Theaetetus 156-157

Maia Shukhoshvili / Georgian Translations
  • Created on 2017-03-30 15:22:27
  • Translated by Maia Shukhoshvili
  • Aligned by Maia Shukhoshvili
Ἑλληνική Transliterate
ქართული Transliterate
Σωκράτης
εἰσὶν γάρ , παῖ , μάλ᾽ εὖ ἄμουσοι : ἇλλοι δὲ πολὺ κομψότεροι , ὧν μέλλω σοι τὰ μυστήρια λέγειν . ἀρχὴ δέ , ἐξ ἧς καὶ νυνδὴ ἐλέγομεν πάντα ἤρτηται , ἥδε αὐτῶν , ὡς τὸ πᾶν κίνησις ἦν καὶ ἄλλο παρὰ τοῦτο οὐδέν , τῆς δὲ κινήσεως δύο εἴδη , πλήθει μὲν ἄπειρον ἑκάτερον , δύναμιν δὲ τὸ μὲν ποιεῖν ἔχον , τὸ δὲ πάσχειν . ἐκ δὲ τῆς τούτων ὁμιλίας τε καὶ τρίψεως πρὸς ἄλληλα γίγνεται ἔκγονα πλήθει μὲν [ 156β ] ἄπειρα , δίδυμα δέ , τὸ μὲν αἰσθητόν , τὸ δὲ αἴσθησις , ἀεὶ συνεκπίπτουσα καὶ γεννωμένη μετὰ τοῦ αἰσθητοῦ . αἱ μὲν οὖν αἰσθήσεις τὰ τοιάδε ἡμῖν ἔχουσιν ὀνόματα , ὄψεις τε καὶ ἀκοαὶ καὶ ὀσφρήσεις καὶ ψύξεις τε καὶ καύσεις καὶ ἡδοναί γε δὴ καὶ λῦπαι καὶ ἐπιθυμίαι καὶ φόβοι κεκλημέναι καὶ ἄλλαι , ἀπέραντοι μὲν αἱ ἀνώνυμοι , παμπληθεῖς δὲ αἱ ὠνομασμέναι : τὸ δ᾽ αὖ αἰσθητὸν γένος τούτων ἑκάσταις ὁμόγονον , [ 156ξ ] ὄψεσι μὲν χρώματα παντοδαπαῖς παντοδαπά , ἀκοαῖς δὲ ὡσαύτως φωναί , καὶ ταῖς ἄλλαις αἰσθήσεσι τὰ ἄλλα αἰσθητὰ συγγενῆ γιγνόμενα . τί δὴ οὖν ἡμῖν βούλεται οὗτος μῦθος , Θεαίτητε , πρὸς τὰ πρότερα ; ἆρα ἐννοεῖς ;

Θεαίτητος
οὐ πάνυ , Σώκρατες .

