Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
Ivane Javakhishvili Tbilisi State University
Theaetetus 177
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-05 19:41:09
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεόδωρος
καὶ μάλα δή , ὦ Σώκρατες . [ 177β ]
Σωκράτης
οἶδά τοι , ὦ ἑταῖρε . ἓν μέντοι τι αὐτοῖς συμβέβηκεν : ὅταν ἰδίᾳ λόγον δέῃ δοῦναί τε καὶ δέξασθαι περὶ ὧν ψέγουσι , καὶ ἐθελήσωσιν ἀνδρικῶς πολὺν χρόνον ὑπομεῖναι καὶ μὴ ἀνάνδρως φυγεῖν , τότε ἀτόπως , ὦ δαιμόνιε , τελευτῶντες οὐκ ἀρέσκουσιν αὐτοὶ αὑτοῖς περὶ ὧν λέγουσι , καὶ ἡ ῥητορικὴ ἐκείνη πως ἀπομαραίνεται , ὥστε παίδων μηδὲν δοκεῖν διαφέρειν . περὶ μὲν οὖν τούτων , ἐπειδὴ καὶ πάρεργα τυγχάνει λεγόμενα , ἀποστῶμεν—εἰ δὲ μή , πλείω [ 177ξ ] ἀεὶ ἐπιρρέοντα καταχώσει ἡμῶν τὸν ἐξ ἀρχῆς λόγον—ἐπὶ δὲ τὰ ἔμπροσθεν ἴωμεν , εἰ καὶ σοὶ δοκεῖ .
Θεόδωρος
ἐμοὶ μὲν τὰ τοιαῦτα , ὦ Σώκρατες , οὐκ ἀηδέστερα ἀκούειν : ῥᾴω γὰρ τηλικῷδε ὄντι ἐπακολουθεῖν . εἰ μέντοι δοκεῖ , πάλιν ἐπανίωμεν .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἐνταῦθά που ἦμεν τοῦ λόγου , ἐν ᾧ ἔφαμεν τοὺς τὴν φερομένην οὐσίαν λέγοντας , καὶ τὸ ἀεὶ δοκοῦν ἑκάστῳ τοῦτο καὶ εἶναι τούτῳ ᾧ δοκεῖ , ἐν μὲν τοῖς ἄλλοις ἐθέλειν διισχυρίζεσθαι καὶ οὐχ ἥκιστα περὶ τὰ δίκαια , ὡς [ 177δ ] παντὸς μᾶλλον ἃ ἂν θῆται πόλις δόξαντα αὑτῇ , ταῦτα καὶ ἔστι δίκαια τῇ θεμένῃ , ἕωσπερ ἂν κέηται : περὶ δὲ τἀγαθὰ οὐδένα ἀνδρεῖον ἔθ᾽ οὕτως εἶναι ὥστε τολμᾶν διαμάχεσθαι ὅτι καὶ ἃ ἂν ὠφέλιμα οἰηθεῖσα πόλις ἑαυτῇ θῆται , καὶ ἔστι τοσοῦτον χρόνον ὅσον ἂν κέηται ὠφέλιμα , πλὴν εἴ τις τὸ ὄνομα λέγοι : τοῦτο δέ που σκῶμμ᾽ ἂν εἴη πρὸς ὃ λέγομεν . ἢ οὐχί ;
Θεόδωρος
πάνυ γε . [ 177ε ]
Σωκράτης
μὴ γὰρ λεγέτω τὸ ὄνομα , ἀλλὰ τὸ πρᾶγμα τὸ ὀνομαζόμενον θεωρείτω .
Θεόδωρος
μὴ γάρ .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ ὃ ἂν τοῦτο ὀνομάζῃ , τούτου δήπου στοχάζεται νομοθετουμένη , καὶ πάντας τοὺς νόμους , καθ᾽ ὅσον οἴεταί τε καὶ δύναται , ὡς ὠφελιμωτάτους ἑαυτῇ τίθεται : ἢ πρὸς ἄλλο τι βλέπουσα νομοθετεῖται ;
καὶ μάλα δή , ὦ Σώκρατες . [ 177β ]
Σωκράτης
οἶδά τοι , ὦ ἑταῖρε . ἓν μέντοι τι αὐτοῖς συμβέβηκεν : ὅταν ἰδίᾳ λόγον δέῃ δοῦναί τε καὶ δέξασθαι περὶ ὧν ψέγουσι , καὶ ἐθελήσωσιν ἀνδρικῶς πολὺν χρόνον ὑπομεῖναι καὶ μὴ ἀνάνδρως φυγεῖν , τότε ἀτόπως , ὦ δαιμόνιε , τελευτῶντες οὐκ ἀρέσκουσιν αὐτοὶ αὑτοῖς περὶ ὧν λέγουσι , καὶ ἡ ῥητορικὴ ἐκείνη πως ἀπομαραίνεται , ὥστε παίδων μηδὲν δοκεῖν διαφέρειν . περὶ μὲν οὖν τούτων , ἐπειδὴ καὶ πάρεργα τυγχάνει λεγόμενα , ἀποστῶμεν—εἰ δὲ μή , πλείω [ 177ξ ] ἀεὶ ἐπιρρέοντα καταχώσει ἡμῶν τὸν ἐξ ἀρχῆς λόγον—ἐπὶ δὲ τὰ ἔμπροσθεν ἴωμεν , εἰ καὶ σοὶ δοκεῖ .
Θεόδωρος
ἐμοὶ μὲν τὰ τοιαῦτα , ὦ Σώκρατες , οὐκ ἀηδέστερα ἀκούειν : ῥᾴω γὰρ τηλικῷδε ὄντι ἐπακολουθεῖν . εἰ μέντοι δοκεῖ , πάλιν ἐπανίωμεν .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἐνταῦθά που ἦμεν τοῦ λόγου , ἐν ᾧ ἔφαμεν τοὺς τὴν φερομένην οὐσίαν λέγοντας , καὶ τὸ ἀεὶ δοκοῦν ἑκάστῳ τοῦτο καὶ εἶναι τούτῳ ᾧ δοκεῖ , ἐν μὲν τοῖς ἄλλοις ἐθέλειν διισχυρίζεσθαι καὶ οὐχ ἥκιστα περὶ τὰ δίκαια , ὡς [ 177δ ] παντὸς μᾶλλον ἃ ἂν θῆται πόλις δόξαντα αὑτῇ , ταῦτα καὶ ἔστι δίκαια τῇ θεμένῃ , ἕωσπερ ἂν κέηται : περὶ δὲ τἀγαθὰ οὐδένα ἀνδρεῖον ἔθ᾽ οὕτως εἶναι ὥστε τολμᾶν διαμάχεσθαι ὅτι καὶ ἃ ἂν ὠφέλιμα οἰηθεῖσα πόλις ἑαυτῇ θῆται , καὶ ἔστι τοσοῦτον χρόνον ὅσον ἂν κέηται ὠφέλιμα , πλὴν εἴ τις τὸ ὄνομα λέγοι : τοῦτο δέ που σκῶμμ᾽ ἂν εἴη πρὸς ὃ λέγομεν . ἢ οὐχί ;
Θεόδωρος
πάνυ γε . [ 177ε ]
Σωκράτης
μὴ γὰρ λεγέτω τὸ ὄνομα , ἀλλὰ τὸ πρᾶγμα τὸ ὀνομαζόμενον θεωρείτω .
Θεόδωρος
μὴ γάρ .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ ὃ ἂν τοῦτο ὀνομάζῃ , τούτου δήπου στοχάζεται νομοθετουμένη , καὶ πάντας τοὺς νόμους , καθ᾽ ὅσον οἴεταί τε καὶ δύναται , ὡς ὠφελιμωτάτους ἑαυτῇ τίθεται : ἢ πρὸς ἄλλο τι βλέπουσα νομοθετεῖται ;
თეოდოროსი
ნამდვილად , სოკრატე . [ 177b ]
სოკრატე
ვიცი , მეგობარო . აი , რა ემართებათ მათ : როცა საკუთარი მსჯელობის წარმართვაა საჭირო იმაზე , რასაც გმობენ და უნდა სურდეთ , რომ დიდი ხნის განმავლობაში ვაჟკაცურად დაიცვან და არა ლაჩრულად გაიქცნენ , მაშინ , ღვთაებრივო , დასასრულს თავად აღარ მოსწონთ ის , რასაც ამბობენ , მათი რიტორიკა კი ისე ხუნდება , რომ აღარაფრით ჩანან ბავშვებისგან განსხვავებულად . მოდი , ამ ყველაფერს თავი დავანებოით , რადგან ისეც მსჯელობიდან გადახვევა მოგვიხდა . თუ ასე არ [ მოვიქცევით ] , [ 177c ] დინება გაფართოვდება და შთანთქავს ჩევნ პირვანდელ მსჯელობას . შენც თუ ასე ფიქრობ , დავუბრუნდეთ წინა [ მსჯელობას ] .
თეოდოროსი
ჩემთვის ამეების მოსმენა არანაკლებ სასიამოვნოა , სოკრატე , რადგან ამ ასაკში მართლაც რომ უფრო ადვილია ამის მიყოლა , მაგრამ რაკი შენ [ ასე ] ფიქრობ , კვლავ უკან დავბრუნდეთ .
სოკრატე
ჩვენი მსჯელობისას იქ არ ვიყავით , როდესაც ვამბობდით , რომ ისინი , ვინც ამბობს , რომ არსებობა მოძრაობაა და , რომ თითოეულისთვის ის არსებობს , რაც მისთვის ჩანს , მოისურვებდნენ იმის მტკიცებას , რომ ეს არანაკლებ ეხება სამართლიანობასაც [ 177d ] და რომ , რის დადგენასაც ქალაქი ჩათვლის საჭიროდ , სწორედ ისაა სამართლიანი , სანამ ის ძალაშია . ხოლო , რაც შეეხება სიკეთეს , არავის ეყოფა ვაჟკაცობა იმათ გარდა , ვინც მხოლოდ სახელწოდებაზე საუბრობს , გაბედოს და დაიცვას ის , რომ რასაც ქალაქი თავისთვის სასარგებლოდ ჩათვლის , სწორედ ის იქნება სასარგებლო იმდენ ხანს , რამდენ ხანსაც ძალაში იქნება . ეს ჩვენი მსჯელობის დაცინვა იქნებოდა . ასე არაა ?
თეოდოროსი
ზუსტად ასეა . [ 177e ]
სოკრატე
სახელზე კი არ უნდა იყოს მსჯელობა , არამედ ის საგანია განსახილველი , რომელსაც ეს სახელი ჰქვია .
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
როდესაც ამას აკეთებს , კანონმდებელი იმისკენ არ მიისწრაფის , რომ ნებისმიერი კანონი , შესაძლებლობის ფარგლებში , მისთვის ყველაზე სასარგებლოდ დაადგინოს ? თუ კანონების დადგენისას სხვა რამეს უყურებს ?
ნამდვილად , სოკრატე . [ 177b ]
სოკრატე
ვიცი , მეგობარო . აი , რა ემართებათ მათ : როცა საკუთარი მსჯელობის წარმართვაა საჭირო იმაზე , რასაც გმობენ და უნდა სურდეთ , რომ დიდი ხნის განმავლობაში ვაჟკაცურად დაიცვან და არა ლაჩრულად გაიქცნენ , მაშინ , ღვთაებრივო , დასასრულს თავად აღარ მოსწონთ ის , რასაც ამბობენ , მათი რიტორიკა კი ისე ხუნდება , რომ აღარაფრით ჩანან ბავშვებისგან განსხვავებულად . მოდი , ამ ყველაფერს თავი დავანებოით , რადგან ისეც მსჯელობიდან გადახვევა მოგვიხდა . თუ ასე არ [ მოვიქცევით ] , [ 177c ] დინება გაფართოვდება და შთანთქავს ჩევნ პირვანდელ მსჯელობას . შენც თუ ასე ფიქრობ , დავუბრუნდეთ წინა [ მსჯელობას ] .
თეოდოროსი
ჩემთვის ამეების მოსმენა არანაკლებ სასიამოვნოა , სოკრატე , რადგან ამ ასაკში მართლაც რომ უფრო ადვილია ამის მიყოლა , მაგრამ რაკი შენ [ ასე ] ფიქრობ , კვლავ უკან დავბრუნდეთ .
სოკრატე
ჩვენი მსჯელობისას იქ არ ვიყავით , როდესაც ვამბობდით , რომ ისინი , ვინც ამბობს , რომ არსებობა მოძრაობაა და , რომ თითოეულისთვის ის არსებობს , რაც მისთვის ჩანს , მოისურვებდნენ იმის მტკიცებას , რომ ეს არანაკლებ ეხება სამართლიანობასაც [ 177d ] და რომ , რის დადგენასაც ქალაქი ჩათვლის საჭიროდ , სწორედ ისაა სამართლიანი , სანამ ის ძალაშია . ხოლო , რაც შეეხება სიკეთეს , არავის ეყოფა ვაჟკაცობა იმათ გარდა , ვინც მხოლოდ სახელწოდებაზე საუბრობს , გაბედოს და დაიცვას ის , რომ რასაც ქალაქი თავისთვის სასარგებლოდ ჩათვლის , სწორედ ის იქნება სასარგებლო იმდენ ხანს , რამდენ ხანსაც ძალაში იქნება . ეს ჩვენი მსჯელობის დაცინვა იქნებოდა . ასე არაა ?
თეოდოროსი
ზუსტად ასეა . [ 177e ]
სოკრატე
სახელზე კი არ უნდა იყოს მსჯელობა , არამედ ის საგანია განსახილველი , რომელსაც ეს სახელი ჰქვია .
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
როდესაც ამას აკეთებს , კანონმდებელი იმისკენ არ მიისწრაფის , რომ ნებისმიერი კანონი , შესაძლებლობის ფარგლებში , მისთვის ყველაზე სასარგებლოდ დაადგინოს ? თუ კანონების დადგენისას სხვა რამეს უყურებს ?
Theaetetus 178
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-05 22:08:03
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 178α ]
Θεόδωρος
οὐδαμῶς .
Σωκράτης
ἦ οὖν καὶ τυγχάνει ἀεί , ἢ πολλὰ καὶ διαμαρτάνει ἑκάστη ;
Θεόδωρος
οἶμαι ἔγωγε καὶ ἁμαρτάνειν .
Σωκράτης
ἔτι τοίνυν ἐνθένδε ἂν μᾶλλον πᾶς τις ὁμολογήσειεν ταὐτὰ ταῦτα , εἰ περὶ παντός τις τοῦ εἴδους ἐρωτῴη ἐν ᾧ καὶ τὸ ὠφέλιμον τυγχάνει ὄν : ἔστι δέ που καὶ περὶ τὸν μέλλοντα χρόνον . ὅταν γὰρ νομοθετώμεθα , ὡς ἐσομένους ὠφελίμους τοὺς νόμους τιθέμεθα εἰς τὸν ἔπειτα χρόνον : τοῦτο δὲ ‘μέλλον’ ὀρθῶς ἂν λέγοιμεν . [ 178β ]
Θεόδωρος
πάνυ γε .
Σωκράτης
ἴθι δή , οὑτωσὶ ἐρωτῶμεν Πρωταγόραν ἢ ἄλλον τινὰ τῶν ἐκείνῳ τὰ αὐτὰ λεγόντων : ‘πάντων μέτρον ἄνθρωπός ἐστιν , ’ ὡς φατέ , ὦ Πρωταγόρα , λευκῶν βαρέων κούφων , οὐδενὸς ὅτου οὐ τῶν τοιούτων : ἔχων γὰρ αὐτῶν τὸ κριτήριον ἐν αὑτῷ , οἷα πάσχει τοιαῦτα οἰόμενος , ἀληθῆ τε οἴεται αὑτῷ καὶ ὄντα . οὐχ οὕτω ;
Θεόδωρος
οὕτω .
Σωκράτης
ἦ καὶ τῶν μελλόντων ἔσεσθαι , φήσομεν , ὦ Πρωταγόρα , [ 178ξ ] ἔχει τὸ κριτήριον ἐν αὑτῷ , καὶ οἷα ἂν οἰηθῇ ἔσεσθαι , ταῦτα καὶ γίγνεται ἐκείνῳ τῷ οἰηθέντι ; οἷον θερμή : ἆρ᾽ ὅταν τις οἰηθῇ ἰδιώτης αὑτὸν πυρετὸν λήψεσθαι καὶ ἔσεσθαι ταύτην τὴν θερμότητα , καὶ ἕτερος , ἰατρὸς δέ , ἀντοιηθῇ , κατὰ τὴν ποτέρου δόξαν φῶμεν τὸ μέλλον ἀποβήσεσθαι , ἢ κατὰ τὴν ἀμφοτέρων , καὶ τῷ μὲν ἰατρῷ οὐ θερμὸς οὐδὲ πυρέττων γενήσεται , ἑαυτῷ δὲ ἀμφότερα ;
Θεόδωρος
γελοῖον μεντἂν εἴη .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ οἶμαι περὶ οἴνου γλυκύτητος καὶ αὐστηρότητος [ 178δ ] μελλούσης ἔσεσθαι ἡ τοῦ γεωργοῦ δόξα ἀλλ᾽ οὐχ ἡ τοῦ κιθαριστοῦ κυρία .
Θεόδωρος
τί μήν ;
Σωκράτης
οὐδ᾽ ἂν αὖ περὶ ἀναρμόστου τε καὶ εὐαρμόστου ἐσομένου παιδοτρίβης ἂν βέλτιον δοξάσειεν μουσικοῦ , ὃ καὶ ἔπειτα αὐτῷ τῷ παιδοτρίβῃ δόξει εὐάρμοστον εἶναι .
Θεόδωρος
οὐδαμῶς .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ τοῦ μέλλοντος ἑστιάσεσθαι μὴ μαγειρικοῦ ὄντος , σκευαζομένης θοίνης , ἀκυροτέρα ἡ κρίσις τῆς τοῦ ὀψοποιοῦ περὶ τῆς ἐσομένης ἡδονῆς . περὶ μὲν γὰρ τοῦ [ 178ε ] ἤδη ὄντος ἑκάστῳ ἡδέος ἢ γεγονότος μηδέν πω τῷ λόγῳ διαμαχώμεθα , ἀλλὰ περὶ τοῦ μέλλοντος ἑκάστῳ καὶ δόξειν καὶ ἔσεσθαι πότερον αὐτὸς αὑτῷ ἄριστος κριτής , ἢ σύ , ὦ Πρωταγόρα , τό γε περὶ λόγους πιθανὸν ἑκάστῳ ἡμῶν ἐσόμενον εἰς δικαστήριον βέλτιον ἂν προδοξάσαις ἢ τῶν ἰδιωτῶν ὁστισοῦν ;
Θεόδωρος
καὶ μάλα , ὦ Σώκρατες , τοῦτό γε σφόδρα ὑπισχνεῖτο πάντων διαφέρειν αὐτός .
Σωκράτης
νὴ Δία , ὦ μέλε : ἢ οὐδείς γ᾽ ἂν αὐτῷ διελέγετο [ 179α ] διδοὺς πολὺ ἀργύριον , εἰ μὴ τοὺς συνόντας ἔπειθεν ὅτι καὶ τὸ μέλλον ἔσεσθαί τε καὶ δόξειν οὔτε μάντις οὔτε τις ἄλλος ἄμεινον κρίνειεν ἂν ἢ αὐτός αὑτῷ .
Θεόδωρος
οὐδαμῶς .
Σωκράτης
ἦ οὖν καὶ τυγχάνει ἀεί , ἢ πολλὰ καὶ διαμαρτάνει ἑκάστη ;
Θεόδωρος
οἶμαι ἔγωγε καὶ ἁμαρτάνειν .
Σωκράτης
ἔτι τοίνυν ἐνθένδε ἂν μᾶλλον πᾶς τις ὁμολογήσειεν ταὐτὰ ταῦτα , εἰ περὶ παντός τις τοῦ εἴδους ἐρωτῴη ἐν ᾧ καὶ τὸ ὠφέλιμον τυγχάνει ὄν : ἔστι δέ που καὶ περὶ τὸν μέλλοντα χρόνον . ὅταν γὰρ νομοθετώμεθα , ὡς ἐσομένους ὠφελίμους τοὺς νόμους τιθέμεθα εἰς τὸν ἔπειτα χρόνον : τοῦτο δὲ ‘μέλλον’ ὀρθῶς ἂν λέγοιμεν . [ 178β ]
Θεόδωρος
πάνυ γε .
Σωκράτης
ἴθι δή , οὑτωσὶ ἐρωτῶμεν Πρωταγόραν ἢ ἄλλον τινὰ τῶν ἐκείνῳ τὰ αὐτὰ λεγόντων : ‘πάντων μέτρον ἄνθρωπός ἐστιν , ’ ὡς φατέ , ὦ Πρωταγόρα , λευκῶν βαρέων κούφων , οὐδενὸς ὅτου οὐ τῶν τοιούτων : ἔχων γὰρ αὐτῶν τὸ κριτήριον ἐν αὑτῷ , οἷα πάσχει τοιαῦτα οἰόμενος , ἀληθῆ τε οἴεται αὑτῷ καὶ ὄντα . οὐχ οὕτω ;
Θεόδωρος
οὕτω .
