Theaetetus 165
Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
- Created on 2017-03-31 16:46:45
- Translated by Maia Shukhoshvili
- Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Θεόδωρος
οὐ γὰρ ἐγώ , ὦ Σώκρατες , ἀλλὰ μᾶλλον Καλλίας [ 165α ] ὁ Ἱππονίκου τῶν ἐκείνου ἐπίτροπος : ἡμεῖς δέ πως θᾶττον ἐκ τῶν ψιλῶν λόγων πρὸς τὴν γεωμετρίαν ἀπενεύσαμεν . χάριν γε μέντοι σοὶ ἕξομεν ἐὰν αὐτῷ βοηθῇς .
Σωκράτης
καλῶς λέγεις , ὦ Θεόδωρε . σκέψαι οὖν τήν γ᾽ ἐμὴν βοήθειαν . τῶν γὰρ ἄρτι δεινότερα ἄν τις ὁμολογήσειεν μὴ προσέχων τοῖς ῥήμασι τὸν νοῦν , ᾗ τὸ πολὺ εἰθίσμεθα φάναι τε καὶ ἀπαρνεῖσθαι . σοὶ λέγω ὅπῃ , ἢ Θεαιτήτῳ .
Θεόδωρος
εἰς τὸ κοινὸν μὲν οὖν , ἀποκρινέσθω δὲ ὁ νεώτερος : [ 165β ] σφαλεὶς γὰρ ἧττον ἀσχημονήσει .
Σωκράτης
λέγω δὴ τὸ δεινότατον ἐρώτημα , ἔστι δὲ οἶμαι τοιόνδε τι : ‘ἆρα οἷόν τε τὸν αὐτὸν εἰδότα τι τοῦτο ὃ οἶδεν μὴ εἰδέναι ; ’
Θεόδωρος
τί δὴ οὖν ἀποκρινούμεθα , ὦ Θεαίτητε ;
Θεαίτητος
ἀδύνατόν που , οἶμαι ἔγωγε .
Σωκράτης
οὔκ , εἰ τὸ ὁρᾶν γε ἐπίστασθαι θήσεις . τί γὰρ χρήσῃ ἀφύκτῳ ἐρωτήματι , τὸ λεγόμενον ἐν φρέατι συσχόμενος , ὅταν ἐρωτᾷ ἀνέκπληκτος ἀνήρ , καταλαβὼν τῇ χειρὶ [ 165ξ ] σοῦ τὸν ἕτερον ὀφθαλμόν , εἰ ὁρᾷς τὸ ἱμάτιον τῷ κατειλημμένῳ ;
Θεαίτητος
οὐ φήσω οἶμαι τούτῳ γε , τῷ μέντοι ἑτέρῳ .
Σωκράτης
οὐκοῦν ὁρᾷς τε καὶ οὐχ ὁρᾷς ἅμα ταὐτόν ;
Θεαίτητος
οὕτω γέ πως .
Σωκράτης
οὐδὲν ἐγώ , φήσει , τοῦτο οὔτε τάττω οὔτ᾽ ἠρόμην τὸ ὅπως , ἀλλ᾽ εἰ ὃ ἐπίστασαι , τοῦτο καὶ οὐκ ἐπίστασαι . νῦν δὲ ὃ οὐχ ὁρᾷς ὁρῶν φαίνῃ . ὡμολογηκὼς δὲ τυγχάνεις τὸ ὁρᾶν ἐπίστασθαι καὶ τὸ μὴ ὁρᾶν μὴ ἐπίστασθαι . ἐξ οὖν τούτων λογίζου τί σοι συμβαίνει . [ 165δ ]
Θεαίτητος
ἀλλὰ λογίζομαι ὅτι τἀναντία οἷς ὑπεθέμην .
