Theaetetus 199
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-04-20 19:40:28
- Modified on 2017-04-20 20:02:10
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεαίτητος
ἀλλὰ καὶ τοῦτ᾽ ἄλογον .
Σωκράτης
βούλει οὖν λέγωμεν ὅτι τῶν μὲν ὀνομάτων οὐδὲν ἡμῖν μέλει , ὅπῃ τις χαίρει ἕλκων τὸ ἐπίστασθαι καὶ μανθάνειν , ἐπειδὴ δὲ ὡρισάμεθα ἕτερον μέν τι τὸ κεκτῆσθαι τὴν ἐπιστήμην , ἕτερον δὲ τὸ ἔχειν , ὃ μέν τις ἔκτηται μὴ κεκτῆσθαι ἀδύνατόν φαμεν εἶναι , ὥστε οὐδέποτε συμβαίνει ὅ τις οἶδεν μὴ εἰδέναι , ψευδῆ μέντοι δόξαν οἷόν τ᾽ εἶναι περὶ αὐτοῦ λαβεῖν ; [ 199β ] μὴ γὰρ ἔχειν τὴν ἐπιστήμην τούτου οἷόν τε , ἀλλ᾽ ἑτέραν ἀντ᾽ ἐκείνης , ὅταν θηρεύων τινά πού ποτ᾽ ἐπιστήμην διαπετομένων ἀνθ᾽ ἑτέρας ἑτέραν ἁμαρτὼν λάβῃ , τότε ἄρα τὰ ἕνδεκα δώδεκα ᾠήθη εἶναι , τὴν τῶν ἕνδεκα ἐπιστήμην ἀντὶ τῆς τῶν δώδεκα λαβὼν τὴν ἐν ἑαυτῷ οἷον φάτταν ἀντὶ περιστερᾶς .
Θεαίτητος
ἔχει γὰρ οὖν λόγον .
Σωκράτης
ὅταν δέ γε ἣν ἐπιχειρεῖ λαβεῖν λάβῃ , ἀψευδεῖν τε καὶ τὰ ὄντα δοξάζειν τότε , καὶ οὕτω δὴ εἶναι ἀληθῆ τε καὶ [ 199ξ ] ψευδῆ δόξαν , καὶ ὧν ἐν τοῖς πρόσθεν ἐδυσχεραίνομεν οὐδὲν ἐμποδὼν γίγνεσθαι ; ἴσως οὖν μοι συμφήσεις : ἢ πῶς ποιήσεις ;
Θεαίτητος
οὕτως .
Σωκράτης
καὶ γὰρ τοῦ μὲν ἃ ἐπίστανται μὴ ἐπίστασθαι ἀπηλλάγμεθα : ἃ γὰρ κεκτήμεθα μὴ κεκτῆσθαι οὐδαμοῦ ἔτι συμβαίνει , οὔτε ψευσθεῖσί τινος οὔτε μή . δεινότερον μέντοι πάθος ἄλλο παραφαίνεσθαί μοι δοκεῖ .
Θεαίτητος
τὸ ποῖον ;
Σωκράτης
εἰ ἡ τῶν ἐπιστημῶν μεταλλαγὴ ψευδὴς γενήσεταί ποτε δόξα .
Θεαίτητος
πῶς δή ; [ 199δ ]
Σωκράτης
πρῶτον μὲν τό τινος ἔχοντα ἐπιστήμην τοῦτο αὐτὸ ἀγνοεῖν , μὴ ἀγνωμοσύνῃ ἀλλὰ τῇ ἑαυτοῦ ἐπιστήμῃ : ἔπειτα ἕτερον αὖ τοῦτο δοξάζειν , τὸ δ᾽ ἕτερον τοῦτο , πῶς οὐ πολλὴ ἀλογία , ἐπιστήμης παραγενομένης γνῶναι μὲν τὴν ψυχὴν μηδέν , ἀγνοῆσαι δὲ πάντα ; ἐκ γὰρ τούτου τοῦ λόγου κωλύει οὐδὲν καὶ ἄγνοιαν παραγενομένην γνῶναί τι ποιῆσαι καὶ τυφλότητα ἰδεῖν , εἴπερ καὶ ἐπιστήμη ἀγνοῆσαί ποτέ τινα ποιήσει . [ 199ε ]
Θεαίτητος
ἴσως γάρ , ὦ Σώκρατες , οὐ καλῶς τὰς ὄρνιθας ἐτίθεμεν ἐπιστήμας μόνον τιθέντες , ἔδει δὲ καὶ ἀνεπιστημοσύνας τιθέναι ὁμοῦ συνδιαπετομένας ἐν τῇ ψυχῇ , καὶ τὸν θηρεύοντα τοτὲ μὲν ἐπιστήμην λαμβάνοντα , τοτὲ δ᾽ ἀνεπιστημοσύνην τοῦ αὐτοῦ πέρι ψευδῆ μὲν δοξάζειν τῇ ἀνεπιστημοσύνῃ , ἀληθῆ δὲ τῇ ἐπιστήμῃ .