Σωκράτης
ἦ καὶ τῶν μελλόντων ἔσεσθαι , φήσομεν , ὦ Πρωταγόρα , [ 178ξ ] ἔχει τὸ κριτήριον ἐν αὑτῷ , καὶ οἷα ἂν οἰηθῇ ἔσεσθαι , ταῦτα καὶ γίγνεται ἐκείνῳ τῷ οἰηθέντι ; οἷον θερμή : ἆρ᾽ ὅταν τις οἰηθῇ ἰδιώτης αὑτὸν πυρετὸν λήψεσθαι καὶ ἔσεσθαι ταύτην τὴν θερμότητα , καὶ ἕτερος , ἰατρὸς δέ , ἀντοιηθῇ , κατὰ τὴν ποτέρου δόξαν φῶμεν τὸ μέλλον ἀποβήσεσθαι , ἢ κατὰ τὴν ἀμφοτέρων , καὶ τῷ μὲν ἰατρῷ οὐ θερμὸς οὐδὲ πυρέττων γενήσεται , ἑαυτῷ δὲ ἀμφότερα ;
Θεόδωρος
γελοῖον μεντἂν εἴη .
Σωκράτης
ἀλλ᾽ οἶμαι περὶ οἴνου γλυκύτητος καὶ αὐστηρότητος [ 178δ ] μελλούσης ἔσεσθαι ἡ τοῦ γεωργοῦ δόξα ἀλλ᾽ οὐχ ἡ τοῦ κιθαριστοῦ κυρία .
Θεόδωρος
τί μήν ;
Σωκράτης
οὐδ᾽ ἂν αὖ περὶ ἀναρμόστου τε καὶ εὐαρμόστου ἐσομένου παιδοτρίβης ἂν βέλτιον δοξάσειεν μουσικοῦ , ὃ καὶ ἔπειτα αὐτῷ τῷ παιδοτρίβῃ δόξει εὐάρμοστον εἶναι .
Θεόδωρος
οὐδαμῶς .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ τοῦ μέλλοντος ἑστιάσεσθαι μὴ μαγειρικοῦ ὄντος , σκευαζομένης θοίνης , ἀκυροτέρα ἡ κρίσις τῆς τοῦ ὀψοποιοῦ περὶ τῆς ἐσομένης ἡδονῆς . περὶ μὲν γὰρ τοῦ [ 178ε ] ἤδη ὄντος ἑκάστῳ ἡδέος ἢ γεγονότος μηδέν πω τῷ λόγῳ διαμαχώμεθα , ἀλλὰ περὶ τοῦ μέλλοντος ἑκάστῳ καὶ δόξειν καὶ ἔσεσθαι πότερον αὐτὸς αὑτῷ ἄριστος κριτής , ἢ σύ , ὦ Πρωταγόρα , τό γε περὶ λόγους πιθανὸν ἑκάστῳ ἡμῶν ἐσόμενον εἰς δικαστήριον βέλτιον ἂν προδοξάσαις ἢ τῶν ἰδιωτῶν ὁστισοῦν ;
Θεόδωρος
καὶ μάλα , ὦ Σώκρατες , τοῦτό γε σφόδρα ὑπισχνεῖτο πάντων διαφέρειν αὐτός .
Σωκράτης
νὴ Δία , ὦ μέλε : ἢ οὐδείς γ᾽ ἂν αὐτῷ διελέγετο [ 179α ] διδοὺς πολὺ ἀργύριον , εἰ μὴ τοὺς συνόντας ἔπειθεν ὅτι καὶ τὸ μέλλον ἔσεσθαί τε καὶ δόξειν οὔτε μάντις οὔτε τις ἄλλος ἄμεινον κρίνειεν ἂν ἢ αὐτός αὑτῷ .
[
178a
]
თეოდოროსი
არანაირად
სოკრატე
მუდამ ასე ხდება თუ თითოეულს ხშირად ეშლება ?
თეოდოროსი
ვფიქრობ , რომ ეშლება ხოლმე .
სოკრატე
აქედან ყველაფერ ამგვართან დაკავშირებით კიდევ უფრო მეტად დაეთანხმებოდა ყველა , თუკი მთელ იმ გვარზე ჰკითხავდნენ , რომელსაც სასარგებლო ხვდა წილად , ეს გვარი კი მომავალ დროს უკავშირდება . როცა კანონებს ვადგენთ , მათ ხომ შემდგომი დროისთვის ვადგენთ სასარგებლოდ , რომელსაც მართებულად , , მომავალს " ვუწოდებთ . [ 178b ]
თეოდოროსი
სწორედ ასეა .
სოკრატე
მოდი , ასე ვკითხოთ პროტაგორასს ან ვინმე სხვას , ვინც [ ეთანხმება ] მის ნათქვამს : , , ყველაფრის საზომი ადამიანია , " როგორც ამბობთ , პროტაგორას , თეთრის , მძიმის , მსუბუქის და ყველა ამგვარის , მას საკუთარ თავშივე აქვს კრიტერიუმი და როგორც განიცდის , ისეთადვე თვლის . ჰგონია , რომ მისთვის ჭეშმარიტად არსებობენ . ასე არაა ?
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
მაშ , პროტაგორას , ვიტყვით , რომ მომავლისთვის რაცაა , იმის კრიტერიუმიც აქვს თავის თავში და როგორც ის ფიქრობს , რომ იქნება , ისეთივე ხდება ისინი მისთვის ? როგორიცაა თბილი . . . თუკი ვინმე კერძო პირთაგან ჩათვლის , რომ სიცხე ექნება და ცხელება შეიპყრობს , ხოლო ექიმი ამის საპირისპიროდ იფიქრებს , რას ვიტყვით , რომლის შეხედულებით მოხდება მომავალში ? ორივეს თანახმად ? ისე , რომ ექიმისთვის არც სიცხე ექნება და არც ცხელება , მისთვის კი ორივე ?
თეოდოროსი
ეს ხომ სასაცილო იქნებოდა .
სოკრატე
მე ვფიქრობ , რომ ღვინის მომავალ სიტკბოსა და სიმწარესთან დაკავშირებით [ 178d ] მიწათმოქმედის შეხედულება იქნება მნიშვნელოვანი და არა კითარაზე დამკვრელის .
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
ხოლო მომავალში არაჰარმონიულსა და ჰარმონიულთან დაკავშირებით გიმნასტიკის მასწავლებელი მუსიკოსზე უკეთ ვერ იფიქრებს , თუკი გიმნასტიკის მასწავლებელს მოეჩვენება , რომ რაღაც ჰარმონიული იქნება .
თეოდოროსი
ვერანაირად .
სოკრატე
როცა მომავალი ნადიმია , მას , ვინც არ არის მზარეული და ემზადება საკვებად , მზრეულზე უფრო მნიშვნელოვანი შეფასება ვერ ექნება მომავალი სიამოვნების შესახებ . [ 178e ] ჩვენი მსჯელობა იმაზე ხომ არ კამათობს , რაც სასაიამოვნოა ან იყო სასიამოვნო , არამედ იმაზე , რაც მომავალში თითოეულისთვის ასეთად უნდა ჩანდეს და ასეთი იყოს . თავის თავისთვისაა თითოეული საუკეთესო განმსჯელი , თუ შენ , პროტაგორას , სხვა კერძო პირზე უკეთესი იქნები ჩვენთვის სასამართლოში წასვლისას დამაჯერებელი სიტყვების წინასწარ მოფიქრებაში ?
თეოდოროსი
სოკრატე , აქ კი ძლიერ აღემატება და გამოირჩევა სხვებისგან .
სოკრატე
ზევსს ვფიცავ , მეგობარო , არავინ ისაუბრებდა მასთან დიდი თანხის სანაცვლოდ , [ 179a ] თუკი მასთან მისულები არ დაიჯერებდნენ , რომ არც მკითხავმა და არც სხვა ვინმემ იცის მასზე უკეთ , რა გამოჩნდება და იქნება მომავალში .
თეოდოროსი
არანაირად
სოკრატე
მუდამ ასე ხდება თუ თითოეულს ხშირად ეშლება ?
თეოდოროსი
ვფიქრობ , რომ ეშლება ხოლმე .
სოკრატე
აქედან ყველაფერ ამგვართან დაკავშირებით კიდევ უფრო მეტად დაეთანხმებოდა ყველა , თუკი მთელ იმ გვარზე ჰკითხავდნენ , რომელსაც სასარგებლო ხვდა წილად , ეს გვარი კი მომავალ დროს უკავშირდება . როცა კანონებს ვადგენთ , მათ ხომ შემდგომი დროისთვის ვადგენთ სასარგებლოდ , რომელსაც მართებულად , , მომავალს " ვუწოდებთ . [ 178b ]
თეოდოროსი
სწორედ ასეა .
სოკრატე
მოდი , ასე ვკითხოთ პროტაგორასს ან ვინმე სხვას , ვინც [ ეთანხმება ] მის ნათქვამს : , , ყველაფრის საზომი ადამიანია , " როგორც ამბობთ , პროტაგორას , თეთრის , მძიმის , მსუბუქის და ყველა ამგვარის , მას საკუთარ თავშივე აქვს კრიტერიუმი და როგორც განიცდის , ისეთადვე თვლის . ჰგონია , რომ მისთვის ჭეშმარიტად არსებობენ . ასე არაა ?
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
მაშ , პროტაგორას , ვიტყვით , რომ მომავლისთვის რაცაა , იმის კრიტერიუმიც აქვს თავის თავში და როგორც ის ფიქრობს , რომ იქნება , ისეთივე ხდება ისინი მისთვის ? როგორიცაა თბილი . . . თუკი ვინმე კერძო პირთაგან ჩათვლის , რომ სიცხე ექნება და ცხელება შეიპყრობს , ხოლო ექიმი ამის საპირისპიროდ იფიქრებს , რას ვიტყვით , რომლის შეხედულებით მოხდება მომავალში ? ორივეს თანახმად ? ისე , რომ ექიმისთვის არც სიცხე ექნება და არც ცხელება , მისთვის კი ორივე ?
თეოდოროსი
ეს ხომ სასაცილო იქნებოდა .
სოკრატე
მე ვფიქრობ , რომ ღვინის მომავალ სიტკბოსა და სიმწარესთან დაკავშირებით [ 178d ] მიწათმოქმედის შეხედულება იქნება მნიშვნელოვანი და არა კითარაზე დამკვრელის .
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
ხოლო მომავალში არაჰარმონიულსა და ჰარმონიულთან დაკავშირებით გიმნასტიკის მასწავლებელი მუსიკოსზე უკეთ ვერ იფიქრებს , თუკი გიმნასტიკის მასწავლებელს მოეჩვენება , რომ რაღაც ჰარმონიული იქნება .
თეოდოროსი
ვერანაირად .
სოკრატე
როცა მომავალი ნადიმია , მას , ვინც არ არის მზარეული და ემზადება საკვებად , მზრეულზე უფრო მნიშვნელოვანი შეფასება ვერ ექნება მომავალი სიამოვნების შესახებ . [ 178e ] ჩვენი მსჯელობა იმაზე ხომ არ კამათობს , რაც სასაიამოვნოა ან იყო სასიამოვნო , არამედ იმაზე , რაც მომავალში თითოეულისთვის ასეთად უნდა ჩანდეს და ასეთი იყოს . თავის თავისთვისაა თითოეული საუკეთესო განმსჯელი , თუ შენ , პროტაგორას , სხვა კერძო პირზე უკეთესი იქნები ჩვენთვის სასამართლოში წასვლისას დამაჯერებელი სიტყვების წინასწარ მოფიქრებაში ?
თეოდოროსი
სოკრატე , აქ კი ძლიერ აღემატება და გამოირჩევა სხვებისგან .
სოკრატე
ზევსს ვფიცავ , მეგობარო , არავინ ისაუბრებდა მასთან დიდი თანხის სანაცვლოდ , [ 179a ] თუკი მასთან მისულები არ დაიჯერებდნენ , რომ არც მკითხავმა და არც სხვა ვინმემ იცის მასზე უკეთ , რა გამოჩნდება და იქნება მომავალში .
Theaetetus 179
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-06 10:04:43
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεόδωρος
ἀληθέστατα .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ αἱ νομοθεσίαι καὶ τὸ ὠφέλιμον περὶ τὸ μέλλον ἐστί , καὶ πᾶς ἂν ὁμολογοῖ νομοθετουμένην πόλιν πολλάκις ἀνάγκην εἶναι τοῦ ὠφελιμωτάτου ἀποτυγχάνειν ;
Θεόδωρος
μάλα γε .
Σωκράτης
μετρίως ἄρα ἡμῖν πρὸς τὸν διδάσκαλόν σου εἰρήσεται [ 179β ] ὅτι ἀνάγκη αὐτῷ ὁμολογεῖν σοφώτερόν τε ἄλλον ἄλλου εἶναι καὶ τὸν μὲν τοιοῦτον μέτρον εἶναι , ἐμοὶ δὲ τῷ ἀνεπιστήμονι μηδὲ ὁπωστιοῦν ἀνάγκην εἶναι μέτρῳ γίγνεσθαι , ὡς ἄρτι με ἠνάγκαζεν ὁ ὑπὲρ ἐκείνου λόγος , εἴτ᾽ ἐβουλόμην εἴτε μή , τοιοῦτον εἶναι .
Θεόδωρος
ἐκείνῃ μοι δοκεῖ , ὦ Σώκρατες , μάλιστα ἁλίσκεσθαι ὁ λόγος , ἁλισκόμενος καὶ ταύτῃ , ᾗ τὰς τῶν ἄλλων δόξας κυρίας ποιεῖ , αὗται δὲ ἐφάνησαν τοὺς ἐκείνου λόγους οὐδαμῇ ἀληθεῖς ἡγούμεναι . [ 179ξ ]
Σωκράτης
πολλαχῇ , ὦ Θεόδωρε , καὶ ἄλλῃ ἂν τό γε τοιοῦτον ἁλοίη μὴ πᾶσαν παντὸς ἀληθῆ δόξαν εἶναι : περὶ δὲ τὸ παρὸν ἑκάστῳ πάθος , ἐξ ὧν αἱ αἰσθήσεις καὶ αἱ κατὰ ταύτας δόξαι γίγνονται , χαλεπώτερον ἑλεῖν ὡς οὐκ ἀληθεῖς . ἴσως δὲ οὐδὲν λέγω : ἀνάλωτοι γάρ , εἰ ἔτυχον , εἰσίν , καὶ οἱ φάσκοντες αὐτὰς ἐναργεῖς τε εἶναι καὶ ἐπιστήμας τάχα ἂν ὄντα λέγοιεν , καὶ Θεαίτητος ὅδε οὐκ ἀπὸ σκοποῦ εἴρηκεν [ 179δ ] αἴσθησιν καὶ ἐπιστήμην ταὐτὸν θέμενος . προσιτέον οὖν ἐγγυτέρω , ὡς ὁ ὑπὲρ Πρωταγόρου λόγος ἐπέταττε , καὶ σκεπτέον τὴν φερομένην ταύτην οὐσίαν διακρούοντα εἴτε ὑγιὲς εἴτε σαθρὸν φθέγγεται : μάχη δ᾽ οὖν περὶ αὐτῆς οὐ φαύλη οὐδ᾽ ὀλίγοις γέγονεν .
Θεόδωρος
πολλοῦ καὶ δεῖ φαύλη εἶναι , ἀλλὰ περὶ μὲν τὴν Ἰωνίαν καὶ ἐπιδίδωσι πάμπολυ . οἱ γὰρ τοῦ Ἡρακλείτου ἑταῖροι χορηγοῦσι τούτου τοῦ λόγου μάλα ἐρρωμένως .
Σωκράτης
τῷ τοι , ὦ φίλε Θεόδωρε , μᾶλλον σκεπτέον καὶ ἐξ [ 179ε ] ἀρχῆς , ὥσπερ αὐτοὶ ὑποτείνονται .
ἀληθέστατα .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ αἱ νομοθεσίαι καὶ τὸ ὠφέλιμον περὶ τὸ μέλλον ἐστί , καὶ πᾶς ἂν ὁμολογοῖ νομοθετουμένην πόλιν πολλάκις ἀνάγκην εἶναι τοῦ ὠφελιμωτάτου ἀποτυγχάνειν ;
Θεόδωρος
μάλα γε .
Σωκράτης
μετρίως ἄρα ἡμῖν πρὸς τὸν διδάσκαλόν σου εἰρήσεται [ 179β ] ὅτι ἀνάγκη αὐτῷ ὁμολογεῖν σοφώτερόν τε ἄλλον ἄλλου εἶναι καὶ τὸν μὲν τοιοῦτον μέτρον εἶναι , ἐμοὶ δὲ τῷ ἀνεπιστήμονι μηδὲ ὁπωστιοῦν ἀνάγκην εἶναι μέτρῳ γίγνεσθαι , ὡς ἄρτι με ἠνάγκαζεν ὁ ὑπὲρ ἐκείνου λόγος , εἴτ᾽ ἐβουλόμην εἴτε μή , τοιοῦτον εἶναι .
Θεόδωρος
ἐκείνῃ μοι δοκεῖ , ὦ Σώκρατες , μάλιστα ἁλίσκεσθαι ὁ λόγος , ἁλισκόμενος καὶ ταύτῃ , ᾗ τὰς τῶν ἄλλων δόξας κυρίας ποιεῖ , αὗται δὲ ἐφάνησαν τοὺς ἐκείνου λόγους οὐδαμῇ ἀληθεῖς ἡγούμεναι . [ 179ξ ]
Σωκράτης
πολλαχῇ , ὦ Θεόδωρε , καὶ ἄλλῃ ἂν τό γε τοιοῦτον ἁλοίη μὴ πᾶσαν παντὸς ἀληθῆ δόξαν εἶναι : περὶ δὲ τὸ παρὸν ἑκάστῳ πάθος , ἐξ ὧν αἱ αἰσθήσεις καὶ αἱ κατὰ ταύτας δόξαι γίγνονται , χαλεπώτερον ἑλεῖν ὡς οὐκ ἀληθεῖς . ἴσως δὲ οὐδὲν λέγω : ἀνάλωτοι γάρ , εἰ ἔτυχον , εἰσίν , καὶ οἱ φάσκοντες αὐτὰς ἐναργεῖς τε εἶναι καὶ ἐπιστήμας τάχα ἂν ὄντα λέγοιεν , καὶ Θεαίτητος ὅδε οὐκ ἀπὸ σκοποῦ εἴρηκεν [ 179δ ] αἴσθησιν καὶ ἐπιστήμην ταὐτὸν θέμενος . προσιτέον οὖν ἐγγυτέρω , ὡς ὁ ὑπὲρ Πρωταγόρου λόγος ἐπέταττε , καὶ σκεπτέον τὴν φερομένην ταύτην οὐσίαν διακρούοντα εἴτε ὑγιὲς εἴτε σαθρὸν φθέγγεται : μάχη δ᾽ οὖν περὶ αὐτῆς οὐ φαύλη οὐδ᾽ ὀλίγοις γέγονεν .
Θεόδωρος
πολλοῦ καὶ δεῖ φαύλη εἶναι , ἀλλὰ περὶ μὲν τὴν Ἰωνίαν καὶ ἐπιδίδωσι πάμπολυ . οἱ γὰρ τοῦ Ἡρακλείτου ἑταῖροι χορηγοῦσι τούτου τοῦ λόγου μάλα ἐρρωμένως .
Σωκράτης
τῷ τοι , ὦ φίλε Θεόδωρε , μᾶλλον σκεπτέον καὶ ἐξ [ 179ε ] ἀρχῆς , ὥσπερ αὐτοὶ ὑποτείνονται .
თეოდოროსი
ჭეშმარიტებაა .
სოკრატე
კანონმდებლობა და სასარგებლოც ხომ მომავალთანაა დაკავშირებული და ყველა დაეთანხმება იმას , რომ ქალაქი კანონების დადგენისას ხშირად აუცილებლად სცდება ყველაზე უფრო სასარგებლოს ?
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
მაშ , ზომიერია შენი მასწავლებლის მიმართ ვთქვათ , [ 179b ] რომ აუცილებელია დაეთანხმოს იმას , რომ არსებობს ერთი მეორეზე უფრო ბრძენი და სწორედ ისაა საზომი , მე კი უცოდინარი სულ არაა აუცილებელი , რომ საზომი გავხდე , როგორც ახლახან მაიძულებდა მისი მსჯელობა . გინდა , თუ არ გინდა , ეს ასეა .
თეოდოროსი
სოკრატე , მგონია , რომ მსჯელობა ძალიან ნაკლოვანია , და იმაშიც ნაკლოვანია , სადაც ის სხვების შეხედულებებს ამტკიცებს , ისინი კი , როგორც ჩანს , არანაირად არ თვლიან მის მსჯელობას ჭეშმარიტად . [ 179c ]
სოკრატე
სხვაგანაც ბევრგანაა ის ნაკლოვანი , თეოდოროს , რადგან ყველას ყველა შეხედულება ჭეშმარიტი არ არის . ხოლო , რასაც თითოეული განიცდის , როგორიცაა შეგრძნებები და მათ შესაბამისად შეხედულებების წარმოშობა , უფრო რთულია მხილება , რომ ეს არ არის ჭეშმარიტი . თუმცა იქნებ მე არაფერი ვიცი , ისინი ხომ უხრწნელია და ვინც იტყვის , რომ ისინი ნათელია და ცოდნაა , ყველაზე უფრო სწორად იტყვის , როგორც თეეტეტოსმა დაკვირვების გარეშეც თქვა , [ 179d ] რომ შეგრძნება და ცოდნა ერთი და იგივეა . რაკი პროტაგორასის მსჯელობის [ გავლენის ] ქვეშ ვართ , უფრო ახლოს უნდა მივიდეთ მასთან და განვიხილოთ მოძრავი არსებული და დავაკაკუნოთ , რათა ვნახოთ ჯანმრთელ ხმას გამოსცემს თუ გაბზარულს . ამასთან დაკავშირებით არც თუ ისე მცირე ომი დაიწყო და მცირერიცხოვანთა შორის .