Σωκράτης
ἴσως δέ γ᾽ , ὦ θαυμάσιε , πλείω ἂν τοιαῦτ᾽ ἔπαθες εἴ τίς σε προσηρώτα εἰ ἐπίστασθαι ἔστι μὲν ὀξύ , ἔστι δὲ ἀμβλύ , καὶ ἐγγύθεν μὲν ἐπίστασθαι , πόρρωθεν δὲ μή , καὶ σφόδρα καὶ ἠρέμα τὸ αὐτό , καὶ ἄλλα μυρία , ἃ ἐλλοχῶν ἂν πελταστικὸς ἀνὴρ μισθοφόρος ἐν λόγοις ἐρόμενος , ἡνίκ᾽ ἐπιστήμην καὶ αἴσθησιν ταὐτὸν ἔθου , ἐμβαλὼν ἂν εἰς τὸ ἀκούειν καὶ ὀσφραίνεσθαι καὶ τὰς τοιαύτας αἰσθήσεις , ἤλεγχεν [ 165ε ] ἂν ἐπέχων καὶ οὐκ ἀνιεὶς πρὶν θαυμάσας τὴν πολυάρατον σοφίαν συνεποδίσθης ὑπ᾽ αὐτοῦ , οὗ δή σε χειρωσάμενός τε καὶ συνδήσας ἤδη ἂν τότε ἐλύτρου χρημάτων ὅσων σοί τε κἀκείνῳ ἐδόκει . τίν᾽ οὖν δὴ ὁ Πρωταγόρας , φαίης ἂν ἴσως , λόγον ἐπίκουρον τοῖς αὑτοῦ ἐρεῖ ; ἄλλο τι πειρώμεθα λέγειν ;
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν .
οὐ γὰρ ἐγώ , ὦ Σώκρατες , ἀλλὰ μᾶλλον Καλλίας [ 165α ] ὁ Ἱππονίκου τῶν ἐκείνου ἐπίτροπος : ἡμεῖς δέ πως θᾶττον ἐκ τῶν ψιλῶν λόγων πρὸς τὴν γεωμετρίαν ἀπενεύσαμεν . χάριν γε μέντοι σοὶ ἕξομεν ἐὰν αὐτῷ βοηθῇς .
Σωκράτης
καλῶς λέγεις , ὦ Θεόδωρε . σκέψαι οὖν τήν γ᾽ ἐμὴν βοήθειαν . τῶν γὰρ ἄρτι δεινότερα ἄν τις ὁμολογήσειεν μὴ προσέχων τοῖς ῥήμασι τὸν νοῦν , ᾗ τὸ πολὺ εἰθίσμεθα φάναι τε καὶ ἀπαρνεῖσθαι . σοὶ λέγω ὅπῃ , ἢ Θεαιτήτῳ .
Θεόδωρος
εἰς τὸ κοινὸν μὲν οὖν , ἀποκρινέσθω δὲ ὁ νεώτερος : [ 165β ] σφαλεὶς γὰρ ἧττον ἀσχημονήσει .
Σωκράτης
λέγω δὴ τὸ δεινότατον ἐρώτημα , ἔστι δὲ οἶμαι τοιόνδε τι : ‘ἆρα οἷόν τε τὸν αὐτὸν εἰδότα τι τοῦτο ὃ οἶδεν μὴ εἰδέναι ; ’
Θεόδωρος
τί δὴ οὖν ἀποκρινούμεθα , ὦ Θεαίτητε ;
Θεαίτητος
ἀδύνατόν που , οἶμαι ἔγωγε .
Σωκράτης
οὔκ , εἰ τὸ ὁρᾶν γε ἐπίστασθαι θήσεις . τί γὰρ χρήσῃ ἀφύκτῳ ἐρωτήματι , τὸ λεγόμενον ἐν φρέατι συσχόμενος , ὅταν ἐρωτᾷ ἀνέκπληκτος ἀνήρ , καταλαβὼν τῇ χειρὶ [ 165ξ ] σοῦ τὸν ἕτερον ὀφθαλμόν , εἰ ὁρᾷς τὸ ἱμάτιον τῷ κατειλημμένῳ ;
Θεαίτητος
οὐ φήσω οἶμαι τούτῳ γε , τῷ μέντοι ἑτέρῳ .