Σωκράτης
οὐ ῥᾴδιόν γε , ὦ Θεαίτητε , μὴ ἐπαινεῖν σε : ὃ μέντοι εἶπες πάλιν ἐπίσκεψαι . ἔστω μὲν γὰρ ὡς λέγεις : ὁ δὲ δὴ τὴν [ 200α ] ἀνεπιστημοσύνην λαβὼν ψευδῆ μέν , φῄς , δοξάσει . ἦ γάρ ;
ἀλλὰ καὶ τοῦτ᾽ ἄλογον .
Σωκράτης
βούλει οὖν λέγωμεν ὅτι τῶν μὲν ὀνομάτων οὐδὲν ἡμῖν μέλει , ὅπῃ τις χαίρει ἕλκων τὸ ἐπίστασθαι καὶ μανθάνειν , ἐπειδὴ δὲ ὡρισάμεθα ἕτερον μέν τι τὸ κεκτῆσθαι τὴν ἐπιστήμην , ἕτερον δὲ τὸ ἔχειν , ὃ μέν τις ἔκτηται μὴ κεκτῆσθαι ἀδύνατόν φαμεν εἶναι , ὥστε οὐδέποτε συμβαίνει ὅ τις οἶδεν μὴ εἰδέναι , ψευδῆ μέντοι δόξαν οἷόν τ᾽ εἶναι περὶ αὐτοῦ λαβεῖν ; [ 199β ] μὴ γὰρ ἔχειν τὴν ἐπιστήμην τούτου οἷόν τε , ἀλλ᾽ ἑτέραν ἀντ᾽ ἐκείνης , ὅταν θηρεύων τινά πού ποτ᾽ ἐπιστήμην διαπετομένων ἀνθ᾽ ἑτέρας ἑτέραν ἁμαρτὼν λάβῃ , τότε ἄρα τὰ ἕνδεκα δώδεκα ᾠήθη εἶναι , τὴν τῶν ἕνδεκα ἐπιστήμην ἀντὶ τῆς τῶν δώδεκα λαβὼν τὴν ἐν ἑαυτῷ οἷον φάτταν ἀντὶ περιστερᾶς .
Θεαίτητος
ἔχει γὰρ οὖν λόγον .
Σωκράτης
ὅταν δέ γε ἣν ἐπιχειρεῖ λαβεῖν λάβῃ , ἀψευδεῖν τε καὶ τὰ ὄντα δοξάζειν τότε , καὶ οὕτω δὴ εἶναι ἀληθῆ τε καὶ [ 199ξ ] ψευδῆ δόξαν , καὶ ὧν ἐν τοῖς πρόσθεν ἐδυσχεραίνομεν οὐδὲν ἐμποδὼν γίγνεσθαι ; ἴσως οὖν μοι συμφήσεις : ἢ πῶς ποιήσεις ;
Θεαίτητος
οὕτως .
Σωκράτης
καὶ γὰρ τοῦ μὲν ἃ ἐπίστανται μὴ ἐπίστασθαι ἀπηλλάγμεθα : ἃ γὰρ κεκτήμεθα μὴ κεκτῆσθαι οὐδαμοῦ ἔτι συμβαίνει , οὔτε ψευσθεῖσί τινος οὔτε μή . δεινότερον μέντοι πάθος ἄλλο παραφαίνεσθαί μοι δοκεῖ .
Θεαίτητος
τὸ ποῖον ;
Σωκράτης
εἰ ἡ τῶν ἐπιστημῶν μεταλλαγὴ ψευδὴς γενήσεταί ποτε δόξα .