თეოდოროსი
არ უნდა იყოს მცირე , არამედ იონიაში ყველგან გავრცელდა . ჰერაკლიტესის მეგობრები მძლავრად ხელმძღვანელობენ ამ მსჯელობას .
სოკრატე
მაშ , მეგობარო თეოდოროს , თავიდან უნდა განვიხილოთ ისე , [ 179e ] როგორც ისინი უშვებენ .
ჭეშმარიტებაა .
სოკრატე
კანონმდებლობა და სასარგებლოც ხომ მომავალთანაა დაკავშირებული და ყველა დაეთანხმება იმას , რომ ქალაქი კანონების დადგენისას ხშირად აუცილებლად სცდება ყველაზე უფრო სასარგებლოს ?
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
მაშ , ზომიერია შენი მასწავლებლის მიმართ ვთქვათ , [ 179b ] რომ აუცილებელია დაეთანხმოს იმას , რომ არსებობს ერთი მეორეზე უფრო ბრძენი და სწორედ ისაა საზომი , მე კი უცოდინარი სულ არაა აუცილებელი , რომ საზომი გავხდე , როგორც ახლახან მაიძულებდა მისი მსჯელობა . გინდა , თუ არ გინდა , ეს ასეა .
თეოდოროსი
სოკრატე , მგონია , რომ მსჯელობა ძალიან ნაკლოვანია , და იმაშიც ნაკლოვანია , სადაც ის სხვების შეხედულებებს ამტკიცებს , ისინი კი , როგორც ჩანს , არანაირად არ თვლიან მის მსჯელობას ჭეშმარიტად . [ 179c ]
სოკრატე
სხვაგანაც ბევრგანაა ის ნაკლოვანი , თეოდოროს , რადგან ყველას ყველა შეხედულება ჭეშმარიტი არ არის . ხოლო , რასაც თითოეული განიცდის , როგორიცაა შეგრძნებები და მათ შესაბამისად შეხედულებების წარმოშობა , უფრო რთულია მხილება , რომ ეს არ არის ჭეშმარიტი . თუმცა იქნებ მე არაფერი ვიცი , ისინი ხომ უხრწნელია და ვინც იტყვის , რომ ისინი ნათელია და ცოდნაა , ყველაზე უფრო სწორად იტყვის , როგორც თეეტეტოსმა დაკვირვების გარეშეც თქვა , [ 179d ] რომ შეგრძნება და ცოდნა ერთი და იგივეა . რაკი პროტაგორასის მსჯელობის [ გავლენის ] ქვეშ ვართ , უფრო ახლოს უნდა მივიდეთ მასთან და განვიხილოთ მოძრავი არსებული და დავაკაკუნოთ , რათა ვნახოთ ჯანმრთელ ხმას გამოსცემს თუ გაბზარულს . ამასთან დაკავშირებით არც თუ ისე მცირე ომი დაიწყო და მცირერიცხოვანთა შორის .
თეოდოროსი
არ უნდა იყოს მცირე , არამედ იონიაში ყველგან გავრცელდა . ჰერაკლიტესის მეგობრები მძლავრად ხელმძღვანელობენ ამ მსჯელობას .
სოკრატე
მაშ , მეგობარო თეოდოროს , თავიდან უნდა განვიხილოთ ისე , [ 179e ] როგორც ისინი უშვებენ .
Theaetetus 180
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-06 10:49:01
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεόδωρος
παντάπασι μὲν οὖν . καὶ γάρ , ὦ Σώκρατες , περὶ τούτων τῶν Ἡρακλειτείων ἤ , ὥσπερ σὺ λέγεις , Ὁμηρείων καὶ ἔτι παλαιοτέρων , αὐτοῖς μὲν τοῖς περὶ τὴν Ἔφεσον , ὅσοι προσποιοῦνται ἔμπειροι , οὐδὲν μᾶλλον οἷόν τε διαλεχθῆναι ἢ τοῖς οἰστρῶσιν . ἀτεχνῶς γὰρ κατὰ τὰ συγγράμματα φέρονται , τὸ δ᾽ ἐπιμεῖναι ἐπὶ λόγῳ καὶ ἐρωτήματι καὶ ἡσυχίως [ 180α ] ἐν μέρει ἀποκρίνασθαι καὶ ἐρέσθαι ἧττον αὐτοῖς ἔνι ἢ τὸ μηδέν : μᾶλλον δὲ ὑπερβάλλει τὸ οὐδ᾽ οὐδὲν πρὸς τὸ μηδὲ σμικρὸν ἐνεῖναι τοῖς ἀνδράσιν ἡσυχίας . ἀλλ᾽ ἄν τινά τι ἔρῃ , ὥσπερ ἐκ φαρέτρας ῥηματίσκια αἰνιγματώδη ἀνασπῶντες ἀποτοξεύουσι , κἂν τούτου ζητῇς λόγον λαβεῖν τί εἴρηκεν , ἑτέρῳ πεπλήξῃ καινῶς μετωνομασμένῳ . περανεῖς δὲ οὐδέποτε οὐδὲν πρὸς οὐδένα αὐτῶν : οὐδέ γε ἐκεῖνοι αὐτοὶ πρὸς ἀλλήλους , ἀλλ᾽ εὖ πάνυ φυλάττουσι τὸ μηδὲν βέβαιον ἐᾶν εἶναι [ 180β ] μήτ᾽ ἐν λόγῳ μήτ᾽ ἐν ταῖς αὑτῶν ψυχαῖς , ἡγούμενοι , ὡς ἐμοὶ δοκεῖ , αὐτὸ στάσιμον εἶναι : τούτῳ δὲ πάνυ πολεμοῦσιν , καὶ καθ᾽ ὅσον δύνανται πανταχόθεν ἐκβάλλουσιν .
Σωκράτης
ἴσως , ὦ Θεόδωρε , τοὺς ἄνδρας μαχομένους ἑώρακας , εἰρηνεύουσιν δὲ οὐ συγγέγονας : οὐ γὰρ σοὶ ἑταῖροί εἰσιν . ἀλλ᾽ οἶμαι τὰ τοιαῦτα τοῖς μαθηταῖς ἐπὶ σχολῆς φράζουσιν , οὓς ἂν βούλωνται ὁμοίους αὑτοῖς ποιῆσαι .
Θεόδωρος
ποίοις μαθηταῖς , ὦ δαιμόνιε ; οὐδὲ γίγνεται τῶν [ 180ξ ] τοιούτων ἕτερος ἑτέρου μαθητής , ἀλλ᾽ αὐτόματοι ἀναφύονται ὁπόθεν ἂν τύχῃ ἕκαστος αὐτῶν ἐνθουσιάσας , καὶ τὸν ἕτερον ὁ ἕτερος οὐδὲν ἡγεῖται εἰδέναι . παρὰ μὲν οὖν τούτων , ὅπερ ᾖα ἐρῶν , οὐκ ἄν ποτε λάβοις λόγον οὔτε ἑκόντων οὔτε ἀκόντων : αὐτοὺς δὲ δεῖ παραλαβόντας ὥσπερ πρόβλημα ἐπισκοπεῖσθαι .
Σωκράτης
καὶ μετρίως γε λέγεις . τὸ δὲ δὴ πρόβλημα ἄλλο τι παρειλήφαμεν παρὰ μὲν τῶν ἀρχαίων μετὰ ποιήσεως [ 180δ ] ἐπικρυπτομένων τοὺς πολλούς , ὡς ἡ γένεσις τῶν ἄλλων πάντων Ὠκεανός τε καὶ Τηθὺς ῥεύματα ὄντα τυγχάνει καὶ οὐδὲν ἕστηκε , παρὰ δὲ τῶν ὑστέρων ἅτε σοφωτέρων ἀναφανδὸν ἀποδεικνυμένων , ἵνα καὶ οἱ σκυτοτόμοι αὐτῶν τὴν σοφίαν μάθωσιν ἀκούσαντες καὶ παύσωνται ἠλιθίως οἰόμενοι τὰ μὲν ἑστάναι , τὰ δὲ κινεῖσθαι τῶν ὄντων , μαθόντες δὲ ὅτι πάντα κινεῖται τιμῶσιν αὐτούς ; ὀλίγου δὲ ἐπελαθόμην , ὦ Θεόδωρε , ὅτι ἄλλοι αὖ τἀναντία τούτοις ἀπεφήναντο , [ 180ε ] " οἷον ἀκίνητον τελέθει τῷ παντὶ ὄνομ᾽ εἶναι " . καὶ ἄλλα ὅσα Μέλισσοί τε καὶ Παρμενίδαι ἐναντιούμενοι πᾶσι τούτοις διισχυρίζονται , ὡς ἕν τε πάντα ἐστὶ καὶ ἕστηκεν αὐτὸ ἐν αὑτῷ οὐκ ἔχον χώραν ἐν ᾗ κινεῖται . τούτοις οὖν , ὦ ἑταῖρε , πᾶσι τί χρησόμεθα ; κατὰ σμικρὸν γὰρ προϊόντες λελήθαμεν ἀμφοτέρων εἰς τὸ μέσον πεπτωκότες , καὶ ἂν μή [ 181α ] πῃ ἀμυνόμενοι διαφύγωμεν , δίκην δώσομεν ὥσπερ οἱ ἐν ταῖς παλαίστραις διὰ γραμμῆς παίζοντες , ὅταν ὑπ᾽ ἀμφοτέρων ληφθέντες ἕλκωνται εἰς τἀναντία .
παντάπασι μὲν οὖν . καὶ γάρ , ὦ Σώκρατες , περὶ τούτων τῶν Ἡρακλειτείων ἤ , ὥσπερ σὺ λέγεις , Ὁμηρείων καὶ ἔτι παλαιοτέρων , αὐτοῖς μὲν τοῖς περὶ τὴν Ἔφεσον , ὅσοι προσποιοῦνται ἔμπειροι , οὐδὲν μᾶλλον οἷόν τε διαλεχθῆναι ἢ τοῖς οἰστρῶσιν . ἀτεχνῶς γὰρ κατὰ τὰ συγγράμματα φέρονται , τὸ δ᾽ ἐπιμεῖναι ἐπὶ λόγῳ καὶ ἐρωτήματι καὶ ἡσυχίως [ 180α ] ἐν μέρει ἀποκρίνασθαι καὶ ἐρέσθαι ἧττον αὐτοῖς ἔνι ἢ τὸ μηδέν : μᾶλλον δὲ ὑπερβάλλει τὸ οὐδ᾽ οὐδὲν πρὸς τὸ μηδὲ σμικρὸν ἐνεῖναι τοῖς ἀνδράσιν ἡσυχίας . ἀλλ᾽ ἄν τινά τι ἔρῃ , ὥσπερ ἐκ φαρέτρας ῥηματίσκια αἰνιγματώδη ἀνασπῶντες ἀποτοξεύουσι , κἂν τούτου ζητῇς λόγον λαβεῖν τί εἴρηκεν , ἑτέρῳ πεπλήξῃ καινῶς μετωνομασμένῳ . περανεῖς δὲ οὐδέποτε οὐδὲν πρὸς οὐδένα αὐτῶν : οὐδέ γε ἐκεῖνοι αὐτοὶ πρὸς ἀλλήλους , ἀλλ᾽ εὖ πάνυ φυλάττουσι τὸ μηδὲν βέβαιον ἐᾶν εἶναι [ 180β ] μήτ᾽ ἐν λόγῳ μήτ᾽ ἐν ταῖς αὑτῶν ψυχαῖς , ἡγούμενοι , ὡς ἐμοὶ δοκεῖ , αὐτὸ στάσιμον εἶναι : τούτῳ δὲ πάνυ πολεμοῦσιν , καὶ καθ᾽ ὅσον δύνανται πανταχόθεν ἐκβάλλουσιν .
Σωκράτης
ἴσως , ὦ Θεόδωρε , τοὺς ἄνδρας μαχομένους ἑώρακας , εἰρηνεύουσιν δὲ οὐ συγγέγονας : οὐ γὰρ σοὶ ἑταῖροί εἰσιν . ἀλλ᾽ οἶμαι τὰ τοιαῦτα τοῖς μαθηταῖς ἐπὶ σχολῆς φράζουσιν , οὓς ἂν βούλωνται ὁμοίους αὑτοῖς ποιῆσαι .
Θεόδωρος
ποίοις μαθηταῖς , ὦ δαιμόνιε ; οὐδὲ γίγνεται τῶν [ 180ξ ] τοιούτων ἕτερος ἑτέρου μαθητής , ἀλλ᾽ αὐτόματοι ἀναφύονται ὁπόθεν ἂν τύχῃ ἕκαστος αὐτῶν ἐνθουσιάσας , καὶ τὸν ἕτερον ὁ ἕτερος οὐδὲν ἡγεῖται εἰδέναι . παρὰ μὲν οὖν τούτων , ὅπερ ᾖα ἐρῶν , οὐκ ἄν ποτε λάβοις λόγον οὔτε ἑκόντων οὔτε ἀκόντων : αὐτοὺς δὲ δεῖ παραλαβόντας ὥσπερ πρόβλημα ἐπισκοπεῖσθαι .
Σωκράτης
καὶ μετρίως γε λέγεις . τὸ δὲ δὴ πρόβλημα ἄλλο τι παρειλήφαμεν παρὰ μὲν τῶν ἀρχαίων μετὰ ποιήσεως [ 180δ ] ἐπικρυπτομένων τοὺς πολλούς , ὡς ἡ γένεσις τῶν ἄλλων πάντων Ὠκεανός τε καὶ Τηθὺς ῥεύματα ὄντα τυγχάνει καὶ οὐδὲν ἕστηκε , παρὰ δὲ τῶν ὑστέρων ἅτε σοφωτέρων ἀναφανδὸν ἀποδεικνυμένων , ἵνα καὶ οἱ σκυτοτόμοι αὐτῶν τὴν σοφίαν μάθωσιν ἀκούσαντες καὶ παύσωνται ἠλιθίως οἰόμενοι τὰ μὲν ἑστάναι , τὰ δὲ κινεῖσθαι τῶν ὄντων , μαθόντες δὲ ὅτι πάντα κινεῖται τιμῶσιν αὐτούς ; ὀλίγου δὲ ἐπελαθόμην , ὦ Θεόδωρε , ὅτι ἄλλοι αὖ τἀναντία τούτοις ἀπεφήναντο , [ 180ε ] " οἷον ἀκίνητον τελέθει τῷ παντὶ ὄνομ᾽ εἶναι " . καὶ ἄλλα ὅσα Μέλισσοί τε καὶ Παρμενίδαι ἐναντιούμενοι πᾶσι τούτοις διισχυρίζονται , ὡς ἕν τε πάντα ἐστὶ καὶ ἕστηκεν αὐτὸ ἐν αὑτῷ οὐκ ἔχον χώραν ἐν ᾗ κινεῖται . τούτοις οὖν , ὦ ἑταῖρε , πᾶσι τί χρησόμεθα ; κατὰ σμικρὸν γὰρ προϊόντες λελήθαμεν ἀμφοτέρων εἰς τὸ μέσον πεπτωκότες , καὶ ἂν μή [ 181α ] πῃ ἀμυνόμενοι διαφύγωμεν , δίκην δώσομεν ὥσπερ οἱ ἐν ταῖς παλαίστραις διὰ γραμμῆς παίζοντες , ὅταν ὑπ᾽ ἀμφοτέρων ληφθέντες ἕλκωνται εἰς τἀναντία .
თეოდოროსი
ნამდვილად ასეა . სოკრატე , რაც შეეხება ამ ჰერაკლიტელებს , ან როგორც შენ ამბობ , ჰომეროსელებსა და კიდევ უფრო ძველებს , თავად ეფესოსელებს , რომლებსაც თავი გამოცდილებად მოაქვთ , მათთან საუბარი არაფრით განსხვავდება შეშლილებთან საუბრისგან . პირდაპირ ისე მოძრაობენ , როგორც მათ ნაწერებშია , ხოლო მსჯელობაზე გაჩერება , შეკითხვებზე მშვიდად თანმიმდევრული პასუხი [ 180a ] ან ზოგჯერ თავად შეკითხვების დასმა , მათთვის არაფერია . არაფერს ემორჩილებიან და ადამიანური სიმშვიდე მათთვის მცირედაც კი არ არსებობს . ხოლო თუკი ვინმეს რამეს ჰკითხავ , როგორც მშვილდიდან ისრებს , ისე დაგაყრიან გამოცანებს და პატარ-პატარა სიტყვებს , ხოლო თუ მათი ნათქვამის კვლევას დაიწყებ , რათა აზრს მისწვდე , ისევ იმას დაგაყრიან ოღონდ სხვა სიტყვებით . ვერასოდეს ვერაფერში ვერ წაიწევ მათთან წინ ვერც შენ და ვერც ისინი ერთმანეთში , არამედ მუდამ მთელი ძალით უფრთხილდებიან , [ 180b ] რომ არაფერი იყოს არც მსჯელობაში და არც მათ სულებში . ვფიქრობ , ისინი ამას უძრაობად თვლიან . ამ უკანასკნელს კი ძალიან ებრძვიან და რამდენადაც შეუძლიათ , ყველაფრიდან დევნიან .
სოკრატე
თეოდოროს , იქნებ ეს ადამიანები ომში გინახავს , მშვიდობისას კი არ შეხვედრიხარ , რადგან შენი მეგობრები არ არიან . ვფიქრობ , თავიანთ მოსწავლეებს მოცალეობისას ესაუბრებიან , თუ უნდათ , რომ ისინი მათ ჰგავდნენ .
თეოდოროსი
რომელ მოსწავლეებს , ძვირფასო ? [ 180c ] მათთან არასოდეს ხდება ერთი მეორის მოსწავლე , არამედ თავისთავად აღმოცენდებიან ისე , რომ თითოეული საკუთარ თავს შთააგონებს და სხვას კი არაფრის მცოდნენ მიიჩნევს . ვერასოდეს მიიღებ მათგან მსჯელობას ვერც ძალით და ვერც ნებით . ავიღოთ ეს მსჯელობები და განვიხილოთ როგორც პრობლემა .
სოკრატე
როგორც საჭიროა , ისე ამბობ . რაც შეეხება პრობლემას , განა ძველებმა ის არ გადმოგვცეს , [ 180d ] რაც პოეზიისგან ბევრისთვის დამალულია , რომ ყველაფრის საწყისი ოკეანოსი და ტეთისია , რომლებიც დინებებს წარმოადგენენ და არაფერია გაჩერებული . ასევეა მათ შემდგომებთანაც , რომლებიც უფრო ბრძენნი არიან და დაფარულს ისე ამჟღავნებენ , რომ მეწაღეებიც კი მათი მოსმენისას სიბრძნეს სწავლობენ და წყვეტენ იმ უმეცრებას , რომ არსებულთაგან ზოგი რამ გაჩერებულია , ხოლო ზოგი მოძრაობს , იგებენ , რომ ყველაფერი მოძრაობს და პატივს მიაგებნენ მათ . კინაღამ დამავიწყდა , თეოდოროს , რომ სხვებიც არსებობენ , რომლებიც ამის საპირისპიროდ აჩვენებენ , [ 180e ] რომ , , ის , რაც უძრავია , არის ყველაფრის სახელი . " სხვები , როგორებიც იყვნენ მელისოსები და პარმენიდესები მათ საწინააღმდეგოდ ამტკიცებდნენ , რომ ყველაფერი ერთი არის და მუდამ გაჩერებულია , რადგან თავის თავში , არ აქვს ადგილი იმისთვის , რომ იმოძრაოს . ამათ რაღა ვუყოთ ყველას , მეგობარო ? როდესაც მცირედ წინ მივიწევდით , ვერც კი შევამჩნიეთ , ისე ჩავცვივდით ორ მხარეს შორის [ 181a ] და თუ გაქცევით ვერ გადავრჩებით , სასჯელს ვზღავთ ისე , როგორც პალესტრებში ხაზზე თამაშობენ , როცა ორივე მხარეს უჭირავს და საპირისპირო [ მიმართულებით ] ექაჩება .
ნამდვილად ასეა . სოკრატე , რაც შეეხება ამ ჰერაკლიტელებს , ან როგორც შენ ამბობ , ჰომეროსელებსა და კიდევ უფრო ძველებს , თავად ეფესოსელებს , რომლებსაც თავი გამოცდილებად მოაქვთ , მათთან საუბარი არაფრით განსხვავდება შეშლილებთან საუბრისგან . პირდაპირ ისე მოძრაობენ , როგორც მათ ნაწერებშია , ხოლო მსჯელობაზე გაჩერება , შეკითხვებზე მშვიდად თანმიმდევრული პასუხი [ 180a ] ან ზოგჯერ თავად შეკითხვების დასმა , მათთვის არაფერია . არაფერს ემორჩილებიან და ადამიანური სიმშვიდე მათთვის მცირედაც კი არ არსებობს . ხოლო თუკი ვინმეს რამეს ჰკითხავ , როგორც მშვილდიდან ისრებს , ისე დაგაყრიან გამოცანებს და პატარ-პატარა სიტყვებს , ხოლო თუ მათი ნათქვამის კვლევას დაიწყებ , რათა აზრს მისწვდე , ისევ იმას დაგაყრიან ოღონდ სხვა სიტყვებით . ვერასოდეს ვერაფერში ვერ წაიწევ მათთან წინ ვერც შენ და ვერც ისინი ერთმანეთში , არამედ მუდამ მთელი ძალით უფრთხილდებიან , [ 180b ] რომ არაფერი იყოს არც მსჯელობაში და არც მათ სულებში . ვფიქრობ , ისინი ამას უძრაობად თვლიან . ამ უკანასკნელს კი ძალიან ებრძვიან და რამდენადაც შეუძლიათ , ყველაფრიდან დევნიან .