Σωκράτης
ἀλλ᾽ ἄθρει ἐάν πως ἀποτελεσθῇ . βούλεται γὰρ δὴ λέγειν ὡς ταῦτα πάντα μὲν ὥσπερ λέγομεν κινεῖται , τάχος δὲ καὶ βραδυτὴς ἔνι τῇ κινήσει αὐτῶν . ὅσον μὲν οὖν βραδύ , ἐν τῷ αὐτῷ καὶ πρὸς τὰ πλησιάζοντα τὴν [ 156δ ] κίνησιν ἴσχει καὶ οὕτω δὴ γεννᾷ , τὰ δὲ γεννώμενα οὕτω δὴ θάττω ἐστίν . φέρεται γὰρ καὶ ἐν φορᾷ αὐτῶν κίνησις πέφυκεν . ἐπειδὰν οὖν ὄμμα καὶ ἄλλο τι τῶν τούτῳ συμμέτρων πλησιάσαν γεννήσῃ τὴν λευκότητά τε καὶ αἴσθησιν αὐτῇ σύμφυτον , οὐκ ἄν ποτε ἐγένετο ἑκατέρου ἐκείνων πρὸς ἄλλο ἐλθόντος , τότε δὴ μεταξὺ φερομένων τῆς μὲν [ 156ε ] ὄψεως πρὸς τῶν ὀφθαλμῶν , τῆς δὲ λευκότητος πρὸς τοῦ συναποτίκτοντος τὸ χρῶμα , μὲν ὀφθαλμὸς ἄρα ὄψεως ἔμπλεως ἐγένετο καὶ ὁρᾷ δὴ τότε καὶ ἐγένετο οὔ τι ὄψις ἀλλ᾽ ὀφθαλμὸς ὁρῶν , τὸ δὲ συγγεννῆσαν τὸ χρῶμα λευκότητος περιεπλήσθη καὶ ἐγένετο οὐ λευκότης αὖ ἀλλὰ λευκόν , εἴτε ξύλον εἴτε λίθος εἴτε ὁτῳοῦν συνέβη χρῆμα χρωσθῆναι τῷ τοιούτῳ χρώματι . καὶ τἆλλα δὴ οὕτω , σκληρὸν καὶ θερμὸν καὶ πάντα , τὸν αὐτὸν τρόπον ὑποληπτέον , αὐτὸ μὲν καθ᾽ [ 157α ] αὑτὸ μηδὲν εἶναι , δὴ καὶ τότε ἐλέγομεν , ἐν δὲ τῇ πρὸς ἄλληλα ὁμιλίᾳ πάντα γίγνεσθαι καὶ παντοῖα ἀπὸ τῆς κινήσεως , ἐπεὶ καὶ τὸ ποιοῦν εἶναί τι καὶ τὸ πάσχον αὐτῶν ἐπὶ ἑνὸς νοῆσαι , ὥς φασιν , οὐκ εἶναι παγίως . οὔτε γὰρ ποιοῦν ἐστί τι πρὶν ἂν τῷ πάσχοντι συνέλθῃ , οὔτε πάσχον πρὶν ἂν τῷ ποιοῦντι : τό τέ τινι συνελθὸν καὶ ποιοῦν ἄλλῳ αὖ προσπεσὸν πάσχον ἀνεφάνη . ὥστε ἐξ ἁπάντων τούτων , ὅπερ ἐξ ἀρχῆς ἐλέγομεν , οὐδὲν εἶναι ἓν αὐτὸ καθ᾽ αὑτό , ἀλλά [ 157β ] τινι ἀεὶ γίγνεσθαι , τὸ δ᾽ εἶναι πανταχόθεν ἐξαιρετέον , οὐχ ὅτι ἡμεῖς πολλὰ καὶ ἄρτι ἠναγκάσμεθα ὑπὸ συνηθείας καὶ ἀνεπιστημοσύνης χρῆσθαι αὐτῷ . τὸ δ᾽ οὐ δεῖ , ὡς τῶν σοφῶν λόγος , οὔτε τι συγχωρεῖν οὔτε του οὔτ᾽ ἐμοῦ οὔτε τόδε οὔτ᾽ ἐκεῖνο οὔτε ἄλλο οὐδὲν ὄνομα ὅτι ἂν ἱστῇ , ἀλλὰ κατὰ φύσιν φθέγγεσθαι γιγνόμενα καὶ ποιούμενα καὶ ἀπολλύμενα καὶ ἀλλοιούμενα : ὡς ἐάν τί τις στήσῃ τῷ λόγῳ , εὐέλεγκτος τοῦτο ποιῶν . δεῖ δὲ καὶ κατὰ μέρος οὕτω λέγειν καὶ περὶ πολλῶν ἁθροισθέντων , δὴ ἁθροίσματι [ 157ξ ] ἄνθρωπόν τε τίθενται καὶ λίθον καὶ ἕκαστον ζῷόν τε καὶ εἶδος . ταῦτα δή , Θεαίτητε , ἆρ᾽ ἡδέα δοκεῖ σοι εἶναι , καὶ γεύοιο ἂν αὐτῶν ὡς ἀρεσκόντων ;

Θεαίτητος
οὐκ οἶδα ἔγωγε , Σώκρατες : καὶ γὰρ οὐδὲ περὶ σοῦ δύναμαι κατανοῆσαι πότερα δοκοῦντά σοι λέγεις αὐτὰ ἐμοῦ ἀποπειρᾷ .

Σωκράτης
οὐ μνημονεύεις , φίλε , ὅτι ἐγὼ μὲν οὔτ᾽ οἶδα οὔτε ποιοῦμαι τῶν τοιούτων οὐδὲν ἐμόν , ἀλλ᾽ εἰμὶ αὐτῶν ἄγονος , σὲ δὲ μαιεύομαι καὶ τούτου ἕνεκα ἐπᾴδω τε καὶ παρατίθημι [ 157δ ] ἑκάστων τῶν σοφῶν ἀπογεύσασθαι , ἕως ἂν εἰς φῶς τὸ σὸν δόγμα συνεξαγάγω : ἐξαχθέντος δὲ τότ᾽ ἤδη σκέψομαι εἴτ᾽ ἀνεμιαῖον εἴτε γόνιμον ἀναφανήσεται . ἀλλὰ θαρρῶν καὶ καρτερῶν εὖ καὶ ἀνδρείως ἀποκρίνου ἂν φαίνηταί σοι περὶ ὧν ἂν ἐρωτῶ .

