄρα τι ἀκούων ἕν γέ τι ἀκούει καὶ ὂν ἀκούει .
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
καὶ ὁ ἁπτόμενος δή του ἑνός γέ του ἅπτεται καὶ ὄντος , εἴπερ ἑνός ;
Θεαίτητος
καὶ τοῦτο .
Σωκράτης
ὁ δὲ δὴ δοξάζων οὐχ ἕν γέ τι δοξάζει ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη .
Σωκράτης
ὁ δ᾽ ἕν τι δοξάζων οὐκ ὄν τι ;
Θεαίτητος
συγχωρῶ .
Σωκράτης
ὁ ἄρα μὴ ὂν δοξάζων οὐδὲν δοξάζει .
Θεαίτητος
οὐ φαίνεται .
Σωκράτης
ἀλλὰ μὴν ὅ γε μηδὲν δοξάζων τὸ παράπαν οὐδὲ δοξάζει .
Θεαίτητος
δῆλον , ὡς ἔοικεν . [ 189β ]
Σωκράτης
οὐκ ἄρα οἷόν τε τὸ μὴ ὂν δοξάζειν , οὔτε περὶ τῶν ὄντων οὔτε αὐτὸ καθ᾽ αὑτό .
Θεαίτητος
οὐ φαίνεται .
Σωκράτης
ἄλλο τι ἄρ᾽ ἐστὶ τὸ ψευδῆ δοξάζειν τοῦ τὰ μὴ ὄντα δοξάζειν .
Θεαίτητος
ἄλλο ἔοικεν .
Σωκράτης
οὔτ᾽ ἄρ᾽ οὕτως οὔτε ὡς ὀλίγον πρότερον ἐσκοποῦμεν , ψευδής ἐστι δόξα ἐν ἡμῖν .
Θεαίτητος
οὐ γὰρ οὖν δή .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ ἆρα ὧδε γιγνόμενον τοῦτο προσαγορεύομεν ;
Θεαίτητος
πῶς ;
Σωκράτης
ἀλλοδοξίαν τινὰ οὖσαν ψευδῆ φαμεν εἶναι δόξαν , [ 189ξ ] ὅταν τίς τι τῶν ὄντων ἄλλο αὖ τῶν ὄντων ἀνταλλαξάμενος τῇ διανοίᾳ φῇ εἶναι . οὕτω γὰρ ὂν μὲν ἀεὶ δοξάζει , ἕτερον δὲ ἀνθ᾽ ἑτέρου , καὶ ἁμαρτάνων οὗ ἐσκόπει δικαίως ἂν καλοῖτο ψευδῆ δοξάζων .
Θεαίτητος
ὀρθότατά μοι νῦν δοκεῖς εἰρηκέναι . ὅταν γάρ τις ἀντὶ καλοῦ αἰσχρὸν ἢ ἀντὶ αἰσχροῦ καλὸν δοξάζῃ , τότε ὡς ἀληθῶς δοξάζει ψευδῆ .
Σωκράτης
δῆλος εἶ , ὦ Θεαίτητε , καταφρονῶν μου καὶ οὐ δεδιώς .
Θεαίτητος
τί μάλιστα ;
Σωκράτης
οὐκ ἂν οἶμαι σοὶ δοκῶ τοῦ ἀληθῶς ψευδοῦς ἀντιλαβέσθαι , [ 189δ ] ἐρόμενος εἰ οἷόν τε ταχὺ βραδέως ἢ κοῦφον βαρέως ἢ ἄλλο τι ἐναντίον μὴ κατὰ τὴν αὑτοῦ φύσιν ἀλλὰ κατὰ τὴν τοῦ ἐναντίου γίγνεσθαι ἑαυτῷ ἐναντίως . τοῦτο μὲν οὖν , ἵνα μὴ μάτην θαρρήσῃς , ἀφίημι . ἀρέσκει δέ , ὡς φῄς , τὸ τὰ ψευδῆ δοξάζειν ἀλλοδοξεῖν εἶναι ;
Θεαίτητος
ἔμοιγε .
Σωκράτης
ἔστιν ἄρα κατὰ τὴν σὴν δόξαν ἕτερόν τι ὡς ἕτερον καὶ μὴ ὡς ἐκεῖνο τῇ διανοίᾳ τίθεσθαι .
Θεαίτητος
ἔστι μέντοι . [ 189ε ]
Σωκράτης
ὅταν οὖν τοῦθ᾽ ἡ διάνοιά του δρᾷ , οὐ καὶ ἀνάγκη αὐτὴν ἤτοι ἀμφότερα ἢ τὸ ἕτερον διανοεῖσθαι ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη μὲν οὖν : ἤτοι ἅμα γε ἢ ἐν μέρει .
Σωκράτης
κάλλιστα . τὸ δὲ διανοεῖσθαι ἆρ᾽ ὅπερ ἐγὼ καλεῖς ;
Θεαίτητος
τί καλῶν ;
Σωκράτης
λόγον ὃν αὐτὴ πρὸς αὑτὴν ἡ ψυχὴ διεξέρχεται περὶ ὧν ἂν σκοπῇ . ὥς γε μὴ εἰδώς σοι ἀποφαίνομαι . τοῦτο γάρ μοι ἰνδάλλεται διανοουμένη οὐκ ἄλλο τι ἢ διαλέγεσθαι , αὐτὴ [ 190α ] ἑαυτὴν ἐρωτῶσα καὶ ἀποκρινομένη , καὶ φάσκουσα καὶ οὐ φάσκουσα . ὅταν δὲ ὁρίσασα , εἴτε βραδύτερον εἴτε καὶ ὀξύτερον ἐπᾴξασα , τὸ αὐτὸ ἤδη φῇ καὶ μὴ διστάζῃ , δόξαν ταύτην τίθεμεν αὐτῆς . ὥστ᾽ ἔγωγε τὸ δοξάζειν λέγειν καλῶ καὶ τὴν δόξαν λόγον εἰρημένον , οὐ μέντοι πρὸς ἄλλον οὐδὲ φωνῇ , ἀλλὰ σιγῇ πρὸς αὑτόν : σὺ δὲ τί ;
[
189a
]
სოკრატე
და ვისაც ესმის , თუ რაღაც ერთი ესმის , არსებული ესმის .
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
და ვინც რაღაც ერთს ეხება , არსებულს ეხება , თუკი ერთია ?
თეეტეტოსი
ესეც ასეა .
სოკრატე
და ვისაც შეხედულება აქვს , ერთზე არ აქვს შეხედულება ?
თეეტეტოსი
აუცილებლად .
სოკრატე
და ერთზე ვისაც აქვს შეხედულება , ეხ ხომ რაღაც არსებულია ?
თეეტეტოსი
გეთანხმები .
სოკრატე
მაშ ვისაც არარსებულზე აქვს შეხედულება , მას ხომ არაფერზე აქვს შეხედულება ?
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს , არა .
სოკრატე
და ვისაც არაფერზე აქვს შეხედულება მას ხომ შეხედულებაც არ აქვს ?
თეეტეტოსი
ცხადია , ასე ჩანს . [ 189b ]
სოკრატე
მაშ , არ შეიძლება არარსებულზე შეხედულება გქონდეს , არც არსებულებთან დაკავშირებით და არც თავად მასზე .
თეეტეტოსი
ჩანს , რომ არა .
სოკრატე
მაშინ რაღაც განსხვავებული არის მცდარი შეხედულების ქონა არარსებულზე შეხედულების ქონისაგან .
თეეტეტოსი
სხვა ჩანს .
სოკრატე
მაშ არც ასე და არც ისე , ცოტა ხნის წინ რომ ვიკვლევდით , ჩვენთვის მცდარი შეხედულება არ არსებობს .
თეეტეტოსი
არა .
სოკრატე
მაგრამ ასე არ წარმოიშობა ის , რასაც ამას ვუწოდებთ ?
თეეტეტოსი
როგორ ?
სოკრატე
მოდი შეცვლილი შეხედულება ვთქვათ შეხედულებაზე , რომელიც მცდარია , [ 189c ] როცა ვინმე აზროვნებას იცვლის და ამბობს რომ არსებულთაგან ერთი სხვა რაღაცაა და არსებობს . ასე მას არსებულის შესახებ აქვს შეხედულება , ოღონდ ერთის მაგივრად მეორის შესახებ და , რაკი რასაც განიხილავს , იმაში ცდება , სამართლიანად უნდა ეწოდოს მცდარი შეხედულების მქონე .
თეეტეტოსი
მგონია , რომ სავსებით მართებულად ამბობ . როცა ვინმე მშვენიერის ნაცვლად უსახურზე ან უსახურის ნაცვლად მშვენიერზე იქმნის შეხედულებას , მაშინ ამას ჭეშმარიტად მცდარი შეხედულების ქონა ეწოდება .
სოკრატე
ცხადია , თეეტეტოს , რომ არც პატივისცემა გაქვს ჩემი და არც შიში .
თეეტეტოსი
რატომ [ ამბობ ] ასე ?
სოკრატე
ფიქრობ , რომ არ შემიძლია შევეწინააღმდეგო ამ ჭეშმარიტად მცდარს [ 189d ] და ვიკითხო , თუ არსებობს ნელა სწრაფი და მძიმედ მსუბუქი ან სხვა რაიმე საწინააღმდეგო , რომელიც საკუთარი ბუნების შესაბამისი კი არ არის , არამედ საწინააღმდეგოსი და ამდენად თავისი თავის საწინააღმდეგოა . მაგრამ ამას ვტოვებ , რათა შენი გამბედაობა არ დამარცხდეს . როგორც ამბობ , მოგწონს , რომ მცდარი შეხედულების ქონა შეცვლილი შეხედულების ქონაა ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
შენი შეხედულების თანახმად , აზროვნებით შეიძლება ერთი მეორედ და არა იმავედ დაადგინო .
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა , ასეა . [ 189e ]
სოკრატე
როცა ამას ვიღაცის აზროვნება აკეთებს , განა აუცილებლად ან ორივეზე ერთად არ აზროვნებს და ან რომელიმე ერთზე ?
თეეტეტოსი
აუცილებლად ასეა , ან ერთად , ან რიგ-რიგობით .
სოკრატე
მშვენიერია . აზროვნებას იმას უწოდებ , რასაც მე ?
თეეტეტოსი
რას უწოდებ ?
სოკრატე
მსჯელობას , რომელსაც სული საკუთარ თავთან მართავს იმასთან დაკავშირებით , რასაც აკვირდება . როგორც არმცოდნე ისე გიმჟღავნებ . მეჩვენება , რომ აზროვნებისას ის სხვა არაფერს აკეთებს , თუ არა საუბრობს , [ 190a ] საკუთარ თავს ეკითხება და პასუხობს , ეთანხმება და არ ეთანხმება . როდესაც ის განსაზღვრავს რაღაცას , გინდა უფრო ნელა მისწვდეს მას და გინდა უფრო მკვეთრად , იტყვის და აღარ ეჭვობს , ამას უკვე შეხედულებად ვთვლით . ამდენად , მე შეხედულების ქონას საუბარს ვუწოდებ , ხოლო შეხედულებას – ნათქვამ სიტყვას , რომელიც სხვის მიმართ არაა და არც ხმა [ აქვს ] , არამედ უხმოა და საკუთარი თავისადმი მიმართული . შენ რას [ უწოდებ ] ?
სოკრატე
და ვისაც ესმის , თუ რაღაც ერთი ესმის , არსებული ესმის .
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
და ვინც რაღაც ერთს ეხება , არსებულს ეხება , თუკი ერთია ?
თეეტეტოსი
ესეც ასეა .
სოკრატე
და ვისაც შეხედულება აქვს , ერთზე არ აქვს შეხედულება ?
თეეტეტოსი
აუცილებლად .
სოკრატე
და ერთზე ვისაც აქვს შეხედულება , ეხ ხომ რაღაც არსებულია ?
თეეტეტოსი
გეთანხმები .
სოკრატე
მაშ ვისაც არარსებულზე აქვს შეხედულება , მას ხომ არაფერზე აქვს შეხედულება ?
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს , არა .
სოკრატე
და ვისაც არაფერზე აქვს შეხედულება მას ხომ შეხედულებაც არ აქვს ?
თეეტეტოსი
ცხადია , ასე ჩანს . [ 189b ]
სოკრატე
მაშ , არ შეიძლება არარსებულზე შეხედულება გქონდეს , არც არსებულებთან დაკავშირებით და არც თავად მასზე .
თეეტეტოსი
ჩანს , რომ არა .
სოკრატე
მაშინ რაღაც განსხვავებული არის მცდარი შეხედულების ქონა არარსებულზე შეხედულების ქონისაგან .
თეეტეტოსი
სხვა ჩანს .
სოკრატე
მაშ არც ასე და არც ისე , ცოტა ხნის წინ რომ ვიკვლევდით , ჩვენთვის მცდარი შეხედულება არ არსებობს .
თეეტეტოსი
არა .
სოკრატე
მაგრამ ასე არ წარმოიშობა ის , რასაც ამას ვუწოდებთ ?
თეეტეტოსი
როგორ ?
სოკრატე
მოდი შეცვლილი შეხედულება ვთქვათ შეხედულებაზე , რომელიც მცდარია , [ 189c ] როცა ვინმე აზროვნებას იცვლის და ამბობს რომ არსებულთაგან ერთი სხვა რაღაცაა და არსებობს . ასე მას არსებულის შესახებ აქვს შეხედულება , ოღონდ ერთის მაგივრად მეორის შესახებ და , რაკი რასაც განიხილავს , იმაში ცდება , სამართლიანად უნდა ეწოდოს მცდარი შეხედულების მქონე .
თეეტეტოსი
მგონია , რომ სავსებით მართებულად ამბობ . როცა ვინმე მშვენიერის ნაცვლად უსახურზე ან უსახურის ნაცვლად მშვენიერზე იქმნის შეხედულებას , მაშინ ამას ჭეშმარიტად მცდარი შეხედულების ქონა ეწოდება .
სოკრატე
ცხადია , თეეტეტოს , რომ არც პატივისცემა გაქვს ჩემი და არც შიში .
თეეტეტოსი
რატომ [ ამბობ ] ასე ?
სოკრატე
ფიქრობ , რომ არ შემიძლია შევეწინააღმდეგო ამ ჭეშმარიტად მცდარს [ 189d ] და ვიკითხო , თუ არსებობს ნელა სწრაფი და მძიმედ მსუბუქი ან სხვა რაიმე საწინააღმდეგო , რომელიც საკუთარი ბუნების შესაბამისი კი არ არის , არამედ საწინააღმდეგოსი და ამდენად თავისი თავის საწინააღმდეგოა . მაგრამ ამას ვტოვებ , რათა შენი გამბედაობა არ დამარცხდეს . როგორც ამბობ , მოგწონს , რომ მცდარი შეხედულების ქონა შეცვლილი შეხედულების ქონაა ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
შენი შეხედულების თანახმად , აზროვნებით შეიძლება ერთი მეორედ და არა იმავედ დაადგინო .
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა , ასეა . [ 189e ]
სოკრატე
როცა ამას ვიღაცის აზროვნება აკეთებს , განა აუცილებლად ან ორივეზე ერთად არ აზროვნებს და ან რომელიმე ერთზე ?
თეეტეტოსი
აუცილებლად ასეა , ან ერთად , ან რიგ-რიგობით .
სოკრატე
მშვენიერია . აზროვნებას იმას უწოდებ , რასაც მე ?
თეეტეტოსი
რას უწოდებ ?
სოკრატე
მსჯელობას , რომელსაც სული საკუთარ თავთან მართავს იმასთან დაკავშირებით , რასაც აკვირდება . როგორც არმცოდნე ისე გიმჟღავნებ . მეჩვენება , რომ აზროვნებისას ის სხვა არაფერს აკეთებს , თუ არა საუბრობს , [ 190a ] საკუთარ თავს ეკითხება და პასუხობს , ეთანხმება და არ ეთანხმება . როდესაც ის განსაზღვრავს რაღაცას , გინდა უფრო ნელა მისწვდეს მას და გინდა უფრო მკვეთრად , იტყვის და აღარ ეჭვობს , ამას უკვე შეხედულებად ვთვლით . ამდენად , მე შეხედულების ქონას საუბარს ვუწოდებ , ხოლო შეხედულებას – ნათქვამ სიტყვას , რომელიც სხვის მიმართ არაა და არც ხმა [ აქვს ] , არამედ უხმოა და საკუთარი თავისადმი მიმართული . შენ რას [ უწოდებ ] ?
Theaetetus 190
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-07 12:31:14
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεαίτητος
κἀγώ .
Σωκράτης
ὅταν ἄρα τις τὸ ἕτερον ἕτερον δοξάζῃ , καὶ φησίν , ὡς ἔοικε , τὸ ἕτερον ἕτερον εἶναι πρὸς ἑαυτόν . [ 190β ]
Θεαίτητος
τί μήν ;
Σωκράτης
ἀναμιμνῄσκου δὴ εἰ πώποτ᾽ εἶπες πρὸς σεαυτὸν ὅτι παντὸς μᾶλλον τό τοι καλὸν αἰσχρόν ἐστιν ἢ τὸ ἄδικον δίκαιον . ἢ καί , τὸ πάντων κεφάλαιον , σκόπει εἴ ποτ᾽ ἐπεχείρησας σεαυτὸν πείθειν ὡς παντὸς μᾶλλον τὸ ἕτερον ἕτερόν ἐστιν , ἢ πᾶν τοὐναντίον οὐδ᾽ ἐν ὕπνῳ πώποτε ἐτόλμησας εἰπεῖν πρὸς σεαυτὸν ὡς παντάπασιν ἄρα τὰ περιττὰ ἄρτιά ἐστιν ἤ τι ἄλλο τοιοῦτον .