სოკრატე
თეოდოროს , იქნებ ეს ადამიანები ომში გინახავს , მშვიდობისას კი არ შეხვედრიხარ , რადგან შენი მეგობრები არ არიან . ვფიქრობ , თავიანთ მოსწავლეებს მოცალეობისას ესაუბრებიან , თუ უნდათ , რომ ისინი მათ ჰგავდნენ .
თეოდოროსი
რომელ მოსწავლეებს , ძვირფასო ? [ 180c ] მათთან არასოდეს ხდება ერთი მეორის მოსწავლე , არამედ თავისთავად აღმოცენდებიან ისე , რომ თითოეული საკუთარ თავს შთააგონებს და სხვას კი არაფრის მცოდნენ მიიჩნევს . ვერასოდეს მიიღებ მათგან მსჯელობას ვერც ძალით და ვერც ნებით . ავიღოთ ეს მსჯელობები და განვიხილოთ როგორც პრობლემა .
სოკრატე
როგორც საჭიროა , ისე ამბობ . რაც შეეხება პრობლემას , განა ძველებმა ის არ გადმოგვცეს , [ 180d ] რაც პოეზიისგან ბევრისთვის დამალულია , რომ ყველაფრის საწყისი ოკეანოსი და ტეთისია , რომლებიც დინებებს წარმოადგენენ და არაფერია გაჩერებული . ასევეა მათ შემდგომებთანაც , რომლებიც უფრო ბრძენნი არიან და დაფარულს ისე ამჟღავნებენ , რომ მეწაღეებიც კი მათი მოსმენისას სიბრძნეს სწავლობენ და წყვეტენ იმ უმეცრებას , რომ არსებულთაგან ზოგი რამ გაჩერებულია , ხოლო ზოგი მოძრაობს , იგებენ , რომ ყველაფერი მოძრაობს და პატივს მიაგებნენ მათ . კინაღამ დამავიწყდა , თეოდოროს , რომ სხვებიც არსებობენ , რომლებიც ამის საპირისპიროდ აჩვენებენ , [ 180e ] რომ , , ის , რაც უძრავია , არის ყველაფრის სახელი . " სხვები , როგორებიც იყვნენ მელისოსები და პარმენიდესები მათ საწინააღმდეგოდ ამტკიცებდნენ , რომ ყველაფერი ერთი არის და მუდამ გაჩერებულია , რადგან თავის თავში , არ აქვს ადგილი იმისთვის , რომ იმოძრაოს . ამათ რაღა ვუყოთ ყველას , მეგობარო ? როდესაც მცირედ წინ მივიწევდით , ვერც კი შევამჩნიეთ , ისე ჩავცვივდით ორ მხარეს შორის [ 181a ] და თუ გაქცევით ვერ გადავრჩებით , სასჯელს ვზღავთ ისე , როგორც პალესტრებში ხაზზე თამაშობენ , როცა ორივე მხარეს უჭირავს და საპირისპირო [ მიმართულებით ] ექაჩება .
Theaetetus 181
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-06 12:06:44
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
δοκεῖ οὖν μοι τοὺς ἑτέρους πρότερον σκεπτέον , ἐφ᾽ οὕσπερ ὡρμήσαμεν , τοὺς ῥέοντας , καὶ ἐὰν μέν τι φαίνωνται λέγοντες , συνέλξομεν μετ᾽ αὐτῶν ἡμᾶς αὐτούς , τοὺς ἑτέρους ἐκφυγεῖν πειρώμενοι : ἐὰν δὲ οἱ τοῦ ὅλου στασιῶται ἀληθέστερα λέγειν δοκῶσι , φευξόμεθα παρ᾽ [ 181β ] αὐτοὺς ἀπ᾽ αὖ τῶν τὰ ἀκίνητα κινούντων . ἀμφότεροι δ᾽ ἂν φανῶσι μηδὲν μέτριον λέγοντες , γελοῖοι ἐσόμεθα ἡγούμενοι ἡμᾶς μὲν τὶ λέγειν φαύλους ὄντας , παμπαλαίους δὲ καὶ πασσόφους ἄνδρας ἀποδεδοκιμακότες . ὅρα οὖν , ὦ Θεόδωρε , εἰ λυσιτελεῖ εἰς τοσοῦτον προϊέναι κίνδυνον .
Θεόδωρος
οὐδὲν μὲν οὖν ἀνεκτόν , ὦ Σώκρατες , μὴ οὐ διασκέψασθαι τί λέγουσιν ἑκάτεροι τῶν ἀνδρῶν .
Σωκράτης
σκεπτέον ἂν εἴη σοῦ γε οὕτω προθυμουμένου . δοκεῖ [ 181ξ ] οὖν μοι ἀρχὴ εἶναι τῆς σκέψεως κινήσεως πέρι , ποῖόν τί ποτε ἄρα λέγοντές φασι τὰ πάντα κινεῖσθαι . βούλομαι δὲ λέγειν τὸ τοιόνδε : πότερον ἕν τι εἶδος αὐτῆς λέγουσιν ἤ , ὥσπερ ἐμοὶ φαίνεται , δύο ; μὴ μέντοι μόνον ἐμοὶ δοκείτω , ἀλλὰ συμμέτεχε καὶ σύ , ἵνα κοινῇ πάσχωμεν ἄν τι καὶ δέῃ . καί μοι λέγε : ἆρα κινεῖσθαι καλεῖς ὅταν τι χώραν ἐκ χώρας μεταβάλλῃ ἢ καὶ ἐν τῷ αὐτῷ στρέφηται ;
Θεόδωρος
ἔγωγε .
Σωκράτης
τοῦτο μὲν τοίνυν ἓν ἔστω εἶδος . ὅταν δὲ ᾖ μὲν ἐν [ 181δ ] τῷ αὐτῷ , γηράσκῃ δέ , ἢ μέλαν ἐκ λευκοῦ ἢ σκληρὸν ἐκ μαλακοῦ γίγνηται , ἤ τινα ἄλλην ἀλλοίωσιν ἀλλοιῶται , ἆρα οὐκ ἄξιον ἕτερον εἶδος φάναι κινήσεως ;
Θεόδωρος
ἔμοιγε δοκεῖ ἀναγκαῖον μὲν οὖν .
Σωκράτης
δύο δὴ λέγω τούτω εἴδει κινήσεως , ἀλλοίωσιν , τὴν δὲ φοράν .
Θεόδωρος
ὀρθῶς γε λέγων .
Σωκράτης
τοῦτο τοίνυν οὕτω διελόμενοι διαλεγώμεθα ἤδη τοῖς τὰ πάντα φάσκουσιν κινεῖσθαι καὶ ἐρωτῶμεν : πότερον πᾶν [ 181ε ] φατε ἀμφοτέρως κινεῖσθαι , φερόμενόν τε καὶ ἀλλοιούμενον , ἢ τὸ μέν τι ἀμφοτέρως , τὸ δ᾽ ἑτέρως ;
Θεόδωρος
ἀλλὰ μὰ Δί᾽ ἔγωγε οὐκ ἔχω εἰπεῖν : οἶμαι δ᾽ ἂν φάναι ἀμφοτέρως .
Σωκράτης
εἰ δέ γε μή , ὦ ἑταῖρε , κινούμενά τε αὐτοῖς καὶ ἑστῶτα φανεῖται , καὶ οὐδὲν μᾶλλον ὀρθῶς ἕξει εἰπεῖν ὅτι κινεῖται τὰ πάντα ἢ ὅτι ἕστηκεν .
Θεόδωρος
ἀληθέστατα λέγεις .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἐπειδὴ κινεῖσθαι αὐτὰ δεῖ , τὸ δὲ μὴ κινεῖσθαι [ 182α ] μὴ ἐνεῖναι μηδενί , πάντα δὴ πᾶσαν κίνησιν ἀεὶ κινεῖται .
Θεόδωρος
οὐδὲν μὲν οὖν ἀνεκτόν , ὦ Σώκρατες , μὴ οὐ διασκέψασθαι τί λέγουσιν ἑκάτεροι τῶν ἀνδρῶν .
Σωκράτης
σκεπτέον ἂν εἴη σοῦ γε οὕτω προθυμουμένου . δοκεῖ [ 181ξ ] οὖν μοι ἀρχὴ εἶναι τῆς σκέψεως κινήσεως πέρι , ποῖόν τί ποτε ἄρα λέγοντές φασι τὰ πάντα κινεῖσθαι . βούλομαι δὲ λέγειν τὸ τοιόνδε : πότερον ἕν τι εἶδος αὐτῆς λέγουσιν ἤ , ὥσπερ ἐμοὶ φαίνεται , δύο ; μὴ μέντοι μόνον ἐμοὶ δοκείτω , ἀλλὰ συμμέτεχε καὶ σύ , ἵνα κοινῇ πάσχωμεν ἄν τι καὶ δέῃ . καί μοι λέγε : ἆρα κινεῖσθαι καλεῖς ὅταν τι χώραν ἐκ χώρας μεταβάλλῃ ἢ καὶ ἐν τῷ αὐτῷ στρέφηται ;
Θεόδωρος
ἔγωγε .
Σωκράτης
τοῦτο μὲν τοίνυν ἓν ἔστω εἶδος . ὅταν δὲ ᾖ μὲν ἐν [ 181δ ] τῷ αὐτῷ , γηράσκῃ δέ , ἢ μέλαν ἐκ λευκοῦ ἢ σκληρὸν ἐκ μαλακοῦ γίγνηται , ἤ τινα ἄλλην ἀλλοίωσιν ἀλλοιῶται , ἆρα οὐκ ἄξιον ἕτερον εἶδος φάναι κινήσεως ;
Θεόδωρος
ἔμοιγε δοκεῖ ἀναγκαῖον μὲν οὖν .
Σωκράτης
δύο δὴ λέγω τούτω εἴδει κινήσεως , ἀλλοίωσιν , τὴν δὲ φοράν .
Θεόδωρος
ὀρθῶς γε λέγων .
Σωκράτης
τοῦτο τοίνυν οὕτω διελόμενοι διαλεγώμεθα ἤδη τοῖς τὰ πάντα φάσκουσιν κινεῖσθαι καὶ ἐρωτῶμεν : πότερον πᾶν [ 181ε ] φατε ἀμφοτέρως κινεῖσθαι , φερόμενόν τε καὶ ἀλλοιούμενον , ἢ τὸ μέν τι ἀμφοτέρως , τὸ δ᾽ ἑτέρως ;
Θεόδωρος
ἀλλὰ μὰ Δί᾽ ἔγωγε οὐκ ἔχω εἰπεῖν : οἶμαι δ᾽ ἂν φάναι ἀμφοτέρως .
Σωκράτης
εἰ δέ γε μή , ὦ ἑταῖρε , κινούμενά τε αὐτοῖς καὶ ἑστῶτα φανεῖται , καὶ οὐδὲν μᾶλλον ὀρθῶς ἕξει εἰπεῖν ὅτι κινεῖται τὰ πάντα ἢ ὅτι ἕστηκεν .
Θεόδωρος
ἀληθέστατα λέγεις .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἐπειδὴ κινεῖσθαι αὐτὰ δεῖ , τὸ δὲ μὴ κινεῖσθαι [ 182α ] μὴ ἐνεῖναι μηδενί , πάντα δὴ πᾶσαν κίνησιν ἀεὶ κινεῖται .
მე
ვფიქრობ
თავიდან
ისინი
უნდა
განვიხილოთ
,
ვისგანაც
დავიწყეთ
,
ვინც
მიედინებიან
,
და
თუ
აღმოჩნდება
,
რომ
ისინი
რაღაცას
ამბობენ
,
მათკენ
გადავიხრებით
,
სხვებისგან
კი
გაქცევას
ვეცდებით
.
ხოლო
თუ
აღმოჩნდება
,
რომ
უძრავები
უფრო
ჭეშმარიტად
საუბრობენ
,
მათკენ
გავიქცევით
,
[
181b
]
ვინც
უძრავს
ამოძრავებს
.
ხოლო
თუ
აღმოჩნდება
,
რომ
არც
ერთი
არ
ამბობს
რაიმე
ზომიერს
,
სასაცილოები
ვიქნებით
,
როცა
ვიფიქრებთ
,
რომ
ჩვენ
უსუსურები
რაღაცას
ვამბობთ
,
უძველეს
და
უბრძნეს
ადამიანებს
კი
უარვყოფთ
.
შეხედე
,
თეოდოროს
,
თუ
იქნება
სასარგებლო
ამგვარი
საფრთხისკენ
წასვლა
.
თეოდოროსი
სოკრატე , დაუშვებელია , რომ არ განვიხილოთ , რას ამბობს თითოეული ამ კაცთაგან ?
სოკრატე
რაკი ასე გსურს , უნდა განვიხილოთ . [ 181c ] როგორც მე მგონია , მოძრაობის განხილვის დასაწყისი ის უნდა იყოს , თუ რას გულსიხმობენ , როცა ამბობენ , რომ ყველაფერი მოძრაობს . აი , რისი თქმა მინდა : მის ერთ სახეზე მსჯელობენ თუ , როგორც მე მეჩვენება , ორზე ? და მარტო მე კი ნუ მომეჩვენება , არამედ გაიზიარე შენც , რათა ერთად განვიცადოთ , თუ საჭირო იქნება . მითხარი : მოძრაობას უწოდებ იმას , როდესაც რაღაც ერთი ადგილიდან მეორეზე გადადის ან , როცა თავის თავში ბრუნდება ?
თეოდოროსი
კი .
სოკრატე
მაშინ ეს იყოს ერთი სახე . ხოლო , როდესაც [ 181d ] თავის თავშია და ბერდება ან თეთრი - შავად , რბილი კი მყარად იქცევა , ან რაიმე სხვა ცვლილებას განიცდის , ნუთუ ამას მოძრაობის სხვა სახე არ უნდა ვუწოდოთ ?
თეოდოროსი
მგონია , რომ აუცილებლად ასეა .
სოკრატე
ვამბობ , რომ მოძრაობის ორი სახე [ არსებობს ] : ცვლილება და გადაადგილება .
თეოდოროსი
სწორად ამბობ .
სოკრატე
როდესაც ამას გავყოფთ , გავესაუბრებით მათ , ვინც ამბობს , რომ ყველაფერი მოძრაობს და ვკითხავთ : [ 181e ] ამბობთ , რომ ყველაფერი ორივენაირად მოძრაობს , ანუ გადაადგილდება და იცვლება , თუ რაღაც ორივენაირად , რაღაც კი მხოლოდ ერთი გზით ?
თეოდოროსი
ზევსს ვფიცავ , სათქმელი არ მაქვს . მგონია , იტყოდნენ , რომ ორივენაირად .
სოკრატე
თუ არ [ გაქვს ] , მეგობარო , მათთან აღმოჩნდებოდა მოძრავიც და უძრავიც და აღარ გამოვიდოდა მართალი იმის თქმა , რომ ან ყველაფერი მოძრაობს და ან გაჩერებულია .
თეოდოროსი
ძალიან სწორად ამბობ .
სოკრატე
თუ საჭიროა ყველაფერი მოძრაობდეს და საერთოდ არ არსებობდეს უძრაობა , [ 182a ] მაშინ ყველაფერი ყველანაირად უნდა მოძრაობდეს .
თეოდოროსი
სოკრატე , დაუშვებელია , რომ არ განვიხილოთ , რას ამბობს თითოეული ამ კაცთაგან ?
სოკრატე
რაკი ასე გსურს , უნდა განვიხილოთ . [ 181c ] როგორც მე მგონია , მოძრაობის განხილვის დასაწყისი ის უნდა იყოს , თუ რას გულსიხმობენ , როცა ამბობენ , რომ ყველაფერი მოძრაობს . აი , რისი თქმა მინდა : მის ერთ სახეზე მსჯელობენ თუ , როგორც მე მეჩვენება , ორზე ? და მარტო მე კი ნუ მომეჩვენება , არამედ გაიზიარე შენც , რათა ერთად განვიცადოთ , თუ საჭირო იქნება . მითხარი : მოძრაობას უწოდებ იმას , როდესაც რაღაც ერთი ადგილიდან მეორეზე გადადის ან , როცა თავის თავში ბრუნდება ?
თეოდოროსი
კი .
სოკრატე
მაშინ ეს იყოს ერთი სახე . ხოლო , როდესაც [ 181d ] თავის თავშია და ბერდება ან თეთრი - შავად , რბილი კი მყარად იქცევა , ან რაიმე სხვა ცვლილებას განიცდის , ნუთუ ამას მოძრაობის სხვა სახე არ უნდა ვუწოდოთ ?
თეოდოროსი
მგონია , რომ აუცილებლად ასეა .
სოკრატე
ვამბობ , რომ მოძრაობის ორი სახე [ არსებობს ] : ცვლილება და გადაადგილება .
თეოდოროსი
სწორად ამბობ .
სოკრატე
როდესაც ამას გავყოფთ , გავესაუბრებით მათ , ვინც ამბობს , რომ ყველაფერი მოძრაობს და ვკითხავთ : [ 181e ] ამბობთ , რომ ყველაფერი ორივენაირად მოძრაობს , ანუ გადაადგილდება და იცვლება , თუ რაღაც ორივენაირად , რაღაც კი მხოლოდ ერთი გზით ?
თეოდოროსი
ზევსს ვფიცავ , სათქმელი არ მაქვს . მგონია , იტყოდნენ , რომ ორივენაირად .
სოკრატე
თუ არ [ გაქვს ] , მეგობარო , მათთან აღმოჩნდებოდა მოძრავიც და უძრავიც და აღარ გამოვიდოდა მართალი იმის თქმა , რომ ან ყველაფერი მოძრაობს და ან გაჩერებულია .
თეოდოროსი
ძალიან სწორად ამბობ .
სოკრატე
თუ საჭიროა ყველაფერი მოძრაობდეს და საერთოდ არ არსებობდეს უძრაობა , [ 182a ] მაშინ ყველაფერი ყველანაირად უნდა მოძრაობდეს .
Theaetetus 182
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-06 12:31:42
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεόδωρος
ἀνάγκη .
Σωκράτης
σκόπει δή μοι τόδε αὐτῶν : τῆς θερμότητος ἢ λευκότητος ἢ ὁτουοῦν γένεσιν οὐχ οὕτω πως ἐλέγομεν φάναι αὐτούς , φέρεσθαι ἕκαστον τούτων ἅμα αἰσθήσει μεταξὺ τοῦ ποιοῦντός τε καὶ πάσχοντος , καὶ τὸ μὲν πάσχον αἰσθητικὸν ἀλλ᾽ οὐκ αἴσθησιν ἔτι γίγνεσθαι , τὸ δὲ ποιοῦν ποιόν τι ἀλλ᾽ οὐ ποιότητα ; ἴσως οὖν ἡ ‘ποιότης’ ἅμα ἀλλόκοτόν τε φαίνεται ὄνομα καὶ οὐ μανθάνεις ἁθρόον λεγόμενον : κατὰ [ 182β ] μέρη οὖν ἄκουε . τὸ γὰρ ποιοῦν οὔτε θερμότης οὔτε λευκότης , θερμὸν δὲ καὶ λευκὸν γίγνεται , καὶ τἆλλα οὕτω : μέμνησαι γάρ που ἐν τοῖς πρόσθεν ὅτι οὕτως ἐλέγομεν , ἓν μηδὲν αὐτὸ καθ᾽ αὑτὸ εἶναι , μηδ᾽ αὖ τὸ ποιοῦν ἢ πάσχον , ἀλλ᾽ ἐξ ἀμφοτέρων πρὸς ἄλληλα συγγιγνομένων τὰς αἰσθήσεις καὶ τὰ αἰσθητὰ ἀποτίκτοντα τὰ μὲν ποι᾽ ἄττα γίγνεσθαι , τὰ δὲ αἰσθανόμενα .
Θεόδωρος
μέμνημαι : πῶς δ᾽ οὔ ; [ 182ξ ]
Σωκράτης
τὰ μὲν τοίνυν ἄλλα χαίρειν ἐάσωμεν , εἴτε ἄλλως εἴτε οὕτως λέγουσιν : οὗ δ᾽ ἕνεκα λέγομεν , τοῦτο μόνον φυλάττωμεν , ἐρωτῶντες : Κινεῖται καὶ ῥεῖ , ὥς φατε , τὰ πάντα ; ἦ γάρ ;
Θεόδωρος
ναί .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἀμφοτέρας ἃς διειλόμεθα κινήσεις , φερόμενά τε καὶ ἀλλοιούμενα ;
Θεόδωρος
πῶς δ᾽ οὔ ; εἴπερ γε δὴ τελέως κινήσεται .
Σωκράτης
εἰ μὲν τοίνυν ἐφέρετο μόνον , ἠλλοιοῦτο δὲ μή , εἴχομεν ἄν που εἰπεῖν οἷα ἄττα ῥεῖ τὰ φερόμενα : ἢ πῶς λέγομεν ;
Θεόδωρος
οὕτως . [ 182δ ]
Σωκράτης
ἐπειδὴ δὲ οὐδὲ τοῦτο μένει , τὸ λευκὸν ῥεῖν τὸ ῥέον , ἀλλὰ μεταβάλλει , ὥστε καὶ αὐτοῦ τούτου εἶναι ῥοήν , τῆς λευκότητος , καὶ μεταβολὴν εἰς ἄλλην χρόαν , ἵνα μὴ ἁλῷ ταύτῃ μένον , ἆρά ποτε οἷόν τέ τι προσειπεῖν χρῶμα , ὥστε καὶ ὀρθῶς προσαγορεύειν ;
Θεόδωρος
καὶ τίς μηχανή , ὦ Σώκρατες ; ἢ ἄλλο γέ τι τῶν τοιούτων , εἴπερ ἀεὶ λέγοντος ὑπεξέρχεται ἅτε δὴ ῥέον ;
Σωκράτης
τί δὲ περὶ αἰσθήσεως ἐροῦμεν ὁποιασοῦν , οἷον τῆς [ 182ε ] τοῦ ὁρᾶν ἢ ἀκούειν ; μένειν ποτὲ ἐν αὐτῷ τῷ ὁρᾶν ἢ ἀκούειν ;
Θεόδωρος
οὔκουν δεῖ γε , εἴπερ πάντα κινεῖται .