Θεαίτητος
πῶς δή ; [ 199δ ]
Σωκράτης
πρῶτον μὲν τό τινος ἔχοντα ἐπιστήμην τοῦτο αὐτὸ ἀγνοεῖν , μὴ ἀγνωμοσύνῃ ἀλλὰ τῇ ἑαυτοῦ ἐπιστήμῃ : ἔπειτα ἕτερον αὖ τοῦτο δοξάζειν , τὸ δ᾽ ἕτερον τοῦτο , πῶς οὐ πολλὴ ἀλογία , ἐπιστήμης παραγενομένης γνῶναι μὲν τὴν ψυχὴν μηδέν , ἀγνοῆσαι δὲ πάντα ; ἐκ γὰρ τούτου τοῦ λόγου κωλύει οὐδὲν καὶ ἄγνοιαν παραγενομένην γνῶναί τι ποιῆσαι καὶ τυφλότητα ἰδεῖν , εἴπερ καὶ ἐπιστήμη ἀγνοῆσαί ποτέ τινα ποιήσει . [ 199ε ]
Θεαίτητος
ἴσως γάρ , ὦ Σώκρατες , οὐ καλῶς τὰς ὄρνιθας ἐτίθεμεν ἐπιστήμας μόνον τιθέντες , ἔδει δὲ καὶ ἀνεπιστημοσύνας τιθέναι ὁμοῦ συνδιαπετομένας ἐν τῇ ψυχῇ , καὶ τὸν θηρεύοντα τοτὲ μὲν ἐπιστήμην λαμβάνοντα , τοτὲ δ᾽ ἀνεπιστημοσύνην τοῦ αὐτοῦ πέρι ψευδῆ μὲν δοξάζειν τῇ ἀνεπιστημοσύνῃ , ἀληθῆ δὲ τῇ ἐπιστήμῃ .
Σωκράτης
οὐ ῥᾴδιόν γε , ὦ Θεαίτητε , μὴ ἐπαινεῖν σε : ὃ μέντοι εἶπες πάλιν ἐπίσκεψαι . ἔστω μὲν γὰρ ὡς λέγεις : ὁ δὲ δὴ τὴν [ 200α ] ἀνεπιστημοσύνην λαβὼν ψευδῆ μέν , φῄς , δοξάσει . ἦ γάρ ;
თეეტეტოსი
ეგეც უაზრობაა .
სოკრატე
გინდა ვთქვათ , რომ სულ არ ვზრუნავთ სახელებზე , სადაც უნდა იქ წასულა ცოდნა და სწავლა , მას შემდეგ , რაც განვსაზღვრეთ , რომ ერთია ცოდნის მოპოვება , ხოლო მეორე – მისი ქონა ? და ისიც ვთქვათ , რომ შეუძლებელია იმის არმოპოვება , რაც მოპოვებულია და ამგვარად ვერანაირად მოხდება ის , რომ მცოდნემ არ იცოდეს , ხოლო მცდარი შეხედულების ქონა ამასთან დაკავშირებით შეიძლება . [ 199b ] შეიძლება არ გქონდეს ცოდნა და ამის ნაცვლად სხვადასხვა მფრინავ ცოდნებზე ნადირობისას შეცდომით ერთი დაიჭირო მეორის ნაცვლად , როგორც მაშინ , თერთმეტი რომ თორმეტად ჩათვალა , როცა თერთმეტის ცოდნა დაიჭირა თორმეტის ნაცვლად , როგორც გარეული მტრედი შინაურის ნაცვლად .
თეეტეტოსი
ამას აქვს აზრი .
სოკრატე
როცა იმას იჭერს , რის დაჭერასაც განიზრახავდა , მაშინ არ ცდება და არსებულზე აქვს შეხედულება . ამგვარად არსებობს ჭეშმარიტი და [ 199c ] მცდარი შეხედულება და რაზეც უწინ ვწუხდით აღარ შეგვაფერხებს ? იქნებ მეთანხმები ? თუ რას იზამ ?
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
მაშ , იმის ცოდნას , რაც არ ვიცით დავეხსენით , რადგან არ შეიძლება რაც მოვიპოვეთ , არ გვქონდეს მოპოვებული , მიუხედავად იმისა ვცდებით , თუ არა . სხვა უფრო საშინელი განსაცდელი მგონია .
თეეტეტოსი
რომელი ?
სოკრატე
ცოდნის შეცვლის გამო , მცდარი შეხედულება რომ წარმოიშვას ოდესმე .
თეეტეტოსი
როგორ ? [ 199d ]
სოკრატე
პირველ რიგში ასე , რომ მან , ვისაც ცოდნა აქვს , არ იცოდეს ეს , უცოდინრობით კი არა , არამედ მისივე ცოდნის გამო . შემდეგ ისე , რომ ერთის ნაცვლად მეორეზე ჰქონდეს შეხედულება , მეორის ნაცვლად კი პირველზე . განა დიდი უაზრობა არ იქნებოდა , რომ ცოდნის ქონისას სულმა არაფერი იცოდეს და თან ყველაფერი არ იცოდეს ? ამ მსჯელობიდან გამომდინარე არაფერი უშლის ხელს უცოდინრობას მცოდნე გახადოს და სიბრმავეს – მხედველი , თუკი ცოდნას ოდესმე შეუძლია უცოდინარი გახადოს . [ 199e ]
თეეტეტოსი
სოკრატე , იქნებ კარგად არ მოვიქეცით ფრინველებად რომ მხოლოდ ცოდნა ჩავთვალეთ , უნდა დაგვეშვა , რომ უცოდინრობაც მათთან ერთად დაფრინავს სულში და ნადირობისას ხან ცოდნას იჭერენ , ხან კი – უცოდინრობას , მცდარი შეხედულება უცოდინრობის გამო იქმნება , ჭეშმარიტი კი – ცოდნის .