Σωκράτης
οὐκοῦν ὁρᾷς τε καὶ οὐχ ὁρᾷς ἅμα ταὐτόν ;
Θεαίτητος
οὕτω γέ πως .
Σωκράτης
οὐδὲν ἐγώ , φήσει , τοῦτο οὔτε τάττω οὔτ᾽ ἠρόμην τὸ ὅπως , ἀλλ᾽ εἰ ὃ ἐπίστασαι , τοῦτο καὶ οὐκ ἐπίστασαι . νῦν δὲ ὃ οὐχ ὁρᾷς ὁρῶν φαίνῃ . ὡμολογηκὼς δὲ τυγχάνεις τὸ ὁρᾶν ἐπίστασθαι καὶ τὸ μὴ ὁρᾶν μὴ ἐπίστασθαι . ἐξ οὖν τούτων λογίζου τί σοι συμβαίνει . [ 165δ ]
Θεαίτητος
ἀλλὰ λογίζομαι ὅτι τἀναντία οἷς ὑπεθέμην .
Σωκράτης
ἴσως δέ γ᾽ , ὦ θαυμάσιε , πλείω ἂν τοιαῦτ᾽ ἔπαθες εἴ τίς σε προσηρώτα εἰ ἐπίστασθαι ἔστι μὲν ὀξύ , ἔστι δὲ ἀμβλύ , καὶ ἐγγύθεν μὲν ἐπίστασθαι , πόρρωθεν δὲ μή , καὶ σφόδρα καὶ ἠρέμα τὸ αὐτό , καὶ ἄλλα μυρία , ἃ ἐλλοχῶν ἂν πελταστικὸς ἀνὴρ μισθοφόρος ἐν λόγοις ἐρόμενος , ἡνίκ᾽ ἐπιστήμην καὶ αἴσθησιν ταὐτὸν ἔθου , ἐμβαλὼν ἂν εἰς τὸ ἀκούειν καὶ ὀσφραίνεσθαι καὶ τὰς τοιαύτας αἰσθήσεις , ἤλεγχεν [ 165ε ] ἂν ἐπέχων καὶ οὐκ ἀνιεὶς πρὶν θαυμάσας τὴν πολυάρατον σοφίαν συνεποδίσθης ὑπ᾽ αὐτοῦ , οὗ δή σε χειρωσάμενός τε καὶ συνδήσας ἤδη ἂν τότε ἐλύτρου χρημάτων ὅσων σοί τε κἀκείνῳ ἐδόκει . τίν᾽ οὖν δὴ ὁ Πρωταγόρας , φαίης ἂν ἴσως , λόγον ἐπίκουρον τοῖς αὑτοῦ ἐρεῖ ; ἄλλο τι πειρώμεθα λέγειν ;
Θεαίτητος
πάνυ μὲν οὖν .
თეოდოროსი
მე არ ვარ , სოკრატე , მისი გაზრდილი , არამედ კალიასი [ 165a ] ჰიპონიკოსის ძე . რაც შემეხება მე , ძალიან მალე გავშორდი ცარიელ სიტყვებს და გეომეტრიისკენ გადავიხარე . მაინც გამახარებდი , თუ მას დაეხმარებოდი .
სოკრატე
მშვენივრად ამბობ , თეოდოროს . შენ კი დააკვირდი ჩემ დაცვას . წინანდელზე კიდევ უფრო საშინელ რაღაცაზე რომ არ შევთანხმდეთ , თუკი სიტყვების მნიშვნელობას არ მივაქცევთ ყურადღებას , რადგან მეტად მივეჩვიეთ დათანხმებასა და უარყოფას . შენ გესაუბრო თუ თეეტეტოსს ?