Σωκράτης
οὔτε ἄρα ὁρᾶν προσρητέον τι μᾶλλον ἢ μὴ ὁρᾶν , οὐδέ τιν᾽ ἄλλην αἴσθησιν μᾶλλον ἢ μή , πάντων γε πάντως κινουμένων .
Θεόδωρος
οὐ γὰρ οὖν .
Σωκράτης
καὶ μὴν αἴσθησίς γε ἐπιστήμη , ὡς ἔφαμεν ἐγώ τε καὶ Θεαίτητος .
Θεόδωρος
ἦν ταῦτα .
Σωκράτης
οὐδὲν ἄρα ἐπιστήμην μᾶλλον ἢ μὴ ἐπιστήμην ἀπεκρινάμεθα ἐρωτώμενοι ὅτι ἐστὶν ἐπιστήμη .
ἀνάγκη .
Σωκράτης
σκόπει δή μοι τόδε αὐτῶν : τῆς θερμότητος ἢ λευκότητος ἢ ὁτουοῦν γένεσιν οὐχ οὕτω πως ἐλέγομεν φάναι αὐτούς , φέρεσθαι ἕκαστον τούτων ἅμα αἰσθήσει μεταξὺ τοῦ ποιοῦντός τε καὶ πάσχοντος , καὶ τὸ μὲν πάσχον αἰσθητικὸν ἀλλ᾽ οὐκ αἴσθησιν ἔτι γίγνεσθαι , τὸ δὲ ποιοῦν ποιόν τι ἀλλ᾽ οὐ ποιότητα ; ἴσως οὖν ἡ ‘ποιότης’ ἅμα ἀλλόκοτόν τε φαίνεται ὄνομα καὶ οὐ μανθάνεις ἁθρόον λεγόμενον : κατὰ [ 182β ] μέρη οὖν ἄκουε . τὸ γὰρ ποιοῦν οὔτε θερμότης οὔτε λευκότης , θερμὸν δὲ καὶ λευκὸν γίγνεται , καὶ τἆλλα οὕτω : μέμνησαι γάρ που ἐν τοῖς πρόσθεν ὅτι οὕτως ἐλέγομεν , ἓν μηδὲν αὐτὸ καθ᾽ αὑτὸ εἶναι , μηδ᾽ αὖ τὸ ποιοῦν ἢ πάσχον , ἀλλ᾽ ἐξ ἀμφοτέρων πρὸς ἄλληλα συγγιγνομένων τὰς αἰσθήσεις καὶ τὰ αἰσθητὰ ἀποτίκτοντα τὰ μὲν ποι᾽ ἄττα γίγνεσθαι , τὰ δὲ αἰσθανόμενα .
Θεόδωρος
μέμνημαι : πῶς δ᾽ οὔ ; [ 182ξ ]
Σωκράτης
τὰ μὲν τοίνυν ἄλλα χαίρειν ἐάσωμεν , εἴτε ἄλλως εἴτε οὕτως λέγουσιν : οὗ δ᾽ ἕνεκα λέγομεν , τοῦτο μόνον φυλάττωμεν , ἐρωτῶντες : Κινεῖται καὶ ῥεῖ , ὥς φατε , τὰ πάντα ; ἦ γάρ ;
Θεόδωρος
ναί .
Σωκράτης
οὐκοῦν ἀμφοτέρας ἃς διειλόμεθα κινήσεις , φερόμενά τε καὶ ἀλλοιούμενα ;
Θεόδωρος
πῶς δ᾽ οὔ ; εἴπερ γε δὴ τελέως κινήσεται .
Σωκράτης
εἰ μὲν τοίνυν ἐφέρετο μόνον , ἠλλοιοῦτο δὲ μή , εἴχομεν ἄν που εἰπεῖν οἷα ἄττα ῥεῖ τὰ φερόμενα : ἢ πῶς λέγομεν ;
Θεόδωρος
οὕτως . [ 182δ ]
Σωκράτης
ἐπειδὴ δὲ οὐδὲ τοῦτο μένει , τὸ λευκὸν ῥεῖν τὸ ῥέον , ἀλλὰ μεταβάλλει , ὥστε καὶ αὐτοῦ τούτου εἶναι ῥοήν , τῆς λευκότητος , καὶ μεταβολὴν εἰς ἄλλην χρόαν , ἵνα μὴ ἁλῷ ταύτῃ μένον , ἆρά ποτε οἷόν τέ τι προσειπεῖν χρῶμα , ὥστε καὶ ὀρθῶς προσαγορεύειν ;
Θεόδωρος
καὶ τίς μηχανή , ὦ Σώκρατες ; ἢ ἄλλο γέ τι τῶν τοιούτων , εἴπερ ἀεὶ λέγοντος ὑπεξέρχεται ἅτε δὴ ῥέον ;
Σωκράτης
τί δὲ περὶ αἰσθήσεως ἐροῦμεν ὁποιασοῦν , οἷον τῆς [ 182ε ] τοῦ ὁρᾶν ἢ ἀκούειν ; μένειν ποτὲ ἐν αὐτῷ τῷ ὁρᾶν ἢ ἀκούειν ;
Θεόδωρος
οὔκουν δεῖ γε , εἴπερ πάντα κινεῖται .
Σωκράτης
οὔτε ἄρα ὁρᾶν προσρητέον τι μᾶλλον ἢ μὴ ὁρᾶν , οὐδέ τιν᾽ ἄλλην αἴσθησιν μᾶλλον ἢ μή , πάντων γε πάντως κινουμένων .
Θεόδωρος
οὐ γὰρ οὖν .
Σωκράτης
καὶ μὴν αἴσθησίς γε ἐπιστήμη , ὡς ἔφαμεν ἐγώ τε καὶ Θεαίτητος .
Θεόδωρος
ἦν ταῦτα .
Σωκράτης
οὐδὲν ἄρα ἐπιστήμην μᾶλλον ἢ μὴ ἐπιστήμην ἀπεκρινάμεθα ἐρωτώμενοι ὅτι ἐστὶν ἐπιστήμη .
თეოდოროსი
აუცილებლად .
სოკრატე
შეხედე მათ [ მსჯელობას ] : ჩანს , რომ ისინი ამბობენ თითქოს სითბოს , სითეთრის და ნებისმიერი რამის წარმოშობა სხვა არაფერია , თუ არა ის , რომ თითოეული მათგანი შეგრძნებასთან ერთად მოძრაობს მოქმედსა და [ მოქმედების ] განმცდელს შორის და განმცდელი შემგრძნობი ხდება და არა შეგრძნება , ხოლო მოქმედი თვისების მქონე ხდება და არა თვისება . შესაძლოა , შენ , , თვისება " უცნაურად გეჩვენება და ვერ იგებ მას ერთიანობაში , [ 182b ] მაგრამ მოისმინე თანმიმდევრულად . მოქმედი ხომ არც სითბოა და არც სითეთრე , არამედ თბილი და თეთრი ხდება და სხვებიც ასეა . გახსოვს ახლახან ვამბობდით , რომ ერთიანი თავის თავში არაფერია , არც მოქმედი და არც [ მოქმედების ] განმცდელი , არამედ მათი ერთმანეთთან შერწყმით წარმოიშობა შეგრძნებები და შეგრძნებადები , ერთი ხდება თვისების მქონე , ხოლო მეორე შეგრძნებადი .
თეოდოროსი
მახსოვს . როგორ არა ? [ 182c ]
სოკრატე
თავი დავანებოთ სხვა რაღაცეებს , რისი თქმაც სხვანაირად სურთ ან იმავენაირად , მხოლოდ ის დავიცვათ , რაზეც ვმსჯელობთ და ვკითხოთ : თქვენ ამბობთ , რომ ყველაფერი მოძრაობს და მიედინება , ასეა ?
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
ორივენაირად მოძრაობს , რაც განვიხილეთ , გადაადგილდება და იცვლება ?
თეოდოროსი
როგორ არა ? რათა სრულად იმოძრაოს .
სოკრატე
თუკი მხოლოდ გადაადგილდებოდა და არ შეიცვლებოდა , შევძლებდით იმის თქმას , თუ როგორია ის , რაც გადაადგილებით მიედინება . თუ რას ვიტყვით ?
თეოდოროსი
ასეა . [ 182d ]
სოკრატე
რაკი ესეც არ რჩება , დინების სითეთრეც ხომ მიედინება , არამედ იცვლება და ერთდროულად [ ხდება ] სითეთრის დინება და სხვა ფერად ცვლილება , რათა სხვაც იმავედ არ დარჩეს , შეიძლება რაიმეს ფერი ვუწოდოთ ისე , რომ სწორად ვსაუბრობდეთ ?
თეოდოროსი
რა ხერხით , სოკრატე ? რაღაც ამგვართაგან ხომ არ [ ვთქვათ ] , რაკი საუბრისას მუდამ გვისხლტება , როგორც დინება ?
სოკრატე
შეგრძნებებთან დაკავშირებით რას ვიტყვით , [ 182e ] როგორიცაა მხედველობა და სმენა ? რჩება ის როდისმე მხედველობასა და სმენაში ?
თეოდოროსი
არ გამოვა ასე , რაკი ყველაფერი მოძრაობს .
სოკრატე
მაშინ უფრო მეტად არ უნდა ვთქვათ დანახვა , ვიდრე არ დანახვა , არც რომელიმე სხვა შეგრძნება მეტად ვიდრე არ შეგრძნება , რადგან ყველაფერი ყველანაირად მოძრაობს .
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
და შეგრძნებაც ხომ ცოდნაა , როგორც მე და თეეტეტოსი ვამბობდით .
თეოდოროსი
ასე იყო .
სოკრატე
მაშინ არაფრით მეტად არ ვუპასუხებდით ცოდნას , ვიდრე არცოდნას , როდესაც ვინმე გვკითხავდა , რა არის ცოდნა .
აუცილებლად .
სოკრატე
შეხედე მათ [ მსჯელობას ] : ჩანს , რომ ისინი ამბობენ თითქოს სითბოს , სითეთრის და ნებისმიერი რამის წარმოშობა სხვა არაფერია , თუ არა ის , რომ თითოეული მათგანი შეგრძნებასთან ერთად მოძრაობს მოქმედსა და [ მოქმედების ] განმცდელს შორის და განმცდელი შემგრძნობი ხდება და არა შეგრძნება , ხოლო მოქმედი თვისების მქონე ხდება და არა თვისება . შესაძლოა , შენ , , თვისება " უცნაურად გეჩვენება და ვერ იგებ მას ერთიანობაში , [ 182b ] მაგრამ მოისმინე თანმიმდევრულად . მოქმედი ხომ არც სითბოა და არც სითეთრე , არამედ თბილი და თეთრი ხდება და სხვებიც ასეა . გახსოვს ახლახან ვამბობდით , რომ ერთიანი თავის თავში არაფერია , არც მოქმედი და არც [ მოქმედების ] განმცდელი , არამედ მათი ერთმანეთთან შერწყმით წარმოიშობა შეგრძნებები და შეგრძნებადები , ერთი ხდება თვისების მქონე , ხოლო მეორე შეგრძნებადი .
თეოდოროსი
მახსოვს . როგორ არა ? [ 182c ]
სოკრატე
თავი დავანებოთ სხვა რაღაცეებს , რისი თქმაც სხვანაირად სურთ ან იმავენაირად , მხოლოდ ის დავიცვათ , რაზეც ვმსჯელობთ და ვკითხოთ : თქვენ ამბობთ , რომ ყველაფერი მოძრაობს და მიედინება , ასეა ?
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
ორივენაირად მოძრაობს , რაც განვიხილეთ , გადაადგილდება და იცვლება ?
თეოდოროსი
როგორ არა ? რათა სრულად იმოძრაოს .
სოკრატე
თუკი მხოლოდ გადაადგილდებოდა და არ შეიცვლებოდა , შევძლებდით იმის თქმას , თუ როგორია ის , რაც გადაადგილებით მიედინება . თუ რას ვიტყვით ?
თეოდოროსი
ასეა . [ 182d ]
სოკრატე
რაკი ესეც არ რჩება , დინების სითეთრეც ხომ მიედინება , არამედ იცვლება და ერთდროულად [ ხდება ] სითეთრის დინება და სხვა ფერად ცვლილება , რათა სხვაც იმავედ არ დარჩეს , შეიძლება რაიმეს ფერი ვუწოდოთ ისე , რომ სწორად ვსაუბრობდეთ ?
თეოდოროსი
რა ხერხით , სოკრატე ? რაღაც ამგვართაგან ხომ არ [ ვთქვათ ] , რაკი საუბრისას მუდამ გვისხლტება , როგორც დინება ?
სოკრატე
შეგრძნებებთან დაკავშირებით რას ვიტყვით , [ 182e ] როგორიცაა მხედველობა და სმენა ? რჩება ის როდისმე მხედველობასა და სმენაში ?
თეოდოროსი
არ გამოვა ასე , რაკი ყველაფერი მოძრაობს .
სოკრატე
მაშინ უფრო მეტად არ უნდა ვთქვათ დანახვა , ვიდრე არ დანახვა , არც რომელიმე სხვა შეგრძნება მეტად ვიდრე არ შეგრძნება , რადგან ყველაფერი ყველანაირად მოძრაობს .
თეოდოროსი
ასეა .
სოკრატე
და შეგრძნებაც ხომ ცოდნაა , როგორც მე და თეეტეტოსი ვამბობდით .
თეოდოროსი
ასე იყო .
სოკრატე
მაშინ არაფრით მეტად არ ვუპასუხებდით ცოდნას , ვიდრე არცოდნას , როდესაც ვინმე გვკითხავდა , რა არის ცოდნა .
Theaetetus 183
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-06 15:53:44
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 183α ]
Θεόδωρος
ἐοίκατε .
Σωκράτης
καλὸν ἂν ἡμῖν συμβαίνοι τὸ ἐπανόρθωμα τῆς ἀποκρίσεως , προθυμηθεῖσιν ἀποδεῖξαι ὅτι πάντα κινεῖται , ἵνα δὴ ἐκείνη ἡ ἀπόκρισις ὀρθὴ φανῇ . τὸ δ᾽ , ὡς ἔοικεν , ἐφάνη , εἰ πάντα κινεῖται , πᾶσα ἀπόκρισις , περὶ ὅτου ἄν τις ἀποκρίνηται , ὁμοίως ὀρθὴ εἶναι , οὕτω τ᾽ ἔχειν φάναι καὶ μὴ οὕτω , εἰ δὲ βούλει , γίγνεσθαι , ἵνα μὴ στήσωμεν αὐτοὺς τῷ λόγῳ .
Θεόδωρος
ὀρθῶς λέγεις .
Σωκράτης
πλήν γε , ὦ Θεόδωρε , ὅτι ‘οὕτω’ τε εἶπον καὶ ‘οὐχ οὕτω . ’ δεῖ δὲ οὐδὲ τοῦτο τὸ ‘οὕτω’ λέγειν—οὐδὲ [ 183β ] γὰρ ἂν ἔτι κινοῖτο τὸ ‘οὕτω’ —οὐδ᾽ αὖ ‘μὴ οὕτω’ — οὐδὲ γὰρ τοῦτο κίνησις—ἀλλά τιν᾽ ἄλλην φωνὴν θετέον τοῖς τὸν λόγον τοῦτον λέγουσιν , ὡς νῦν γε πρὸς τὴν αὑτῶν ὑπόθεσιν οὐκ ἔχουσι ῥήματα , εἰ μὴ ἄρα τὸ ‘οὐδ᾽ οὕτως’ μάλιστα δ᾽ οὕτως ἂν αὐτοῖς ἁρμόττοι , ἄπειρον λεγόμενον .
Θεόδωρος
οἰκειοτάτη γοῦν διάλεκτος αὕτη αὐτοῖς .
Σωκράτης
οὐκοῦν , ὦ Θεόδωρε , τοῦ τε σοῦ ἑταίρου ἀπηλλάγμεθα , καὶ οὔπω συγχωροῦμεν αὐτῷ πάντ᾽ ἄνδρα πάντων [ 183ξ ] χρημάτων μέτρον εἶναι , ἂν μὴ φρόνιμός τις ᾖ : ἐπιστήμην τε αἴσθησιν οὐ συγχωρησόμεθα κατά γε τὴν τοῦ πάντα κινεῖσθαι μέθοδον , ἢ εἰ μή τί πως ἄλλως Θεαίτητος ὅδε λέγει .
Θεόδωρος
ἄριστ᾽ εἴρηκας , ὦ Σώκρατες : τούτων γὰρ περανθέντων καὶ ἐμὲ ἔδει ἀπηλλάχθαι σοι ἀποκρινόμενον κατὰ τὰς συνθήκας , ἐπειδὴ τὸ περὶ τοῦ Πρωταγόρου λόγου τέλος σχοίη .
Θεαίτητος
μὴ πρίν γ᾽ ἄν , ὦ Θεόδωρε , Σωκράτης τε καὶ σὺ [ 183δ ] τοὺς φάσκοντας αὖ τὸ πᾶν ἑστάναι διέλθητε , ὥσπερ ἄρτι προύθεσθε .
Θεόδωρος
νέος ὤν , ὦ Θεαίτητε , τοὺς πρεσβυτέρους ἀδικεῖν διδάσκεις ὁμολογίας παραβαίνοντας ; ἀλλὰ παρασκευάζου ὅπως τῶν ἐπιλοίπων Σωκράτει δώσεις λόγον .
Θεαίτητος
ἐάνπερ γε βούληται . ἥδιστα μεντἂν ἤκουσα περὶ ὧν λέγω .
Θεόδωρος
‘Ἱππέας εἰς πεδίον’ προκαλῇ Σωκράτη εἰς λόγους προκαλούμενος : ἐρώτα οὖν καὶ ἀκούσῃ .
Σωκράτης
ἀλλά μοι δοκῶ , ὦ Θεόδωρε , περί γε ὧν κελεύει [ 183ε ] Θεαίτητος οὐ πείσεσθαι αὐτῷ .
Θεόδωρος
τί δὴ οὖν οὐ πείσεσθαι ;
Σωκράτης
μέλισσον μὲν καὶ τοὺς ἄλλους , οἳ ἓν ἑστὸς λέγουσι τὸ πᾶν , αἰσχυνόμενος μὴ φορτικῶς σκοπῶμεν , ἧττον αἰσχύνομαι ἢ ἕνα ὄντα Παρμενίδην . Παρμενίδης δέ μοι φαίνεται , τὸ τοῦ Ὁμήρου , ‘αἰδοῖός τέ μοι’ εἶναι ἅμα ‘δεινός τε . ’ συμπροσέμειξα γὰρ δὴ τῷ ἀνδρὶ πάνυ νέος πάνυ πρεσβύτῃ , [ 184α ] καί μοι ἐφάνη βάθος τι ἔχειν παντάπασι γενναῖον .
Θεόδωρος
ἐοίκατε .
Σωκράτης
καλὸν ἂν ἡμῖν συμβαίνοι τὸ ἐπανόρθωμα τῆς ἀποκρίσεως , προθυμηθεῖσιν ἀποδεῖξαι ὅτι πάντα κινεῖται , ἵνα δὴ ἐκείνη ἡ ἀπόκρισις ὀρθὴ φανῇ . τὸ δ᾽ , ὡς ἔοικεν , ἐφάνη , εἰ πάντα κινεῖται , πᾶσα ἀπόκρισις , περὶ ὅτου ἄν τις ἀποκρίνηται , ὁμοίως ὀρθὴ εἶναι , οὕτω τ᾽ ἔχειν φάναι καὶ μὴ οὕτω , εἰ δὲ βούλει , γίγνεσθαι , ἵνα μὴ στήσωμεν αὐτοὺς τῷ λόγῳ .
Θεόδωρος
ὀρθῶς λέγεις .
Σωκράτης
πλήν γε , ὦ Θεόδωρε , ὅτι ‘οὕτω’ τε εἶπον καὶ ‘οὐχ οὕτω . ’ δεῖ δὲ οὐδὲ τοῦτο τὸ ‘οὕτω’ λέγειν—οὐδὲ [ 183β ] γὰρ ἂν ἔτι κινοῖτο τὸ ‘οὕτω’ —οὐδ᾽ αὖ ‘μὴ οὕτω’ — οὐδὲ γὰρ τοῦτο κίνησις—ἀλλά τιν᾽ ἄλλην φωνὴν θετέον τοῖς τὸν λόγον τοῦτον λέγουσιν , ὡς νῦν γε πρὸς τὴν αὑτῶν ὑπόθεσιν οὐκ ἔχουσι ῥήματα , εἰ μὴ ἄρα τὸ ‘οὐδ᾽ οὕτως’ μάλιστα δ᾽ οὕτως ἂν αὐτοῖς ἁρμόττοι , ἄπειρον λεγόμενον .
Θεόδωρος
οἰκειοτάτη γοῦν διάλεκτος αὕτη αὐτοῖς .