Θεαίτητος
ἀληθῆ λέγεις . [ 190ξ ]
Σωκράτης
ἄλλον δέ τινα οἴει ὑγιαίνοντα ἢ μαινόμενον τολμῆσαι σπουδῇ πρὸς ἑαυτὸν εἰπεῖν ἀναπείθοντα αὑτὸν ὡς ἀνάγκη τὸν βοῦν ἵππον εἶναι ἢ τὰ δύο ἕν ;
Θεαίτητος
μὰ Δί᾽ οὐκ ἔγωγε .
Σωκράτης
οὐκοῦν εἰ τὸ λέγειν πρὸς ἑαυτὸν δοξάζειν ἐστίν , οὐδεὶς ἀμφότερά γε λέγων καὶ δοξάζων καὶ ἐφαπτόμενος ἀμφοῖν τῇ ψυχῇ εἴποι ἂν καὶ δοξάσειεν ὡς τὸ ἕτερον ἕτερόν ἐστιν . ἐατέον δὲ καὶ σοὶ τὸ ῥῆμα περὶ τοῦ ἑτέρου : λέγω [ 190δ ] γὰρ αὐτὸ τῇδε , μηδένα δοξάζειν ὡς τὸ αἰσχρὸν καλὸν ἢ ἄλλο τι τῶν τοιούτων .
Θεαίτητος
ἀλλ᾽ , ὦ Σώκρατες , ἐῶ τε καί μοι δοκεῖ ὡς λέγεις .
Σωκράτης
ἄμφω μὲν ἄρα δοξάζοντα ἀδύνατον τό γε ἕτερον ἕτερον δοξάζειν .
Θεαίτητος
ἔοικεν .
Σωκράτης
ἀλλὰ μὴν τὸ ἕτερόν γε μόνον δοξάζων , τὸ δὲ ἕτερον μηδαμῇ , οὐδέποτε δοξάσει τὸ ἕτερον ἕτερον εἶναι .
Θεαίτητος
ἀληθῆ λέγεις : ἀναγκάζοιτο γὰρ ἂν ἐφάπτεσθαι καὶ οὗ μὴ δοξάζει .
Σωκράτης
οὔτ᾽ ἄρ᾽ ἀμφότερα οὔτε τὸ ἕτερον δοξάζοντι ἐγχωρεῖ [ 190ε ] ἀλλοδοξεῖν . ὥστ᾽ εἴ τις ὁριεῖται δόξαν εἶναι ψευδῆ τὸ ἑτεροδοξεῖν , οὐδὲν ἂν λέγοι : οὔτε γὰρ ταύτῃ οὔτε κατὰ τὰ πρότερα φαίνεται ψευδὴς ἐν ἡμῖν οὖσα δόξα .
Θεαίτητος
οὐκ ἔοικεν .
Σωκράτης
ἀλλὰ μέντοι , ὦ Θεαίτητε , εἰ τοῦτο μὴ φανήσεται ὄν , πολλὰ ἀναγκασθησόμεθα ὁμολογεῖν καὶ ἄτοπα .
Θεαίτητος
τὰ ποῖα δή ;
Σωκράτης
οὐκ ἐρῶ σοι πρὶν ἂν πανταχῇ πειραθῶ σκοπῶν . αἰσχυνοίμην γὰρ ἂν ὑπὲρ ἡμῶν , ἐν ᾧ ἀποροῦμεν , ἀναγκαζομένων [ 191α ] ὁμολογεῖν οἷα λέγω . ἀλλ᾽ ἐὰν εὕρωμεν καὶ ἐλεύθεροι γενώμεθα , τότ᾽ ἤδη περὶ τῶν ἄλλων ἐροῦμεν ὡς πασχόντων αὐτὰ ἐκτὸς τοῦ γελοίου ἑστῶτες : ἐὰν δὲ πάντῃ ἀπορήσωμεν , ταπεινωθέντες οἶμαι τῷ λόγῳ παρέξομεν ὡς ναυτιῶντες πατεῖν τε καὶ χρῆσθαι ὅτι ἂν βούληται . ᾗ οὖν ἔτι πόρον τινὰ εὑρίσκω τοῦ ζητήματος ἡμῖν , ἄκουε .
κἀγώ .
Σωκράτης
ὅταν ἄρα τις τὸ ἕτερον ἕτερον δοξάζῃ , καὶ φησίν , ὡς ἔοικε , τὸ ἕτερον ἕτερον εἶναι πρὸς ἑαυτόν . [ 190β ]
Θεαίτητος
τί μήν ;
Σωκράτης
ἀναμιμνῄσκου δὴ εἰ πώποτ᾽ εἶπες πρὸς σεαυτὸν ὅτι παντὸς μᾶλλον τό τοι καλὸν αἰσχρόν ἐστιν ἢ τὸ ἄδικον δίκαιον . ἢ καί , τὸ πάντων κεφάλαιον , σκόπει εἴ ποτ᾽ ἐπεχείρησας σεαυτὸν πείθειν ὡς παντὸς μᾶλλον τὸ ἕτερον ἕτερόν ἐστιν , ἢ πᾶν τοὐναντίον οὐδ᾽ ἐν ὕπνῳ πώποτε ἐτόλμησας εἰπεῖν πρὸς σεαυτὸν ὡς παντάπασιν ἄρα τὰ περιττὰ ἄρτιά ἐστιν ἤ τι ἄλλο τοιοῦτον .
Θεαίτητος
ἀληθῆ λέγεις . [ 190ξ ]
Σωκράτης
ἄλλον δέ τινα οἴει ὑγιαίνοντα ἢ μαινόμενον τολμῆσαι σπουδῇ πρὸς ἑαυτὸν εἰπεῖν ἀναπείθοντα αὑτὸν ὡς ἀνάγκη τὸν βοῦν ἵππον εἶναι ἢ τὰ δύο ἕν ;
Θεαίτητος
μὰ Δί᾽ οὐκ ἔγωγε .
Σωκράτης
οὐκοῦν εἰ τὸ λέγειν πρὸς ἑαυτὸν δοξάζειν ἐστίν , οὐδεὶς ἀμφότερά γε λέγων καὶ δοξάζων καὶ ἐφαπτόμενος ἀμφοῖν τῇ ψυχῇ εἴποι ἂν καὶ δοξάσειεν ὡς τὸ ἕτερον ἕτερόν ἐστιν . ἐατέον δὲ καὶ σοὶ τὸ ῥῆμα περὶ τοῦ ἑτέρου : λέγω [ 190δ ] γὰρ αὐτὸ τῇδε , μηδένα δοξάζειν ὡς τὸ αἰσχρὸν καλὸν ἢ ἄλλο τι τῶν τοιούτων .
Θεαίτητος
ἀλλ᾽ , ὦ Σώκρατες , ἐῶ τε καί μοι δοκεῖ ὡς λέγεις .
Σωκράτης
ἄμφω μὲν ἄρα δοξάζοντα ἀδύνατον τό γε ἕτερον ἕτερον δοξάζειν .
Θεαίτητος
ἔοικεν .
Σωκράτης
ἀλλὰ μὴν τὸ ἕτερόν γε μόνον δοξάζων , τὸ δὲ ἕτερον μηδαμῇ , οὐδέποτε δοξάσει τὸ ἕτερον ἕτερον εἶναι .
Θεαίτητος
ἀληθῆ λέγεις : ἀναγκάζοιτο γὰρ ἂν ἐφάπτεσθαι καὶ οὗ μὴ δοξάζει .
Σωκράτης
οὔτ᾽ ἄρ᾽ ἀμφότερα οὔτε τὸ ἕτερον δοξάζοντι ἐγχωρεῖ [ 190ε ] ἀλλοδοξεῖν . ὥστ᾽ εἴ τις ὁριεῖται δόξαν εἶναι ψευδῆ τὸ ἑτεροδοξεῖν , οὐδὲν ἂν λέγοι : οὔτε γὰρ ταύτῃ οὔτε κατὰ τὰ πρότερα φαίνεται ψευδὴς ἐν ἡμῖν οὖσα δόξα .
Θεαίτητος
οὐκ ἔοικεν .
Σωκράτης
ἀλλὰ μέντοι , ὦ Θεαίτητε , εἰ τοῦτο μὴ φανήσεται ὄν , πολλὰ ἀναγκασθησόμεθα ὁμολογεῖν καὶ ἄτοπα .
Θεαίτητος
τὰ ποῖα δή ;
Σωκράτης
οὐκ ἐρῶ σοι πρὶν ἂν πανταχῇ πειραθῶ σκοπῶν . αἰσχυνοίμην γὰρ ἂν ὑπὲρ ἡμῶν , ἐν ᾧ ἀποροῦμεν , ἀναγκαζομένων [ 191α ] ὁμολογεῖν οἷα λέγω . ἀλλ᾽ ἐὰν εὕρωμεν καὶ ἐλεύθεροι γενώμεθα , τότ᾽ ἤδη περὶ τῶν ἄλλων ἐροῦμεν ὡς πασχόντων αὐτὰ ἐκτὸς τοῦ γελοίου ἑστῶτες : ἐὰν δὲ πάντῃ ἀπορήσωμεν , ταπεινωθέντες οἶμαι τῷ λόγῳ παρέξομεν ὡς ναυτιῶντες πατεῖν τε καὶ χρῆσθαι ὅτι ἂν βούληται . ᾗ οὖν ἔτι πόρον τινὰ εὑρίσκω τοῦ ζητήματος ἡμῖν , ἄκουε .
თეეტეტოსი
მეც ამას .
სოკრატე
როცა ვიღაცას ერთ რაღაცაზე მეორე შეხედულება აქვს , როგორც ჩანს , ის საკუთარ თავს ეუბნება , რომ ერთი არის მეორე . [ 190b ]
თეეტეტოსი
აბა როგორ ?
სოკრატე
გაიხსენე , ოდესმე ხომ არ გითქვამს შენი თავისთვის , რომ მშვენიერი ყველაზე უფრო მეტად უსახურია ან უსამართლო – სამართლიანი . ან , რაც ყველაფრის თავია , დააკვირდი , ოდესმე თუ გიცდია , საკუთარი თავის დარწმუნება იმაში , რომ ერთი რაღაც საერთოდ სხვა რაღაცაა , თუ სულ საპირისპიროდ , სიზმარშიც კი არ გაგიბედავს შენი თავისთვის იმის თქმა , რომ კენტი ლუწია ან რაიმე ამის მსგავსი .
თეეტეტოსი
მართალს ამბობ . [ 190c ]
სოკრატე
შენ გგონია , რომ სხვა ვინმე , ჯანმრთელი ან შეშლილი , გაბედავს სერიოზულად უთხრას საკუთარ თავს , დაიჯეროს , რომ ხარი აუცილებლად ცხენია , ან ორი [ არის ] ერთი ?
თეეტეტოსი
ზევსს , ვფიცავ , არა [ მგონია ] .
სოკრატე
ხოლო თუ შეხედულების ქონა საკუთარ თავთან მსჯელობაა , მაშინ არავინ , ვინც ორ რაღაცაზე მსჯელობს , შეხედულება აქვს და სულით სწვდება ორივეს , იტყოდა და იქონიებდა შეხედულებას , რომ ერთი მეორე არის . და შენც თავი უნდა დაანებო მეორეზე საუბარს , რადგან იმას ვამბობ , [ 190d ] რომ არავის აქვს შეხედულება , თითქოს უსახური მშვენიერია , ან განსხვავებული – იგივენაირი .
თეეტეტოსი
სოკრატე , თავს ვანებებ და ისე ვფიქრობ , როგორც შენ ამბობ .
სოკრატე
მაშ ვისაც ორ რაღაცაზე აქვს შეხედულება , შეუძლებელია , რომ ერთი მეორე ეგონოს .
თეეტეტოსი .
როგორც ჩანს .
სოკრატე
ხოლო , ვისაც მხოლოდ ერთზე აქვს შეხედულება , მეორეზე კი საერთოდ არა , ვერასოდეს ექნება შეხედულება , რომ ერთი მეორეა .
თეეტეტოსი
სიმართლეს ამბობ , რადგან ასე იძულებული იქნებოდა იმას შეხებოდა , რაზეც შეხედულება არ აქვს .
სოკრატე
მაშ , ვერც მას , ვისაც ორზე აქვს შეხედულება და ვერც მას , ვისაც ერთზე , [ 190e ] ვერ ექნება შეცვლილი შეხედულება . ამიტომ , თუ ვინმე მცდარ შეხედულებად სხვა რამეზე შეხედულების ქონას განსაზღვრავდა , ამით ვერაფერს იტყოდა . არც ამაში და არც წინაში ჩვენი შეხედულება მცდარი არ იქნება .
თეეტეტოსი
ჩანს , რომ არა .
სოკრატე
მაგრამ , თეეტეტოს , თუ აღმოჩნდება , რომ ეს არ არსებობს , იძულებული ვიქნებით ბევრ უაზრობას დავეთანხმოთ .
თეეტეტოსი
რომლებს ?
სოკრატე
არ გეტყვი , სანამ ყველა გზით არ ვეცდები განხილვას . შემრცხვება ჩვენ მაგივრად , თუ რაშიც სირთულე გვაქვს , [ 191a ] იძულებული ვიქნებით დავეთანხმოთ იმას , რასაც ვამბობ . თუ ვიპოვით [ გზას ] და გავთავისუფლდებით , მაშინ სხვების შესახებ ვიტყვით , რომ ამას განიცდიან და დაცინვას გადავრჩებით . თუ ყველაფერი გაგვირთულდა , დავითრგუნებით და შევეგუებით , რომ მსჯელობამ მეზღვაურების მსგავსად გაგვთელოს და რაც უნდა , ის გვიქნას . მისმინე , [ ჩვენი ] მოგზაურობისას საკითხის რა [ გამოსავალს ] ვპოულობ .
მეც ამას .
სოკრატე
როცა ვიღაცას ერთ რაღაცაზე მეორე შეხედულება აქვს , როგორც ჩანს , ის საკუთარ თავს ეუბნება , რომ ერთი არის მეორე . [ 190b ]
თეეტეტოსი
აბა როგორ ?
სოკრატე
გაიხსენე , ოდესმე ხომ არ გითქვამს შენი თავისთვის , რომ მშვენიერი ყველაზე უფრო მეტად უსახურია ან უსამართლო – სამართლიანი . ან , რაც ყველაფრის თავია , დააკვირდი , ოდესმე თუ გიცდია , საკუთარი თავის დარწმუნება იმაში , რომ ერთი რაღაც საერთოდ სხვა რაღაცაა , თუ სულ საპირისპიროდ , სიზმარშიც კი არ გაგიბედავს შენი თავისთვის იმის თქმა , რომ კენტი ლუწია ან რაიმე ამის მსგავსი .
თეეტეტოსი
მართალს ამბობ . [ 190c ]
სოკრატე
შენ გგონია , რომ სხვა ვინმე , ჯანმრთელი ან შეშლილი , გაბედავს სერიოზულად უთხრას საკუთარ თავს , დაიჯეროს , რომ ხარი აუცილებლად ცხენია , ან ორი [ არის ] ერთი ?
თეეტეტოსი
ზევსს , ვფიცავ , არა [ მგონია ] .
სოკრატე
ხოლო თუ შეხედულების ქონა საკუთარ თავთან მსჯელობაა , მაშინ არავინ , ვინც ორ რაღაცაზე მსჯელობს , შეხედულება აქვს და სულით სწვდება ორივეს , იტყოდა და იქონიებდა შეხედულებას , რომ ერთი მეორე არის . და შენც თავი უნდა დაანებო მეორეზე საუბარს , რადგან იმას ვამბობ , [ 190d ] რომ არავის აქვს შეხედულება , თითქოს უსახური მშვენიერია , ან განსხვავებული – იგივენაირი .
თეეტეტოსი
სოკრატე , თავს ვანებებ და ისე ვფიქრობ , როგორც შენ ამბობ .
სოკრატე
მაშ ვისაც ორ რაღაცაზე აქვს შეხედულება , შეუძლებელია , რომ ერთი მეორე ეგონოს .
თეეტეტოსი .
როგორც ჩანს .
სოკრატე
ხოლო , ვისაც მხოლოდ ერთზე აქვს შეხედულება , მეორეზე კი საერთოდ არა , ვერასოდეს ექნება შეხედულება , რომ ერთი მეორეა .
თეეტეტოსი
სიმართლეს ამბობ , რადგან ასე იძულებული იქნებოდა იმას შეხებოდა , რაზეც შეხედულება არ აქვს .
სოკრატე
მაშ , ვერც მას , ვისაც ორზე აქვს შეხედულება და ვერც მას , ვისაც ერთზე , [ 190e ] ვერ ექნება შეცვლილი შეხედულება . ამიტომ , თუ ვინმე მცდარ შეხედულებად სხვა რამეზე შეხედულების ქონას განსაზღვრავდა , ამით ვერაფერს იტყოდა . არც ამაში და არც წინაში ჩვენი შეხედულება მცდარი არ იქნება .
თეეტეტოსი
ჩანს , რომ არა .
სოკრატე
მაგრამ , თეეტეტოს , თუ აღმოჩნდება , რომ ეს არ არსებობს , იძულებული ვიქნებით ბევრ უაზრობას დავეთანხმოთ .
თეეტეტოსი
რომლებს ?
სოკრატე
არ გეტყვი , სანამ ყველა გზით არ ვეცდები განხილვას . შემრცხვება ჩვენ მაგივრად , თუ რაშიც სირთულე გვაქვს , [ 191a ] იძულებული ვიქნებით დავეთანხმოთ იმას , რასაც ვამბობ . თუ ვიპოვით [ გზას ] და გავთავისუფლდებით , მაშინ სხვების შესახებ ვიტყვით , რომ ამას განიცდიან და დაცინვას გადავრჩებით . თუ ყველაფერი გაგვირთულდა , დავითრგუნებით და შევეგუებით , რომ მსჯელობამ მეზღვაურების მსგავსად გაგვთელოს და რაც უნდა , ის გვიქნას . მისმინე , [ ჩვენი ] მოგზაურობისას საკითხის რა [ გამოსავალს ] ვპოულობ .
