Theaetetus 154
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-03-30 11:28:31
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Σωκράτης
ἑπώμεθα τῷ ἄρτι λόγῳ , μηδὲν αὐτὸ καθ᾽ αὑτὸ ἓν ὂν τιθέντες : καὶ ἡμῖν οὕτω μέλαν τε καὶ λευκὸν καὶ ὁτιοῦν ἄλλο χρῶμα ἐκ τῆς προσβολῆς τῶν ὀμμάτων πρὸς τὴν προσήκουσαν φορὰν φανεῖται γεγενημένον , καὶ ὃ δὴ ἕκαστον [ 154α ] εἶναί φαμεν χρῶμα οὔτε τὸ προσβάλλον οὔτε τὸ προσβαλλόμενον ἔσται , ἀλλὰ μεταξύ τι ἑκάστῳ ἴδιον γεγονός : ἢ σὺ διισχυρίσαιο ἂν ὡς οἷον σοὶ φαίνεται ἕκαστον χρῶμα , τοιοῦτον καὶ κυνὶ καὶ ὁτῳοῦν ζῴῳ ;
Θεαίτητος
μὰ Δί᾽ οὐκ ἔγωγε .
Σωκράτης
τί δέ ; ἄλλῳ ἀνθρώπῳ ἆρ᾽ ὅμοιον καὶ σοὶ φαίνεται ὁτιοῦν ; ἔχεις τοῦτο ἰσχυρῶς , ἢ πολὺ μᾶλλον ὅτι οὐδὲ σοὶ αὐτῷ ταὐτὸν διὰ τὸ μηδέποτε ὁμοίως αὐτὸν σεαυτῷ ἔχειν ;
Θεαίτητος
τοῦτο μᾶλλόν μοι δοκεῖ ἢ ἐκεῖνο . [ 154β ]
Σωκράτης
οὐκοῦν εἰ μὲν ᾧ παραμετρούμεθα ἢ οὗ ἐφαπτόμεθα μέγα ἢ λευκὸν ἢ θερμὸν ἦν , οὐκ ἄν ποτε ἄλλῳ προσπεσὸν ἄλλο ἂν ἐγεγόνει , αὐτό γε μηδὲν μεταβάλλον : εἰ δὲ αὖ τὸ παραμετρούμενον ἢ ἐφαπτόμενον ἕκαστον ἦν τούτων , οὐκ ἂν αὖ ἄλλου προσελθόντος ἤ τι παθόντος αὐτὸ μηδὲν παθὸν ἄλλο ἂν ἐγένετο . ἐπεὶ νῦν γε , ὦ φίλε , θαυμαστά τε καὶ γελοῖα εὐχερῶς πως ἀναγκαζόμεθα λέγειν , ὡς φαίη ἂν Πρωταγόρας τε καὶ πᾶς ὁ τὰ αὐτὰ ἐκείνῳ ἐπιχειρῶν λέγειν .
Θεαίτητος
πῶς δὴ καὶ ποῖα λέγεις ; [ 154ξ ]
Σωκράτης
σμικρὸν λαβὲ παράδειγμα , καὶ πάντα εἴσῃ ἃ βούλομαι . ἀστραγάλους γάρ που ἕξ , ἂν μὲν τέτταρας αὐτοῖς προσενέγκῃς , πλείους φαμὲν εἶναι τῶν τεττάρων καὶ ἡμιολίους , ἐὰν δὲ δώδεκα , ἐλάττους καὶ ἡμίσεις , καὶ οὐδὲ ἀνεκτὸν ἄλλως λέγειν : ἢ σὺ ἀνέξῃ ;
Θεαίτητος
οὐκ ἔγωγε .
Σωκράτης
τί οὖν ; ἄν σε Πρωταγόρας ἔρηται ἤ τις ἄλλος : ‘ὦ Θεαίτητε , ἔσθ᾽ ὅπως τι μεῖζον ἢ πλέον γίγνεται ἄλλως ἢ αὐξηθέν ; ’ τί ἀποκρινῇ ;
Θεαίτητος
ἐὰν μέν , ὦ Σώκρατες , τὸ δοκοῦν πρὸς τὴν νῦν [ 154δ ] ἐρώτησιν ἀποκρίνωμαι , ὅτι οὐκ ἔστιν : ἐὰν δὲ πρὸς τὴν προτέραν , φυλάττων μὴ ἐναντία εἴπω , ὅτι ἔστιν .