Σωκράτης
οὐκοῦν , ὦ Θεόδωρε , τοῦ τε σοῦ ἑταίρου ἀπηλλάγμεθα , καὶ οὔπω συγχωροῦμεν αὐτῷ πάντ᾽ ἄνδρα πάντων [ 183ξ ] χρημάτων μέτρον εἶναι , ἂν μὴ φρόνιμός τις ᾖ : ἐπιστήμην τε αἴσθησιν οὐ συγχωρησόμεθα κατά γε τὴν τοῦ πάντα κινεῖσθαι μέθοδον , ἢ εἰ μή τί πως ἄλλως Θεαίτητος ὅδε λέγει .
Θεόδωρος
ἄριστ᾽ εἴρηκας , ὦ Σώκρατες : τούτων γὰρ περανθέντων καὶ ἐμὲ ἔδει ἀπηλλάχθαι σοι ἀποκρινόμενον κατὰ τὰς συνθήκας , ἐπειδὴ τὸ περὶ τοῦ Πρωταγόρου λόγου τέλος σχοίη .
Θεαίτητος
μὴ πρίν γ᾽ ἄν , ὦ Θεόδωρε , Σωκράτης τε καὶ σὺ [ 183δ ] τοὺς φάσκοντας αὖ τὸ πᾶν ἑστάναι διέλθητε , ὥσπερ ἄρτι προύθεσθε .
Θεόδωρος
νέος ὤν , ὦ Θεαίτητε , τοὺς πρεσβυτέρους ἀδικεῖν διδάσκεις ὁμολογίας παραβαίνοντας ; ἀλλὰ παρασκευάζου ὅπως τῶν ἐπιλοίπων Σωκράτει δώσεις λόγον .
Θεαίτητος
ἐάνπερ γε βούληται . ἥδιστα μεντἂν ἤκουσα περὶ ὧν λέγω .
Θεόδωρος
‘Ἱππέας εἰς πεδίον’ προκαλῇ Σωκράτη εἰς λόγους προκαλούμενος : ἐρώτα οὖν καὶ ἀκούσῃ .
Σωκράτης
ἀλλά μοι δοκῶ , ὦ Θεόδωρε , περί γε ὧν κελεύει [ 183ε ] Θεαίτητος οὐ πείσεσθαι αὐτῷ .
Θεόδωρος
τί δὴ οὖν οὐ πείσεσθαι ;
Σωκράτης
μέλισσον μὲν καὶ τοὺς ἄλλους , οἳ ἓν ἑστὸς λέγουσι τὸ πᾶν , αἰσχυνόμενος μὴ φορτικῶς σκοπῶμεν , ἧττον αἰσχύνομαι ἢ ἕνα ὄντα Παρμενίδην . Παρμενίδης δέ μοι φαίνεται , τὸ τοῦ Ὁμήρου , ‘αἰδοῖός τέ μοι’ εἶναι ἅμα ‘δεινός τε . ’ συμπροσέμειξα γὰρ δὴ τῷ ἀνδρὶ πάνυ νέος πάνυ πρεσβύτῃ , [ 184α ] καί μοι ἐφάνη βάθος τι ἔχειν παντάπασι γενναῖον .
[
183a
]
თეოდოროსი
როგორც ჩანს .
სოკრატე
ეს იქნებოდა ჩვენი პასუხის მშვენიერი გამოსწორება , როდესაც ვისწრაფოდით გვეჩვენებინა , რომ ყველაფერი მოძრაობს , რათა სწორი გამოჩენილიყო ის პასუხი . ახლა კი , როგორც ჩანს , აღმოჩნდა , რომ თუკი ყველაფერი მოძრაობს , ნებისმიერი პასუხი , რაზეც არ უნდა გვკითხოს ვინმემ , ერთნაირად სწორი იქნება , რაკი ის აჩვენებს , რომ ასეც არის და ისეც , ან თუ გინდა , , , ხდება " [ გამოვიყენოთ ] , რათა ამ სიტყვით არ გავაჩეროთ ისინი .
თეოდოროსი
სწორად ამბობ .
სოკრატე
გარდა იმისა , თეოდოროს , რომ , , ასე " ვთქვი და , , არა ასე " . ხოლო არც ეს , , ასე " უნდა ვთქვათ , [ 183b ] რადგან , , ასე " არ იმოძრავებდა და არც - , , არა ასე " , არც მასშია მოძრაობა , არამედ ამ მსჯელობით ვინც მსჯელობს რაღაც სხვა მეტყველება უნდა დაადგინოს , რადგან ახლა მათივე ჰიპოთეზის თანახმად არ აქვთ სიტყვები , თუ არ [ ჩავთვლით სიტყვას ] , , არანაირად " , რომელიც ყველაზე მეტად ეწყობა მათ , რაკი უსაზღვროს გამოხატავს .
თეოდოროსი
ეს ყველაზე შესაფერისი საუბარია მათთვის .
სოკრატე
მაშ , თეოდოროს , შენ მეგობარს თავი დავაღწიეთ და ვერაფრით დავეთანხმებით მას , რომ ყველა საგნის საზომი ადამიანია , [ 183c ] თუნდაც გონება არ ჰქონდეს . ვერც იმას დავეთანხმებით , რომ ყველაფრის მოძრაობის მეთოდის თანახმად , ცოდნა შეგრძნებაა , თუ თეეტეტოსი რამეს სხვანაირად არ იტყვის .
თეოდოროსი
გადასარევად ამბობ , სოკრატე . მეც უნდა გაგეცალო , რაკი მას თავი დავაღწიეთ , რადგან შეთანხმებისამებრ , იქამდე უნდა მეპასუხა შენთვის , სანამ პროტაგორასის მსჯელობის შესახებ არ დასრულდებოდა საუბარი .
თეეტეტოსი
მანამდე არა , თეოდოროს , სანამ შენ და სოკრატე [ 183d ] იმათ არ განიხილავთ , ვინც ამბობს , რომ ყველაფერი გაჩერებულია , როგორც ახლახან გადაწყვიტეთ .
თეოდოროსი
ახალგაზრდა ხარ , თეეტეტოს , და უფროსებს ასწავლი უსამართლობა ჩაიდინონ და შეთანხმება დაარღვიონ . მოემზადე , რათა სოკრატეს დანარჩენ შეკითხვებზე უპასუხო .
თეეტეტოსი
თუკი სურს . ყველაზე სასიამოვნო იქნებოდა იმის მოსმენა , რაზეც ვამბობ .
თეოდოროსი
სოკრატეს მსჯელობაში გამოხმობა , , მხედრის ბრძოლის ველზე " გამოწვევაა . ჰკითხე და მოისმენ .
სოკრატე
თეოდოროს , მგონია , რომ არ დავუჯერებ , რასაც თეეტეტოსი ბრძანებს . [ 183e ]
თეოდოროსი
რატომ არ დაუჯერებ ?
სოკრატე
მეშინია უხეშად არ განვიხილოთ მელისოსი და სხვები , რომლებიც ამბობენ , რომ ყველაფერი ერთიანია და მდგომი , ყველაზე მეტად კი ერთი პარმენიდესის მეშინია . მგონია , რომ პარმენიდესი , ჰომეროსის [ სიტყვების ] თანახმად , , , პატივსაცემიცაა " და , , საშინელიც " . ამ კაცს მაშინ შევხვდი , როცა ძალიან ახალგაზრდა ვიყავი , ის კი – ძალიან ასაკოვანი , [ 184a ] მაშინ გამოჩნდა მისი ჭეშმარიტი სიღრმე ყველაფერში .
თეოდოროსი
როგორც ჩანს .
სოკრატე
ეს იქნებოდა ჩვენი პასუხის მშვენიერი გამოსწორება , როდესაც ვისწრაფოდით გვეჩვენებინა , რომ ყველაფერი მოძრაობს , რათა სწორი გამოჩენილიყო ის პასუხი . ახლა კი , როგორც ჩანს , აღმოჩნდა , რომ თუკი ყველაფერი მოძრაობს , ნებისმიერი პასუხი , რაზეც არ უნდა გვკითხოს ვინმემ , ერთნაირად სწორი იქნება , რაკი ის აჩვენებს , რომ ასეც არის და ისეც , ან თუ გინდა , , , ხდება " [ გამოვიყენოთ ] , რათა ამ სიტყვით არ გავაჩეროთ ისინი .
თეოდოროსი
სწორად ამბობ .
სოკრატე
გარდა იმისა , თეოდოროს , რომ , , ასე " ვთქვი და , , არა ასე " . ხოლო არც ეს , , ასე " უნდა ვთქვათ , [ 183b ] რადგან , , ასე " არ იმოძრავებდა და არც - , , არა ასე " , არც მასშია მოძრაობა , არამედ ამ მსჯელობით ვინც მსჯელობს რაღაც სხვა მეტყველება უნდა დაადგინოს , რადგან ახლა მათივე ჰიპოთეზის თანახმად არ აქვთ სიტყვები , თუ არ [ ჩავთვლით სიტყვას ] , , არანაირად " , რომელიც ყველაზე მეტად ეწყობა მათ , რაკი უსაზღვროს გამოხატავს .
თეოდოროსი
ეს ყველაზე შესაფერისი საუბარია მათთვის .
სოკრატე
მაშ , თეოდოროს , შენ მეგობარს თავი დავაღწიეთ და ვერაფრით დავეთანხმებით მას , რომ ყველა საგნის საზომი ადამიანია , [ 183c ] თუნდაც გონება არ ჰქონდეს . ვერც იმას დავეთანხმებით , რომ ყველაფრის მოძრაობის მეთოდის თანახმად , ცოდნა შეგრძნებაა , თუ თეეტეტოსი რამეს სხვანაირად არ იტყვის .
თეოდოროსი
გადასარევად ამბობ , სოკრატე . მეც უნდა გაგეცალო , რაკი მას თავი დავაღწიეთ , რადგან შეთანხმებისამებრ , იქამდე უნდა მეპასუხა შენთვის , სანამ პროტაგორასის მსჯელობის შესახებ არ დასრულდებოდა საუბარი .
თეეტეტოსი
მანამდე არა , თეოდოროს , სანამ შენ და სოკრატე [ 183d ] იმათ არ განიხილავთ , ვინც ამბობს , რომ ყველაფერი გაჩერებულია , როგორც ახლახან გადაწყვიტეთ .
თეოდოროსი
ახალგაზრდა ხარ , თეეტეტოს , და უფროსებს ასწავლი უსამართლობა ჩაიდინონ და შეთანხმება დაარღვიონ . მოემზადე , რათა სოკრატეს დანარჩენ შეკითხვებზე უპასუხო .
თეეტეტოსი
თუკი სურს . ყველაზე სასიამოვნო იქნებოდა იმის მოსმენა , რაზეც ვამბობ .
თეოდოროსი
სოკრატეს მსჯელობაში გამოხმობა , , მხედრის ბრძოლის ველზე " გამოწვევაა . ჰკითხე და მოისმენ .
სოკრატე
თეოდოროს , მგონია , რომ არ დავუჯერებ , რასაც თეეტეტოსი ბრძანებს . [ 183e ]
თეოდოროსი
რატომ არ დაუჯერებ ?
სოკრატე
მეშინია უხეშად არ განვიხილოთ მელისოსი და სხვები , რომლებიც ამბობენ , რომ ყველაფერი ერთიანია და მდგომი , ყველაზე მეტად კი ერთი პარმენიდესის მეშინია . მგონია , რომ პარმენიდესი , ჰომეროსის [ სიტყვების ] თანახმად , , , პატივსაცემიცაა " და , , საშინელიც " . ამ კაცს მაშინ შევხვდი , როცა ძალიან ახალგაზრდა ვიყავი , ის კი – ძალიან ასაკოვანი , [ 184a ] მაშინ გამოჩნდა მისი ჭეშმარიტი სიღრმე ყველაფერში .
Theaetetus 184
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-06 17:24:31
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
φοβοῦμαι οὖν μὴ οὔτε τὰ λεγόμενα συνιῶμεν , τί τε διανοούμενος εἶπε πολὺ πλέον λειπώμεθα , καὶ τὸ μέγιστον , οὗ ἕνεκα ὁ λόγος ὥρμηται , ἐπιστήμης πέρι τί ποτ᾽ ἐστίν , ἄσκεπτον γένηται ὑπὸ τῶν ἐπεισκωμαζόντων λόγων , εἴ τις αὐτοῖς πείσεται : ἄλλως τε καὶ ὃν νῦν ἐγείρομεν πλήθει ἀμήχανον , εἴτε τις ἐν παρέργῳ σκέψεται , ἀνάξι᾽ ἂν πάθοι , εἴτε ἱκανῶς , μηκυνόμενος τὸ τῆς ἐπιστήμης ἀφανιεῖ . δεῖ δὲ οὐδέτερα , ἀλλὰ Θεαίτητον [ 184β ] ὧν κυεῖ περὶ ἐπιστήμης πειρᾶσθαι ἡμᾶς τῇ μαιευτικῇ τέχνῃ ἀπολῦσαι .
Θεόδωρος
ἀλλὰ χρή , εἰ δοκεῖ , οὕτω ποιεῖν .
Σωκράτης
ἔτι τοίνυν , ὦ Θεαίτητε , τοσόνδε περὶ τῶν εἰρημένων ἐπίσκεψαι . αἴσθησιν γὰρ δὴ ἐπιστήμην ἀπεκρίνω : ἦ γάρ ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
εἰ οὖν τίς σε ὧδ᾽ ἐρωτῴη : ‘τῷ τὰ λευκὰ καὶ μέλανα ὁρᾷ ἄνθρωπος καὶ τῷ τὰ ὀξέα καὶ βαρέα ἀκούει ; ’ εἴποις ἂν οἶμαι ‘ὄμμασί τε καὶ ὠσίν . ’
Θεαίτητος
ἔγωγε . [ 184ξ ]
Σωκράτης
τὸ δὲ εὐχερὲς τῶν ὀνομάτων τε καὶ ῥημάτων καὶ μὴ δι᾽ ἀκριβείας ἐξεταζόμενον τὰ μὲν πολλὰ οὐκ ἀγεννές , ἀλλὰ μᾶλλον τὸ τούτου ἐναντίον ἀνελεύθερον , ἔστι δὲ ὅτε ἀναγκαῖον , οἷον καὶ νῦν ἀνάγκη ἐπιλαβέσθαι τῆς ἀποκρίσεως ἣν ἀποκρίνῃ , ᾗ οὐκ ὀρθή . σκόπει γάρ : ἀπόκρισις ποτέρα ὀρθοτέρα , ᾧ ὁρῶμεν τοῦτο εἶναι ὀφθαλμούς , ἢ δι᾽ οὗ ὁρῶμεν , καὶ ᾧ ἀκούομεν ὦτα , ἢ δι᾽ οὗ ἀκούομεν ;
Θεαίτητος
δι᾽ ὧν ἕκαστα αἰσθανόμεθα , ἔμοιγε δοκεῖ , ὦ Σώκρατες , μᾶλλον ἢ οἷς . [ 184δ ]
Σωκράτης
δεινὸν γάρ που , ὦ παῖ , εἰ πολλαί τινες ἐν ἡμῖν ὥσπερ ἐν δουρείοις ἵπποις αἰσθήσεις ἐγκάθηνται , ἀλλὰ μὴ εἰς μίαν τινὰ ἰδέαν , εἴτε ψυχὴν εἴτε ὅτι δεῖ καλεῖν , πάντα ταῦτα συντείνει , ᾗ διὰ τούτων οἷον ὀργάνων αἰσθανόμεθα ὅσα αἰσθητά .
Θεαίτητος
ἀλλά μοι δοκεῖ οὕτω μᾶλλον ἢ ἐκείνως .
Σωκράτης
τοῦδέ τοι ἕνεκα αὐτά σοι διακριβοῦμαι , εἴ τινι ἡμῶν αὐτῶν τῷ αὐτῷ διὰ μὲν ὀφθαλμῶν ἐφικνούμεθα λευκῶν τε [ 184ε ] καὶ μελάνων , διὰ δὲ τῶν ἄλλων ἑτέρων αὖ τινῶν : καὶ ἕξεις ἐρωτώμενος πάντα τὰ τοιαῦτα εἰς τὸ σῶμα ἀναφέρειν ; ἴσως δὲ βέλτιον σὲ λέγειν αὐτὰ ἀποκρινόμενον μᾶλλον ἢ ἐμὲ ὑπὲρ σοῦ πολυπραγμονεῖν . καί μοι λέγε : θερμὰ καὶ σκληρὰ καὶ κοῦφα καὶ γλυκέα δι᾽ ὧν αἰσθάνῃ , ἆρα οὐ τοῦ σώματος ἕκαστα τίθης ; ἢ ἄλλου τινός ;
Θεαίτητος
οὐδενὸς ἄλλου .
Σωκράτης
ἦ καὶ ἐθελήσεις ὁμολογεῖν ἃ δι᾽ ἑτέρας δυνάμεως [ 185α ] αἰσθάνῃ , ἀδύνατον εἶναι δι᾽ ἄλλης ταῦτ᾽ αἰσθέσθαι , οἷον ἃ δι᾽ ἀκοῆς , δι᾽ ὄψεως , ἢ ἃ δι᾽ ὄψεως , δι᾽ ἀκοῆς ;
Θεόδωρος
ἀλλὰ χρή , εἰ δοκεῖ , οὕτω ποιεῖν .
Σωκράτης
ἔτι τοίνυν , ὦ Θεαίτητε , τοσόνδε περὶ τῶν εἰρημένων ἐπίσκεψαι . αἴσθησιν γὰρ δὴ ἐπιστήμην ἀπεκρίνω : ἦ γάρ ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
εἰ οὖν τίς σε ὧδ᾽ ἐρωτῴη : ‘τῷ τὰ λευκὰ καὶ μέλανα ὁρᾷ ἄνθρωπος καὶ τῷ τὰ ὀξέα καὶ βαρέα ἀκούει ; ’ εἴποις ἂν οἶμαι ‘ὄμμασί τε καὶ ὠσίν . ’
Θεαίτητος
ἔγωγε . [ 184ξ ]
Σωκράτης
τὸ δὲ εὐχερὲς τῶν ὀνομάτων τε καὶ ῥημάτων καὶ μὴ δι᾽ ἀκριβείας ἐξεταζόμενον τὰ μὲν πολλὰ οὐκ ἀγεννές , ἀλλὰ μᾶλλον τὸ τούτου ἐναντίον ἀνελεύθερον , ἔστι δὲ ὅτε ἀναγκαῖον , οἷον καὶ νῦν ἀνάγκη ἐπιλαβέσθαι τῆς ἀποκρίσεως ἣν ἀποκρίνῃ , ᾗ οὐκ ὀρθή . σκόπει γάρ : ἀπόκρισις ποτέρα ὀρθοτέρα , ᾧ ὁρῶμεν τοῦτο εἶναι ὀφθαλμούς , ἢ δι᾽ οὗ ὁρῶμεν , καὶ ᾧ ἀκούομεν ὦτα , ἢ δι᾽ οὗ ἀκούομεν ;
Θεαίτητος
δι᾽ ὧν ἕκαστα αἰσθανόμεθα , ἔμοιγε δοκεῖ , ὦ Σώκρατες , μᾶλλον ἢ οἷς . [ 184δ ]
Σωκράτης
δεινὸν γάρ που , ὦ παῖ , εἰ πολλαί τινες ἐν ἡμῖν ὥσπερ ἐν δουρείοις ἵπποις αἰσθήσεις ἐγκάθηνται , ἀλλὰ μὴ εἰς μίαν τινὰ ἰδέαν , εἴτε ψυχὴν εἴτε ὅτι δεῖ καλεῖν , πάντα ταῦτα συντείνει , ᾗ διὰ τούτων οἷον ὀργάνων αἰσθανόμεθα ὅσα αἰσθητά .
Θεαίτητος
ἀλλά μοι δοκεῖ οὕτω μᾶλλον ἢ ἐκείνως .
Σωκράτης
τοῦδέ τοι ἕνεκα αὐτά σοι διακριβοῦμαι , εἴ τινι ἡμῶν αὐτῶν τῷ αὐτῷ διὰ μὲν ὀφθαλμῶν ἐφικνούμεθα λευκῶν τε [ 184ε ] καὶ μελάνων , διὰ δὲ τῶν ἄλλων ἑτέρων αὖ τινῶν : καὶ ἕξεις ἐρωτώμενος πάντα τὰ τοιαῦτα εἰς τὸ σῶμα ἀναφέρειν ; ἴσως δὲ βέλτιον σὲ λέγειν αὐτὰ ἀποκρινόμενον μᾶλλον ἢ ἐμὲ ὑπὲρ σοῦ πολυπραγμονεῖν . καί μοι λέγε : θερμὰ καὶ σκληρὰ καὶ κοῦφα καὶ γλυκέα δι᾽ ὧν αἰσθάνῃ , ἆρα οὐ τοῦ σώματος ἕκαστα τίθης ; ἢ ἄλλου τινός ;
Θεαίτητος
οὐδενὸς ἄλλου .
Σωκράτης
ἦ καὶ ἐθελήσεις ὁμολογεῖν ἃ δι᾽ ἑτέρας δυνάμεως [ 185α ] αἰσθάνῃ , ἀδύνατον εἶναι δι᾽ ἄλλης ταῦτ᾽ αἰσθέσθαι , οἷον ἃ δι᾽ ἀκοῆς , δι᾽ ὄψεως , ἢ ἃ δι᾽ ὄψεως , δι᾽ ἀκοῆς ;
ამიტომ
,
მეშინია
,
რომ
მის
სიტყვებსაც
ვერ
გავიგებთ
და
რას
გულისხმობს
,
იმის
გაგება
კი
უფრო
მეტად
[
გაგვიჭირდება
]
.