Theaetetus 191
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-07 17:55:26
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεαίτητος
λέγε μόνον .
Σωκράτης
οὐ φήσω ἡμᾶς ὀρθῶς ὁμολογῆσαι , ἡνίκα ὡμολογήσαμεν ἅ τις οἶδεν , ἀδύνατον δοξάσαι ἃ μὴ οἶδεν εἶναι αὐτὰ [ 191β ] καὶ ψευσθῆναι : ἀλλά πῃ δυνατόν .
Θεαίτητος
ἆρα λέγεις ὃ καὶ ἐγὼ τότε ὑπώπτευσα , ἡνίκ᾽ αὐτὸ ἔφαμεν τοιοῦτον εἶναι , ὅτι ἐνίοτ᾽ ἐγὼ γιγνώσκων Σωκράτη , πόρρωθεν δὲ ὁρῶν ἄλλον ὃν οὐ γιγνώσκω , ᾠήθην εἶναι Σωκράτη ὃν οἶδα ; γίγνεται γὰρ δὴ ἐν τῷ τοιούτῳ οἷον λέγεις .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἀπέστημεν αὐτοῦ , ὅτι ἃ ἴσμεν ἐποίει ἡμᾶς εἰδότας μὴ εἰδέναι ;
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν .
Σωκράτης
μὴ γὰρ οὕτω τιθῶμεν , ἀλλ᾽ ὧδε : ἴσως πῃ ἡμῖν [ 191ξ ] συγχωρήσεται , ἴσως δὲ ἀντιτενεῖ . ἀλλὰ γὰρ ἐν τοιούτῳ ἐχόμεθα , ἐν ᾧ ἀνάγκη πάντα μεταστρέφοντα λόγον βασανίζειν . σκόπει οὖν εἰ τὶ λέγω . ἆρα ἔστιν μὴ εἰδότα τι πρότερον ὕστερον μαθεῖν ;
Θεαίτητος
ἔστι μέντοι .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ αὖθις ἕτερον καὶ ἕτερον ;
Θεαίτητος
τί δ᾽ οὔ ;
Σωκράτης
θὲς δή μοι λόγου ἕνεκα ἐν ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν ἐνὸν κήρινον ἐκμαγεῖον , τῷ μὲν μεῖζον , τῷ δ᾽ ἔλαττον , καὶ τῷ μὲν καθαρωτέρου κηροῦ , τῷ δὲ κοπρωδεστέρου , καὶ σκληροτέρου , [ 191δ ] ἐνίοις δὲ ὑγροτέρου , ἔστι δ᾽ οἷς μετρίως ἔχοντος .
Θεαίτητος
τίθημι .
Σωκράτης
δῶρον τοίνυν αὐτὸ φῶμεν εἶναι τῆς τῶν Μουσῶν μητρὸς Μνημοσύνης , καὶ εἰς τοῦτο ὅτι ἂν βουληθῶμεν μνημονεῦσαι ὧν ἂν ἴδωμεν ἢ ἀκούσωμεν ἢ αὐτοὶ ἐννοήσωμεν , ὑπέχοντας αὐτὸ ταῖς αἰσθήσεσι καὶ ἐννοίαις , ἀποτυποῦσθαι , ὥσπερ δακτυλίων σημεῖα ἐνσημαινομένους : καὶ ὃ μὲν ἂν ἐκμαγῇ , μνημονεύειν τε καὶ ἐπίστασθαι ἕως ἂν ἐνῇ τὸ εἴδωλον αὐτοῦ : ὃ δ᾽ ἂν ἐξαλειφθῇ ἢ μὴ οἷόν τε γένηται [ 191ε ] ἐκμαγῆναι , ἐπιλελῆσθαί τε καὶ μὴ ἐπίστασθαι .
Θεαίτητος
ἔστω οὕτως .
Σωκράτης
ὁ τοίνυν ἐπιστάμενος μὲν αὐτά , σκοπῶν δέ τι ὧν ὁρᾷ ἢ ἀκούει , ἄθρει εἰ ἄρα τοιῷδε τρόπῳ ψευδῆ ἂν δοξάσαι .
Θεαίτητος
ποίῳ δή τινι ;
Σωκράτης
ἃ οἶδεν , οἰηθεὶς εἶναι τοτὲ μὲν ἃ οἶδε , τοτὲ δὲ ἃ μή . ταῦτα γὰρ ἐν τοῖς πρόσθεν οὐ καλῶς ὡμολογήσαμεν ὁμολογοῦντες ἀδύνατα .
Θεαίτητος
νῦν δὲ πῶς λέγεις ;
λέγε μόνον .
Σωκράτης
οὐ φήσω ἡμᾶς ὀρθῶς ὁμολογῆσαι , ἡνίκα ὡμολογήσαμεν ἅ τις οἶδεν , ἀδύνατον δοξάσαι ἃ μὴ οἶδεν εἶναι αὐτὰ [ 191β ] καὶ ψευσθῆναι : ἀλλά πῃ δυνατόν .
Θεαίτητος
ἆρα λέγεις ὃ καὶ ἐγὼ τότε ὑπώπτευσα , ἡνίκ᾽ αὐτὸ ἔφαμεν τοιοῦτον εἶναι , ὅτι ἐνίοτ᾽ ἐγὼ γιγνώσκων Σωκράτη , πόρρωθεν δὲ ὁρῶν ἄλλον ὃν οὐ γιγνώσκω , ᾠήθην εἶναι Σωκράτη ὃν οἶδα ; γίγνεται γὰρ δὴ ἐν τῷ τοιούτῳ οἷον λέγεις .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἀπέστημεν αὐτοῦ , ὅτι ἃ ἴσμεν ἐποίει ἡμᾶς εἰδότας μὴ εἰδέναι ;
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν .
Σωκράτης
μὴ γὰρ οὕτω τιθῶμεν , ἀλλ᾽ ὧδε : ἴσως πῃ ἡμῖν [ 191ξ ] συγχωρήσεται , ἴσως δὲ ἀντιτενεῖ . ἀλλὰ γὰρ ἐν τοιούτῳ ἐχόμεθα , ἐν ᾧ ἀνάγκη πάντα μεταστρέφοντα λόγον βασανίζειν . σκόπει οὖν εἰ τὶ λέγω . ἆρα ἔστιν μὴ εἰδότα τι πρότερον ὕστερον μαθεῖν ;
Θεαίτητος
ἔστι μέντοι .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ αὖθις ἕτερον καὶ ἕτερον ;
Θεαίτητος
τί δ᾽ οὔ ;
Σωκράτης
θὲς δή μοι λόγου ἕνεκα ἐν ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν ἐνὸν κήρινον ἐκμαγεῖον , τῷ μὲν μεῖζον , τῷ δ᾽ ἔλαττον , καὶ τῷ μὲν καθαρωτέρου κηροῦ , τῷ δὲ κοπρωδεστέρου , καὶ σκληροτέρου , [ 191δ ] ἐνίοις δὲ ὑγροτέρου , ἔστι δ᾽ οἷς μετρίως ἔχοντος .
Θεαίτητος
τίθημι .
Σωκράτης
δῶρον τοίνυν αὐτὸ φῶμεν εἶναι τῆς τῶν Μουσῶν μητρὸς Μνημοσύνης , καὶ εἰς τοῦτο ὅτι ἂν βουληθῶμεν μνημονεῦσαι ὧν ἂν ἴδωμεν ἢ ἀκούσωμεν ἢ αὐτοὶ ἐννοήσωμεν , ὑπέχοντας αὐτὸ ταῖς αἰσθήσεσι καὶ ἐννοίαις , ἀποτυποῦσθαι , ὥσπερ δακτυλίων σημεῖα ἐνσημαινομένους : καὶ ὃ μὲν ἂν ἐκμαγῇ , μνημονεύειν τε καὶ ἐπίστασθαι ἕως ἂν ἐνῇ τὸ εἴδωλον αὐτοῦ : ὃ δ᾽ ἂν ἐξαλειφθῇ ἢ μὴ οἷόν τε γένηται [ 191ε ] ἐκμαγῆναι , ἐπιλελῆσθαί τε καὶ μὴ ἐπίστασθαι .
Θεαίτητος
ἔστω οὕτως .
Σωκράτης
ὁ τοίνυν ἐπιστάμενος μὲν αὐτά , σκοπῶν δέ τι ὧν ὁρᾷ ἢ ἀκούει , ἄθρει εἰ ἄρα τοιῷδε τρόπῳ ψευδῆ ἂν δοξάσαι .
Θεαίτητος
ποίῳ δή τινι ;
Σωκράτης
ἃ οἶδεν , οἰηθεὶς εἶναι τοτὲ μὲν ἃ οἶδε , τοτὲ δὲ ἃ μή . ταῦτα γὰρ ἐν τοῖς πρόσθεν οὐ καλῶς ὡμολογήσαμεν ὁμολογοῦντες ἀδύνατα .
Θεαίτητος
νῦν δὲ πῶς λέγεις ;
თეეტეტოსი
ოღონდაც თქვი .
სოკრატე
არ ვიტყოდი იმას , რომ მართებულად დავეთანხმეთ იმას , რასაც დავეთანხმეთ , რომ ვინც რაღაც იცის , შეუძლებელია შეხედულება ჰქონდეს , რომ არ იცის [ 191b ] და ამგვარად შეცდეს . ეს რაღაცნაირად შესაძლებელია .
თეეტეტოსი
იმას ამბობ , რაზეც ეჭვი მქონდა , როცა ვთქვით რომ ამგვარი რაღაც არსებობს , როდესაც მე ვიცნობ სოკრატეს , მაგრამ შორიდან სხვას ვხედავ , ვისაც არ ვიცნობ , მაგრამ ის სოკრატე მგონია , რომელსაც ვიცნობ ? ამგვარად ხდება ის , რასაც ამბობ .
სოკრატე
არ უარვყოთ ეს , რაკი რაც ვიცით , იმის არმცოდნედ გვხდის ?
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა .
სოკრატე
მასე კი არ დავადგინოთ , არამედ ასე : შესაძლოა [ 191c ] წაგვადგეს , შეიძლება – ამის საწინააღმდეგო მოხდეს . ისე ვართ , რომ აუცილებელია ყველაფრისკენ მივაბრუნოთ მსჯელობა და გამოვცადოთ [ ის ] . დააკვირდი , რამეს თუ ვამბობ . შეიძლება უწინ არმცოდნემ მოგვიანებით ისწავლოს რამე ?
თეეტეტოსი
შეიძლება .
სოკრატე
მერე [ ისწავლოს ] სხვა რამ და მერე – სხვა ?
თეეტეტოსი
როგორ არა ?
სოკრატე
ამ მსჯელობის გამო , დაუშვი , რომ ჩვენ სულებში არის ცვილის ყალიბი , ზოგში უფრო დიდი , ზოგში – პატარა , ზოგში – უფრო წმინდა ცვილის , ზოგში – ჭუჭყიანი , ზოგში – უფრო მაგარი , [ 191d ] ზოგში – რბილი , ზოგში კი ზომიერადაა .
თეეტეტოსი
დავუშვი .
სოკრატე
ვთქვათ , რომ ეს მუზების დედის , მნემოსინეს საჩუქარია და მას შეგრძნებებისა და აზრების ქვეშ მოვაქცევთ და ამოვტვიფრავთ იმას , რაც გვსურს , რომ გვახსოვდეს დანახულიდან , მოსმენილდან ან თავად ჩვენი მონაგონიდან , როგორც ბეჭდით ბეჭდავენ . რაც მასზე დაბეჭდილია , ის გვახსოვს და ვიცით , მანამ სანამ მასზე მისი გამოსახულებაა , ხოლო როდესაც წაიშლება [ 191e ] და აღარ არის დაბეჭდილი – გვავიწყდება და აღარ ვიცით .
თეეტეტოსი
ასე იყოს .
სოკრატე
მაშ იმან , ვინც იცის რაღაცეები და განიხილავს რაღაცას , რასაც ხედავს და ესმის , შეიძლება , რომ ამგვარი გზით მცდარი შეხედულება შეიქმნას ?
თეეტეტოსი
რა [ გზით ] ?
სოკრატე
რომ იფიქროს , რაც იცის , ხან იცის ეს და ხან – არა . ამასთან დაკავშირებით წინაზე კარგად არ შევთანხმდით , როცა შევთანხმდით , რომ შეუძლებელია .
თეეტეტოსი
ახლა რას ამბობ ?
ოღონდაც თქვი .
სოკრატე
არ ვიტყოდი იმას , რომ მართებულად დავეთანხმეთ იმას , რასაც დავეთანხმეთ , რომ ვინც რაღაც იცის , შეუძლებელია შეხედულება ჰქონდეს , რომ არ იცის [ 191b ] და ამგვარად შეცდეს . ეს რაღაცნაირად შესაძლებელია .
თეეტეტოსი
იმას ამბობ , რაზეც ეჭვი მქონდა , როცა ვთქვით რომ ამგვარი რაღაც არსებობს , როდესაც მე ვიცნობ სოკრატეს , მაგრამ შორიდან სხვას ვხედავ , ვისაც არ ვიცნობ , მაგრამ ის სოკრატე მგონია , რომელსაც ვიცნობ ? ამგვარად ხდება ის , რასაც ამბობ .
სოკრატე
არ უარვყოთ ეს , რაკი რაც ვიცით , იმის არმცოდნედ გვხდის ?
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა .
სოკრატე
მასე კი არ დავადგინოთ , არამედ ასე : შესაძლოა [ 191c ] წაგვადგეს , შეიძლება – ამის საწინააღმდეგო მოხდეს . ისე ვართ , რომ აუცილებელია ყველაფრისკენ მივაბრუნოთ მსჯელობა და გამოვცადოთ [ ის ] . დააკვირდი , რამეს თუ ვამბობ . შეიძლება უწინ არმცოდნემ მოგვიანებით ისწავლოს რამე ?
თეეტეტოსი
შეიძლება .
სოკრატე
მერე [ ისწავლოს ] სხვა რამ და მერე – სხვა ?
თეეტეტოსი
როგორ არა ?
სოკრატე
ამ მსჯელობის გამო , დაუშვი , რომ ჩვენ სულებში არის ცვილის ყალიბი , ზოგში უფრო დიდი , ზოგში – პატარა , ზოგში – უფრო წმინდა ცვილის , ზოგში – ჭუჭყიანი , ზოგში – უფრო მაგარი , [ 191d ] ზოგში – რბილი , ზოგში კი ზომიერადაა .
თეეტეტოსი
დავუშვი .
სოკრატე
ვთქვათ , რომ ეს მუზების დედის , მნემოსინეს საჩუქარია და მას შეგრძნებებისა და აზრების ქვეშ მოვაქცევთ და ამოვტვიფრავთ იმას , რაც გვსურს , რომ გვახსოვდეს დანახულიდან , მოსმენილდან ან თავად ჩვენი მონაგონიდან , როგორც ბეჭდით ბეჭდავენ . რაც მასზე დაბეჭდილია , ის გვახსოვს და ვიცით , მანამ სანამ მასზე მისი გამოსახულებაა , ხოლო როდესაც წაიშლება [ 191e ] და აღარ არის დაბეჭდილი – გვავიწყდება და აღარ ვიცით .
თეეტეტოსი
ასე იყოს .
სოკრატე
მაშ იმან , ვინც იცის რაღაცეები და განიხილავს რაღაცას , რასაც ხედავს და ესმის , შეიძლება , რომ ამგვარი გზით მცდარი შეხედულება შეიქმნას ?
თეეტეტოსი
რა [ გზით ] ?
სოკრატე
რომ იფიქროს , რაც იცის , ხან იცის ეს და ხან – არა . ამასთან დაკავშირებით წინაზე კარგად არ შევთანხმდით , როცა შევთანხმდით , რომ შეუძლებელია .
თეეტეტოსი
ახლა რას ამბობ ?
Theaetetus 192
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-07 20:43:10
- Modified on 2017-04-09 11:53:46
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 192α ]
Σωκράτης
δεῖ ὧδε λέγεσθαι περὶ αὐτῶν ἐξ ἀρχῆς διοριζομένους ὅτι ὃ μέν τις οἶδεν , σχὼν αὐτοῦ μνημεῖον ἐν τῇ ψυχῇ , αἰσθάνεται δὲ αὐτὸ μή , οἰηθῆναι ἕτερόν τι ὧν οἶδεν , ἔχοντα καὶ ἐκείνου τύπον , αἰσθανόμενον δὲ μή , ἀδύνατον . καὶ ὅ γε οἶδεν αὖ , οἰηθῆναι εἶναι ὃ μὴ οἶδε μηδ᾽ ἔχει αὐτοῦ σφραγῖδα : καὶ ὃ μὴ οἶδεν , ὃ μὴ οἶδεν αὖ : καὶ ὃ μὴ οἶδεν , ὃ οἶδε : καὶ ὃ αἰσθάνεταί γε , ἕτερόν τι ὧν αἰσθάνεται οἰηθῆναι εἶναι : καὶ ὃ αἰσθάνεται , ὧν τι μὴ αἰσθάνεται : καὶ [ 192β ] ὃ μὴ αἰσθάνεται , ὧν μὴ αἰσθάνεται : καὶ ὃ μὴ αἰσθάνεται , ὧν αἰσθάνεται . καὶ ἔτι γε αὖ καὶ ὃ οἶδε καὶ αἰσθάνεται καὶ ἔχει τὸ σημεῖον κατὰ τὴν αἴσθησιν , οἰηθῆναι αὖ ἕτερόν τι ὧν οἶδε καὶ αἰσθάνεται καὶ ἔχει αὖ καὶ ἐκείνου τὸ σημεῖον κατὰ τὴν αἴσθησιν , ἀδυνατώτερον ἔτι ἐκείνων , εἰ οἷόν τε . καὶ ὃ οἶδε καὶ ὃ αἰσθάνεται ἔχων τὸ μνημεῖον ὀρθῶς , ὃ οἶδεν οἰηθῆναι ἀδύνατον : καὶ ὃ οἶδε καὶ αἰσθάνεται ἔχων [ 192ξ ] κατὰ ταὐτά , ὃ αἰσθάνεται : καὶ ὃ αὖ μὴ οἶδε μηδὲ αἰσθάνεται , ὃ μὴ οἶδε μηδὲ αἰσθάνεται : καὶ ὃ μὴ οἶδε μηδὲ αἰσθάνεται , ὃ μὴ οἶδε : καὶ ὃ μὴ οἶδε μηδὲ αἰσθάνεται , ὃ μὴ αἰσθάνεται : πάντα ταῦτα ὑπερβάλλει ἀδυναμίᾳ τοῦ ἐν αὐτοῖς ψευδῆ τινα δοξάσαι . λείπεται δὴ ἐν τοῖς τοιοῖσδε , εἴπερ που ἄλλοθι , τὸ τοιοῦτον γενέσθαι .