Σωκράτης
εὖ γε νὴ τὴν Ἥραν , ὦ φίλε , καὶ θείως . ἀτάρ , ὡς ἔοικεν , ἐὰν ἀποκρίνῃ ὅτι ἔστιν , Εὐριπίδειόν τι συμβήσεται : ἡ μὲν γὰρ γλῶττα ἀνέλεγκτος ἡμῖν ἔσται , ἡ δὲ φρὴν οὐκ ἀνέλεγκτος .
Θεαίτητος
ἀληθῆ .
Σωκράτης
οὐκοῦν εἰ μὲν δεινοὶ καὶ σοφοὶ ἐγώ τε καὶ σὺ ἦμεν , πάντα τὰ τῶν φρενῶν ἐξητακότες , ἤδη ἂν τὸ λοιπὸν [ 154ε ] ἐκ περιουσίας ἀλλήλων ἀποπειρώμενοι , συνελθόντες σοφιστικῶς εἰς μάχην τοιαύτην , ἀλλήλων τοὺς λόγους τοῖς λόγοις ἐκρούομεν : νῦν δὲ ἅτε ἰδιῶται πρῶτον βουλησόμεθα θεάσασθαι αὐτὰ πρὸς αὑτὰ τί ποτ᾽ ἐστὶν ἃ διανοούμεθα , πότερον ἡμῖν ἀλλήλοις συμφωνεῖ ἢ οὐδ᾽ ὁπωστιοῦν .
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν ἔγωγε τοῦτ᾽ ἂν βουλοίμην .
ἑπώμεθα τῷ ἄρτι λόγῳ , μηδὲν αὐτὸ καθ᾽ αὑτὸ ἓν ὂν τιθέντες : καὶ ἡμῖν οὕτω μέλαν τε καὶ λευκὸν καὶ ὁτιοῦν ἄλλο χρῶμα ἐκ τῆς προσβολῆς τῶν ὀμμάτων πρὸς τὴν προσήκουσαν φορὰν φανεῖται γεγενημένον , καὶ ὃ δὴ ἕκαστον [ 154α ] εἶναί φαμεν χρῶμα οὔτε τὸ προσβάλλον οὔτε τὸ προσβαλλόμενον ἔσται , ἀλλὰ μεταξύ τι ἑκάστῳ ἴδιον γεγονός : ἢ σὺ διισχυρίσαιο ἂν ὡς οἷον σοὶ φαίνεται ἕκαστον χρῶμα , τοιοῦτον καὶ κυνὶ καὶ ὁτῳοῦν ζῴῳ ;
Θεαίτητος
μὰ Δί᾽ οὐκ ἔγωγε .
Σωκράτης
τί δέ ; ἄλλῳ ἀνθρώπῳ ἆρ᾽ ὅμοιον καὶ σοὶ φαίνεται ὁτιοῦν ; ἔχεις τοῦτο ἰσχυρῶς , ἢ πολὺ μᾶλλον ὅτι οὐδὲ σοὶ αὐτῷ ταὐτὸν διὰ τὸ μηδέποτε ὁμοίως αὐτὸν σεαυτῷ ἔχειν ;
Θεαίτητος
τοῦτο μᾶλλόν μοι δοκεῖ ἢ ἐκεῖνο . [ 154β ]
Σωκράτης
οὐκοῦν εἰ μὲν ᾧ παραμετρούμεθα ἢ οὗ ἐφαπτόμεθα μέγα ἢ λευκὸν ἢ θερμὸν ἦν , οὐκ ἄν ποτε ἄλλῳ προσπεσὸν ἄλλο ἂν ἐγεγόνει , αὐτό γε μηδὲν μεταβάλλον : εἰ δὲ αὖ τὸ παραμετρούμενον ἢ ἐφαπτόμενον ἕκαστον ἦν τούτων , οὐκ ἂν αὖ ἄλλου προσελθόντος ἤ τι παθόντος αὐτὸ μηδὲν παθὸν ἄλλο ἂν ἐγένετο . ἐπεὶ νῦν γε , ὦ φίλε , θαυμαστά τε καὶ γελοῖα εὐχερῶς πως ἀναγκαζόμεθα λέγειν , ὡς φαίη ἂν Πρωταγόρας τε καὶ πᾶς ὁ τὰ αὐτὰ ἐκείνῳ ἐπιχειρῶν λέγειν .