ყველაზე
მთავარი
კი
ისაა
,
რომ
რის
გამოც
დავიწყეთ
მსჯელობა
,
თუ
რა
არის
ცოდნა
,
უხილავი
გახდება
მოუწესრიგებლად
დაყრილი
მსჯელობების
გამო
,
თუკი
ვინმე
მათ
დაუჯერებს
.
მეორე
მხრივ
კი
,
რასაც
ახლა
ვეჭიდებით
უზარმაზარი
სიმრავლეა
,
თუკი
ვინმე
უყურადღებოდ
განიხილავს
მას
,
უპატიობას
განიცდის
,
ხოლო
თუ
საკმარისად
[
განიხილავს
]
,
ისე
გაუგრძელდება
,
რომ
ცოდნას
გვერდით
ჩაუვლის
.
არც
ერთი
შეიძლება
,
არამედ
[
184b
]
უნდა
ვცადოთ
,
ბებიაქალობის
ხელოვნებით
ვიხსნათ
თეეტეტოსი
ცოდნის
შესახებ
[
იმ
აზრებისგან
]
,
რომლითაც
ფეხმძიმედაა
.
თეეტეტოსი
თუ ასე ფიქრობ , საჭიროა ამის გაკეთება .
სოკრატე
თეეტეტოს , აი , ეს უნდა განიხილო ნათქვამიდან . მიპასუხე , რომ შეგრძნება ცოდნაა , ხომ ასეა ?
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
თუ ვინმე გკითხავდა : , , თეთრს და შავს რითი ხედავს ადამიანი და მახვილი და ბლაგვი [ ბგერები ] რითი ესმის ? " ვფიქრობ , უპასუხებდი : , , თვალებით და ყურებით " .
თეეტეტოსი
ასე [ ვუპასუხებდი ] . [ 184c ]
სოკრატე
სახელებისა და ზმნების მარტივად [ გამოყენება ] და არა მათი ზუსტი გამოკვლევა ბევრისთვის სულაც არაა არაკეთილშობილი [ საქმე ] , არამედ ამის საპირისპირო [ ითვლება ] თავისუფლებას მოკლებულად , ეს კი ხანდახან აუცილებელია , ისევე როგორც ახლა აუცილებელია შენი პასუხის უარყოფა , რადგან არაა მართებული . დააკვირდი , რომელი პასუხი უფრო მართებულია , რომ , რითიც ვხედავთ , ისაა თვალები , თუ – რისი მეშვეობითაც ვხედავთ და რითიც გვესმის , ისაა ყურები , თუ – რისი მეშვეობითაც გვესმის ?
თეეტეტოსი
მგონია , რომ თითოეული ისაა , რისი მეშვეობითაც შევიგრძნობთ , სოკრატე , და არა – რითიც . [ 184d ]
სოკრატე
საშინელება იქნებოდა , შვილო , თუკი ხის ცხენივით ბევრი შეგრძნება გვექნებოდა და ყველა ის რაიმე ერთ იდეაში , სულში ან , რაც გინდა , ის ვუწოდოთ , არ გაერთიანდებოდა , რომლითაც ამ ორგანოების მეშვეობით შევიგრძნობთ შეგრძნებებს .
თეეტეტოსი
მგონია , რომ ასეა და არა სხვანაირად .
სოკრატე
ამას შენთან იმიტომ ვაზუსტებ , რომ თუ ჩვენ რაღაც ერთი და იმავე თვალების მეშვეობით აღვიქვამთ თეთრსა და შავს , [ 184e ] სხვა [ ორგანოების ] მეშვეობით კი სხვა რაღაცეებს , შეძლებ , როცა გკითხავენ , ეს ყველაფერი სხეულს მიაკუთვნო ? იქნებ უკეთესია შენ თქვა ეს პასუხებით , ვიდრე მე გავაკეთო ეს ყველაფერი შენ მაგივრად . მითხარი : თბილი , მყარი , მსუბუქი და ტკბილი რითიც შეიგრძნობა , თითოეულ ამას სხეულს მიაკუთვნებ თუ სხვა რაიმეს ?
თეეტეტოსი
სხვა არაფერს .
სოკრატე
ხომ არ ისურვებ დათანხმებოდი , რომ რაც შესაძლებელია ერთის მეშვეობით შეიგრძნობოდეს , [ 185a ] შეუძლებელია სხვა რაღაცეების მეშვეობითაც შეიგრძნობოდეს , მაგალითად , რაც სმენის მეშვეობით [ შეიგრძნობა ] – ის თვალების მეშვეობით [ შეიგრძნობოდეს ] და რაც თვალების მეშვეობიით – ის სმენის მეშვეობით ?
თეეტეტოსი
თუ ასე ფიქრობ , საჭიროა ამის გაკეთება .
სოკრატე
თეეტეტოს , აი , ეს უნდა განიხილო ნათქვამიდან . მიპასუხე , რომ შეგრძნება ცოდნაა , ხომ ასეა ?
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
თუ ვინმე გკითხავდა : , , თეთრს და შავს რითი ხედავს ადამიანი და მახვილი და ბლაგვი [ ბგერები ] რითი ესმის ? " ვფიქრობ , უპასუხებდი : , , თვალებით და ყურებით " .
თეეტეტოსი
ასე [ ვუპასუხებდი ] . [ 184c ]
სოკრატე
სახელებისა და ზმნების მარტივად [ გამოყენება ] და არა მათი ზუსტი გამოკვლევა ბევრისთვის სულაც არაა არაკეთილშობილი [ საქმე ] , არამედ ამის საპირისპირო [ ითვლება ] თავისუფლებას მოკლებულად , ეს კი ხანდახან აუცილებელია , ისევე როგორც ახლა აუცილებელია შენი პასუხის უარყოფა , რადგან არაა მართებული . დააკვირდი , რომელი პასუხი უფრო მართებულია , რომ , რითიც ვხედავთ , ისაა თვალები , თუ – რისი მეშვეობითაც ვხედავთ და რითიც გვესმის , ისაა ყურები , თუ – რისი მეშვეობითაც გვესმის ?
თეეტეტოსი
მგონია , რომ თითოეული ისაა , რისი მეშვეობითაც შევიგრძნობთ , სოკრატე , და არა – რითიც . [ 184d ]
სოკრატე
საშინელება იქნებოდა , შვილო , თუკი ხის ცხენივით ბევრი შეგრძნება გვექნებოდა და ყველა ის რაიმე ერთ იდეაში , სულში ან , რაც გინდა , ის ვუწოდოთ , არ გაერთიანდებოდა , რომლითაც ამ ორგანოების მეშვეობით შევიგრძნობთ შეგრძნებებს .
თეეტეტოსი
მგონია , რომ ასეა და არა სხვანაირად .
სოკრატე
ამას შენთან იმიტომ ვაზუსტებ , რომ თუ ჩვენ რაღაც ერთი და იმავე თვალების მეშვეობით აღვიქვამთ თეთრსა და შავს , [ 184e ] სხვა [ ორგანოების ] მეშვეობით კი სხვა რაღაცეებს , შეძლებ , როცა გკითხავენ , ეს ყველაფერი სხეულს მიაკუთვნო ? იქნებ უკეთესია შენ თქვა ეს პასუხებით , ვიდრე მე გავაკეთო ეს ყველაფერი შენ მაგივრად . მითხარი : თბილი , მყარი , მსუბუქი და ტკბილი რითიც შეიგრძნობა , თითოეულ ამას სხეულს მიაკუთვნებ თუ სხვა რაიმეს ?
თეეტეტოსი
სხვა არაფერს .
სოკრატე
ხომ არ ისურვებ დათანხმებოდი , რომ რაც შესაძლებელია ერთის მეშვეობით შეიგრძნობოდეს , [ 185a ] შეუძლებელია სხვა რაღაცეების მეშვეობითაც შეიგრძნობოდეს , მაგალითად , რაც სმენის მეშვეობით [ შეიგრძნობა ] – ის თვალების მეშვეობით [ შეიგრძნობოდეს ] და რაც თვალების მეშვეობიით – ის სმენის მეშვეობით ?
Theaetetus 185
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-06 17:49:29
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεαίτητος
πῶς γὰρ οὐκ ἐθελήσω ;
Σωκράτης
εἴ τι ἄρα περὶ ἀμφοτέρων διανοῇ , οὐκ ἂν διά γε τοῦ ἑτέρου ὀργάνου , οὐδ᾽ αὖ διὰ τοῦ ἑτέρου περὶ ἀμφοτέρων αἰσθάνοι᾽ ἄν .
Θεαίτητος
οὐ γὰρ οὖν .
Σωκράτης
περὶ δὴ φωνῆς καὶ περὶ χρόας πρῶτον μὲν αὐτὸ τοῦτο περὶ ἀμφοτέρων ἦ διανοῇ , ὅτι ἀμφοτέρω ἐστόν ;
Θεαίτητος
ἔγωγε .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ ὅτι ἑκάτερον ἑκατέρου μὲν ἕτερον , ἑαυτῷ δὲ ταὐτόν ; [ 185β ]
Θεαίτητος
τί μήν ;
Σωκράτης
καὶ ὅτι ἀμφοτέρω δύο , ἑκάτερον δὲ ἕν ;
Θεαίτητος
καὶ τοῦτο .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ εἴτε ἀνομοίω εἴτε ὁμοίω ἀλλήλοιν , δυνατὸς εἶ ἐπισκέψασθαι ;
Θεαίτητος
ἴσως .
Σωκράτης
ταῦτα δὴ πάντα διὰ τίνος περὶ αὐτοῖν διανοῇ ; οὔτε γὰρ δι᾽ ἀκοῆς οὔτε δι᾽ ὄψεως οἷόν τε τὸ κοινὸν λαμβάνειν περὶ αὐτῶν . ἔτι δὲ καὶ τόδε τεκμήριον περὶ οὗ λέγομεν : εἰ γὰρ δυνατὸν εἴη ἀμφοτέρω σκέψασθαι ἆρ᾽ ἐστὸν ἁλμυρὼ ἢ οὔ , [ 185ξ ] οἶσθ᾽ ὅτι ἕξεις εἰπεῖν ᾧ ἐπισκέψῃ , καὶ τοῦτο οὔτε ὄψις οὔτε ἀκοὴ φαίνεται , ἀλλά τι ἄλλο .
Θεαίτητος
τί δ᾽ οὐ μέλλει , ἥ γε διὰ τῆς γλώττης δύναμις ;
Σωκράτης
καλῶς λέγεις . ἡ δὲ δὴ διὰ τίνος δύναμις τό τ᾽ ἐπὶ πᾶσι κοινὸν καὶ τὸ ἐπὶ τούτοις δηλοῖ σοι , ᾧ τὸ ‘ἔστιν’ ἐπονομάζεις καὶ τὸ ‘οὐκ ἔστι’ καὶ ἃ νυνδὴ ἠρωτῶμεν περὶ αὐτῶν ; τούτοις πᾶσι ποῖα ἀποδώσεις ὄργανα δι᾽ ὧν αἰσθάνεται ἡμῶν τὸ αἰσθανόμενον ἕκαστα ;
Θεαίτητος
οὐσίαν λέγεις καὶ τὸ μὴ εἶναι , καὶ ὁμοιότητα καὶ ἀνομοιότητα , καὶ τὸ ταὐτόν τε καὶ τὸ ἕτερον , ἔτι δὲ [ 185δ ] ἕν τε καὶ τὸν ἄλλον ἀριθμὸν περὶ αὐτῶν . δῆλον δὲ ὅτι καὶ ἄρτιόν τε καὶ περιττὸν ἐρωτᾷς , καὶ τἆλλα ὅσα τούτοις ἕπεται , διὰ τίνος ποτὲ τῶν τοῦ σώματος τῇ ψυχῇ αἰσθανόμεθα .
Σωκράτης
ὑπέρευ , ὦ Θεαίτητε , ἀκολουθεῖς , καὶ ἔστιν ἃ ἐρωτῶ αὐτὰ ταῦτα .
Θεαίτητος
ἀλλὰ μὰ Δία , ὦ Σώκρατες , ἔγωγε οὐκ ἂν ἔχοιμι εἰπεῖν , πλήν γ᾽ ὅτι μοι δοκεῖ τὴν ἀρχὴν οὐδ᾽ εἶναι τοιοῦτον οὐδὲν τούτοις ὄργανον ἴδιον ὥσπερ ἐκείνοις , ἀλλ᾽ [ 185ε ] αὐτὴ δι᾽ αὑτῆς ἡ ψυχὴ τὰ κοινά μοι φαίνεται περὶ πάντων ἐπισκοπεῖν .
Σωκράτης
καλὸς γὰρ εἶ , ὦ Θεαίτητε , καὶ οὐχ , ὡς ἔλεγε Θεόδωρος , αἰσχρός : ὁ γὰρ καλῶς λέγων καλός τε καὶ ἀγαθός . πρὸς δὲ τῷ καλῷ εὖ ἐποίησάς με μάλα συχνοῦ λόγου ἀπαλλάξας , εἰ φαίνεταί σοι τὰ μὲν αὐτὴ δι᾽ αὑτῆς ἡ ψυχὴ ἐπισκοπεῖν , τὰ δὲ διὰ τῶν τοῦ σώματος δυνάμεων . τοῦτο γὰρ ἦν ὃ καὶ αὐτῷ μοι ἐδόκει , ἐβουλόμην δὲ καὶ σοὶ δόξαι .
πῶς γὰρ οὐκ ἐθελήσω ;
Σωκράτης
εἴ τι ἄρα περὶ ἀμφοτέρων διανοῇ , οὐκ ἂν διά γε τοῦ ἑτέρου ὀργάνου , οὐδ᾽ αὖ διὰ τοῦ ἑτέρου περὶ ἀμφοτέρων αἰσθάνοι᾽ ἄν .
Θεαίτητος
οὐ γὰρ οὖν .
Σωκράτης
περὶ δὴ φωνῆς καὶ περὶ χρόας πρῶτον μὲν αὐτὸ τοῦτο περὶ ἀμφοτέρων ἦ διανοῇ , ὅτι ἀμφοτέρω ἐστόν ;
Θεαίτητος
ἔγωγε .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ ὅτι ἑκάτερον ἑκατέρου μὲν ἕτερον , ἑαυτῷ δὲ ταὐτόν ; [ 185β ]
Θεαίτητος
τί μήν ;
Σωκράτης
καὶ ὅτι ἀμφοτέρω δύο , ἑκάτερον δὲ ἕν ;
Θεαίτητος
καὶ τοῦτο .
Σωκράτης
οὐκοῦν καὶ εἴτε ἀνομοίω εἴτε ὁμοίω ἀλλήλοιν , δυνατὸς εἶ ἐπισκέψασθαι ;
Θεαίτητος
ἴσως .
Σωκράτης
ταῦτα δὴ πάντα διὰ τίνος περὶ αὐτοῖν διανοῇ ; οὔτε γὰρ δι᾽ ἀκοῆς οὔτε δι᾽ ὄψεως οἷόν τε τὸ κοινὸν λαμβάνειν περὶ αὐτῶν . ἔτι δὲ καὶ τόδε τεκμήριον περὶ οὗ λέγομεν : εἰ γὰρ δυνατὸν εἴη ἀμφοτέρω σκέψασθαι ἆρ᾽ ἐστὸν ἁλμυρὼ ἢ οὔ , [ 185ξ ] οἶσθ᾽ ὅτι ἕξεις εἰπεῖν ᾧ ἐπισκέψῃ , καὶ τοῦτο οὔτε ὄψις οὔτε ἀκοὴ φαίνεται , ἀλλά τι ἄλλο .
Θεαίτητος
τί δ᾽ οὐ μέλλει , ἥ γε διὰ τῆς γλώττης δύναμις ;
Σωκράτης
καλῶς λέγεις . ἡ δὲ δὴ διὰ τίνος δύναμις τό τ᾽ ἐπὶ πᾶσι κοινὸν καὶ τὸ ἐπὶ τούτοις δηλοῖ σοι , ᾧ τὸ ‘ἔστιν’ ἐπονομάζεις καὶ τὸ ‘οὐκ ἔστι’ καὶ ἃ νυνδὴ ἠρωτῶμεν περὶ αὐτῶν ; τούτοις πᾶσι ποῖα ἀποδώσεις ὄργανα δι᾽ ὧν αἰσθάνεται ἡμῶν τὸ αἰσθανόμενον ἕκαστα ;
Θεαίτητος
οὐσίαν λέγεις καὶ τὸ μὴ εἶναι , καὶ ὁμοιότητα καὶ ἀνομοιότητα , καὶ τὸ ταὐτόν τε καὶ τὸ ἕτερον , ἔτι δὲ [ 185δ ] ἕν τε καὶ τὸν ἄλλον ἀριθμὸν περὶ αὐτῶν . δῆλον δὲ ὅτι καὶ ἄρτιόν τε καὶ περιττὸν ἐρωτᾷς , καὶ τἆλλα ὅσα τούτοις ἕπεται , διὰ τίνος ποτὲ τῶν τοῦ σώματος τῇ ψυχῇ αἰσθανόμεθα .
Σωκράτης
ὑπέρευ , ὦ Θεαίτητε , ἀκολουθεῖς , καὶ ἔστιν ἃ ἐρωτῶ αὐτὰ ταῦτα .
Θεαίτητος
ἀλλὰ μὰ Δία , ὦ Σώκρατες , ἔγωγε οὐκ ἂν ἔχοιμι εἰπεῖν , πλήν γ᾽ ὅτι μοι δοκεῖ τὴν ἀρχὴν οὐδ᾽ εἶναι τοιοῦτον οὐδὲν τούτοις ὄργανον ἴδιον ὥσπερ ἐκείνοις , ἀλλ᾽ [ 185ε ] αὐτὴ δι᾽ αὑτῆς ἡ ψυχὴ τὰ κοινά μοι φαίνεται περὶ πάντων ἐπισκοπεῖν .
Σωκράτης
καλὸς γὰρ εἶ , ὦ Θεαίτητε , καὶ οὐχ , ὡς ἔλεγε Θεόδωρος , αἰσχρός : ὁ γὰρ καλῶς λέγων καλός τε καὶ ἀγαθός . πρὸς δὲ τῷ καλῷ εὖ ἐποίησάς με μάλα συχνοῦ λόγου ἀπαλλάξας , εἰ φαίνεταί σοι τὰ μὲν αὐτὴ δι᾽ αὑτῆς ἡ ψυχὴ ἐπισκοπεῖν , τὰ δὲ διὰ τῶν τοῦ σώματος δυνάμεων . τοῦτο γὰρ ἦν ὃ καὶ αὐτῷ μοι ἐδόκει , ἐβουλόμην δὲ καὶ σοὶ δόξαι .
თეეტეტოსი
როგორ არ ვისურვებ ?
სოკრატე
თუ ორივეზე ერთად იაზროვნებდი , ვერც ერთი ორგანოთი და ვერც მეორით ორივეს ერთად ვერ შეიგრძნობდი .
თეეტეტოსი
ვერა .
სოკრატე
ხმასთან და ფერთან დაკავშირებით , ამ ორივეზე თუ იაზროვნებდი , პირველად [ იტყოდი ] , რომ ორივე არსებობს ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
ერთი მეორისგან განსხვავებულია და თავისი თავის იგივეობრივი ? [ 185b ]
თეეტეტოსი
როგორ არა ?
სოკრატე
და ორივე ორია , თითოეული კი – ერთი ?
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
ერთიმეორის მსგავსია თუ არამსგავსი ? შეძლებდი განხილვას ?
თეეტეტოსი
იქნებ .
სოკრატე
ამ ყველაფერს მათ შესახებ რისი მეშვეობით იაზროვნებდი ? ვერც სმენის და ვერც მხედველობის მეშვეობით ვერ მიიღებდი იმას , რაც მათ საერთო აქვთ . ესეც იმის დამადასტურებელია , რასაც ვამბობ . თუ შესაძლებელი იქნებოდა იმის განხილვა , ორივე მლაშეა თუ არა , [ 185c ] ვიცი , რომ გექნებოდა სათქმელი , რითი განიხილავდი და ეს არც მხედველობა აღმოჩნდებოდა , არც სმენა , არამედ რაღაც სხვა .
თეეტეტოსი
სხვა რა იქნებოდა , თუ არა ენის ძალა ?
სოკრატე
კარგად ამბობ . რისი მეშვეობით ხდება შენთვის შესაძლებელი ამ ყველაფერში საერთოს გამოაშკარავება , რასაც შენ , , არსებულს " ან , , არარსებულს " უწოდებ და იმათშიც , რის შესახებაც ახლახან ვსაუბრობდით ? რომელ ორგანოებს მიაკუთვნებდი , რომლის მეშვეობითაც ამ ყველაფერს და თითოეულს ცალ-ცალკე შევიგრძნობთ ?
თეეტეტოსი
არსებულსა და არარსებულს ამბობ , ასევე მსგავსებასა და არამსგავსებას , იგივეს და სხვას , [ 185d ] ასევე ერთია თუ სხვა რიცხვი მათ შესახებ . ცხადია , რომ ლუწსა და კენტსაც კითხულობ და სხვა ყველაფერს , რაც ამას მოსდევს , სხეულის რომელი [ ორგანოს ] მეშვეობით შევიგრძნობთ ამას სულით .
სოკრატე
შესანიშნავად მომყვები , თეეტეტოს და ზუსტად ესაა , რასაც ვკითხულობ .
თეეტეტოსი
მაგრამ , სოკრატე , ზევსს ვფიცავ , სხვა სათქმელი არ მაქვს , გარდა იმისა , რომ , პირველ რიგში მგონია , ამათთან დაკავშირებით არ არსებობს ცალკე ორგანო , როგორც სხვებთან , [ 185e ] არამედ მეჩვენება , რომ თავად სული აკვირდება საერთოს ყველაფერთან დაკავშირებით .