Θεαίτητος
ἐν τίσι δή ; ἐὰν ἄρα ἐξ αὐτῶν τι μᾶλλον μάθω : νῦν μὲν γὰρ οὐχ ἕπομαι .
Σωκράτης
ἐν οἷς οἶδεν , οἰηθῆναι αὐτὰ ἕτερ᾽ ἄττα εἶναι ὧν οἶδε καὶ αἰσθάνεται : ἢ ὧν μὴ οἶδεν , αἰσθάνεται δέ : ἢ ὧν [ 192δ ] οἶδε καὶ αἰσθάνεται , ὧν οἶδεν αὖ καὶ αἰσθάνεται .
Θεαίτητος
νῦν πολὺ πλέον ἀπελείφθην ἢ τότε .
Σωκράτης
ὧδε δὴ ἀνάπαλιν ἄκουε . ἐγὼ εἰδὼς Θεόδωρον καὶ ἐν ἐμαυτῷ μεμνημένος οἷός ἐστι , καὶ Θεαίτητον κατὰ ταὐτά , ἄλλο τι ἐνίοτε μὲν ὁρῶ αὐτούς , ἐνίοτε δὲ οὔ , καὶ ἅπτομαί ποτ᾽ αὐτῶν , τοτὲ δ᾽ οὔ , καὶ ἀκούω ἤ τινα ἄλλην αἴσθησιν αἰσθάνομαι , τοτὲ δ᾽ αἴσθησιν μὲν οὐδεμίαν ἔχω περὶ ὑμῶν , μέμνημαι δὲ ὑμᾶς οὐδὲν ἧττον καὶ ἐπίσταμαι αὐτὸς ἐν ἐμαυτῷ ; [ 192ε ]
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν .
Σωκράτης
τοῦτο τοίνυν πρῶτον μάθε ὧν βούλομαι δηλῶσαι , ὅτι ἔστι μὲν ἃ οἶδε μὴ αἰσθάνεσθαι , ἔστιν δὲ αἰσθάνεσθαι .
Θεαίτητος
ἀληθῆ .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ ἃ μὴ οἶδε , πολλάκις μὲν ἔστι μηδὲ αἰσθάνεσθαι , πολλάκις δὲ αἰσθάνεσθαι μόνον ;
Θεαίτητος
ἔστι καὶ τοῦτο .
Σωκράτης
ἰδὲ δὴ ἐάν τι μᾶλλον νῦν ἐπίσπῃ . Σωκράτης [ 193α ] εἰ γιγνώσκει Θεόδωρον καὶ Θεαίτητον , ὁρᾷ δὲ μηδέτερον , μηδὲ ἄλλη αἴσθησις αὐτῷ πάρεστι περὶ αὐτῶν , οὐκ ἄν ποτε ἐν ἑαυτῷ δοξάσειεν ὡς ὁ Θεαίτητός ἐστι Θεόδωρος . λέγω τὶ ἢ οὐδέν ;
Σωκράτης
δεῖ ὧδε λέγεσθαι περὶ αὐτῶν ἐξ ἀρχῆς διοριζομένους ὅτι ὃ μέν τις οἶδεν , σχὼν αὐτοῦ μνημεῖον ἐν τῇ ψυχῇ , αἰσθάνεται δὲ αὐτὸ μή , οἰηθῆναι ἕτερόν τι ὧν οἶδεν , ἔχοντα καὶ ἐκείνου τύπον , αἰσθανόμενον δὲ μή , ἀδύνατον . καὶ ὅ γε οἶδεν αὖ , οἰηθῆναι εἶναι ὃ μὴ οἶδε μηδ᾽ ἔχει αὐτοῦ σφραγῖδα : καὶ ὃ μὴ οἶδεν , ὃ μὴ οἶδεν αὖ : καὶ ὃ μὴ οἶδεν , ὃ οἶδε : καὶ ὃ αἰσθάνεταί γε , ἕτερόν τι ὧν αἰσθάνεται οἰηθῆναι εἶναι : καὶ ὃ αἰσθάνεται , ὧν τι μὴ αἰσθάνεται : καὶ [ 192β ] ὃ μὴ αἰσθάνεται , ὧν μὴ αἰσθάνεται : καὶ ὃ μὴ αἰσθάνεται , ὧν αἰσθάνεται . καὶ ἔτι γε αὖ καὶ ὃ οἶδε καὶ αἰσθάνεται καὶ ἔχει τὸ σημεῖον κατὰ τὴν αἴσθησιν , οἰηθῆναι αὖ ἕτερόν τι ὧν οἶδε καὶ αἰσθάνεται καὶ ἔχει αὖ καὶ ἐκείνου τὸ σημεῖον κατὰ τὴν αἴσθησιν , ἀδυνατώτερον ἔτι ἐκείνων , εἰ οἷόν τε . καὶ ὃ οἶδε καὶ ὃ αἰσθάνεται ἔχων τὸ μνημεῖον ὀρθῶς , ὃ οἶδεν οἰηθῆναι ἀδύνατον : καὶ ὃ οἶδε καὶ αἰσθάνεται ἔχων [ 192ξ ] κατὰ ταὐτά , ὃ αἰσθάνεται : καὶ ὃ αὖ μὴ οἶδε μηδὲ αἰσθάνεται , ὃ μὴ οἶδε μηδὲ αἰσθάνεται : καὶ ὃ μὴ οἶδε μηδὲ αἰσθάνεται , ὃ μὴ οἶδε : καὶ ὃ μὴ οἶδε μηδὲ αἰσθάνεται , ὃ μὴ αἰσθάνεται : πάντα ταῦτα ὑπερβάλλει ἀδυναμίᾳ τοῦ ἐν αὐτοῖς ψευδῆ τινα δοξάσαι . λείπεται δὴ ἐν τοῖς τοιοῖσδε , εἴπερ που ἄλλοθι , τὸ τοιοῦτον γενέσθαι .
Θεαίτητος
ἐν τίσι δή ; ἐὰν ἄρα ἐξ αὐτῶν τι μᾶλλον μάθω : νῦν μὲν γὰρ οὐχ ἕπομαι .
Σωκράτης
ἐν οἷς οἶδεν , οἰηθῆναι αὐτὰ ἕτερ᾽ ἄττα εἶναι ὧν οἶδε καὶ αἰσθάνεται : ἢ ὧν μὴ οἶδεν , αἰσθάνεται δέ : ἢ ὧν [ 192δ ] οἶδε καὶ αἰσθάνεται , ὧν οἶδεν αὖ καὶ αἰσθάνεται .
Θεαίτητος
νῦν πολὺ πλέον ἀπελείφθην ἢ τότε .
Σωκράτης
ὧδε δὴ ἀνάπαλιν ἄκουε . ἐγὼ εἰδὼς Θεόδωρον καὶ ἐν ἐμαυτῷ μεμνημένος οἷός ἐστι , καὶ Θεαίτητον κατὰ ταὐτά , ἄλλο τι ἐνίοτε μὲν ὁρῶ αὐτούς , ἐνίοτε δὲ οὔ , καὶ ἅπτομαί ποτ᾽ αὐτῶν , τοτὲ δ᾽ οὔ , καὶ ἀκούω ἤ τινα ἄλλην αἴσθησιν αἰσθάνομαι , τοτὲ δ᾽ αἴσθησιν μὲν οὐδεμίαν ἔχω περὶ ὑμῶν , μέμνημαι δὲ ὑμᾶς οὐδὲν ἧττον καὶ ἐπίσταμαι αὐτὸς ἐν ἐμαυτῷ ; [ 192ε ]
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν .
Σωκράτης
τοῦτο τοίνυν πρῶτον μάθε ὧν βούλομαι δηλῶσαι , ὅτι ἔστι μὲν ἃ οἶδε μὴ αἰσθάνεσθαι , ἔστιν δὲ αἰσθάνεσθαι .
Θεαίτητος
ἀληθῆ .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ ἃ μὴ οἶδε , πολλάκις μὲν ἔστι μηδὲ αἰσθάνεσθαι , πολλάκις δὲ αἰσθάνεσθαι μόνον ;
Θεαίτητος
ἔστι καὶ τοῦτο .
Σωκράτης
ἰδὲ δὴ ἐάν τι μᾶλλον νῦν ἐπίσπῃ . Σωκράτης [ 193α ] εἰ γιγνώσκει Θεόδωρον καὶ Θεαίτητον , ὁρᾷ δὲ μηδέτερον , μηδὲ ἄλλη αἴσθησις αὐτῷ πάρεστι περὶ αὐτῶν , οὐκ ἄν ποτε ἐν ἑαυτῷ δοξάσειεν ὡς ὁ Θεαίτητός ἐστι Θεόδωρος . λέγω τὶ ἢ οὐδέν ;
[
192a
]
სოკრატე
მათზე მსჯელობა თავდაპირველად იმის განსაზღვრით უნდა დავიწყოთ , რომ შეუძლებელია რაღაც იცოდე და მისი მახსოვრობა სულში გქონდეს , მაგრამ ვერ შეიგრძნობდე მას და ჩათვალო სხვა რამედ , რაც იცი , რისი სახეც [ სულში ] გაქვს და რასაც ვერ შეიგრძნობ . ასევე არ შეიძლება ვინმემ , რაც იცის , იფიქროს , რომ არ იცის და არ აქვს მისი ანაბეჭდი [ სულში ] და პირიქით , რაც არ იცის , [ ჩათვალოს ] , რომ არ იცის ; ასევე რაც არ იცის , რომ იცის ; ან რასაც შეიგრძნობს , [ ჩათვალოს ] , რომ ვერ შეიგრძნობს , [ 192b ] რასაც ვერ შეიგრძნობს , რომ ვერ შეიგრძნობს და რასაც შეიგრძნობს , რომ ვერ შეიგრძნობს . და ამაზე უფრო შეუძლებელია , რაც იცის , შეიგრძნობს და რისი ნიშანიც და შეგრძნებაც აქვს , ჩათვალოს სხვა რამედ , რაც იცის , რასაც შეიგრძნობს და რისი ნიშანი და შეგრძნებაც აქვს , თუკი [ ეს საერთოდ ] არსებობს . ასევე შეუძლებელია , რაც იცის , რასაც შეიგრძნობს და რაც სწორად ახსოვს , სხვ რამედ ჩათვალოს , რაც იცის ან რაც ასევე იცის და შეიგრძნობს , [ 192c ] [ ჩათვალოს ] იმად , რასაც შეიგრძნობს , ან რაც არ იცის და რასაც ვერ შეიგრძნობს , [ ჩათვალოს ] სხვა რამედ , რაც არ იცის და რასაც ვერ შეიგრძნობს ; ასევე , რაც არც იცის და ვერც შეიგრძნობს იმად [ ჩათვალოს ] , რაც არ იცის , ან რაც არ იცის და რასაც ვერ შეიგრძნობს , [ ჩათვალოს ] იმად , რასაც ვერ შეიგრძნობს . ამ ყველაფრისთვის შეუძლებელი ხდება , ვინმეს მცდარი შეხედულება ჰქონდეს . რჩება აი ასეთი [ შემთხვევები ] , თუ სადმე [ შეიძლება ] , რომ ის წარმოიშვას .
თეეტეტოსი
რომლები ? იქნებ მათგან გავიგო რამე , ახლა ვერ მოგყვები .
სოკრატე
როცა რაღაცის მცოდნეს ეს სხვა რაღაც ჰგონია , რაც იცის და რასაც შეიგრძნობს ან როცა არ იცის და შეიგრძნობს , [ 192d ] ან იცის და შეიგრძნობს და ის ჰგონია სხვა რაღაც , რაც იცის და შეიგრძნობს .
თეეტეტოსი
ახლა უფრო ჩამოვრჩი , ვიდრე მაშინ .
სოკრატე
მაშ , კიდევ ერთხელ მისმინე . მე რომ ვიცი თეოდოროსი და ჩემში არის იმის მახსოვრობა , თუ როგორია ის და ასევე თეეტეტოსიც , ხანდახან ხომ ვხედავ მათ , ხან – ვერა , ხან ვეხები მათ , ხან – ვერა , ან მესმის ან რაიმე სხვა შეგრძნებით შევიგრძნობ , ხან კი არავითარი შეგრძნება არ მაქვს თქვენთან დაკავშირებით , მაგრამ მახსოვხართ და არაფრით იმაზე ნაკლებად არ ვიცი , ვიდრე ჩემი თავი ? [ 192e ]
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა .
სოკრატე
აქედან ჯერ ის გაიგე , რისი ახსნაც მსურს , რომ შეიძლება რაც იცი , შეიგრძნობდე მას ან ვერ შეიგრძნობდე .
თეეტეტოსი
ნამდვილად .
სოკრატე
ასევე რაც არ იცი , ხშირად შეიძლება ვერ შეიგრძნობდე მას , ხშირად კი შეიძლება მხოლოდ შეიგრძნობდე .
თეეტეტოსი
ესეც ასეა .
სოკრატე
ნახე , ახლა თუ უფრო მეტად მომყვები . თუ სოკრატემ [ 193a ] თეოდოროსიც იცის და თეეტეტოსიც , მაგრამ ვერც ერთს ხედავს და არც რაიმე სხვა შეგრძნება აქვს მათთან დაკავშირებით , თავის თავში ხომ არასოდეს ექნება შეხედულება , რომ თეეტეტოსი თეოდოროსია ? რამეს ვამბობ ამით ?
სოკრატე
მათზე მსჯელობა თავდაპირველად იმის განსაზღვრით უნდა დავიწყოთ , რომ შეუძლებელია რაღაც იცოდე და მისი მახსოვრობა სულში გქონდეს , მაგრამ ვერ შეიგრძნობდე მას და ჩათვალო სხვა რამედ , რაც იცი , რისი სახეც [ სულში ] გაქვს და რასაც ვერ შეიგრძნობ . ასევე არ შეიძლება ვინმემ , რაც იცის , იფიქროს , რომ არ იცის და არ აქვს მისი ანაბეჭდი [ სულში ] და პირიქით , რაც არ იცის , [ ჩათვალოს ] , რომ არ იცის ; ასევე რაც არ იცის , რომ იცის ; ან რასაც შეიგრძნობს , [ ჩათვალოს ] , რომ ვერ შეიგრძნობს , [ 192b ] რასაც ვერ შეიგრძნობს , რომ ვერ შეიგრძნობს და რასაც შეიგრძნობს , რომ ვერ შეიგრძნობს . და ამაზე უფრო შეუძლებელია , რაც იცის , შეიგრძნობს და რისი ნიშანიც და შეგრძნებაც აქვს , ჩათვალოს სხვა რამედ , რაც იცის , რასაც შეიგრძნობს და რისი ნიშანი და შეგრძნებაც აქვს , თუკი [ ეს საერთოდ ] არსებობს . ასევე შეუძლებელია , რაც იცის , რასაც შეიგრძნობს და რაც სწორად ახსოვს , სხვ რამედ ჩათვალოს , რაც იცის ან რაც ასევე იცის და შეიგრძნობს , [ 192c ] [ ჩათვალოს ] იმად , რასაც შეიგრძნობს , ან რაც არ იცის და რასაც ვერ შეიგრძნობს , [ ჩათვალოს ] სხვა რამედ , რაც არ იცის და რასაც ვერ შეიგრძნობს ; ასევე , რაც არც იცის და ვერც შეიგრძნობს იმად [ ჩათვალოს ] , რაც არ იცის , ან რაც არ იცის და რასაც ვერ შეიგრძნობს , [ ჩათვალოს ] იმად , რასაც ვერ შეიგრძნობს . ამ ყველაფრისთვის შეუძლებელი ხდება , ვინმეს მცდარი შეხედულება ჰქონდეს . რჩება აი ასეთი [ შემთხვევები ] , თუ სადმე [ შეიძლება ] , რომ ის წარმოიშვას .
თეეტეტოსი
რომლები ? იქნებ მათგან გავიგო რამე , ახლა ვერ მოგყვები .
სოკრატე
როცა რაღაცის მცოდნეს ეს სხვა რაღაც ჰგონია , რაც იცის და რასაც შეიგრძნობს ან როცა არ იცის და შეიგრძნობს , [ 192d ] ან იცის და შეიგრძნობს და ის ჰგონია სხვა რაღაც , რაც იცის და შეიგრძნობს .
თეეტეტოსი
ახლა უფრო ჩამოვრჩი , ვიდრე მაშინ .