Θεαίτητος
πῶς δὴ καὶ ποῖα λέγεις ; [ 154ξ ]
Σωκράτης
σμικρὸν λαβὲ παράδειγμα , καὶ πάντα εἴσῃ ἃ βούλομαι . ἀστραγάλους γάρ που ἕξ , ἂν μὲν τέτταρας αὐτοῖς προσενέγκῃς , πλείους φαμὲν εἶναι τῶν τεττάρων καὶ ἡμιολίους , ἐὰν δὲ δώδεκα , ἐλάττους καὶ ἡμίσεις , καὶ οὐδὲ ἀνεκτὸν ἄλλως λέγειν : ἢ σὺ ἀνέξῃ ;
Θεαίτητος
οὐκ ἔγωγε .
Σωκράτης
τί οὖν ; ἄν σε Πρωταγόρας ἔρηται ἤ τις ἄλλος : ‘ὦ Θεαίτητε , ἔσθ᾽ ὅπως τι μεῖζον ἢ πλέον γίγνεται ἄλλως ἢ αὐξηθέν ; ’ τί ἀποκρινῇ ;
Θεαίτητος
ἐὰν μέν , ὦ Σώκρατες , τὸ δοκοῦν πρὸς τὴν νῦν [ 154δ ] ἐρώτησιν ἀποκρίνωμαι , ὅτι οὐκ ἔστιν : ἐὰν δὲ πρὸς τὴν προτέραν , φυλάττων μὴ ἐναντία εἴπω , ὅτι ἔστιν .
Σωκράτης
εὖ γε νὴ τὴν Ἥραν , ὦ φίλε , καὶ θείως . ἀτάρ , ὡς ἔοικεν , ἐὰν ἀποκρίνῃ ὅτι ἔστιν , Εὐριπίδειόν τι συμβήσεται : ἡ μὲν γὰρ γλῶττα ἀνέλεγκτος ἡμῖν ἔσται , ἡ δὲ φρὴν οὐκ ἀνέλεγκτος .
Θεαίτητος
ἀληθῆ .
Σωκράτης
οὐκοῦν εἰ μὲν δεινοὶ καὶ σοφοὶ ἐγώ τε καὶ σὺ ἦμεν , πάντα τὰ τῶν φρενῶν ἐξητακότες , ἤδη ἂν τὸ λοιπὸν [ 154ε ] ἐκ περιουσίας ἀλλήλων ἀποπειρώμενοι , συνελθόντες σοφιστικῶς εἰς μάχην τοιαύτην , ἀλλήλων τοὺς λόγους τοῖς λόγοις ἐκρούομεν : νῦν δὲ ἅτε ἰδιῶται πρῶτον βουλησόμεθα θεάσασθαι αὐτὰ πρὸς αὑτὰ τί ποτ᾽ ἐστὶν ἃ διανοούμεθα , πότερον ἡμῖν ἀλλήλοις συμφωνεῖ ἢ οὐδ᾽ ὁπωστιοῦν .
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν ἔγωγε τοῦτ᾽ ἂν βουλοίμην .
სოკრატე
მივყვეთ ახლანდელ მსჯელობას , როცა დავადგინეთ , რომ მუდამ თავისი თავის იგივეობრივი არაფერი არსებობს , ჩვენთვის ხომ , როგორც ჩანს , შავიც , თეთრიც და ნებისმიერი სხვა ფერიც , მოახლოებულ მოძრაობაზე მზერის მიმართვისას წარმოიშობა , ხოლო თითოეული ის კი , რასაც [ 154a ] ფერს ვუწოდებთ , არც ისაა , რასაც მივმართავთ და არც ის – რისკენაც მიმართულია [ მზერა ] , არამედ რაღაც თავისთავადია , რომელიც ამ ორს შორის წარმოიშობა . თუ შენ დაიჟინებ , რომ , როგორც შენთვის ჩანს თითოეული ფერი , ზუსტად ისევე ჩანს ძაღლისთვის და ნებისმიერი ცხოველისთვის ?
თეეტეტოსი
არა , ზევსს ვფიცავ .
სოკრატე
მაშ რა ? სხვა ადამიანისთვის ნებისმიერი რამ ისეთივე ჩანს , როგორც შენთვის ? დარწმუნებული ხარ ამაში თუ უფრო მეტად იმაში , რომ შენთვისაც კი არაა ერთი და იგივე რამ ერთნაირი , რადგან შენც არასოდეს ხარ ერთი და იგივე ?