Θεαίτητος
ἐρώτα δή .

Σωκράτης
λέγε τοίνυν πάλιν εἴ σοι ἀρέσκει τὸ μή τι εἶναι ἀλλὰ γίγνεσθαι ἀεὶ ἀγαθὸν καὶ καλὸν καὶ πάντα ἄρτι διῇμεν .

Θεαίτητος
ἀλλ᾽ ἔμοιγε , ἐπειδὴ σοῦ ἀκούω οὕτω διεξιόντος , θαυμασίως φαίνεται ὡς ἔχειν λόγον καὶ ὑποληπτέον ᾗπερ διελήλυθας . [ 157ε ]
სოკრატე
არიან კიდეც , მეგობარო , ძალიან გაუნათლებლები . სხვები კი ძალიან დახვეწილები არიან , რომელთა საიდუმლოებების შესახებაც ახლა ვაპირებ შენთან ლაპარაკს . საწყისი , რომელზეც დამოკიდებულია ის ყველაფერი , რაზეც ახლახან ვისაუბრეთ , მდგომარეობს იმაში , რომ ყველაფერი მოძრაობაა და მის გარეშე არაფერია . არსებობს მოძრაობის ორი სახე , თითოეული უსასრულო რაოდენობით , ერთს აქვს მოქმედების ძალა , მეორეს კი განცდის . მათი დაკავშირებითა და ურთიერთზემოქმედებით წარმოიშობა უამრავი შთამომავალი [ 156b ] ტყუპად , ერთი მათგანი არის შეგრძნებადი , ხოლო მეორე შეგრძნება , რომელიც ყოველთვის შეგრძნებადთან ერთად წარმოიქმნება და არსებობს . ამ შეგრძნებებს ჩვენთვის ისეთი სახელები აქვს , როგორიცაა მხედველობა , სმენა , ყნოსვა , სიცივისა და სიცხის შეგრძნება , ასევე ისინი , რასაც უწოდებენ სიამოვნებებს , მწუხარებებს , სურვილებს , შიშებს . ძალიან მრავალრიცხოვანია ისინი , რომლებსაც სახელი ჰქვია და ურიცხვია უსახელო . შეგრძნებადი გვარი ამ შეგრძნებების მონათესავეა . [ 156c ] ყოველგვარი მხედველობის მონათესავეა ყოველგვარი ფერი , ხმების სმენა , ხოლო სხვა შეგრძნებების სხვა შეგრძნებადი [ საგნები ] , რომლებიც მასთან ერთად გაჩნდა . რა უნდა ამ მსჯელობას ჩვენგან , თეეტეტოს , წინა [ საუბართან ] დაკავშირებით , ხვდები ?