სოკრატე
მაშ , კიდევ ერთხელ მისმინე . მე რომ ვიცი თეოდოროსი და ჩემში არის იმის მახსოვრობა , თუ როგორია ის და ასევე თეეტეტოსიც , ხანდახან ხომ ვხედავ მათ , ხან – ვერა , ხან ვეხები მათ , ხან – ვერა , ან მესმის ან რაიმე სხვა შეგრძნებით შევიგრძნობ , ხან კი არავითარი შეგრძნება არ მაქვს თქვენთან დაკავშირებით , მაგრამ მახსოვხართ და არაფრით იმაზე ნაკლებად არ ვიცი , ვიდრე ჩემი თავი ? [ 192e ]
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა .
სოკრატე
აქედან ჯერ ის გაიგე , რისი ახსნაც მსურს , რომ შეიძლება რაც იცი , შეიგრძნობდე მას ან ვერ შეიგრძნობდე .
თეეტეტოსი
ნამდვილად .
სოკრატე
ასევე რაც არ იცი , ხშირად შეიძლება ვერ შეიგრძნობდე მას , ხშირად კი შეიძლება მხოლოდ შეიგრძნობდე .
თეეტეტოსი
ესეც ასეა .
სოკრატე
ნახე , ახლა თუ უფრო მეტად მომყვები . თუ სოკრატემ [ 193a ] თეოდოროსიც იცის და თეეტეტოსიც , მაგრამ ვერც ერთს ხედავს და არც რაიმე სხვა შეგრძნება აქვს მათთან დაკავშირებით , თავის თავში ხომ არასოდეს ექნება შეხედულება , რომ თეეტეტოსი თეოდოროსია ? რამეს ვამბობ ამით ?
Theaetetus 193
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-09 12:20:32
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεαίτητος
ναί , ἀληθῆ γε .
Σωκράτης
τοῦτο μὲν τοίνυν ἐκείνων πρῶτον ἦν ὧν ἔλεγον .
Θεαίτητος
ἦν γάρ .
Σωκράτης
δεύτερον τοίνυν , ὅτι τὸν μὲν γιγνώσκων ὑμῶν , τὸν δὲ μὴ γιγνώσκων , αἰσθανόμενος δὲ μηδέτερον , οὐκ ἄν ποτε αὖ οἰηθείην ὃν οἶδα εἶναι ὃν μὴ οἶδα .
Θεαίτητος
ὀρθῶς . [ 193β ]
Σωκράτης
τρίτον δέ , μηδέτερον γιγνώσκων μηδὲ αἰσθανόμενος οὐκ ἂν οἰηθείην ὃν μὴ οἶδα ἕτερόν τιν᾽ εἶναι ὧν μὴ οἶδα . καὶ τἆλλα τὰ πρότερα πάνθ᾽ ἑξῆς νόμιζε πάλιν ἀκηκοέναι , ἐν οἷς οὐδέποτ᾽ ἐγὼ περὶ σοῦ καὶ Θεοδώρου τὰ ψευδῆ δοξάσω , οὔτε γιγνώσκων οὔτε ἀγνοῶν ἄμφω , οὔτε τὸν μέν , τὸν δ᾽ οὐ γιγνώσκων : καὶ περὶ αἰσθήσεων κατὰ ταὐτά , εἰ ἄρα ἕπῃ .
Θεαίτητος
ἕπομαι .
Σωκράτης
λείπεται τοίνυν τὰ ψευδῆ δοξάσαι ἐν τῷδε , ὅταν γιγνώσκων σὲ καὶ Θεόδωρον , καὶ ἔχων ἐν ἐκείνῳ τῷ κηρίνῳ [ 193ξ ] ὥσπερ δακτυλίων σφῷν ἀμφοῖν τὰ σημεῖα , διὰ μακροῦ καὶ μὴ ἱκανῶς ὁρῶν ἄμφω προθυμηθῶ , τὸ οἰκεῖον ἑκατέρου σημεῖον ἀποδοὺς τῇ οἰκείᾳ ὄψει , ἐμβιβάσας προσαρμόσαι εἰς τὸ ἑαυτῆς ἴχνος , ἵνα γένηται ἀναγνώρισις , εἶτα τούτων ἀποτυχὼν καὶ ὥσπερ οἱ ἔμπαλιν ὑποδούμενοι παραλλάξας προσβάλω τὴν ἑκατέρου ὄψιν πρὸς τὸ ἀλλότριον σημεῖον , ἢ καὶ οἷα τὰ ἐν τοῖς κατόπτροις τῆς ὄψεως πάθη , δεξιὰ εἰς [ 193δ ] ἀριστερὰ μεταρρεούσης , ταὐτὸν παθὼν διαμάρτω : τότε δὴ συμβαίνει ἡ ἑτεροδοξία καὶ τὸ ψευδῆ δοξάζειν .
Θεαίτητος
ἔοικε γάρ , ὦ Σώκρατες . θαυμασίως ὡς λέγεις τὸ τῆς δόξης πάθος .
Σωκράτης
ἔτι τοίνυν καὶ ὅταν ἀμφοτέρους γιγνώσκων τὸν μὲν πρὸς τῷ γιγνώσκειν αἰσθάνωμαι , τὸν δὲ μή , τὴν δὲ γνῶσιν τοῦ ἑτέρου μὴ κατὰ τὴν αἴσθησιν ἔχω , ὃ ἐν τοῖς πρόσθεν οὕτως ἔλεγον καί μου τότε οὐκ ἐμάνθανες .
Θεαίτητος
οὐ γὰρ οὖν .
Σωκράτης
τοῦτο μὴν ἔλεγον , ὅτι γιγνώσκων τὸν ἕτερον καὶ [ 193ε ] αἰσθανόμενος , καὶ τὴν γνῶσιν κατὰ τὴν αἴσθησιν αὐτοῦ ἔχων , οὐδέποτε οἰήσεται εἶναι αὐτὸν ἕτερόν τινα ὃν γιγνώσκει τε καὶ αἰσθάνεται καὶ τὴν γνῶσιν αὖ καὶ ἐκείνου ἔχει κατὰ τὴν αἴσθησιν . ἦν γὰρ τοῦτο ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
παρελείπετο δέ γέ που τὸ νῦν λεγόμενον , ἐν ᾧ δή φαμεν τὴν ψευδῆ δόξαν γίγνεσθαι τὸ ἄμφω γιγνώσκοντα [ 194α ] καὶ ἄμφω ὁρῶντα ἤ τινα ἄλλην αἴσθησιν ἔχοντα ἀμφοῖν τὼ σημείω μὴ κατὰ τὴν αὐτοῦ αἴσθησιν ἑκάτερον ἔχειν , ἀλλ᾽ οἷον τοξότην φαῦλον ἱέντα παραλλάξαι τοῦ σκοποῦ καὶ ἁμαρτεῖν , ὃ δὴ καὶ ψεῦδος ἄρα ὠνόμασται .
ναί , ἀληθῆ γε .
Σωκράτης
τοῦτο μὲν τοίνυν ἐκείνων πρῶτον ἦν ὧν ἔλεγον .
Θεαίτητος
ἦν γάρ .
Σωκράτης
δεύτερον τοίνυν , ὅτι τὸν μὲν γιγνώσκων ὑμῶν , τὸν δὲ μὴ γιγνώσκων , αἰσθανόμενος δὲ μηδέτερον , οὐκ ἄν ποτε αὖ οἰηθείην ὃν οἶδα εἶναι ὃν μὴ οἶδα .
Θεαίτητος
ὀρθῶς . [ 193β ]
Σωκράτης
τρίτον δέ , μηδέτερον γιγνώσκων μηδὲ αἰσθανόμενος οὐκ ἂν οἰηθείην ὃν μὴ οἶδα ἕτερόν τιν᾽ εἶναι ὧν μὴ οἶδα . καὶ τἆλλα τὰ πρότερα πάνθ᾽ ἑξῆς νόμιζε πάλιν ἀκηκοέναι , ἐν οἷς οὐδέποτ᾽ ἐγὼ περὶ σοῦ καὶ Θεοδώρου τὰ ψευδῆ δοξάσω , οὔτε γιγνώσκων οὔτε ἀγνοῶν ἄμφω , οὔτε τὸν μέν , τὸν δ᾽ οὐ γιγνώσκων : καὶ περὶ αἰσθήσεων κατὰ ταὐτά , εἰ ἄρα ἕπῃ .
Θεαίτητος
ἕπομαι .
Σωκράτης
λείπεται τοίνυν τὰ ψευδῆ δοξάσαι ἐν τῷδε , ὅταν γιγνώσκων σὲ καὶ Θεόδωρον , καὶ ἔχων ἐν ἐκείνῳ τῷ κηρίνῳ [ 193ξ ] ὥσπερ δακτυλίων σφῷν ἀμφοῖν τὰ σημεῖα , διὰ μακροῦ καὶ μὴ ἱκανῶς ὁρῶν ἄμφω προθυμηθῶ , τὸ οἰκεῖον ἑκατέρου σημεῖον ἀποδοὺς τῇ οἰκείᾳ ὄψει , ἐμβιβάσας προσαρμόσαι εἰς τὸ ἑαυτῆς ἴχνος , ἵνα γένηται ἀναγνώρισις , εἶτα τούτων ἀποτυχὼν καὶ ὥσπερ οἱ ἔμπαλιν ὑποδούμενοι παραλλάξας προσβάλω τὴν ἑκατέρου ὄψιν πρὸς τὸ ἀλλότριον σημεῖον , ἢ καὶ οἷα τὰ ἐν τοῖς κατόπτροις τῆς ὄψεως πάθη , δεξιὰ εἰς [ 193δ ] ἀριστερὰ μεταρρεούσης , ταὐτὸν παθὼν διαμάρτω : τότε δὴ συμβαίνει ἡ ἑτεροδοξία καὶ τὸ ψευδῆ δοξάζειν .
Θεαίτητος
ἔοικε γάρ , ὦ Σώκρατες . θαυμασίως ὡς λέγεις τὸ τῆς δόξης πάθος .
Σωκράτης
ἔτι τοίνυν καὶ ὅταν ἀμφοτέρους γιγνώσκων τὸν μὲν πρὸς τῷ γιγνώσκειν αἰσθάνωμαι , τὸν δὲ μή , τὴν δὲ γνῶσιν τοῦ ἑτέρου μὴ κατὰ τὴν αἴσθησιν ἔχω , ὃ ἐν τοῖς πρόσθεν οὕτως ἔλεγον καί μου τότε οὐκ ἐμάνθανες .
Θεαίτητος
οὐ γὰρ οὖν .
Σωκράτης
τοῦτο μὴν ἔλεγον , ὅτι γιγνώσκων τὸν ἕτερον καὶ [ 193ε ] αἰσθανόμενος , καὶ τὴν γνῶσιν κατὰ τὴν αἴσθησιν αὐτοῦ ἔχων , οὐδέποτε οἰήσεται εἶναι αὐτὸν ἕτερόν τινα ὃν γιγνώσκει τε καὶ αἰσθάνεται καὶ τὴν γνῶσιν αὖ καὶ ἐκείνου ἔχει κατὰ τὴν αἴσθησιν . ἦν γὰρ τοῦτο ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
παρελείπετο δέ γέ που τὸ νῦν λεγόμενον , ἐν ᾧ δή φαμεν τὴν ψευδῆ δόξαν γίγνεσθαι τὸ ἄμφω γιγνώσκοντα [ 194α ] καὶ ἄμφω ὁρῶντα ἤ τινα ἄλλην αἴσθησιν ἔχοντα ἀμφοῖν τὼ σημείω μὴ κατὰ τὴν αὐτοῦ αἴσθησιν ἑκάτερον ἔχειν , ἀλλ᾽ οἷον τοξότην φαῦλον ἱέντα παραλλάξαι τοῦ σκοποῦ καὶ ἁμαρτεῖν , ὃ δὴ καὶ ψεῦδος ἄρα ὠνόμασται .
თეეტეტოსი
კი , მართალია .
სოკრატე
ეს იმათგან პირველი იყო , რასაც ვამბობდი .
თეეტეტოსი
იყო .
სოკრატე
მეორე ისაა , როცა მე გიცნობ შენ , მას კი არ ვიცნობ , ამავე დროს ვერც ერთს შეგიგრძნობთ , არასოდეს ვიფიქრებ , რომ ის ვინც ვიცი , ის არის , ვინც არ ვიცი .
თეეტეტოსი
ნამდვილად . [ 193b ]
სოკრატე
მესამე , როცა არც ერთს არ გიცნობთ და არ შეგიგრძნობთ , არ ჩავთვლი ერთ უცნობს მეორე უცნობად . ყველა უწინდელს თანმიმდევრობით ასე დაუფიქრდი , თითქოს თავიდან ისმენ , არასოდეს არ მექნება მცდარი შეხედულება შენზე და თეეტეტოსზე , არც მაშინ , როცა ორივეს გიცნობთ , არც – როცა არც ერთს გიცნობთ და არც მაშინ – როცა ერთს ვიცნობ და მეორეს არა . ასევეა შეგრძნებებთან დაკავშირებით , თუ მომყვები .
თეეტეტოსი
მოგყვები .
სოკრატე
რჩება ეს , სადაც წარმოიშობა მცდარი შეხედულება , როცა შენც გიცნობ და თეოდოროსსაც და ცვილის [ ყალიბში ] [ 193c ] ორივეს ბეჭდის ანაბეჭდები მაქვს , იმ დროს , როდესაც საკმარისად ვერ გხედავთ , ვცდილობ თითოეულს თქვენი მახასიათებელი მოგცეთ მხედველობით და შევუთანხმო ის თქვენ არსებულ კვალს , რათა ასე მოხდეს ამოცნობა . თუ არ გამომივა , როგორც ფეხსაცმელს რომ იცმევენ უკუღმა , ისე ამერევა , მხედველობა თითოეულს სხვის ნიშანს მიანიჭებს , რაც სარკეში ემართება ხოლმე მხედველობას , როცა მარჯვენა [ 193d ] და მარცხენა ერევა , ამგვარ შეცდომას დავითმენ . ასე იქმნება შეცვლილი შეხდულება და მცდარი შეხედულების ქონა .
თეეტეტოსი
ჩანს , ასეა , სოკრატე . საოცრად ამბობ იმას , რასაც შეხედულება განიცდის .
სოკრატე
კიდევ ესაა , როცა ორივეს ვიცნობ და გარდა იმისა , რომ ვიცნობ , მათგან ერთს შევიგრძნობ კიდეც , მეორეს კი – ვერა , ამ დროს ცოდნა შეგრძნების შესაბამისად არ მაქვს , რასაც ამის წინ ვამბობდი და მაშინ ვერ გაიგე .
თეეტეტოსი
ვერა .
სოკრატე
ამას ვამბობდი , რომ როცა ვინმემ იცის ერთი [ 193e ] და შეიგრძნობს მას და ეს ცოდნა შეგრძნების შესაბამისად აქვს , არასოდეს იფიქრებს რომ ის განსხვავებულია იმისგან , ვინც მან იცის , ვისაც შეიგრძნობს და ვისზე ცოდნაც შეგრძნების შესაბამისად აქვს . ასე იყო ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
დარჩა ის , რასაც ახლა ვამბობ , რაზეც ვთქვით , რომ მცდარი შეხედულება იქმნება როცა ვინმემ ორივე იცის [ 194a ] და ორივეს ხედავს ან რაიმე სხვა შეგრძნება აქვს ორივეზე , მაგრამ მათი ნიშნები შეგრძნების შესაბამისად არ აქვს , არამედ როგორც ცუდი მოისრე სროლისას ცდება მიზანს და ეშლება , რასაც მცდარი შეხედულება ეწოდება .
კი , მართალია .
სოკრატე
ეს იმათგან პირველი იყო , რასაც ვამბობდი .
თეეტეტოსი
იყო .
სოკრატე
მეორე ისაა , როცა მე გიცნობ შენ , მას კი არ ვიცნობ , ამავე დროს ვერც ერთს შეგიგრძნობთ , არასოდეს ვიფიქრებ , რომ ის ვინც ვიცი , ის არის , ვინც არ ვიცი .
თეეტეტოსი
ნამდვილად . [ 193b ]
სოკრატე
მესამე , როცა არც ერთს არ გიცნობთ და არ შეგიგრძნობთ , არ ჩავთვლი ერთ უცნობს მეორე უცნობად . ყველა უწინდელს თანმიმდევრობით ასე დაუფიქრდი , თითქოს თავიდან ისმენ , არასოდეს არ მექნება მცდარი შეხედულება შენზე და თეეტეტოსზე , არც მაშინ , როცა ორივეს გიცნობთ , არც – როცა არც ერთს გიცნობთ და არც მაშინ – როცა ერთს ვიცნობ და მეორეს არა . ასევეა შეგრძნებებთან დაკავშირებით , თუ მომყვები .
თეეტეტოსი
მოგყვები .
სოკრატე
რჩება ეს , სადაც წარმოიშობა მცდარი შეხედულება , როცა შენც გიცნობ და თეოდოროსსაც და ცვილის [ ყალიბში ] [ 193c ] ორივეს ბეჭდის ანაბეჭდები მაქვს , იმ დროს , როდესაც საკმარისად ვერ გხედავთ , ვცდილობ თითოეულს თქვენი მახასიათებელი მოგცეთ მხედველობით და შევუთანხმო ის თქვენ არსებულ კვალს , რათა ასე მოხდეს ამოცნობა . თუ არ გამომივა , როგორც ფეხსაცმელს რომ იცმევენ უკუღმა , ისე ამერევა , მხედველობა თითოეულს სხვის ნიშანს მიანიჭებს , რაც სარკეში ემართება ხოლმე მხედველობას , როცა მარჯვენა [ 193d ] და მარცხენა ერევა , ამგვარ შეცდომას დავითმენ . ასე იქმნება შეცვლილი შეხდულება და მცდარი შეხედულების ქონა .
თეეტეტოსი
ჩანს , ასეა , სოკრატე . საოცრად ამბობ იმას , რასაც შეხედულება განიცდის .