თეოდოროსი
ორივეს , ხოლო უმცროსი გიპასუხებს , [ 165b ] რადგან მას ნაკლებად შერცხვება შეცდომის .
სოკრატე
ვფიქრობ ყველაზე რთულ შეკითხვას ვსვამ , რაც კი შეიძლება არსებობდეს :
, , შეიძლება , რომ მან ვინც იცის რაღაც , არ იცოდეს ის , რაც იცის ? "
თეოდოროსი
რას ვუპასუხებთ , თეეტეტოს ?
თეეტეტოსი
მე მგონია , რომ შეუძლებელია .
სოკრატე
არა , თუკი დანახვას და ცოდნას ერთსა და იმავედ [ დაადგენ ] . რას უზამდი შეკითხვას , რომელსაც ვერ გაექცეოდი , თუ როგორც იტყვიან , სიღრმეში მიგიმწყვდევდა ვინმე მამაცი , ცალ ხელს თვალზე აგაფარებდა [ 165c ] და გკითხავდა , ხედავ თუ არა მოსასხამს , რომელიც მას მოსავს ?
თეეტეტოსი
ვფიქრობ ვეტყოდი , რომ ერთით ვხედავ , მეორეთი კი ვერა .
სოკრატე
მაშ ერთსა და იმავე რაღაცას თან ხედავ და თან ვერა ხომ ?
თეეტეტოსი
რაღაცნაირად ასე გამოდის .
სოკრატე
გეტყოდა : , , მე არც ამას ვამბობ და არც გეკითხები რანაირად , არამედ იმას , რომ იმავდროულად იცი ეს და თან არ იცი . ახლა ჩანს , რომ ვერ ხედავ იმას , რასაც ხედავ . იმაზე დათანხმებაც ხომ მოგიხდა , რომ დანახვა ცოდნაა და არდანახვა არცოდნა . თავად იმსჯელე ამ ყველაფრიდან რა გამოდის . " [ 165d ]
თეეტეტოსი
გამოდის , რომ იმის საწინააღმდეგოა , რაც დავუშვი .
სოკრატე
ჩემო საკვირველო , კიდევ უფრო ცუდ დღეში ჩავარდები , თუ ვინმე გკითხავს , შეიძლება თუ არა თან მკაფიოდ იცოდე , თან ბუნდოვნად , ან ახლოდან იცოდე , შორიდან კი არა , თან მყარად იცოდე , თან ზედაპირულად და სხვა ათას ამგვარს [ გკითხავს ] ვინმე მებრძოლი კაცი , რომელიც მსჯელობებში ბრძოლის სანაცვლოდ ფულს იღებს , როგორც კი ცოდნასა და შეგრძნებას ერთსა და იმავე სახედ [ განსაზღვრავ ] . შეიჭრება სმენის , შეხების და ამგვარ შეგრძნებებში , გამხელს [ 165e ] , მოგიმწყვდევს და არ გაგიშვებს , სანამ მის საკვირველ და ყველასათვის სასურველ სიბრძნეს არ დაემორჩილები მისგან ხელფეხშეკრული და იმ თანხის სანაცვლოდ არ დაეხსნები , რასაც შენ და ის [ საჭიროდ ] ჩათვლით . მითხარი , თავისი [ მსჯელობების ] დასაცავად რას იტყოდა პროტაგორასი ? ხომ არ გვეცადა მსჯელობა ?
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა .
მე არ ვარ , სოკრატე , მისი გაზრდილი , არამედ კალიასი [ 165a ] ჰიპონიკოსის ძე . რაც შემეხება მე , ძალიან მალე გავშორდი ცარიელ სიტყვებს და გეომეტრიისკენ გადავიხარე . მაინც გამახარებდი , თუ მას დაეხმარებოდი .