სოკრატე
მშვენიერი ხარ , თეეტეტოს და არა უსახური , როგორც თეოდოროსი ამბობდა . ვინც კარგად ლაპარაკობს , ის კარგი და მშვენიერია . მშვენივრად და კარგად გააკეთე , რომ ამარიდე ვრცელ მსჯელობას , რადგან , როგორც ჩანს , შენთვის [ ცხადია ] , რომ ზოგიერთ რაღაცას სული საკუთარი თავის მეშვეობით განიხილავს , ზოგიერთს კი – სხეულის შესაძლებლობების მეშვეობით . მეც ასე მეგონა ეს და მინდოდა , რომ შენც ასე გგონებოდა .
როგორ არ ვისურვებ ?
სოკრატე
თუ ორივეზე ერთად იაზროვნებდი , ვერც ერთი ორგანოთი და ვერც მეორით ორივეს ერთად ვერ შეიგრძნობდი .
თეეტეტოსი
ვერა .
სოკრატე
ხმასთან და ფერთან დაკავშირებით , ამ ორივეზე თუ იაზროვნებდი , პირველად [ იტყოდი ] , რომ ორივე არსებობს ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
ერთი მეორისგან განსხვავებულია და თავისი თავის იგივეობრივი ? [ 185b ]
თეეტეტოსი
როგორ არა ?
სოკრატე
და ორივე ორია , თითოეული კი – ერთი ?
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
ერთიმეორის მსგავსია თუ არამსგავსი ? შეძლებდი განხილვას ?
თეეტეტოსი
იქნებ .
სოკრატე
ამ ყველაფერს მათ შესახებ რისი მეშვეობით იაზროვნებდი ? ვერც სმენის და ვერც მხედველობის მეშვეობით ვერ მიიღებდი იმას , რაც მათ საერთო აქვთ . ესეც იმის დამადასტურებელია , რასაც ვამბობ . თუ შესაძლებელი იქნებოდა იმის განხილვა , ორივე მლაშეა თუ არა , [ 185c ] ვიცი , რომ გექნებოდა სათქმელი , რითი განიხილავდი და ეს არც მხედველობა აღმოჩნდებოდა , არც სმენა , არამედ რაღაც სხვა .
თეეტეტოსი
სხვა რა იქნებოდა , თუ არა ენის ძალა ?
სოკრატე
კარგად ამბობ . რისი მეშვეობით ხდება შენთვის შესაძლებელი ამ ყველაფერში საერთოს გამოაშკარავება , რასაც შენ , , არსებულს " ან , , არარსებულს " უწოდებ და იმათშიც , რის შესახებაც ახლახან ვსაუბრობდით ? რომელ ორგანოებს მიაკუთვნებდი , რომლის მეშვეობითაც ამ ყველაფერს და თითოეულს ცალ-ცალკე შევიგრძნობთ ?
თეეტეტოსი
არსებულსა და არარსებულს ამბობ , ასევე მსგავსებასა და არამსგავსებას , იგივეს და სხვას , [ 185d ] ასევე ერთია თუ სხვა რიცხვი მათ შესახებ . ცხადია , რომ ლუწსა და კენტსაც კითხულობ და სხვა ყველაფერს , რაც ამას მოსდევს , სხეულის რომელი [ ორგანოს ] მეშვეობით შევიგრძნობთ ამას სულით .
სოკრატე
შესანიშნავად მომყვები , თეეტეტოს და ზუსტად ესაა , რასაც ვკითხულობ .
თეეტეტოსი
მაგრამ , სოკრატე , ზევსს ვფიცავ , სხვა სათქმელი არ მაქვს , გარდა იმისა , რომ , პირველ რიგში მგონია , ამათთან დაკავშირებით არ არსებობს ცალკე ორგანო , როგორც სხვებთან , [ 185e ] არამედ მეჩვენება , რომ თავად სული აკვირდება საერთოს ყველაფერთან დაკავშირებით .
სოკრატე
მშვენიერი ხარ , თეეტეტოს და არა უსახური , როგორც თეოდოროსი ამბობდა . ვინც კარგად ლაპარაკობს , ის კარგი და მშვენიერია . მშვენივრად და კარგად გააკეთე , რომ ამარიდე ვრცელ მსჯელობას , რადგან , როგორც ჩანს , შენთვის [ ცხადია ] , რომ ზოგიერთ რაღაცას სული საკუთარი თავის მეშვეობით განიხილავს , ზოგიერთს კი – სხეულის შესაძლებლობების მეშვეობით . მეც ასე მეგონა ეს და მინდოდა , რომ შენც ასე გგონებოდა .
Theaetetus 186
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-07 00:39:37
- Modified on 2017-04-07 09:42:55
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
[ 186α ]
Θεαίτητος
ἀλλὰ μὴν φαίνεταί γε .
Σωκράτης
ποτέρων οὖν τίθης τὴν οὐσίαν ; τοῦτο γὰρ μάλιστα ἐπὶ πάντων παρέπεται .
Θεαίτητος
ἐγὼ μὲν ὧν αὐτὴ ἡ ψυχὴ καθ᾽ αὑτὴν ἐπορέγεται .
Σωκράτης
ἦ καὶ τὸ ὅμοιον καὶ τὸ ἀνόμοιον καὶ τὸ ταὐτὸν καὶ ἕτερον ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
τί δέ ; καλὸν καὶ αἰσχρὸν καὶ ἀγαθὸν καὶ κακόν ;
Θεαίτητος
καὶ τούτων μοι δοκεῖ ἐν τοῖς μάλιστα πρὸς ἄλληλα σκοπεῖσθαι τὴν οὐσίαν , ἀναλογιζομένη ἐν ἑαυτῇ τὰ [ 186β ] γεγονότα καὶ τὰ παρόντα πρὸς τὰ μέλλοντα .
Σωκράτης
ἔχε δή : ἄλλο τι τοῦ μὲν σκληροῦ τὴν σκληρότητα διὰ τῆς ἐπαφῆς αἰσθήσεται , καὶ τοῦ μαλακοῦ τὴν μαλακότητα ὡσαύτως ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
τὴν δέ γε οὐσίαν καὶ ὅτι ἐστὸν καὶ τὴν ἐναντιότητα πρὸς ἀλλήλω καὶ τὴν οὐσίαν αὖ τῆς ἐναντιότητος αὐτὴ ἡ ψυχὴ ἐπανιοῦσα καὶ συμβάλλουσα πρὸς ἄλληλα κρίνειν πειρᾶται ἡμῖν .
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν .
Σωκράτης
οὐκοῦν τὰ μὲν εὐθὺς γενομένοις πάρεστι φύσει [ 186ξ ] αἰσθάνεσθαι ἀνθρώποις τε καὶ θηρίοις , ὅσα διὰ τοῦ σώματος παθήματα ἐπὶ τὴν ψυχὴν τείνει : τὰ δὲ περὶ τούτων ἀναλογίσματα πρός τε οὐσίαν καὶ ὠφέλειαν μόγις καὶ ἐν χρόνῳ διὰ πολλῶν πραγμάτων καὶ παιδείας παραγίγνεται οἷς ἂν καὶ παραγίγνηται ;
Θεαίτητος
παντάπασι μὲν οὖν .
Σωκράτης
οἷόν τε οὖν ἀληθείας τυχεῖν , ᾧ μηδὲ οὐσίας ;
Θεαίτητος
ἀδύνατον .
Σωκράτης
οὗ δὲ ἀληθείας τις ἀτυχήσει , ποτὲ τούτου ἐπιστήμων ἔσται ; [ 186δ ]
Θεαίτητος
καὶ πῶς ἄν , ὦ Σώκρατες ;
Σωκράτης
ἐν μὲν ἄρα τοῖς παθήμασιν οὐκ ἔνι ἐπιστήμη , ἐν δὲ τῷ περὶ ἐκείνων συλλογισμῷ : οὐσίας γὰρ καὶ ἀληθείας ἐνταῦθα μέν , ὡς ἔοικε , δυνατὸν ἅψασθαι , ἐκεῖ δὲ ἀδύνατον .
Θεαίτητος
φαίνεται .
Σωκράτης
ἦ οὖν ταὐτὸν ἐκεῖνό τε καὶ τοῦτο καλεῖς , τοσαύτας διαφορὰς ἔχοντε ;
Θεαίτητος
οὔκουν δὴ δίκαιόν γε .
Σωκράτης
τί οὖν δὴ ἐκείνῳ ἀποδίδως ὄνομα , τῷ ὁρᾶν ἀκούειν ὀσφραίνεσθαι ψύχεσθαι θερμαίνεσθαι ; [ 186ε ]
Θεαίτητος
αἰσθάνεσθαι ἔγωγε : τί γὰρ ἄλλο ;
Σωκράτης
σύμπαν ἄρ᾽ αὐτὸ καλεῖς αἴσθησιν ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη .
Σωκράτης
ὧι γε , φαμέν , οὐ μέτεστιν ἀληθείας ἅψασθαι : οὐδὲ γὰρ οὐσίας .
Θεαίτητος
οὐ γὰρ οὖν .
Σωκράτης
οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἐπιστήμης .
Θεαίτητος
οὐ γάρ .
Σωκράτης
οὐκ ἄρ᾽ ἂν εἴη ποτέ , ὦ Θεαίτητε , αἴσθησίς τε καὶ ἐπιστήμη ταὐτόν .
Θεαίτητος
οὐ φαίνεται , ὦ Σώκρατες . καὶ μάλιστά γε νῦν καταφανέστατον γέγονεν ἄλλο ὂν αἰσθήσεως ἐπιστήμη .
Θεαίτητος
ἀλλὰ μὴν φαίνεταί γε .
Σωκράτης
ποτέρων οὖν τίθης τὴν οὐσίαν ; τοῦτο γὰρ μάλιστα ἐπὶ πάντων παρέπεται .
Θεαίτητος
ἐγὼ μὲν ὧν αὐτὴ ἡ ψυχὴ καθ᾽ αὑτὴν ἐπορέγεται .
Σωκράτης
ἦ καὶ τὸ ὅμοιον καὶ τὸ ἀνόμοιον καὶ τὸ ταὐτὸν καὶ ἕτερον ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
τί δέ ; καλὸν καὶ αἰσχρὸν καὶ ἀγαθὸν καὶ κακόν ;
Θεαίτητος
καὶ τούτων μοι δοκεῖ ἐν τοῖς μάλιστα πρὸς ἄλληλα σκοπεῖσθαι τὴν οὐσίαν , ἀναλογιζομένη ἐν ἑαυτῇ τὰ [ 186β ] γεγονότα καὶ τὰ παρόντα πρὸς τὰ μέλλοντα .
Σωκράτης
ἔχε δή : ἄλλο τι τοῦ μὲν σκληροῦ τὴν σκληρότητα διὰ τῆς ἐπαφῆς αἰσθήσεται , καὶ τοῦ μαλακοῦ τὴν μαλακότητα ὡσαύτως ;
Θεαίτητος
ναί .
Σωκράτης
τὴν δέ γε οὐσίαν καὶ ὅτι ἐστὸν καὶ τὴν ἐναντιότητα πρὸς ἀλλήλω καὶ τὴν οὐσίαν αὖ τῆς ἐναντιότητος αὐτὴ ἡ ψυχὴ ἐπανιοῦσα καὶ συμβάλλουσα πρὸς ἄλληλα κρίνειν πειρᾶται ἡμῖν .
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν .
Σωκράτης
οὐκοῦν τὰ μὲν εὐθὺς γενομένοις πάρεστι φύσει [ 186ξ ] αἰσθάνεσθαι ἀνθρώποις τε καὶ θηρίοις , ὅσα διὰ τοῦ σώματος παθήματα ἐπὶ τὴν ψυχὴν τείνει : τὰ δὲ περὶ τούτων ἀναλογίσματα πρός τε οὐσίαν καὶ ὠφέλειαν μόγις καὶ ἐν χρόνῳ διὰ πολλῶν πραγμάτων καὶ παιδείας παραγίγνεται οἷς ἂν καὶ παραγίγνηται ;
Θεαίτητος
παντάπασι μὲν οὖν .
Σωκράτης
οἷόν τε οὖν ἀληθείας τυχεῖν , ᾧ μηδὲ οὐσίας ;
Θεαίτητος
ἀδύνατον .
Σωκράτης
οὗ δὲ ἀληθείας τις ἀτυχήσει , ποτὲ τούτου ἐπιστήμων ἔσται ; [ 186δ ]
Θεαίτητος
καὶ πῶς ἄν , ὦ Σώκρατες ;
Σωκράτης
ἐν μὲν ἄρα τοῖς παθήμασιν οὐκ ἔνι ἐπιστήμη , ἐν δὲ τῷ περὶ ἐκείνων συλλογισμῷ : οὐσίας γὰρ καὶ ἀληθείας ἐνταῦθα μέν , ὡς ἔοικε , δυνατὸν ἅψασθαι , ἐκεῖ δὲ ἀδύνατον .
Θεαίτητος
φαίνεται .
Σωκράτης
ἦ οὖν ταὐτὸν ἐκεῖνό τε καὶ τοῦτο καλεῖς , τοσαύτας διαφορὰς ἔχοντε ;
Θεαίτητος
οὔκουν δὴ δίκαιόν γε .
Σωκράτης
τί οὖν δὴ ἐκείνῳ ἀποδίδως ὄνομα , τῷ ὁρᾶν ἀκούειν ὀσφραίνεσθαι ψύχεσθαι θερμαίνεσθαι ; [ 186ε ]
Θεαίτητος
αἰσθάνεσθαι ἔγωγε : τί γὰρ ἄλλο ;
Σωκράτης
σύμπαν ἄρ᾽ αὐτὸ καλεῖς αἴσθησιν ;
Θεαίτητος
ἀνάγκη .
Σωκράτης
ὧι γε , φαμέν , οὐ μέτεστιν ἀληθείας ἅψασθαι : οὐδὲ γὰρ οὐσίας .
Θεαίτητος
οὐ γὰρ οὖν .
Σωκράτης
οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἐπιστήμης .
Θεαίτητος
οὐ γάρ .
Σωκράτης
οὐκ ἄρ᾽ ἂν εἴη ποτέ , ὦ Θεαίτητε , αἴσθησίς τε καὶ ἐπιστήμη ταὐτόν .
Θεαίτητος
οὐ φαίνεται , ὦ Σώκρατες . καὶ μάλιστά γε νῦν καταφανέστατον γέγονεν ἄλλο ὂν αἰσθήσεως ἐπιστήμη .
[
186a
]
თეეტეტოსი
ასე ჩანს .
სოკრატე
რომელს მიაკუთვნებ არსებობას ? ის ხომ ყველაფერს ეკუთვნის ?
თეეტეტოსი
იმას , რასაც სული თავად ეჭიდება .
სოკრატე
და მსგავსს და არამსგავსს , იგივეს და სხვას ?
თეეტეტოსი
ამათაც .
სოკრატე
მაშ , მშვენიერსა და უსახურს და კეთილსა და ბოროტს ?
თეეტეტოსი
მგონია , რომ სწორედ ამათი ერთმანეთთან ურთიერთობის არსებობას აკვირდება და ადარებს თავის თავში [ 186b ] წარსულსა და აწმყოს მომავალთან .
სოკრატე
ასე იყოს . ხოლო მყარის სიმყარეს შეხებით შეიგრძნობს , ისევე როგორც რბილის სირბილეს ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
არსებობასა და იმას , რომ არსებობს , მათ ერთიმეორესთან წინააღმდეგობას , ასევე ამ წინააღმდეგობის არსებობას , თავად სული ცდილობს , რომ განგვიმარტოს , უბრუნდება და ერთმანეთს ადარებს მათ .
თეეტეტოსი
სწორედ ასეა .
სოკრატე
განა სწორი არ არის , რომ დაბადებისას [ 186c ] ადამიანები და ცხოველები ბუნებით შეიცნობენ იმ განცდებს , რაც სხეულის მეშვეობით სულს გადაეცემა , ხოლო არსებულის შესახებ მსჯელობები და მათი სარგებლობა დროთა განმავლობაში ბევრი შრომისა და სწავლის შემდეგ წარმოიშობა , თუ [ საერთოდ ] წარმოიშობა .
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა , ასეა .
სოკრატე
შეიძლება ჭეშმარიტების წვდომა [ მისი ] არსებობის [ წვდომის გარეშე ] ?
თეეტეტოსი
შეუძლებელია .
სოკრატე
და რის ჭეშმარიტებასაც ვინმე ვერ მიწვდება , შეიძლება იმის მცოდნე იყოს ? [ 186d ]
თეეტეტოსი
რანაირად , სოკრატე ?
სოკრატე
მაშ განცდებისგან კი არ არის ცოდნა , არამედ მათზე განსჯისგან . , რაკი , როგორც ჩანს , არსებობასა და ჭეშმარიტებას სწორედ აქ შეიძლება მისწვდე , იქ კი – შეუძლებელია .
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს .
სოკრატე
ამას და იმას ერთსა და იმავეს უწოდებ მაშინ , როდესაც ამდენი განსხვავება აქვთ ?
თეეტეტოსი
არ იქნება სამართლიანი .
სოკრატე
რა სახელს მისცემ იმას , რაცაა ხედვა , სმენა , ყნოსვა , გაციება და გაცხელება ? [ 186e ]
თეეტეტოსი
შეგრძნებას . სხვა რას ?
სოკრატე
ამ ყველაფერს შეგრძნებას უწოდებ ?
თეეტეტოსი
აუცილებლად .
სოკრატე
რომლითაც , როგორც ვთქვით , არაა შესაძლებელი ჭეშმარიტების წვდომა და არც არსებობის .
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
არც ცოდნის .
თეეტეტოსი
არა .
სოკრატე
მაშ , თეეტეტოს , შეგრძნება და ცოდნა არასოდეს იქნება ერთი და იგივე .
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს , არა , სოკრატე , და ახლა სავსებით ნათელი გახდა , რომ შეგრძნებისგან განსხვავებულია ცოდნა .
თეეტეტოსი
ასე ჩანს .
სოკრატე
რომელს მიაკუთვნებ არსებობას ? ის ხომ ყველაფერს ეკუთვნის ?
თეეტეტოსი
იმას , რასაც სული თავად ეჭიდება .
სოკრატე
და მსგავსს და არამსგავსს , იგივეს და სხვას ?
თეეტეტოსი
ამათაც .
სოკრატე
მაშ , მშვენიერსა და უსახურს და კეთილსა და ბოროტს ?
თეეტეტოსი
მგონია , რომ სწორედ ამათი ერთმანეთთან ურთიერთობის არსებობას აკვირდება და ადარებს თავის თავში [ 186b ] წარსულსა და აწმყოს მომავალთან .
სოკრატე
ასე იყოს . ხოლო მყარის სიმყარეს შეხებით შეიგრძნობს , ისევე როგორც რბილის სირბილეს ?
თეეტეტოსი
კი .
სოკრატე
არსებობასა და იმას , რომ არსებობს , მათ ერთიმეორესთან წინააღმდეგობას , ასევე ამ წინააღმდეგობის არსებობას , თავად სული ცდილობს , რომ განგვიმარტოს , უბრუნდება და ერთმანეთს ადარებს მათ .
თეეტეტოსი
სწორედ ასეა .
სოკრატე
განა სწორი არ არის , რომ დაბადებისას [ 186c ] ადამიანები და ცხოველები ბუნებით შეიცნობენ იმ განცდებს , რაც სხეულის მეშვეობით სულს გადაეცემა , ხოლო არსებულის შესახებ მსჯელობები და მათი სარგებლობა დროთა განმავლობაში ბევრი შრომისა და სწავლის შემდეგ წარმოიშობა , თუ [ საერთოდ ] წარმოიშობა .
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა , ასეა .
სოკრატე
შეიძლება ჭეშმარიტების წვდომა [ მისი ] არსებობის [ წვდომის გარეშე ] ?
თეეტეტოსი
შეუძლებელია .
სოკრატე
და რის ჭეშმარიტებასაც ვინმე ვერ მიწვდება , შეიძლება იმის მცოდნე იყოს ? [ 186d ]
თეეტეტოსი
რანაირად , სოკრატე ?
სოკრატე
მაშ განცდებისგან კი არ არის ცოდნა , არამედ მათზე განსჯისგან . , რაკი , როგორც ჩანს , არსებობასა და ჭეშმარიტებას სწორედ აქ შეიძლება მისწვდე , იქ კი – შეუძლებელია .
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს .
სოკრატე
ამას და იმას ერთსა და იმავეს უწოდებ მაშინ , როდესაც ამდენი განსხვავება აქვთ ?
თეეტეტოსი
არ იქნება სამართლიანი .
სოკრატე
რა სახელს მისცემ იმას , რაცაა ხედვა , სმენა , ყნოსვა , გაციება და გაცხელება ? [ 186e ]
თეეტეტოსი
შეგრძნებას . სხვა რას ?
სოკრატე
ამ ყველაფერს შეგრძნებას უწოდებ ?
თეეტეტოსი
აუცილებლად .
სოკრატე
რომლითაც , როგორც ვთქვით , არაა შესაძლებელი ჭეშმარიტების წვდომა და არც არსებობის .
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
არც ცოდნის .
თეეტეტოსი
არა .
სოკრატე
მაშ , თეეტეტოს , შეგრძნება და ცოდნა არასოდეს იქნება ერთი და იგივე .
თეეტეტოსი
როგორც ჩანს , არა , სოკრატე , და ახლა სავსებით ნათელი გახდა , რომ შეგრძნებისგან განსხვავებულია ცოდნა .