სოკრატე
კიდევ ესაა , როცა ორივეს ვიცნობ და გარდა იმისა , რომ ვიცნობ , მათგან ერთს შევიგრძნობ კიდეც , მეორეს კი – ვერა , ამ დროს ცოდნა შეგრძნების შესაბამისად არ მაქვს , რასაც ამის წინ ვამბობდი და მაშინ ვერ გაიგე .
თეეტეტოსი
ვერა .
სოკრატე
ამას ვამბობდი , რომ როცა ვინმემ იცის ერთი [ 193e ] და შეიგრძნობს მას და ეს ცოდნა შეგრძნების შესაბამისად აქვს , არასოდეს იფიქრებს რომ ის განსხვავებულია იმისგან , ვინც მან იცის , ვისაც შეიგრძნობს და ვისზე ცოდნაც შეგრძნების შესაბამისად აქვს . ასე იყო ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
დარჩა ის , რასაც ახლა ვამბობ , რაზეც ვთქვით , რომ მცდარი შეხედულება იქმნება როცა ვინმემ ორივე იცის [ 194a ] და ორივეს ხედავს ან რაიმე სხვა შეგრძნება აქვს ორივეზე , მაგრამ მათი ნიშნები შეგრძნების შესაბამისად არ აქვს , არამედ როგორც ცუდი მოისრე სროლისას ცდება მიზანს და ეშლება , რასაც მცდარი შეხედულება ეწოდება .
Theaetetus 194
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-09 12:47:55
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεαίτητος
εἰκότως γε .
Σωκράτης
καὶ ὅταν τοίνυν τῷ μὲν παρῇ αἴσθησις τῶν σημείων , τῷ δὲ μή , τὸ δὲ τῆς ἀπούσης αἰσθήσεως τῇ παρούσῃ προσαρμόσῃ , πάντῃ ταύτῃ ψεύδεται ἡ διάνοια . καὶ ἑνὶ λόγῳ , περὶ ὧν μὲν μὴ οἶδέ τις μηδ᾽ ἐπῄσθετο πώποτε , οὐκ ἔστιν , [ 194β ] ὡς ἔοικεν , οὔτε ψεύδεσθαι οὔτε ψευδὴς δόξα , εἴ τι νῦν ἡμεῖς ὑγιὲς λέγομεν : περὶ δὲ ὧν ἴσμεν τε καὶ αἰσθανόμεθα , ἐν αὐτοῖς τούτοις στρέφεται καὶ ἑλίττεται ἡ δόξα ψευδὴς καὶ ἀληθὴς γιγνομένη , καταντικρὺ μὲν καὶ κατὰ τὸ εὐθὺ τὰ οἰκεῖα συνάγουσα ἀποτυπώματα καὶ τύπους ἀληθής , εἰς πλάγια δὲ καὶ σκολιὰ ψευδής .
Θεαίτητος
οὐκοῦν καλῶς , ὦ Σώκρατες , λέγεται ; [ 194ξ ]
Σωκράτης
ἔτι τοίνυν καὶ τάδε ἀκούσας μᾶλλον αὐτὸ ἐρεῖς . τὸ μὲν γὰρ τἀληθὲς δοξάζειν καλόν , τὸ δὲ ψεύδεσθαι αἰσχρόν .
Θεαίτητος
πῶς δ᾽ οὔ ;
Σωκράτης
ταῦτα τοίνυν φασὶν ἐνθένδε γίγνεσθαι . ὅταν μὲν ὁ κηρός του ἐν τῇ ψυχῇ βαθύς τε καὶ πολὺς καὶ λεῖος καὶ μετρίως ὠργασμένος ᾖ , τὰ ἰόντα διὰ τῶν αἰσθήσεων , ἐνσημαινόμενα εἰς τοῦτο τὸ τῆς ψυχῆς ‘κέαρ , ’ ὃ ἔφη Ὅμηρος αἰνιττόμενος τὴν τοῦ κηροῦ ὁμοιότητα , τότε μὲν καὶ τούτοις [ 194δ ] καθαρὰ τὰ σημεῖα ἐγγιγνόμενα καὶ ἱκανῶς τοῦ βάθους ἔχοντα πολυχρόνιά τε γίγνεται καὶ εἰσὶν οἱ τοιοῦτοι πρῶτον μὲν εὐμαθεῖς , ἔπειτα μνήμονες , εἶτα οὐ παραλλάττουσι τῶν αἰσθήσεων τὰ σημεῖα ἀλλὰ δοξάζουσιν ἀληθῆ . σαφῆ γὰρ καὶ ἐν εὐρυχωρίᾳ ὄντα ταχὺ διανέμουσιν ἐπὶ τὰ αὑτῶν ἕκαστα ἐκμαγεῖα , ἃ δὴ ὄντα καλεῖται , καὶ σοφοὶ δὴ οὗτοι καλοῦνται . ἢ οὐ δοκεῖ σοι ;
Θεαίτητος
ὑπερφυῶς μὲν οὖν . [ 194ε ]
Σωκράτης
ὅταν τοίνυν λάσιόν του τὸ κέαρ ᾖ , ὃ δὴ ἐπῄνεσεν ὁ πάσσοφος ποιητής , ἢ ὅταν κοπρῶδες καὶ μὴ καθαροῦ τοῦ κηροῦ , ἢ ὑγρὸν σφόδρα ἢ σκληρόν , ὧν μὲν ὑγρὸν εὐμαθεῖς μέν , ἐπιλήσμονες δὲ γίγνονται , ὧν δὲ σκληρόν , τἀναντία . οἱ δὲ δὴ λάσιον καὶ τραχὺ λιθῶδές τι ἢ γῆς ἢ κόπρου συμμιγείσης ἔμπλεων ἔχοντες ἀσαφῆ τὰ ἐκμαγεῖα ἴσχουσιν . ἀσαφῆ δὲ καὶ οἱ τὰ σκληρά : βάθος γὰρ οὐκ ἔνι . ἀσαφῆ [ 195α ] δὲ καὶ οἱ τὰ ὑγρά : ὑπὸ γὰρ τοῦ συγχεῖσθαι ταχὺ γίγνεται ἀμυδρά .
εἰκότως γε .
Σωκράτης
καὶ ὅταν τοίνυν τῷ μὲν παρῇ αἴσθησις τῶν σημείων , τῷ δὲ μή , τὸ δὲ τῆς ἀπούσης αἰσθήσεως τῇ παρούσῃ προσαρμόσῃ , πάντῃ ταύτῃ ψεύδεται ἡ διάνοια . καὶ ἑνὶ λόγῳ , περὶ ὧν μὲν μὴ οἶδέ τις μηδ᾽ ἐπῄσθετο πώποτε , οὐκ ἔστιν , [ 194β ] ὡς ἔοικεν , οὔτε ψεύδεσθαι οὔτε ψευδὴς δόξα , εἴ τι νῦν ἡμεῖς ὑγιὲς λέγομεν : περὶ δὲ ὧν ἴσμεν τε καὶ αἰσθανόμεθα , ἐν αὐτοῖς τούτοις στρέφεται καὶ ἑλίττεται ἡ δόξα ψευδὴς καὶ ἀληθὴς γιγνομένη , καταντικρὺ μὲν καὶ κατὰ τὸ εὐθὺ τὰ οἰκεῖα συνάγουσα ἀποτυπώματα καὶ τύπους ἀληθής , εἰς πλάγια δὲ καὶ σκολιὰ ψευδής .
Θεαίτητος
οὐκοῦν καλῶς , ὦ Σώκρατες , λέγεται ; [ 194ξ ]
Σωκράτης
ἔτι τοίνυν καὶ τάδε ἀκούσας μᾶλλον αὐτὸ ἐρεῖς . τὸ μὲν γὰρ τἀληθὲς δοξάζειν καλόν , τὸ δὲ ψεύδεσθαι αἰσχρόν .
Θεαίτητος
πῶς δ᾽ οὔ ;
Σωκράτης
ταῦτα τοίνυν φασὶν ἐνθένδε γίγνεσθαι . ὅταν μὲν ὁ κηρός του ἐν τῇ ψυχῇ βαθύς τε καὶ πολὺς καὶ λεῖος καὶ μετρίως ὠργασμένος ᾖ , τὰ ἰόντα διὰ τῶν αἰσθήσεων , ἐνσημαινόμενα εἰς τοῦτο τὸ τῆς ψυχῆς ‘κέαρ , ’ ὃ ἔφη Ὅμηρος αἰνιττόμενος τὴν τοῦ κηροῦ ὁμοιότητα , τότε μὲν καὶ τούτοις [ 194δ ] καθαρὰ τὰ σημεῖα ἐγγιγνόμενα καὶ ἱκανῶς τοῦ βάθους ἔχοντα πολυχρόνιά τε γίγνεται καὶ εἰσὶν οἱ τοιοῦτοι πρῶτον μὲν εὐμαθεῖς , ἔπειτα μνήμονες , εἶτα οὐ παραλλάττουσι τῶν αἰσθήσεων τὰ σημεῖα ἀλλὰ δοξάζουσιν ἀληθῆ . σαφῆ γὰρ καὶ ἐν εὐρυχωρίᾳ ὄντα ταχὺ διανέμουσιν ἐπὶ τὰ αὑτῶν ἕκαστα ἐκμαγεῖα , ἃ δὴ ὄντα καλεῖται , καὶ σοφοὶ δὴ οὗτοι καλοῦνται . ἢ οὐ δοκεῖ σοι ;
Θεαίτητος
ὑπερφυῶς μὲν οὖν . [ 194ε ]
Σωκράτης
ὅταν τοίνυν λάσιόν του τὸ κέαρ ᾖ , ὃ δὴ ἐπῄνεσεν ὁ πάσσοφος ποιητής , ἢ ὅταν κοπρῶδες καὶ μὴ καθαροῦ τοῦ κηροῦ , ἢ ὑγρὸν σφόδρα ἢ σκληρόν , ὧν μὲν ὑγρὸν εὐμαθεῖς μέν , ἐπιλήσμονες δὲ γίγνονται , ὧν δὲ σκληρόν , τἀναντία . οἱ δὲ δὴ λάσιον καὶ τραχὺ λιθῶδές τι ἢ γῆς ἢ κόπρου συμμιγείσης ἔμπλεων ἔχοντες ἀσαφῆ τὰ ἐκμαγεῖα ἴσχουσιν . ἀσαφῆ δὲ καὶ οἱ τὰ σκληρά : βάθος γὰρ οὐκ ἔνι . ἀσαφῆ [ 195α ] δὲ καὶ οἱ τὰ ὑγρά : ὑπὸ γὰρ τοῦ συγχεῖσθαι ταχὺ γίγνεται ἀμυδρά .
თეეტეტოსი
ასე ჩანს .
სოკრატე
როცა ნიშნებიდან ერთის შეგრძნება არსებობს , მეორის კი – არა , არმყოფი შეგრძნების ნიშანი მყოფისას უკავშირდება , ყველაფერში ასე ცდება აზროვნება . ერთი სიტყვით , იმასთან დაკავშირებით , რაც ვინმემ არ იცის და ვერც შეიგრძნობს , არასოდეს არ არსებობს , [ 194b ] როგორც ჩანს , არც შეცდომა და არც მცდარი შეხედულება , თუ ახლა ჯანსაღად ვმსჯელობთ . ხოლო ცოდნასა და შეგრძნებასთან დაკავშირებით , რაშიც ახლა ბრუნავს და ტრიალებს შეხედულება , ის მცდარი და ჭეშმარიტი ხდება . რაც პირდაპირ შეუსაბამებს მახასიათებლებს ანაბეჭდსა და სახეს , ის ჭეშმარიტია , ხოლო რაც ირიბად და გვერდულად – ის მცდარი .
თეეტეტოსი
განა მშვენივრად არ მსჯელობ , სოკრატე ? [ 194c ]
სოკრატე
ამასაც რომ მოისმენ , უფრო მეტად იტყვი მაგას . ჭეშმარიტი შეხედულების ქონა კარგია , ხოლო მცდარის – სამარცხვინო .
თეეტეტოსი
როგორ არა ?
სოკრატე
აქედან გამომდინარე ამბობენ , რომ ასე ხდება . როცა ვინმეს სულში ცვილი ღრმა , ბევრი , პრიალა და ზომიერად მოზელილია , ის , რაც აქ შეგრძნებების მეშვეობით აღწევს , აღიბეჭდება სულის გულში , როგორც ჰომეროსი ამბობს , ქარაგმულია ცვილთან [ მისი ] მსგავსება . [ 194d ] მათთან წარმოშობილი ნიშნები წმინდა , საკმარისი სიღრმის მქონე და მრავალწლიანია . სწორედ ასეთები სწავლობენ კარგად , შემდგომ მეხსიერებაც აქვთ , არ ურევენ შეგრძნებების ნიშნებს , არამედ ჭეშმარიტი შეხედულებები აქვთ . მკაფიო და კარგად განლაგებულია და სწრაფად ანაწილებენ თითოეულს თავ-თავიანთ ყალიბში , რასაც არსებულს უწოდებენ და ბრძნადაც ისინი იწოდებიან . თუ შენ ასე არ გგონია ?
თეეტეტოსი
ყველაზე უფრო დამაჯერებელია . [ 194e ]
სოკრატე
როცა ეს გული , რომელიც განადიდა უბრძნესმა პოეტმა , ბეწვიანია , ან როცა ჭუჭყიანია და არ არის წმინდა ცვილის , ან ძალიან ტენიანია ან მყარი , ვისაც ტენიანი აქვს ადვილად სწავლობს , მაგრამ ავიწყდება , ხოლო ვისაც მყარი – პირიქით . ვისაც ხაოიანი , უხეში და ღორღიანი აქვს , რომელიც მიწასთან ან ნეხვთანაა შერეული , მათ ბუნდოვანი ანაბეჭდები აქვთ . ასევე ბუნდოვანია მათი [ ანაბეჭდები ] , ვისაც მყარი [ ცვილი ] აქვს , რადგან სიღრმე არ აქვთ . [ 195a ] ბუნდოვანია მათიც , ვისაც ტენიანი აქვს , რადგან ის წვეთავს და ძალიან მალე გაურკვეველი ხდება .
ასე ჩანს .
სოკრატე
როცა ნიშნებიდან ერთის შეგრძნება არსებობს , მეორის კი – არა , არმყოფი შეგრძნების ნიშანი მყოფისას უკავშირდება , ყველაფერში ასე ცდება აზროვნება . ერთი სიტყვით , იმასთან დაკავშირებით , რაც ვინმემ არ იცის და ვერც შეიგრძნობს , არასოდეს არ არსებობს , [ 194b ] როგორც ჩანს , არც შეცდომა და არც მცდარი შეხედულება , თუ ახლა ჯანსაღად ვმსჯელობთ . ხოლო ცოდნასა და შეგრძნებასთან დაკავშირებით , რაშიც ახლა ბრუნავს და ტრიალებს შეხედულება , ის მცდარი და ჭეშმარიტი ხდება . რაც პირდაპირ შეუსაბამებს მახასიათებლებს ანაბეჭდსა და სახეს , ის ჭეშმარიტია , ხოლო რაც ირიბად და გვერდულად – ის მცდარი .
თეეტეტოსი
განა მშვენივრად არ მსჯელობ , სოკრატე ? [ 194c ]
სოკრატე
ამასაც რომ მოისმენ , უფრო მეტად იტყვი მაგას . ჭეშმარიტი შეხედულების ქონა კარგია , ხოლო მცდარის – სამარცხვინო .
თეეტეტოსი
როგორ არა ?
სოკრატე
აქედან გამომდინარე ამბობენ , რომ ასე ხდება . როცა ვინმეს სულში ცვილი ღრმა , ბევრი , პრიალა და ზომიერად მოზელილია , ის , რაც აქ შეგრძნებების მეშვეობით აღწევს , აღიბეჭდება სულის გულში , როგორც ჰომეროსი ამბობს , ქარაგმულია ცვილთან [ მისი ] მსგავსება . [ 194d ] მათთან წარმოშობილი ნიშნები წმინდა , საკმარისი სიღრმის მქონე და მრავალწლიანია . სწორედ ასეთები სწავლობენ კარგად , შემდგომ მეხსიერებაც აქვთ , არ ურევენ შეგრძნებების ნიშნებს , არამედ ჭეშმარიტი შეხედულებები აქვთ . მკაფიო და კარგად განლაგებულია და სწრაფად ანაწილებენ თითოეულს თავ-თავიანთ ყალიბში , რასაც არსებულს უწოდებენ და ბრძნადაც ისინი იწოდებიან . თუ შენ ასე არ გგონია ?
თეეტეტოსი
ყველაზე უფრო დამაჯერებელია . [ 194e ]
სოკრატე
როცა ეს გული , რომელიც განადიდა უბრძნესმა პოეტმა , ბეწვიანია , ან როცა ჭუჭყიანია და არ არის წმინდა ცვილის , ან ძალიან ტენიანია ან მყარი , ვისაც ტენიანი აქვს ადვილად სწავლობს , მაგრამ ავიწყდება , ხოლო ვისაც მყარი – პირიქით . ვისაც ხაოიანი , უხეში და ღორღიანი აქვს , რომელიც მიწასთან ან ნეხვთანაა შერეული , მათ ბუნდოვანი ანაბეჭდები აქვთ . ასევე ბუნდოვანია მათი [ ანაბეჭდები ] , ვისაც მყარი [ ცვილი ] აქვს , რადგან სიღრმე არ აქვთ . [ 195a ] ბუნდოვანია მათიც , ვისაც ტენიანი აქვს , რადგან ის წვეთავს და ძალიან მალე გაურკვეველი ხდება .