თეეტეტოსი
საერთოდ ვერა , სოკრატე

სოკრატე
კარგად შეხედე , იქნებ როგორმე დასრულდეს . იმის თქმა უნდა , რომ , როგორც ვამბობთ , ეს ყველაფერი მოძრაობს და ამ მოძრაობაში არსებობს სისწრაფე და სინელე . რომელიც ნელა მოძრაობს , მოძრაობს ან თავის თავში ან მახლობელი [ საგნების ] მიმართულებით , [ 156d ] ამგვარადვე წარმოშობს და ეს წარმოშობილიც ასეთივე [ ნელია ] . ხოლო , რომელიც სწრაფად მოძრაობს , გადაადგილდება სხვა მიმართულებით და ასეთსავე [ საგანს ] წარმოშობს , რადგან გადაადგილებაშია ბუნებით მისი მოძრაობა . როდესაც თვალი და რაღაც სხვა მისი შესაბამისი ერთმანეთს უახლოვდებიან , წარმოიშობა სითეთრე და მისი თანშობილი შეგრძნება , რომელიც ვერასოდეს წარმოიქმნებოდა , თუკი რომელიმე მათგანი სხვა [ რამეს ] დაუკავშირდებოდა . [ 156e ] მაშინ მათგან მხედველობა თვალებისკენ , ხოლო სითეთრე ამ წარმოშობის თანამონაწილე ფერისკენ გადაადგილდებოდა . თვალი მხედველობით ივსება , ხედვას იწყებს და არა მარტო მხედველობა ხდება , არამედ იმავდროულად მხედველი თვალი , წარმოშობის თანამონაწილე ფერი კი სითეთრით ივსება და არა მხოლოდ სითეთრე ხდება , არამედ თეთრი [ რამ ] , როგორიცაა ხე , ქვა , ან ნებისმიერი სხვა საგანი , რომელიც ამ ფერად შეიღება . და სხვა ყველაფერთან დაკავშირებითაც , როგორიცაა მყარი , თბილი და ასე შემდეგ , ასევე უნდა ჩაითვალოს , [ 157a ] რომ თავისთავად არაფერი არსებობს , როგორც მაშინ ვთქვით , არამედ ყველაფერი ერთმანეთთან ურთიერთობით და ერთმანეთისკენ მოძრაობით წარმოიშობა . ხოლო იმის მკაფიოდ განსაზღვრა , თუ რომელი მოქმედებს და რომელი განიცდის , შეუძლებელია , რადგან იქამდე არ არსებობს მოქმედი , სანამ არ მიუახლოვდება იმას , რაც განიცდის და არც ეს უკანასკნელი არსებობს იქამდე , სანამ მასზე არ მოქმედებენ . ხოლო როდესაც ერთ რამეს უახლოვდება მოქმედად ჩანს , ხოლო სხვასთან მიახლოებისას იმად , რაც განიცდის . იმ ყველაფრიდან გამომდინარე , რაზეც დასაწყისში ვლაპარაკობდით , არაფერი არსებობს თავისთავად , [ 157b ] არამედ ყოველთვის რაღაცისგან წარმოიშობა . ხოლო , , არსებობა " საერთოდ ყველაფრიდან უნდა გამოირიცხოს , თუმცა ჩვენ ხშირად გვიწევს და ახლახანაც [ მოგვიწია ] მისი გამოყენება ჩვევისა და უცოდინრობის გამო . როგორც ეს ბრძენნი ამბობენ , არ უნდა დავუშვათ არც [ ისეთი სიტვები , როგორიცაა ] , , მისი " , , , ჩემი " , , , ეს " , , , ის " და არც რაიმე სხვა სიტყვა , რომელიც დგომას [ გამოხატავს ] , არამედ ბუნების შესაბამისად [ საგნები უნდა ] გამოვთქვათ , როგორც , , ქმნადი " , , , გაკეთებული " , , , განადგურებული " , , , შეცვლილი " , ისე , რომ თუკი ვინმე რაიმეს სიტყვით , , გააჩერებს " , მას აუცილებლად ადვილად ამხელენ . ისინი თვლიან , რომ ასე უნდა ვისაუბროთ , როგორც თითოეულ ნაწილზე , ისე ერთად შეკრებილზე , [ 157c ] და ამ ნაკრებშია ადამიანიც , ქვაც , ნებისმიერი ცხოველიც და სახეც . მაშ , ასე , თეეტეტოს , სასიამოვნოდ გეჩვენება და მოგწონს მათი გემოვნება ?

თეეტეტოსი
არ ვიცი , სოკრატე , იმასაც კი ვერ ვხვდები , თავად ფიქრობ ასე , თუ ჩემი გამოცდა [ გინდა ] .

სოკრატე
ნუთუ არ გახსოვს , მეგობარო , რომ მე ასეთ [ საკითხებთან ] დაკავშირებით არც რაიმე ვიცი და ჩემთვის არც რაიმეს ვაკეთებ , რადგან ამეებისთვის უნაყოფო ვარ , არამედ შენთვის ვარ ბებიაქალი და ამის გამო ვჯადოქრობ და გაწვდი გასასინჯად ყველანაირ სიბრძნეს , [ 157d ] სანამ სინათლეზე არ გამოვიტან შენ მოსაზრებას . ხოლო მას შემდეგ , რაც ის ქვეყანას მოევლინება , გამოვიკვლევ და ვნახავ ფუყეა ის , თუ მომწიფებული . მაშ , გამბედაობითა და მოთმინებით , კეთილსინდისიერად და მამაცურად მიპასუხე , რას ფიქრობ იმაზე , რასაც გეკითხები .

თეეტეტოსი
მკითხე .

სოკრატე
მაშ , კიდევ ერთხელ თქვი , მოგწონს თუ არა , რომ არაფერი არსებობს , არამედ მუდამ წარმოიშობა , როგორიცაა კარგი და მშვენიერი და ის ყველაფერი , რაც ახლახან ჩამოვთვალეთ .

თეეტეტოსი
როდესაც გისმენ , როგორ გადმოსცემ , მეჩვენება , რომ საოცრად აზრიანი და მისაღებია ისე , როგორც შენ ყვები . [ 157e ]

( 7 ) 1% GRC
( 775 ) 99% GRC - KAT

( 805 ) 100% GRC - KAT
( 3 ) 0% KAT