სოკრატე
მშვენივრად ამბობ , თეოდოროს . შენ კი დააკვირდი ჩემ დაცვას . წინანდელზე კიდევ უფრო საშინელ რაღაცაზე რომ არ შევთანხმდეთ , თუკი სიტყვების მნიშვნელობას არ მივაქცევთ ყურადღებას , რადგან მეტად მივეჩვიეთ დათანხმებასა და უარყოფას . შენ გესაუბრო თუ თეეტეტოსს ?
თეოდოროსი
ორივეს , ხოლო უმცროსი გიპასუხებს , [ 165b ] რადგან მას ნაკლებად შერცხვება შეცდომის .
სოკრატე
ვფიქრობ ყველაზე რთულ შეკითხვას ვსვამ , რაც კი შეიძლება არსებობდეს :
, , შეიძლება , რომ მან ვინც იცის რაღაც , არ იცოდეს ის , რაც იცის ? "
თეოდოროსი
რას ვუპასუხებთ , თეეტეტოს ?
თეეტეტოსი
მე მგონია , რომ შეუძლებელია .
სოკრატე
არა , თუკი დანახვას და ცოდნას ერთსა და იმავედ [ დაადგენ ] . რას უზამდი შეკითხვას , რომელსაც ვერ გაექცეოდი , თუ როგორც იტყვიან , სიღრმეში მიგიმწყვდევდა ვინმე მამაცი , ცალ ხელს თვალზე აგაფარებდა [ 165c ] და გკითხავდა , ხედავ თუ არა მოსასხამს , რომელიც მას მოსავს ?
თეეტეტოსი
ვფიქრობ ვეტყოდი , რომ ერთით ვხედავ , მეორეთი კი ვერა .
სოკრატე
მაშ ერთსა და იმავე რაღაცას თან ხედავ და თან ვერა ხომ ?
თეეტეტოსი
რაღაცნაირად ასე გამოდის .
სოკრატე
გეტყოდა : , , მე არც ამას ვამბობ და არც გეკითხები რანაირად , არამედ იმას , რომ იმავდროულად იცი ეს და თან არ იცი . ახლა ჩანს , რომ ვერ ხედავ იმას , რასაც ხედავ . იმაზე დათანხმებაც ხომ მოგიხდა , რომ დანახვა ცოდნაა და არდანახვა არცოდნა . თავად იმსჯელე ამ ყველაფრიდან რა გამოდის . " [ 165d ]
თეეტეტოსი
გამოდის , რომ იმის საწინააღმდეგოა , რაც დავუშვი .
სოკრატე
ჩემო საკვირველო , კიდევ უფრო ცუდ დღეში ჩავარდები , თუ ვინმე გკითხავს , შეიძლება თუ არა თან მკაფიოდ იცოდე , თან ბუნდოვნად , ან ახლოდან იცოდე , შორიდან კი არა , თან მყარად იცოდე , თან ზედაპირულად და სხვა ათას ამგვარს [ გკითხავს ] ვინმე მებრძოლი კაცი , რომელიც მსჯელობებში ბრძოლის სანაცვლოდ ფულს იღებს , როგორც კი ცოდნასა და შეგრძნებას ერთსა და იმავე სახედ [ განსაზღვრავ ] . შეიჭრება სმენის , შეხების და ამგვარ შეგრძნებებში , გამხელს [ 165e ] , მოგიმწყვდევს და არ გაგიშვებს , სანამ მის საკვირველ და ყველასათვის სასურველ სიბრძნეს არ დაემორჩილები მისგან ხელფეხშეკრული და იმ თანხის სანაცვლოდ არ დაეხსნები , რასაც შენ და ის [ საჭიროდ ] ჩათვლით . მითხარი , თავისი [ მსჯელობების ] დასაცავად რას იტყოდა პროტაგორასი ? ხომ არ გვეცადა მსჯელობა ?
თეეტეტოსი
რა თქმა უნდა .