Theaetetus 195
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-09 13:14:02
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
ἐὰν δὲ πρὸς πᾶσι τούτοις ἐπ᾽ ἀλλήλων συμπεπτωκότα ᾖ ὑπὸ στενοχωρίας , ἐάν του σμικρὸν ᾖ τὸ ψυχάριον , ἔτι ἀσαφέστερα ἐκείνων . πάντες οὖν οὗτοι γίγνονται οἷοι δοξάζειν ψευδῆ . ὅταν γάρ τι ὁρῶσιν ἢ ἀκούωσιν ἢ ἐπινοῶσιν , ἕκαστα ἀπονέμειν ταχὺ ἑκάστοις οὐ δυνάμενοι βραδεῖς τέ εἰσι καὶ ἀλλοτριονομοῦντες παρορῶσί τε καὶ παρακούουσι καὶ παρανοοῦσι πλεῖστα , καὶ καλοῦνται αὖ οὗτοι ἐψευσμένοι τε δὴ τῶν ὄντων καὶ ἀμαθεῖς . [ 195β ]
Θεαίτητος
ὀρθότατα ἀνθρώπων λέγεις , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
φῶμεν ἄρα ἐν ἡμῖν ψευδεῖς δόξας εἶναι ;
Θεαίτητος
σφόδρα γε .
Σωκράτης
καὶ ἀληθεῖς δή ;
Θεαίτητος
καὶ ἀληθεῖς .
Σωκράτης
ἤδη οὖν οἰόμεθα ἱκανῶς ὡμολογῆσθαι ὅτι παντὸς μᾶλλον ἐστὸν ἀμφοτέρα τούτω τὼ δόξα ;
Θεαίτητος
ὑπερφυῶς μὲν οὖν .
Σωκράτης
δεινόν τε , ὦ Θεαίτητε , ὡς ἀληθῶς κινδυνεύει καὶ ἀηδὲς εἶναι ἀνὴρ ἀδολέσχης .
Θεαίτητος
τί δέ ; πρὸς τί τοῦτ᾽ εἶπες ; [ 195ξ ]
Σωκράτης
τὴν ἐμαυτοῦ δυσμαθίαν δυσχεράνας καὶ ὡς ἀληθῶς ἀδολεσχίαν . τί γὰρ ἄν τις ἄλλο θεῖτο ὄνομα , ὅταν ἄνω κάτω τοὺς λόγους ἕλκῃ τις ὑπὸ νωθείας οὐ δυνάμενος πεισθῆναι , καὶ ᾖ δυσαπάλλακτος ἀφ᾽ ἑκάστου λόγου ;
Θεαίτητος
σὺ δὲ δὴ τί δυσχεραίνεις ;
Σωκράτης
οὐ δυσχεραίνω μόνον ἀλλὰ καὶ δέδοικα ὅτι ἀποκρινοῦμαι ἄν τις ἔρηταί με : ‘ὦ Σώκρατες , ηὕρηκας δὴ ψευδῆ δόξαν , ὅτι οὔτε ἐν ταῖς αἰσθήσεσίν ἐστι πρὸς ἀλλήλας οὔτ᾽ [ 195δ ] ἐν ταῖς διανοίαις ἀλλ᾽ ἐν τῇ συνάψει αἰσθήσεως πρὸς διάνοιαν ; ’ φήσω δὲ ἐγὼ οἶμαι καλλωπιζόμενος ὥς τι ηὑρηκότων ἡμῶν καλόν .
Θεαίτητος
ἔμοιγε δοκεῖ , ὦ Σώκρατες , οὐκ αἰσχρὸν εἶναι τὸ νῦν ἀποδεδειγμένον .
Σωκράτης
‘οὐκοῦν , ’ φησί , ‘λέγεις ὅτι αὖ τὸν ἄνθρωπον ὃν διανοούμεθα μόνον , ὁρῶμεν δ᾽ οὔ , ἵππον οὐκ ἄν ποτε οἰηθείημεν εἶναι , ὃν αὖ οὔτε ὁρῶμεν οὔτε ἁπτόμεθα , διανοούμεθα δὲ μόνον καὶ ἄλλ᾽ οὐδὲν αἰσθανόμεθα περὶ αὐτοῦ ; ’ ταῦτα οἶμαι φήσω λέγειν .
Θεαίτητος
καὶ ὀρθῶς γε . [ 195ε ]
Σωκράτης
‘τί οὖν , ’ φησί , ‘τὰ ἕνδεκα ἃ μηδὲν ἄλλο ἢ διανοεῖταί τις , ἄλλο τι ἐκ τούτου τοῦ λόγου οὐκ ἄν ποτε οἰηθείη δώδεκα εἶναι ἃ μόνον αὖ διανοεῖται ; ’ ἴθι οὖν δή , σὺ ἀποκρίνου .
Θεαίτητος
ἀλλ᾽ ἀποκρινοῦμαι ὅτι ὁρῶν μὲν ἄν τις ἢ ἐφαπτόμενος οἰηθείη τὰ ἕνδεκα δώδεκα εἶναι , ἃ μέντοι ἐν τῇ διανοίᾳ ἔχει , οὐκ ἄν ποτε περὶ αὐτῶν ταῦτα δοξάσειεν οὕτως .
Σωκράτης
τί οὖν ; οἴει τινὰ πώποτε αὐτὸν ἐν αὑτῷ πέντε καὶ [ 196α ] ἑπτά , λέγω δὲ μὴ ἀνθρώπους ἑπτὰ καὶ πέντε προθέμενον σκοπεῖν μηδ᾽ ἄλλο τοιοῦτον , ἀλλ᾽ αὐτὰ πέντε καὶ ἑπτά , ἅ φαμεν ἐκεῖ μνημεῖα ἐν τῷ ἐκμαγείῳ εἶναι καὶ ψευδῆ ἐν αὐτοῖς οὐκ εἶναι δοξάσαι , ταῦτα αὐτὰ εἴ τις ἀνθρώπων ἤδη πώποτε ἐσκέψατο λέγων πρὸς αὑτὸν καὶ ἐρωτῶν πόσα ποτ᾽ ἐστίν , καὶ ὁ μέν τις εἶπεν οἰηθεὶς ἕνδεκα αὐτὰ εἶναι , ὁ δὲ δώδεκα , ἢ πάντες λέγουσί τε καὶ οἴονται δώδεκα αὐτὰ εἶναι ;
Θεαίτητος
ὀρθότατα ἀνθρώπων λέγεις , ὦ Σώκρατες .
Σωκράτης
φῶμεν ἄρα ἐν ἡμῖν ψευδεῖς δόξας εἶναι ;
Θεαίτητος
σφόδρα γε .
Σωκράτης
καὶ ἀληθεῖς δή ;
Θεαίτητος
καὶ ἀληθεῖς .
Σωκράτης
ἤδη οὖν οἰόμεθα ἱκανῶς ὡμολογῆσθαι ὅτι παντὸς μᾶλλον ἐστὸν ἀμφοτέρα τούτω τὼ δόξα ;
Θεαίτητος
ὑπερφυῶς μὲν οὖν .
Σωκράτης
δεινόν τε , ὦ Θεαίτητε , ὡς ἀληθῶς κινδυνεύει καὶ ἀηδὲς εἶναι ἀνὴρ ἀδολέσχης .
Θεαίτητος
τί δέ ; πρὸς τί τοῦτ᾽ εἶπες ; [ 195ξ ]
Σωκράτης
τὴν ἐμαυτοῦ δυσμαθίαν δυσχεράνας καὶ ὡς ἀληθῶς ἀδολεσχίαν . τί γὰρ ἄν τις ἄλλο θεῖτο ὄνομα , ὅταν ἄνω κάτω τοὺς λόγους ἕλκῃ τις ὑπὸ νωθείας οὐ δυνάμενος πεισθῆναι , καὶ ᾖ δυσαπάλλακτος ἀφ᾽ ἑκάστου λόγου ;
Θεαίτητος
σὺ δὲ δὴ τί δυσχεραίνεις ;
Σωκράτης
οὐ δυσχεραίνω μόνον ἀλλὰ καὶ δέδοικα ὅτι ἀποκρινοῦμαι ἄν τις ἔρηταί με : ‘ὦ Σώκρατες , ηὕρηκας δὴ ψευδῆ δόξαν , ὅτι οὔτε ἐν ταῖς αἰσθήσεσίν ἐστι πρὸς ἀλλήλας οὔτ᾽ [ 195δ ] ἐν ταῖς διανοίαις ἀλλ᾽ ἐν τῇ συνάψει αἰσθήσεως πρὸς διάνοιαν ; ’ φήσω δὲ ἐγὼ οἶμαι καλλωπιζόμενος ὥς τι ηὑρηκότων ἡμῶν καλόν .
Θεαίτητος
ἔμοιγε δοκεῖ , ὦ Σώκρατες , οὐκ αἰσχρὸν εἶναι τὸ νῦν ἀποδεδειγμένον .
Σωκράτης
‘οὐκοῦν , ’ φησί , ‘λέγεις ὅτι αὖ τὸν ἄνθρωπον ὃν διανοούμεθα μόνον , ὁρῶμεν δ᾽ οὔ , ἵππον οὐκ ἄν ποτε οἰηθείημεν εἶναι , ὃν αὖ οὔτε ὁρῶμεν οὔτε ἁπτόμεθα , διανοούμεθα δὲ μόνον καὶ ἄλλ᾽ οὐδὲν αἰσθανόμεθα περὶ αὐτοῦ ; ’ ταῦτα οἶμαι φήσω λέγειν .
Θεαίτητος
καὶ ὀρθῶς γε . [ 195ε ]
Σωκράτης
‘τί οὖν , ’ φησί , ‘τὰ ἕνδεκα ἃ μηδὲν ἄλλο ἢ διανοεῖταί τις , ἄλλο τι ἐκ τούτου τοῦ λόγου οὐκ ἄν ποτε οἰηθείη δώδεκα εἶναι ἃ μόνον αὖ διανοεῖται ; ’ ἴθι οὖν δή , σὺ ἀποκρίνου .
Θεαίτητος
ἀλλ᾽ ἀποκρινοῦμαι ὅτι ὁρῶν μὲν ἄν τις ἢ ἐφαπτόμενος οἰηθείη τὰ ἕνδεκα δώδεκα εἶναι , ἃ μέντοι ἐν τῇ διανοίᾳ ἔχει , οὐκ ἄν ποτε περὶ αὐτῶν ταῦτα δοξάσειεν οὕτως .
Σωκράτης
τί οὖν ; οἴει τινὰ πώποτε αὐτὸν ἐν αὑτῷ πέντε καὶ [ 196α ] ἑπτά , λέγω δὲ μὴ ἀνθρώπους ἑπτὰ καὶ πέντε προθέμενον σκοπεῖν μηδ᾽ ἄλλο τοιοῦτον , ἀλλ᾽ αὐτὰ πέντε καὶ ἑπτά , ἅ φαμεν ἐκεῖ μνημεῖα ἐν τῷ ἐκμαγείῳ εἶναι καὶ ψευδῆ ἐν αὐτοῖς οὐκ εἶναι δοξάσαι , ταῦτα αὐτὰ εἴ τις ἀνθρώπων ἤδη πώποτε ἐσκέψατο λέγων πρὸς αὑτὸν καὶ ἐρωτῶν πόσα ποτ᾽ ἐστίν , καὶ ὁ μέν τις εἶπεν οἰηθεὶς ἕνδεκα αὐτὰ εἶναι , ὁ δὲ δώδεκα , ἢ πάντες λέγουσί τε καὶ οἴονται δώδεκα αὐτὰ εἶναι ;
თუ
ამ
ყველაფერთან
ერთად
,
ერთმანეთთან
მოხვედრის
გამო
ან
ადგილის
სივიწროვის
გამო
,
ვინმეს
მცირე
სულიც
აქვს
,
კიდევ
უფრო
ბუნდოვანია
ისინი
.
ესენი
ყველანი
მცდარ
შეხედულებას
ქმნიან
,
რადგან
როცა
ისინი
რაღაცას
ხედავენ
,
ისმენენ
ან
ფიქრობენ
,
ნელდებიან
და
არ
შეუძლიათ
სწრაფად
მიაკუთვნონ
თითოეულს
შესაბამისი
ანაბეჭდი
,
არასწორად
ანაწილებენ
და
უმეტესად
არასწორად
ხედავენ
,
ისმენენ
და
ფიქრობენ
.
ასეთებზე
ამბობენ
,
რომ
ცდებიან
არსებულებთან
დაკავშირებით
და
უცოდინრები
არიან
.
[
195b
]
თეეტეტოსი
ყველაზე უფრო მართებულად ამბობ , სოკრატე .
სოკრატე
მაშ , ვიტყვით , რომ მცდარი შეხედულებები გვაქვს ?
თეეტეტოსი
ნამდვილად .
სოკრატე
და ჭეშმარიტიც ?
თეეტეტოსი
ჭეშმარიტიც .
სოკრატე
უკვე ვფიქრობთ , რომ საკმარისად შევთანხმდით , რომ ყველანაირად არსებობს ეს ორივე შეხედულება .
თეეტეტოსი
აუცილებლად .
სოკრატე
თეეტეტოს , როგორც ჩანს , ნამდვილად საშიში და არასასიამოვნოა მოლაყბე ადამიანი .
თეეტეტოსი
რა ? რაზე ამბობ ამას ? [ 195c ]
სოკრატე
ჩემს უცოდინრობასა და ჭეშმარიტ ლაყბობაზე ვწუხვარ . სხვა რა სახელი უნდა ეწოდოს იმას , ვინც აქეთ-იქით წელავს მსჯელობებს და სიზანტის გამო არ შეუძლია არც დაჯერება და არც რომელიმე აზრის განგდება ?
თეეტეტოსი
შენ რაზე წუხხარ ?
სოკრატე
არა მარტო ვწუხვარ , არამედ მეშინია კიდეც , რას ვუპასუხებ ვინმემ რომ მკითხოს : , , სოკრატე , ნახე , რომ მცდარი შეხედულება არც შეგრძნებების ერთმანეთთან ურთიერთობით წარმოიშობა და არც [ 195d ] აზრების , არამედ შეგრძნების აზრთან შეხებით ? " ვფიქრობ თავმომწონედ ვეტყვი , თითქოს რამე კარგი აღმოვაჩინეთ .
თეეტეტოსი
სოკრატე , მგონია , რომ არაფერი სამარცხვინო ახლახან გადმოცემულ [ მსჯელობაში ] არ არის .
სოკრატე
იტყვის : , , განა იმას ამბობ , რომ ადამიანს , რომელზეც მხოლოდ ვაზროვნებთ , მაგრამ ვერ ვხედავთ , არასოდეს ჩავთვლით ცხენად , რომელსაც ვერ ვხედავთ , ვერ ვეხებით , არამედ მხოლოდ ვაზროვნებთ [ მასზე ] და არაფერს შევიგრძნობთ მასთან დაკავშირებით ? " მგონია , რომ ამ ნათქვამს დავეთანხმები .
თეეტეტოსი
და მართებულადაც . [ 195e ]
სოკრატე
, , მაშ , " – იტყვის - , , თერთმეტსაც , რომელზეც ვიღაც მხოლოდ აზროვნებს , ზუსტად ამავე მიზეზით არასოდეს არავინ ჩათვლის თორმეტად , რომელზეც მხოლოდ აზროვნებს ? " მიდი , შენ უპასუხე !
თეეტეტოსი
მე ვუპასუხებ , რომ როდესაც ხედავს ან ეხება , ვინმემ შეიძლება ჩათვალოს თერთმეტი თორმეტად , მაგრამ როდესაც ის აზროვნებაში აქვს , არასოდეს ექნება მასზე ასეთი შეხედულება .
სოკრატე
მაშ , ვინმეს რომ თავის თავში ხუთი და [ 196a ] შვიდი ჰქონდეს , არა ხუთი და შვიდი ადამიანი წარმოდგენილი , რომ ხედავს , ან რაიმე ამგვარი , არამედ ეს ხუთი და შვიდი , რომლებზეც ვთქვით , რომ მახსოვრობაშია ჩაბეჭდილი და რომლებთან დაკავშირებითაც არ შეიძლება მცდარი შეხედულების ქონა , თუკი მათზე ვიღაც ფიქრობს და თავის თავს ჰკითხავს ერთად რამდენია , როგორ ფიქრობ , ერთი იტყვის , რომ თერთმეტია , სხვა კი – რომ თორმეტი , თუ ყველა იფიქრებს და იტყვის , რომ თორმეტია ?
თეეტეტოსი
ყველაზე უფრო მართებულად ამბობ , სოკრატე .
სოკრატე
მაშ , ვიტყვით , რომ მცდარი შეხედულებები გვაქვს ?
თეეტეტოსი
ნამდვილად .
სოკრატე
და ჭეშმარიტიც ?
თეეტეტოსი
ჭეშმარიტიც .
სოკრატე
უკვე ვფიქრობთ , რომ საკმარისად შევთანხმდით , რომ ყველანაირად არსებობს ეს ორივე შეხედულება .
თეეტეტოსი
აუცილებლად .
სოკრატე
თეეტეტოს , როგორც ჩანს , ნამდვილად საშიში და არასასიამოვნოა მოლაყბე ადამიანი .
თეეტეტოსი
რა ? რაზე ამბობ ამას ? [ 195c ]
სოკრატე
ჩემს უცოდინრობასა და ჭეშმარიტ ლაყბობაზე ვწუხვარ . სხვა რა სახელი უნდა ეწოდოს იმას , ვინც აქეთ-იქით წელავს მსჯელობებს და სიზანტის გამო არ შეუძლია არც დაჯერება და არც რომელიმე აზრის განგდება ?
თეეტეტოსი
შენ რაზე წუხხარ ?
სოკრატე
არა მარტო ვწუხვარ , არამედ მეშინია კიდეც , რას ვუპასუხებ ვინმემ რომ მკითხოს : , , სოკრატე , ნახე , რომ მცდარი შეხედულება არც შეგრძნებების ერთმანეთთან ურთიერთობით წარმოიშობა და არც [ 195d ] აზრების , არამედ შეგრძნების აზრთან შეხებით ? " ვფიქრობ თავმომწონედ ვეტყვი , თითქოს რამე კარგი აღმოვაჩინეთ .