სოკრატე
თეეტეტოს , ადვილი არაა , რომ არ შეგაქო . კიდევ შეხედე იმას , რაც თქვი . იყოს ისე , როგორც ამბობ . [ 200a ] უცოდინრობის დაჭერა მცდარი შეხედულების ქონაა , ხომ ასე თქვი ?
ეგეც უაზრობაა .
სოკრატე
გინდა ვთქვათ , რომ სულ არ ვზრუნავთ სახელებზე , სადაც უნდა იქ წასულა ცოდნა და სწავლა , მას შემდეგ , რაც განვსაზღვრეთ , რომ ერთია ცოდნის მოპოვება , ხოლო მეორე – მისი ქონა ? და ისიც ვთქვათ , რომ შეუძლებელია იმის არმოპოვება , რაც მოპოვებულია და ამგვარად ვერანაირად მოხდება ის , რომ მცოდნემ არ იცოდეს , ხოლო მცდარი შეხედულების ქონა ამასთან დაკავშირებით შეიძლება . [ 199b ] შეიძლება არ გქონდეს ცოდნა და ამის ნაცვლად სხვადასხვა მფრინავ ცოდნებზე ნადირობისას შეცდომით ერთი დაიჭირო მეორის ნაცვლად , როგორც მაშინ , თერთმეტი რომ თორმეტად ჩათვალა , როცა თერთმეტის ცოდნა დაიჭირა თორმეტის ნაცვლად , როგორც გარეული მტრედი შინაურის ნაცვლად .
თეეტეტოსი
ამას აქვს აზრი .
სოკრატე
როცა იმას იჭერს , რის დაჭერასაც განიზრახავდა , მაშინ არ ცდება და არსებულზე აქვს შეხედულება . ამგვარად არსებობს ჭეშმარიტი და [ 199c ] მცდარი შეხედულება და რაზეც უწინ ვწუხდით აღარ შეგვაფერხებს ? იქნებ მეთანხმები ? თუ რას იზამ ?
თეეტეტოსი
ასეა .
სოკრატე
მაშ , იმის ცოდნას , რაც არ ვიცით დავეხსენით , რადგან არ შეიძლება რაც მოვიპოვეთ , არ გვქონდეს მოპოვებული , მიუხედავად იმისა ვცდებით , თუ არა . სხვა უფრო საშინელი განსაცდელი მგონია .
თეეტეტოსი
რომელი ?
სოკრატე
ცოდნის შეცვლის გამო , მცდარი შეხედულება რომ წარმოიშვას ოდესმე .
თეეტეტოსი
როგორ ? [ 199d ]
სოკრატე
პირველ რიგში ასე , რომ მან , ვისაც ცოდნა აქვს , არ იცოდეს ეს , უცოდინრობით კი არა , არამედ მისივე ცოდნის გამო . შემდეგ ისე , რომ ერთის ნაცვლად მეორეზე ჰქონდეს შეხედულება , მეორის ნაცვლად კი პირველზე . განა დიდი უაზრობა არ იქნებოდა , რომ ცოდნის ქონისას სულმა არაფერი იცოდეს და თან ყველაფერი არ იცოდეს ? ამ მსჯელობიდან გამომდინარე არაფერი უშლის ხელს უცოდინრობას მცოდნე გახადოს და სიბრმავეს – მხედველი , თუკი ცოდნას ოდესმე შეუძლია უცოდინარი გახადოს . [ 199e ]
თეეტეტოსი
სოკრატე , იქნებ კარგად არ მოვიქეცით ფრინველებად რომ მხოლოდ ცოდნა ჩავთვალეთ , უნდა დაგვეშვა , რომ უცოდინრობაც მათთან ერთად დაფრინავს სულში და ნადირობისას ხან ცოდნას იჭერენ , ხან კი – უცოდინრობას , მცდარი შეხედულება უცოდინრობის გამო იქმნება , ჭეშმარიტი კი – ცოდნის .
სოკრატე
თეეტეტოს , ადვილი არაა , რომ არ შეგაქო . კიდევ შეხედე იმას , რაც თქვი . იყოს ისე , როგორც ამბობ . [ 200a ] უცოდინრობის დაჭერა მცდარი შეხედულების ქონაა , ხომ ასე თქვი ?