თეეტეტოსი
ეს უფრო [ მართალი ] მგონია , ვიდრე პირველი . [ 154b ]
სოკრატე
შემდეგ რომ გაგვეზომა რაღაც ან შევხებოდით მას , რაც დიდი ან თეთრი ან თბილი იქნებოდა , სხვასთან რომ მოხვედრილიყო სხვა ხომ არ გახდებოდა , თუ თავად არ შეიცვლებოდა ? და პირიქით , თუ [ ვინმე ] გაზომავდა და შეეხებოდა და ამგვარი იქნებოდა , სხვასთან რომ გადავიდოდა , თუ თავად არ განიცდიდა რამეს , სხვაგვარი ხომ არ გახდებოდა ? ახლა , მეგობარო , იძულებული ვართ ძალიან ადვილად საკვირველი და სასაცილო რაღაცეები ვთქვათ , როგორც იტყოდა პროტაგორასი და ყველა ის , ვინც ხელი მიჰყო მის მსჯელობას .
თეეტეტოსი
ამას როგორ ამბობ და რას [ გულისხმობ ] ? [ 154c ]
სოკრატე
პატარა მაგალითი აიღე და ყველაფერს მიხვდები , რაც მსურს . [ გვაქვს ] ექვსი სათმაშო ძვალი , თუ მათ კიდევ ოთხს დავუმატებთ , ხომ ვიტყვით , რომ ოთხზე ერთნახევრით მეტია , ხოლო თუ თორმეტს [ დავუმატებთ ] , მაშინ ნახევარჯერ ნაკლები იქნება , ხოლო სხვა რამის თქმა დაუშვებელი იქნება . თუ შენ [ სხვა რამის თქმასაც ] დაუშვებ ?
თეეტეტოსი
არც მე [ დავუშვებ ] .
სოკრატე
მაშ რა ? თუ პროტაგორასი ან სხვა ვინმე გეტყვის : , , თეეტეტოს , შეიძლება რამე გახდეს უფრო დიდი ან უფრო მეტი , ისე რომ არ გაიზარდოს ? " რას უპასუხებ ?
თეეტეტოსი
სოკრატე , თუ ისე უნდა ვუპაუხო შეკითხვას , როგორც ახლა ვფიქრობ , [ 154d ] მაშინ [ ვიტყოდი ] , რომ , , არ შეიძლება " , ხოლო თუ წინა [ შეკითხვის ] შესაბამისად [ უნდა ვუპასუხო ] , ვიზრუნებდი საწინააღმდეგო რამ არ მეთქვა და [ ვუპასუხებდი ] , რომ , , შეიძლება " .
სოკრატე
მეგობარო , ჰერას ვფიცავ , მშვენივრად და ღვთაებრივად [ თქვი ] . თუ უპასუხებდი , რომ , , შეიძლება " , მაშინ , როგორც ჩანს , რაღაც ევრიპიდესეული გამოვიდოდა : ჩვენი ენა შეუცდომელი იქნება , გონება კი – არა .
თეეტეტოსი
ჭეშმარიტად .
სოკრატე
მე და შენ სახელოვანი ბრძენნი რომ ვყოფილიყავით და ყველაფერი გონებასთან დაკავშირებული განხილული რომ გვქონოდა , ზედმეტად დარჩენილი [ დროის განმავლობაში ] [ 154e ] ერთმანეთს გამოვცდიდით და სოფისტურად იმგვარ ბრძოლას გავაჩაღებდით , რომ მსჯელობებს სხვა მსჯელობებს დავუპირისპირებდით . ახლა კი , რადგან ჩვეულებრივი ადამიანები ვართ , პირველად უნდა მოვინდომოთ , ვნახოთ , რას ვფიქრობთ თავად , ვეთანხმებით ერთმანეთს თუ არა ?
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა , მეც ამას ვისურვებდი .
მივყვეთ ახლანდელ მსჯელობას , როცა დავადგინეთ , რომ მუდამ თავისი თავის იგივეობრივი არაფერი არსებობს , ჩვენთვის ხომ , როგორც ჩანს , შავიც , თეთრიც და ნებისმიერი სხვა ფერიც , მოახლოებულ მოძრაობაზე მზერის მიმართვისას წარმოიშობა , ხოლო თითოეული ის კი , რასაც [ 154a ] ფერს ვუწოდებთ , არც ისაა , რასაც მივმართავთ და არც ის – რისკენაც მიმართულია [ მზერა ] , არამედ რაღაც თავისთავადია , რომელიც ამ ორს შორის წარმოიშობა . თუ შენ დაიჟინებ , რომ , როგორც შენთვის ჩანს თითოეული ფერი , ზუსტად ისევე ჩანს ძაღლისთვის და ნებისმიერი ცხოველისთვის ?