თეეტეტოსი
სოკრატე , მგონია , რომ არაფერი სამარცხვინო ახლახან გადმოცემულ [ მსჯელობაში ] არ არის .
სოკრატე
იტყვის : , , განა იმას ამბობ , რომ ადამიანს , რომელზეც მხოლოდ ვაზროვნებთ , მაგრამ ვერ ვხედავთ , არასოდეს ჩავთვლით ცხენად , რომელსაც ვერ ვხედავთ , ვერ ვეხებით , არამედ მხოლოდ ვაზროვნებთ [ მასზე ] და არაფერს შევიგრძნობთ მასთან დაკავშირებით ? " მგონია , რომ ამ ნათქვამს დავეთანხმები .
თეეტეტოსი
და მართებულადაც . [ 195e ]
სოკრატე
, , მაშ , " – იტყვის - , , თერთმეტსაც , რომელზეც ვიღაც მხოლოდ აზროვნებს , ზუსტად ამავე მიზეზით არასოდეს არავინ ჩათვლის თორმეტად , რომელზეც მხოლოდ აზროვნებს ? " მიდი , შენ უპასუხე !
თეეტეტოსი
მე ვუპასუხებ , რომ როდესაც ხედავს ან ეხება , ვინმემ შეიძლება ჩათვალოს თერთმეტი თორმეტად , მაგრამ როდესაც ის აზროვნებაში აქვს , არასოდეს ექნება მასზე ასეთი შეხედულება .
სოკრატე
მაშ , ვინმეს რომ თავის თავში ხუთი და [ 196a ] შვიდი ჰქონდეს , არა ხუთი და შვიდი ადამიანი წარმოდგენილი , რომ ხედავს , ან რაიმე ამგვარი , არამედ ეს ხუთი და შვიდი , რომლებზეც ვთქვით , რომ მახსოვრობაშია ჩაბეჭდილი და რომლებთან დაკავშირებითაც არ შეიძლება მცდარი შეხედულების ქონა , თუკი მათზე ვიღაც ფიქრობს და თავის თავს ჰკითხავს ერთად რამდენია , როგორ ფიქრობ , ერთი იტყვის , რომ თერთმეტია , სხვა კი – რომ თორმეტი , თუ ყველა იფიქრებს და იტყვის , რომ თორმეტია ?
Theaetetus 196
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-20 00:20:53
- Modified on 2017-04-20 15:22:11
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 196β ]
Θεαίτητος
οὐ μὰ τὸν Δία , ἀλλὰ πολλοὶ δὴ καὶ ἕνδεκα : ἐὰν δέ γε ἐν πλείονι ἀριθμῷ τις σκοπῆται , μᾶλλον σφάλλεται . οἶμαι γάρ σε περὶ παντὸς μᾶλλον ἀριθμοῦ λέγειν .
Σωκράτης
ὀρθῶς γὰρ οἴει : καὶ ἐνθυμοῦ μή τι τότε γίγνεται ἄλλο ἢ αὐτὰ τὰ δώδεκα τὰ ἐν τῷ ἐκμαγείῳ ἕνδεκα οἰηθῆναι .
Θεαίτητος
ἔοικέ γε .
Σωκράτης
οὐκοῦν εἰς τοὺς πρώτους πάλιν ἀνήκει λόγους ; ὁ γὰρ τοῦτο παθών , ὃ οἶδεν , ἕτερον αὐτὸ οἴεται εἶναι ὧν αὖ οἶδεν , ὃ ἔφαμεν ἀδύνατον , καὶ τούτῳ αὐτῷ ἠναγκάζομεν μὴ εἶναι [ 196ξ ] ψευδῆ δόξαν , ἵνα μὴ τὰ αὐτὰ ὁ αὐτὸς ἀναγκάζοιτο εἰδὼς μὴ εἰδέναι ἅμα .
Θεαίτητος
ἀληθέστατα .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἄλλ᾽ ὁτιοῦν δεῖ ἀποφαίνειν τὸ τὰ ψευδῆ δοξάζειν ἢ διανοίας πρὸς αἴσθησιν παραλλαγήν . εἰ γὰρ τοῦτ᾽ ἦν , οὐκ ἄν ποτε ἐν αὐτοῖς τοῖς διανοήμασιν ἐψευδόμεθα . νῦν δὲ ἤτοι οὐκ ἔστι ψευδὴς δόξα , ἢ ἅ τις οἶδεν , οἷόν τε μὴ εἰδέναι . καὶ τούτων πότερα αἱρῇ ;
Θεαίτητος
ἄπορον αἵρεσιν προτίθης , ὦ Σώκρατες . [ 196δ ]
Σωκράτης
ἀλλὰ μέντοι ἀμφότερά γε κινδυνεύει ὁ λόγος οὐκ ἐάσειν . ὅμως δέ—πάντα γὰρ τολμητέον—τί εἰ ἐπιχειρήσαιμεν ἀναισχυντεῖν ;
Θεαίτητος
πῶς ;
Σωκράτης
ἐθελήσαντες εἰπεῖν ποῖόν τί ποτ᾽ ἐστὶ τὸ ἐπίστασθαι .
Θεαίτητος
καὶ τί τοῦτο ἀναίσχυντον ;
Σωκράτης
ἔοικας οὐκ ἐννοεῖν ὅτι πᾶς ἡμῖν ἐξ ἀρχῆς ὁ λόγος ζήτησις γέγονεν ἐπιστήμης ὡς οὐκ εἰδόσι τί ποτ᾽ ἐστίν .
Θεαίτητος
ἐννοῶ μὲν οὖν .
Σωκράτης
ἔπειτ᾽ οὐκ ἀναιδὲς δοκεῖ μὴ εἰδότας ἐπιστήμην ἀποφαίνεσθαι τὸ ἐπίστασθαι οἷόν ἐστιν ; ἀλλὰ γάρ , ὦ [ 196ε ] Θεαίτητε , πάλαι ἐσμὲν ἀνάπλεῳ τοῦ μὴ καθαρῶς διαλέγεσθαι . μυριάκις γὰρ εἰρήκαμεν τὸ ‘γιγνώσκομεν’ καὶ ‘οὐ γιγνώσκομεν , ’ καὶ ‘ἐπιστάμεθα’ καὶ ‘οὐκ ἐπιστάμεθα , ’ ὥς τι συνιέντες ἀλλήλων ἐν ᾧ ἔτι ἐπιστήμην ἀγνοοῦμεν : εἰ δὲ βούλει , καὶ νῦν ἐν τῷ παρόντι κεχρήμεθ᾽ αὖ τῷ ‘ἀγνοεῖν’ τε καὶ ‘συνιέναι , ’ ὡς προσῆκον αὐτοῖς χρῆσθαι εἴπερ στερόμεθα ἐπιστήμης .
Θεαίτητος
ἀλλὰ τίνα τρόπον διαλέξῃ , ὦ Σώκρατες , τούτων ἀπεχόμενος ;
Θεαίτητος
οὐ μὰ τὸν Δία , ἀλλὰ πολλοὶ δὴ καὶ ἕνδεκα : ἐὰν δέ γε ἐν πλείονι ἀριθμῷ τις σκοπῆται , μᾶλλον σφάλλεται . οἶμαι γάρ σε περὶ παντὸς μᾶλλον ἀριθμοῦ λέγειν .
Σωκράτης
ὀρθῶς γὰρ οἴει : καὶ ἐνθυμοῦ μή τι τότε γίγνεται ἄλλο ἢ αὐτὰ τὰ δώδεκα τὰ ἐν τῷ ἐκμαγείῳ ἕνδεκα οἰηθῆναι .
Θεαίτητος
ἔοικέ γε .
Σωκράτης
οὐκοῦν εἰς τοὺς πρώτους πάλιν ἀνήκει λόγους ; ὁ γὰρ τοῦτο παθών , ὃ οἶδεν , ἕτερον αὐτὸ οἴεται εἶναι ὧν αὖ οἶδεν , ὃ ἔφαμεν ἀδύνατον , καὶ τούτῳ αὐτῷ ἠναγκάζομεν μὴ εἶναι [ 196ξ ] ψευδῆ δόξαν , ἵνα μὴ τὰ αὐτὰ ὁ αὐτὸς ἀναγκάζοιτο εἰδὼς μὴ εἰδέναι ἅμα .
Θεαίτητος
ἀληθέστατα .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἄλλ᾽ ὁτιοῦν δεῖ ἀποφαίνειν τὸ τὰ ψευδῆ δοξάζειν ἢ διανοίας πρὸς αἴσθησιν παραλλαγήν . εἰ γὰρ τοῦτ᾽ ἦν , οὐκ ἄν ποτε ἐν αὐτοῖς τοῖς διανοήμασιν ἐψευδόμεθα . νῦν δὲ ἤτοι οὐκ ἔστι ψευδὴς δόξα , ἢ ἅ τις οἶδεν , οἷόν τε μὴ εἰδέναι . καὶ τούτων πότερα αἱρῇ ;
Θεαίτητος
ἄπορον αἵρεσιν προτίθης , ὦ Σώκρατες . [ 196δ ]
Σωκράτης
ἀλλὰ μέντοι ἀμφότερά γε κινδυνεύει ὁ λόγος οὐκ ἐάσειν . ὅμως δέ—πάντα γὰρ τολμητέον—τί εἰ ἐπιχειρήσαιμεν ἀναισχυντεῖν ;
Θεαίτητος
πῶς ;
Σωκράτης
ἐθελήσαντες εἰπεῖν ποῖόν τί ποτ᾽ ἐστὶ τὸ ἐπίστασθαι .
Θεαίτητος
καὶ τί τοῦτο ἀναίσχυντον ;
Σωκράτης
ἔοικας οὐκ ἐννοεῖν ὅτι πᾶς ἡμῖν ἐξ ἀρχῆς ὁ λόγος ζήτησις γέγονεν ἐπιστήμης ὡς οὐκ εἰδόσι τί ποτ᾽ ἐστίν .
Θεαίτητος
ἐννοῶ μὲν οὖν .
Σωκράτης
ἔπειτ᾽ οὐκ ἀναιδὲς δοκεῖ μὴ εἰδότας ἐπιστήμην ἀποφαίνεσθαι τὸ ἐπίστασθαι οἷόν ἐστιν ; ἀλλὰ γάρ , ὦ [ 196ε ] Θεαίτητε , πάλαι ἐσμὲν ἀνάπλεῳ τοῦ μὴ καθαρῶς διαλέγεσθαι . μυριάκις γὰρ εἰρήκαμεν τὸ ‘γιγνώσκομεν’ καὶ ‘οὐ γιγνώσκομεν , ’ καὶ ‘ἐπιστάμεθα’ καὶ ‘οὐκ ἐπιστάμεθα , ’ ὥς τι συνιέντες ἀλλήλων ἐν ᾧ ἔτι ἐπιστήμην ἀγνοοῦμεν : εἰ δὲ βούλει , καὶ νῦν ἐν τῷ παρόντι κεχρήμεθ᾽ αὖ τῷ ‘ἀγνοεῖν’ τε καὶ ‘συνιέναι , ’ ὡς προσῆκον αὐτοῖς χρῆσθαι εἴπερ στερόμεθα ἐπιστήμης .
Θεαίτητος
ἀλλὰ τίνα τρόπον διαλέξῃ , ὦ Σώκρατες , τούτων ἀπεχόμενος ;
[
196b
]
თეეტეტოსი
არა , ზევსს ვფიცავ , ბევრი იტყვის , რომ თერთმეტია . თუ ვინმე უფრო დიდ რიცხვებს დააკვირდება , მეტად შეცდება . ვფიქრობ , ყველა რიცხვზე ამბობ .
სოკრატე
სწორად ფიქრობ . დაფიქრდი რა ხდება , ამ ჩაბეჭდილ თორმეტს თერთმეტად თვლის ვიღაც .
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს .
სოკრატე
კვლავ პირველ სიტყვას ხომ არ ვუბრუნდებით ? ის ვინც , რაღაცას განიცდის , რაც იცის , ამას სხვა რაღაცად თვლის , რაც ასევე იცის , რაზეც ვთქვით , რომ შეუძლებელია , ამასთან დაკავშირებით იძულებული ვიყავით გვეთქვა , რომ არ არსებობს [ 196c ] მცდარი შეხედულება , რათა ერთი და იგივე ვიღაც იძულებული არ ყოფილიყო ერთდროულად მცოდნეც ყოფილიყო და არმცოდნეც .
თეეტეტოსი
ჭეშმარიტად .
სოკრატე
მაშ , საჭიროა რაღაც სხვად დავადგინოთ მცდარი შეხედულება , ვიდრე აზროვნების შეგრძნებიდან გადაცდენად . ასე რომ ყოფილიყო , არასოდეს შევცდებოდით აზროვნებისას . ახლა კი ან არ არსებობს მცდარი შეხედულება , ან ვინც იცის , არ იცის [ ის ] . ამ ორიდან რომელს აირჩევ ?
თეეტეტოსი
რთული არჩევანი მომეცი , სოკრატე . [ 196d ]
სოკრატე
როგორც ჩანს მსჯელობა არც ერთს უშვებს . თუმცა მუდამ უნდა გბედო , რა იქნება , ვცადოთ ამ სირცხვილისგან გავთავისუფლდეთ ?
თეეტეტოსი
როგორ ?
სოკრატე
მოვინდომოთ და ვთქვათ , რა არის ცოდნა .
თეეტეტოსი
და ესაა სამარცხვინო ?
სოკრატე
როგორც ჩანს , ვერ ხვდები , რომ მსჯელობის დასაწყისიდან საკვლევი იყო , რა არის ცოდნა , რადგან არ ვიცოდით რა იყო ის .
თეეტეტოსი
ვხვდები .
სოკრატე
სამარცხვინო არ ჩანს , როცა ცოდნის არმცოდნე ხსნის რა არის ცოდნა ? [ 196e ] თეეტეტოს , დიდი ხანია მსჯელობა აივსო უწმინდურობით . ათასჯერ ვთქვით , , ვცნობთ " და , , ვერ ვცნობთ " , , , ვიცით " და , , არ ვიცით " , თითქოს ერთმანეთის რამე გვესმის იმ დროს , როცა არ ვიცით ცოდნა . თუ გინდა ახლაც , ამ მომენტშიც , ვიყენებთ , , არცოდნასა " და , , გაგებას " , თითქოს შესაფერისია მათი გამოყენება , როცა მოკლებული ვართ ცოდნას .
თეეტეტოსი
აბა რა გზას აირჩევ , სოკრატე , ამათ თუ განერიდები ?
თეეტეტოსი
არა , ზევსს ვფიცავ , ბევრი იტყვის , რომ თერთმეტია . თუ ვინმე უფრო დიდ რიცხვებს დააკვირდება , მეტად შეცდება . ვფიქრობ , ყველა რიცხვზე ამბობ .
სოკრატე
სწორად ფიქრობ . დაფიქრდი რა ხდება , ამ ჩაბეჭდილ თორმეტს თერთმეტად თვლის ვიღაც .
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს .
სოკრატე
კვლავ პირველ სიტყვას ხომ არ ვუბრუნდებით ? ის ვინც , რაღაცას განიცდის , რაც იცის , ამას სხვა რაღაცად თვლის , რაც ასევე იცის , რაზეც ვთქვით , რომ შეუძლებელია , ამასთან დაკავშირებით იძულებული ვიყავით გვეთქვა , რომ არ არსებობს [ 196c ] მცდარი შეხედულება , რათა ერთი და იგივე ვიღაც იძულებული არ ყოფილიყო ერთდროულად მცოდნეც ყოფილიყო და არმცოდნეც .
თეეტეტოსი
ჭეშმარიტად .
სოკრატე
მაშ , საჭიროა რაღაც სხვად დავადგინოთ მცდარი შეხედულება , ვიდრე აზროვნების შეგრძნებიდან გადაცდენად . ასე რომ ყოფილიყო , არასოდეს შევცდებოდით აზროვნებისას . ახლა კი ან არ არსებობს მცდარი შეხედულება , ან ვინც იცის , არ იცის [ ის ] . ამ ორიდან რომელს აირჩევ ?
თეეტეტოსი
რთული არჩევანი მომეცი , სოკრატე . [ 196d ]
სოკრატე
როგორც ჩანს მსჯელობა არც ერთს უშვებს . თუმცა მუდამ უნდა გბედო , რა იქნება , ვცადოთ ამ სირცხვილისგან გავთავისუფლდეთ ?
თეეტეტოსი
როგორ ?
სოკრატე
მოვინდომოთ და ვთქვათ , რა არის ცოდნა .
თეეტეტოსი
და ესაა სამარცხვინო ?
სოკრატე
როგორც ჩანს , ვერ ხვდები , რომ მსჯელობის დასაწყისიდან საკვლევი იყო , რა არის ცოდნა , რადგან არ ვიცოდით რა იყო ის .
თეეტეტოსი
ვხვდები .
სოკრატე
სამარცხვინო არ ჩანს , როცა ცოდნის არმცოდნე ხსნის რა არის ცოდნა ? [ 196e ] თეეტეტოს , დიდი ხანია მსჯელობა აივსო უწმინდურობით . ათასჯერ ვთქვით , , ვცნობთ " და , , ვერ ვცნობთ " , , , ვიცით " და , , არ ვიცით " , თითქოს ერთმანეთის რამე გვესმის იმ დროს , როცა არ ვიცით ცოდნა . თუ გინდა ახლაც , ამ მომენტშიც , ვიყენებთ , , არცოდნასა " და , , გაგებას " , თითქოს შესაფერისია მათი გამოყენება , როცა მოკლებული ვართ ცოდნას .
თეეტეტოსი
აბა რა გზას აირჩევ , სოკრატე , ამათ თუ განერიდები ?