თეეტეტოსი
არა , ზევსს ვფიცავ .
სოკრატე
მაშ რა ? სხვა ადამიანისთვის ნებისმიერი რამ ისეთივე ჩანს , როგორც შენთვის ? დარწმუნებული ხარ ამაში თუ უფრო მეტად იმაში , რომ შენთვისაც კი არაა ერთი და იგივე რამ ერთნაირი , რადგან შენც არასოდეს ხარ ერთი და იგივე ?
თეეტეტოსი
ეს უფრო [ მართალი ] მგონია , ვიდრე პირველი . [ 154b ]
სოკრატე
შემდეგ რომ გაგვეზომა რაღაც ან შევხებოდით მას , რაც დიდი ან თეთრი ან თბილი იქნებოდა , სხვასთან რომ მოხვედრილიყო სხვა ხომ არ გახდებოდა , თუ თავად არ შეიცვლებოდა ? და პირიქით , თუ [ ვინმე ] გაზომავდა და შეეხებოდა და ამგვარი იქნებოდა , სხვასთან რომ გადავიდოდა , თუ თავად არ განიცდიდა რამეს , სხვაგვარი ხომ არ გახდებოდა ? ახლა , მეგობარო , იძულებული ვართ ძალიან ადვილად საკვირველი და სასაცილო რაღაცეები ვთქვათ , როგორც იტყოდა პროტაგორასი და ყველა ის , ვინც ხელი მიჰყო მის მსჯელობას .
თეეტეტოსი
ამას როგორ ამბობ და რას [ გულისხმობ ] ? [ 154c ]
სოკრატე
პატარა მაგალითი აიღე და ყველაფერს მიხვდები , რაც მსურს . [ გვაქვს ] ექვსი სათმაშო ძვალი , თუ მათ კიდევ ოთხს დავუმატებთ , ხომ ვიტყვით , რომ ოთხზე ერთნახევრით მეტია , ხოლო თუ თორმეტს [ დავუმატებთ ] , მაშინ ნახევარჯერ ნაკლები იქნება , ხოლო სხვა რამის თქმა დაუშვებელი იქნება . თუ შენ [ სხვა რამის თქმასაც ] დაუშვებ ?
თეეტეტოსი
არც მე [ დავუშვებ ] .
სოკრატე
მაშ რა ? თუ პროტაგორასი ან სხვა ვინმე გეტყვის : , , თეეტეტოს , შეიძლება რამე გახდეს უფრო დიდი ან უფრო მეტი , ისე რომ არ გაიზარდოს ? " რას უპასუხებ ?
თეეტეტოსი
სოკრატე , თუ ისე უნდა ვუპაუხო შეკითხვას , როგორც ახლა ვფიქრობ , [ 154d ] მაშინ [ ვიტყოდი ] , რომ , , არ შეიძლება " , ხოლო თუ წინა [ შეკითხვის ] შესაბამისად [ უნდა ვუპასუხო ] , ვიზრუნებდი საწინააღმდეგო რამ არ მეთქვა და [ ვუპასუხებდი ] , რომ , , შეიძლება " .
სოკრატე
მეგობარო , ჰერას ვფიცავ , მშვენივრად და ღვთაებრივად [ თქვი ] . თუ უპასუხებდი , რომ , , შეიძლება " , მაშინ , როგორც ჩანს , რაღაც ევრიპიდესეული გამოვიდოდა : ჩვენი ენა შეუცდომელი იქნება , გონება კი – არა .
თეეტეტოსი
ჭეშმარიტად .
სოკრატე
მე და შენ სახელოვანი ბრძენნი რომ ვყოფილიყავით და ყველაფერი გონებასთან დაკავშირებული განხილული რომ გვქონოდა , ზედმეტად დარჩენილი [ დროის განმავლობაში ] [ 154e ] ერთმანეთს გამოვცდიდით და სოფისტურად იმგვარ ბრძოლას გავაჩაღებდით , რომ მსჯელობებს სხვა მსჯელობებს დავუპირისპირებდით . ახლა კი , რადგან ჩვეულებრივი ადამიანები ვართ , პირველად უნდა მოვინდომოთ , ვნახოთ , რას ვფიქრობთ თავად , ვეთანხმებით ერთმანეთს თუ არა ?
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა , მეც ამას ვისურვებდი .